Kłamstwo, które uwiera cesarza Xi

Kłamstwo, które uwiera cesarza Xi

Xi Jinping
Xi Jinping Źródło: Newspix.pl / ABACA
Tajwan to jedno z miejsc, w których mogłaby się zacząć nowa wojna. Pekin chciałby podporządkować sobie wyspę choćby i siłą, a USA na pewno nie będą na to patrzeć bezczynnie.

Do pełni szczęścia 65-letniemu prezydentowi Chin Xi Jinpingowi brakuje już tylko Tajwanu. Po tym, jak stał się najpotężniejszym politykiem chińskim od czasu Mao Tse Tunga, niezależność wyspy, uważanej przez Pekin za zbuntowaną prowincję, uwiera go coraz bardziej. – Każda próba dzielenia naszej ukochanej ojczyzny będzie skazana na niepowodzenie, zostanie potępiona przez ludzi i ukarana przez historię – groził pod koniec marca Xi. Zaraz potem chińskie flota i lotnictwo zaczęły regularne patrole w Cieśninie Tajwańskiej oddzielającej wyspę od Chińskiej Republiki Ludowej. Najpierw pojawił się tam jedyny chiński lotniskowiec „Liaoning” wraz z grupą okrętów eskortujących. Potem, nie dalej jak tydzień temu, Chiny wysłały w okolice Tajwanu bombowce eskortowane przez samoloty myśliwskie. Nie ma na świecie eksperta, który by nie przyznał, że takie zabawy mogą się łatwo rozwinąć w konflikt zbrojny. Co prawda, armia chińska jest dziesięciokrotnieliczniejsza od tajwańskiej, ale Tajwańczycy są wyposażeni w najnowszą broń amerykańską, nie tylko supernowoczesne niszczyciele rakietowe, lecz także lotnictwo i baterie rakiet Patriot, niwelujące przewagę komunistów. Poza tym za Tajwanem stoją także Japonia i Stany Zjednoczone, szukające sposobów na ograniczenie imperialnych zapędów Pekinu. Oznacza to, że ewentualny lokalny konflikt w Cieśninie Tajwańskiej może szybko się przerodzić w wojnę Wschodu i Zachodu.

W grze o Tajwan nie chodzi wyłącznie o osobiste ambicje prezydenta Xi, który chciałby przejść do historii jako przywódca, który zjednoczył wszystkie części Chin. Pekin bardzo irytuje też sukces demokracji na wyspie, która od opanowania w 1949 r. Chin przez komunistów zachowuje pełną niezależność. Komuniści bronią swoich autorytarnych rządów w Państwie Środka argumentem, że w chińskim społeczeństwie demokracja nie ma szans rozwoju. Przykład Tajwanu demaskuje to kłamstwo. W rankingu demokracji na świecie, publikowanym przez amerykański instytut Freedom House, Tajwan ma 91 na 100 możliwych punktów. To więcej niż Polska, Francja, Włochy czy nawet USA, nie wspominając o potężnym chińskim sąsiedzie, któremu przyznano zaledwie 15 pkt. Powód drugi jest taki, że demokratyczny i prozachodni Tajwan jest jak korek zamykający chińskim komunistom drogę na Pacyfik. Bez wchłonięcia Tajwanu, nazywanego od końca II wojny światowej niezatapialnym lotniskowcem USA u wybrzeży Chin, komuniści nie będą mogli w pełni kontrolować handlowych szlaków morskich. A to od nich zależy pomyślność chińskiej gospodarki i realizacja mocarstwowych planów Xi Jinpinga. To m.in. z powodu oporu dumnych ze swojej demokracji i niezależności Tajwańczyków Pekin wydaje biliony dolarów na budowę lądowych połączeń z odbiorcami na Zachodzie.

