Polska bez Totalizatora Sportowego nie byłaby tym samym miejscem. Bez wpływów z zakładów Ministerstwo Sportu i Turystyki miałoby problem z fundowaniem takich działań, jak budowa stadionów czy popularyzacja sportu wśród najmłodszych. Sam budżet państwa i pieniądze od sponsorów mogłyby nie wystarczyć.
To dzięki graczom, którzy często nawet nie mają świadomości, że każdego dnia przyczyniają się do rozwoju polskiego sportu, kultury i nie tylko, możliwe jest podejmowanie pożytecznych społecznie działań. Z dobrodziejstw „ufundowanych” przez nich nowych obiektów sportowych czy kulturalnych korzystają wszyscy, w tym młodzież i dzieci. Na czym polega dotowanie państwa w sferze sportu i kultury przez miłośników Keno czy Lotto? Prześledzimy ten mechanizm, ale zacznijmy od początku.
Krótka historia Totalizatora Sportowego
Totalizator Sportowy powstał w 1956 roku. Jego misją była odbudowa infrastruktury sportowej zniszczonej w wyniku wojny. Była to nie tylko kwestia bezpieczeństwa, ale też poczucia normalności – obiekty służące krzewieniu kultury fizycznej stały się niejako symbolami nowej, lepszej i bezpiecznej rzeczywistości.
Wspieranie budżetu państwa dochodami z gier nie było naszym rodzimym pomysłem – inspirację przynieśli polscy olimpijczycy, którzy zetknęli się z podobnymi inicjatywami za granicą. Oferta zakładów wzajemnych, a potem także gier liczbowych, została poszerzona o Zakłady Specjalne, dzięki którym Totalizator Sportowy mógł być już nie tylko mecenasem sportu, ale i kultury. Firma mogła w ten sposób wesprzeć np. odbudowę Zamku Królewskiego w Warszawie. Do dziś zasilanie budżetu państwa, również w sytuacjach nadzwyczajnych, pozostaje fundamentem działania Totalizatora Sportowego. Ważną rolę odgrywają w tym kontekście nie tylko podatek od gier, ale też specjalne dopłaty.
Czym są dopłaty i jak działają?
Dopłaty to dodatkowe środki doliczane do stawek w grach liczbowych i loteriach Totalizatora Sportowego. Zostały wprowadzone ustawą w 1994 roku, aby finansować rozwój sportu i modernizację obiektów sportowych, a później także wspierać kulturę. Obecnie wynoszą 25% stawki gry. Przykład? Z każdego zakładu Lotto za 3 zł aż 60 groszy trafia na cele publiczne!
Od 1994 roku dopłaty wspierają kluczowe obszary życia społecznego. Pozwalają m.in. modernizować stadiony i budować nowe boiska, wspierać rozwój sportu młodzieżowego i osób z niepełnosprawnościami. W kontekście kultury pomagają chronić dziedzictwo narodowe i organizować wydarzenia kulturalne. Na tym nie kończy się rola dopłat z Totalizatora Sportowego. Wspierają one także społeczeństwo obywatelskie poprzez edukację, walkę z uzależnieniami oraz działania na rzecz zdrowia publicznego.
Gry hazardowe w świetle prawa
Pierwsza regulacja dotycząca dopłat pojawiła się 30 lat temu. To wtedy powstała Ustawa z 19 sierpnia 1994 r. o zmianie ustawy o grach losowych i zakładach wzajemnych. W Art. 47a pojawił się ważny zapis: „W grach liczbowych prowadzonych przez Przedsiębiorstwo Państwowe Totalizator Sportowy ustanawia się dopłaty do stawek w wysokości 20% stawki ustalonej dla danej gry”. Pieniądze zgodnie z ustawą trafiały na rachunek Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.
