Dziennik „The Guardian” współpracował z ekspertami ds. środowiska nad interaktywną mapę przedstawiającą najbardziej zanieczyszczone obszary w Europie. Pomiary odnoszą się do PM2,5 – drobnych cząsteczek unoszących się w powietrzu, które powstają głównie w wyniku spalania paliw kopalnych. Część z nich może przedostać się przez płuca do krwiobiegu, wpływając na prawie każdy narząd w organizmie, także zaostrzając już występujące choroby. Według ekspertów zanieczyszczenie powietrza w Europie ma związek z 400 tys. zgonów rocznie w skali kontynentu.
Wyniki są zatrważające. W 2019 roku jedynie 2 proc. europejskiej populacji żyło na obszarach, które mieszczą się w wytycznych WHO dotyczących dopuszczalnego stężenia PM2,5 na metr sześcienny. Za bezpieczne średnie stężenie w roku uważa się 5 mikrogramów na metr sześcienny (zgodnie z wytycznymi zaktualizowanymi w 2021 roku).
Niebezpieczne stężenia PM2,5.
Z danych wynika m.in., że prawie wszyscy mieszkańcy siedmiu krajów Europy Wschodniej – Serbii, Rumunii, Albanii, Macedonii Północnej, Polski, Słowacji i Węgier – podwójnie przekraczają wytyczne WHO. Zdecydowanie najgorzej w zestawieniu wypada Macedonia Północna i jej stolica, Skopje. Na przeciwnym biegunie znajduje się Szwecja. Nie ma obszaru, w którym poziom PM2,5 przekracza dwukrotnie wartość wskazaną przez WHO. Niektóre tereny w północnej Szkocji należą do nielicznych w Europie, gdzie poziom niebezpiecznych aerozoli jest jeszcze niższy.
W Europie Wschodniej sytuacja jest znacznie gorsza niż w Europie Zachodniej, z wyjątkiem Włoch. Ponad jedna trzecia mieszkańców Niziny Padańskiej i okolic na północy kraju wdycha powietrzem czterokrotnie bardziej skażone, niż zaleca WHO.
Roel Vermeulen, profesor epidemiologii środowiskowej na Uniwersytecie w Utrechcie, który kierował zespołem badaczy na całym kontynencie, powiedział, że jest to „poważny kryzys zdrowia publicznego”.
Dane zostały opracowane przez naukowców z Uniwersytetu w Utrechcie w Holandii oraz Szwajcarskiego Instytutu Zdrowia Tropikalnego i Publicznego w ramach projektu Expanse sfinansowanego przez Unię Europejską. Badacze wykorzystali kombinację źródeł, od zdjęć satelitarnych o wysokiej rozdzielczości po stacje monitorowania zanieczyszczeń i informacje o użytkowaniu gruntów, aby stworzyć model średniego rocznego poziomu PM2,5 w Europie w 2019 r.
Jak dotąd jest to jeden z najdokładniejszych i najbardziej kompleksowych obrazów zanieczyszczenia powietrza w Europie. Według autorów wyniki nie zmieniły się znacznie w ciągu czterech lat, choć mogą istnieć obszary, gdzie wdrożono radykalne programy naprawcze.
Czytaj też:
Zanieczyszczenie powietrza a ryzyko zachorowania na nowotwór. Najnowsze badaniaCzytaj też:
Zanieczyszczone powietrze a oporność na antybiotyki. Badacze ostrzegają przed konsekwencjami