Realizację strategii Jedwabnego Szlaku przyspieszono, gdy w 2016 r. wybory na wyspie wygrała partia DPP opowiadająca się za niepodległością Tajwanu od Chin (obecnie zarówno rząd w Pekinie, jak i ten w Tajpej uważają się za jedyną legalną reprezentację Państwa Środka – patrz ramka). Wynik wyborów sprowokował Pekin do nękania wyspy rozmaitymi szykanami. Ograniczono ruch turystyczny z Chin – w rezultacie w ciągu roku spadł o 40 proc. Chiny zaczęły też otwierać nowe korytarze powietrzne dla ruchu pasażerskiego, przecinające się ze szlakami lotów samolotów tajwańskich. Tajpej protestowało, wskazując na zagrożenie katastrofą, ale ponieważ z powodu nacisków Pekinu wyspa nie jest członkiem International Civil Aviation Organization, nie na wiele się to zdało. Chińscy cenzorzy zaczęli też zamykać witryny firm międzynarodowych, które na liście krajów, w których mają swoje biznesy, traktowały Tajwan jako oddzielne państwo. Taki los spotkał m.in. Zarę i Marriotta. Skoro w Pekinie przywiązują wagę do takich drobiazgów, można sobie wyobrazić atak szału, który tam nastąpił po tym, jak prezydent Donald Trump zadzwonił do wybranej w demokratycznych wyborach prezydent Tajwanu Tsai Ing-wen i jeszcze pochwalił się tym na Twitterze. Dla komunistów jest ona jedynie administratorem jednej z ich prowincji.

Koniec ciuciubabki z pekinem

Do telefonu, który rozpoczął nową zimną wojnę między USA a Chinami, miał namówić Trumpa John Bolton, były ambasador amerykański przy ONZ. Ten polityczny jastrząb, blisko związany z administracją George’a W. Busha, został właśnie nowym doradcą Białego Domu do spraw bezpieczeństwa narodowego. Dla Tajwanu to świetna wiadomość, bo Bolton wielokrotnie publicznie mówił, że USA powinny nawiązać oficjalne stosunki dyplomatyczne z wyspą. Sugerował także przeniesienie tam amerykańskiej bazy wojskowej z japońskiej wyspy Okinawa. I bez niego Ameryka wykonała jednak ostatnio wiele irytujących Chiny gestów wobec Tajwanu.

Trzy tygodnie temu Donald Trump podpisał ustawę znoszącą ograniczenia w oficjalnych kontaktach polityków USA i Tajwanu na najwyższym szczeblu. Dotąd w tej kwestii obowiązywała schizofrenia. Z jednej strony USA, jako gwarant bezpieczeństwa Tajwanu, dostarczały sojusznikowi nowoczesną broń i zapewniały wsparcie polityczne. Z drugiej, żeby nie drażnić Pekinu, Amerykanie zachowywali się, jakby Tajwanu oficjalnie nie było. Biały Dom unikał wszelkich formalnych spotkań na szczeblu politycznym, mocno gimnastykując się, żeby pogodzić to z sojuszem łączącym od dziesięcioleci oba kraje. Amerykański Departament Stanu opracował nawet specjalny przewodnik dla swoich dyplomatów, określający szczegółowo, co wolno, a czego nie w relacjach z Tajwanem. Jeszcze jesienią zeszłego roku dla ugłaskania coraz bardziej wrogo nastawionych do Trumpa Chińczyków wydano nawet zakaz eksponowania na stronach resortu dyplomacji symboli tajwańskiej suwerenności. Z witryn rządu USA wykasowano wszystkie zdjęcia z flagą tajwańską, wywołując zrozumiałe oburzenie rządu w Tajpej. Teraz cała gra w ciuciubabkę, uwzględniająca chińskie pretensje do kontroli nad wyspą, się skończyła.

Tajpej odwiedził już wysoki rangą urzędnik Departamentu Stanu Alex Wong, zapewniając prezydent Tsai Ing-wen o pełnym wsparciu ze strony administracji Trumpa. Po nim na wyspę przyleciała Susan Thornton, kierująca w Departamencie Stanu polityką wobec Azji Wschodniej. W Kaohsiung na południu Tajwanu, 13. największym porcie świata, spotkała się z elitą rządzącej partii DPP, co jeszcze rok temu byłoby absolutnie nie do pomyślenia. Pekin zżyma się na te ożywienie kontaktów, obawiając się, że może się to skończyć nawiązaniem oficjalnych relacji dyplomatycznych obu krajów. Chińczyków niepokoi też zacieśnienie współpracy wojskowej. Dotąd Amerykanie nie sprzedawali tajwańskim sojusznikom niektórych rodzajów broni, żeby nie drażnić niepotrzebnie Chin. To się jednak także zmienia. Po raz pierwszy od 16 lat doroczne spotkanie przedstawicieli amerykańskiego i tajwańskiego sektora obronnego ma się odbyć w Tajpej, a nie w Stanach. Mowa jest też o zagęszczeniu częstotliwości spotkań do dwóch rocznie. To nie jest jedynie pusty gest, bo Tajwan przeznacza na obronność 2 proc. PKB, co w 2018 r. oznaczać będzie prawie 11 mld dolarów. To mniej więcej tyle samo, ile w tym roku przeznaczy na armię dwa razy ludniejsza i 10 razy większa Polska.

