Jak czytamy na stronie Rady Europy, wcześniej Komisja Wenecka zajmowała się zmianami w sądownictwie przeprowadzanymi w Polsce, ale raport GRECO jest pierwszą „procedurą ad hoc”, wywołaną przez „wyjątkowe okoliczności”. GRECO działająca w ramach Rady Europy uzyskała mianowicie informacje o „poważnych naruszeniach” standardów antykorupcyjnych.
Wybór sędziów do KRS
15-stronicowy raport GRECO, w którym opisano zmiany w polskim sądownictwie, ma charakter wstępny. Podkreślono, że twórcy dokumenty oczekują na ostateczny wynik bardziej szczegółowej oceny, która ma zostać opublikowana jeszcze w tym roku i która uwzględniałaby aktualne polskie poprawki do reformy wymiaru sprawiedliwości ogłoszone w zeszłym tygodniu.
GRECO zarzuca znowelizowanym ustawom nadmierny wpływ polityków na wybór członków Krajowej Rady Sądownictwa. GRECO zaleca, aby co najmniej połowa członków tej Rady, której główną rolą jest mianowanie sędziów, była wybierana przez innych przedstawicieli tego zawodu, a nie głównie członków parlamentu.
Obniżenie wieku emerytalnego
W raporcie znajdują się także krytyczne uwagi na temat kadencji sędziów Sądu Najwyższego oraz obniżenia wieku emerytalnego. Przypomnijmy, w związku z nową ustawą, sędziowie Sądu Najwyższego mogą przechodzić na emeryturę po ukończeniu 65 lat, a w przypadku kobiet sprawujących tę funkcję nawet w wieku 60 lat. GRECO twierdzi, że nowy wiek emerytalny nie powinien być stosowany do sędziów, którzy obecnie zasiadają w Sądzie Najwyższym, a zmiany ustawowe nie mogą naruszać ich niezależności.
GRECO krytykuje także połączenie funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego. W raporcie znalazła się konkluzja, że ustawy Prawa i Sprawiedliwości o sądownictwie nie są zgodne z normami antykorupcyjnymi Rady Europy. Na czerwiec bieżącego roku zaplanowano posiedzenie plenarne GRECO, podczas którego nastąpi kolejna analiza sytuacji w Polsce, pod hasłem „Zapobieganie korupcji w stosunku do sędziów”.
Czytaj też:
Juncker o nowelizacjach ustaw o sądownictwie autorstwa PiS: Obserwuję je z dużą sympatią