W punkcie 2. Art. 47b zastosowano inny ważny zapis, który doprecyzowywał cele, jakie mogły być realizowane z tych funduszy. Miały być przeznaczone „wyłącznie na modernizację, remonty i dofinansowanie inwestycji obiektów sportowych oraz rozwijanie sportu wśród dzieci, młodzieży i niepełnosprawnych”.
Kolejne zmiany w ustawie wprowadzono 19 listopada 2009. W Art. 80 Ustawy o grach hazardowych pojawiła się wówczas informacja o dopłatach w grach objętych monopolem państwa. W grach liczbowych wzrosła ona do 25% stawki. Art. 81 określił, że to naczelnicy urzędów celnych i dyrektorzy właściwych izb celnych przekazują z mocy ustawy pieniądze z dopłat na rachunek specjalnie utworzonego Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, a także Funduszu Promocji Kultury i Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych.
Kolejna nowelizacja, przeprowadzona ustawą z 15 grudnia 2016 roku, została ogłoszona 13 stycznia 2017 roku, a weszła w życie 1 kwietnia 2017 roku. Dzięki tej niej wprowadzono jeszcze jeden fundusz celowy: Fundusz Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. W ustawie zostały też opisane cele, na które mają wpływać środki z dopłat.
Realny wpływ Totalizatora Sportowego na budżet państwa
Czy Totalizator Sportowy ma w ogóle realny wpływ na polski budżet? Zdecydowanie tak, o czym świadczą liczby. W 2023 roku Totalizator Sportowy przekazał do budżetu państwa ponad 4,1 mld zł, w tym 2,2 mld zł z podatku od gier. Od początku historii dopłat (czyli od 1994 roku) na wsparcie sportu i kultury firma przekazała ponad 20,3 mld zł.
Totalizator Sportowy jest przy tym jednym z najbardziej stabilnych partnerów finansowych państwa, a to m.in. dzięki temu, że nie odprowadza dopłat po zakończeniu roku budżetowego, a każdego dnia. W efekcie środki z zakładów są stałym realnym zastrzykiem dla budżetu państwa. Jak to działa w praktyce? Dopłaty z gier liczbowych są odprowadzane dziesięć dni po dniu sprzedaży – te z dzisiejszych losowań trafią z Totalizatora Sportowego do izby celnej za 10 dni, a dzisiaj przekazywane są te z losowań sprzed 10 dni. Dopłaty z loterii pieniężnych są z kolei przekazywane 10 dnia każdego miesiąca. Dopłaty te są przekazywane raz w miesiącu, czyli 12 razy w roku.
Gracze fundują polski sport i kulturę
Totalizator Sportowy jest wyjątkowy. Dzięki jego działalności Polska zyskała tysiące obiektów sportowych i kulturalnych. Fundusze z dopłat pozwalają rozwijać talenty młodzieży, wspierać lokalne społeczności i upamiętniać historię. Każdy, kto kupuje zakład Lotto lub bierze udział w loterii, autentycznie przyczynia się do rozwoju kraju. To właśnie gracze, często zupełnie nieświadomie, budują potencjał Polski, wspierając sportowców, artystów i liczne inicjatywy społeczne, o których Wprost regularnie pisze na swoich łamach.
Wszystkie cele, na jakie Totalizator Sportowy przeznacza pieniądze z dopłat, są ważne społecznie – w dużej mierze zależy od nich m.in. kondycja fizyczna i zdrowie Polaków, rozwój szeroko rozumianej kultury i sztuki, upamiętnienie przeszłości, edukacja historyczna, walka z uzależnieniami i rozwój społeczeństwa obywatelskiego.
Warto pamiętać, że Totalizator Sportowy to nie tylko szansa na wygraną, ale przede wszystkim inwestycja w przyszłość. Dzięki dopłatom wspiera polski sport, kulturę i społeczeństwo obywatelskie. To modelowy przykład tego, w jaki sposób rozrywka może przyczynić się do dobra wspólnego. Grasz? Masz swój wkład w budowanie lepszego jutra w Polsce!