Przeciąganie Watykanu

W Tajpej bardziej niż chińskich bombowców nad chronionym przez amerykańskie patrioty niebie obawiają się wojny handlowej USA z Chinami. Trump postanowił rzucić wyzwanie chińskiej dominacji w światowym handlu, podnosząc cła na import towarów z Chin o wartości ponad 50 mld dolarów rocznie. Może to uderzyć rykoszetem w Tajwan, który jest światowym potentatem w produkcji półprzewodników, ekranów LCD i modułów komunikacji bezprzewodowej. Większość produkcji trafia oczywiście do Chin, a także na rynek amerykański. Dlatego rząd w Tajpej już rozpoczął negocjacje z USA w sprawie wprowadzenia dla produktów z wyspy okresu przejściowego w nowej polityce celnej Waszyngtonu. To może być kolejny powód do zadrażnień z Pekinem, który się upiera, że Tajwan jest częścią chińskiego obszaru celnego. Komuniści mają do dyspozycji także inne narzędzia nacisku na rząd w Tajpej. Od czasu objęcia tam władzy przez zwolenników niepodległości wyspy Chiny przyspieszyły operację pozbawiania jej resztek dyploma tycznego uznania w świecie.

Z krótkiej listy państw, uznających suwerenność Tajwanu, odpadły ostatnio Panama i afrykańskie São Tomé przekupione przez Państwo Środka. Teraz szykuje się jeszcze potężniejszy cios, bo Chiny są na najlepszej drodze do przywrócenia stosunków dyplomatycznych z Watykanem. Ceną za to może być zerwanie przez kurię stosunków dyplomatycznych z Tajwanem. W przeciwieństwie do komunistycznych Chin katolicy na Tajwanie nie tylko mają pełną swobodę wyznania, ale odgrywają też ważną rolę polityczną. Katolikiem jest wiceprezydent Tajwanu Chen Chien-jen. Przeciągnięcie Watykanu na stronę Pekinu byłoby dla Tajpej klęską pogłębiającą izolację kraju. Rządzący wyspą politycy pokładają nadzieje w konflikcie USA z Chinami, licząc na swoją strategiczną pozycję. Na razie Trump jest gotów grać ostro tajwańską kartą z Chinami. Jak długo gra będzie się toczyć, prezydent Chin Xi Jinping będzie musiał czekać cierpliwie na umieszczenie tajwańskiej wisienki na swoim imperialnym torcie.


O umowie Watykanu z Chinami pisaliśmy wnumerze 8/2018, a o dożywotniej kadencji prezydenta Xi Jinpinga – w numerze 10/2018. Teksty są dostępne w archiwum wydań na Wprost.pl

Więcej możesz przeczytać w 14/2018 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 14/2018 (1830)

  • Na Wschodzie bez zmian1 kwi 2018, 20:00Zrozpaczeni mieszkańcy Kemerowa na różne sposoby skrzykiwali się, aby ustalić, ile właściwie jest ofiar tragicznego pożaru w centrum handlowym, do którego doszło w niedzielę, 25 marca. Nie mogli się doliczyć swoich bliskich i nie wierzyli w...3
  • Niedyskrecje parlamentarne1 kwi 2018, 20:00PAMIĘTACIE, JAK TO NA OSTATNIM CZARNYM PROTEŚCIE KILKA KOBIET ODPALIŁO CZARNE RACE, policja natychmiast zainterweniowała, a posłanka Joanna Scheuring-Wielgus z Nowoczesnej rzuciła się bronić pań przed funkcjonariuszami? Otóż w Sejmie krąży plotka,...6
  • Obraz tygodnia1 kwi 2018, 20:0055,8, proc. badanych przez IBRiS na zlecenie „Rzeczpospolitej” jest prze ciwko degradacji Wojciecha Jaruzelskiego i Czesława Kiszczaka. Wygrany Ronnie Wood – 70-letni gitarzysta The Rolling Stones wygrał walkę z rakiem płuc Przegrana Katarzyna...9
  • Info radar1 kwi 2018, 20:00Co grozi dzieciom w salach zabaw Pożar w centrum handlowym Zimowa Wiśnia w Kemerowie w Rosji prawdopodobnie zaczął się w sali zabaw na czwartym piętrze. Większość z kilkudziesięciu ofiar śmiertelnych stanowiły dzieci. Łatwopalne materiały w...10
  • Godność Niepodległej1 kwi 2018, 20:00POCZTA POLSKA W SPOSÓB CORAZ BARDZIEJ DYNAMICZNY STAJE SIĘ INSTYTUCJĄ BRONIĄCĄ POLSKOŚCI, niepodległości, tradycji, wiary i przewodniej roli rządzącej partii. W produktach, które sprzedaje w swoich licznych punktach usługowych, łączy estetykę...14
  • Słowa przerażające1 kwi 2018, 20:00DŁAWI NAS MITOLOGIA MEDIÓW TOŻSAMOŚCIOWYCH, TYCH, KTÓRE PRZEGLĄDAMY, bo dobrze szczują, a nie dlatego, że poszerzają nam horyzonty. Oczywiście aktywiści mediów tożsamościowych zwykle nie widzą, że ich media są właśnie takie. Co innego Tamci, tak,...14
  • Wielka gra1 kwi 2018, 20:00W 2012 r. Polska była organizatorem mistrzostw Europy w piłce nożnej, żyła ulicznymi protestami ACTA, sprawą śmierci małej Madzi i więzieniami CIA w Starych Kiejkutach. I powoli szykowała się do kolejnych politycznych walk. Ziobro chce być...16
  • Maryla Rodowicz: Angolom mówimy „nie”1 kwi 2018, 20:00Euro 2012 okazało się organizacyjnym sukcesem Polski i Ukrainy. A przecież nie było łatwo! Tym bardziej że jeszcze kilka dni przed oficjalnym rozpoczęciem turnieju przed przyjazdem do naszego kraju przestrzegała m.in. telewizja BBC. „Zostańcie w...17
  • Czy jutro będzie futro1 kwi 2018, 20:00Ogromne pieniądze, które mogą stracić nasi przedsiębiorcy, i wielkie zyski dla zachodnich koncernów. „Wprost” odsłania kulisy działań na rzecz zakazu hodowli zwierząt futerkowych, które podzieliły polską scenę polityczną.18
  • Nowy mózg rządu1 kwi 2018, 20:00Kim jest Waldemar Paruch, który ma kierować Centrum Analiz Strategicznych i odpowiadać za strategię rządu.25
  • Emir, sułtan i car1 kwi 2018, 20:00JAN ROKITA Właśnie odbyły się wybory w Egipcie, w których gen. Sisi zdobył ponad 20 mln głosów, a jego jedyny „konkurent” Mustafa Musa ledwie kilkaset tysięcy. Co prawda gen. Sisi zdobył władzę w wojskowym puczu, ale dziś jego rządy twardej ręki...27
  • Mira z ostatniego rzędu1 kwi 2018, 20:00Jedna udana kampania wyborcza i jedna afera wywindowały mało znaną działaczkę samorządową Mirosławę Stachowiak-Różecką na najważniejsze stanowisko polityczne na Dolnym Śląsku.28
  • Kiedy nie wiadomo, o co chodzi...1 kwi 2018, 20:00Miesiąc temu napisałam, że FB ma wiele cech instytucji totalitarnej i że wszyscy, którzy mu zawierzyli, znaleźli się w pułapce. Kolejnym na to dowodem jest afera z firmą Cambridge Analytica, manipulującą użytkownikami FB podczas wyborów w USA, w...31
  • Czego brakuje antysystemowcom1 kwi 2018, 20:00Człowiek zaangażowany ideowo i politycznie, który z niczym się nie zgadza. Wieczny buntownik i wieczna siła sprzeciwu. To antysystemowiec.32
  • Nieme bydlątka odzyskują głos1 kwi 2018, 20:00Kobiety nie chcą być już podporządkowane duchownym. Dotyczy to zarówno świeckich feministek, jak i zakonnic. Tyle że każde środowisko widzi to po swojemu.34
  • Poszło o pieniądze1 kwi 2018, 20:00Mnie tam nie było – twierdzi skazany za morderstwo swego wierzyciela były prezydent Zabrza.38
  • Interes na kolorowych piórach1 kwi 2018, 20:00Papugarnie to rozrywka dla rodzin z dziećmi i żyła złota dla właścicieli. Dla papug – obóz koncentracyjny.43
  • Egzotyczna polska budowa1 kwi 2018, 20:00Polski rynek pracy wchłonął falę pracowników z Ukrainy. Teraz firmy szukają dalej. Nawet w Nepalu, Bangladeszu i Indiach. Wkrótce mają mieć łatwiej.47
  • „Królowa Zakopanego” z zarzutami1 kwi 2018, 20:00Małgorzata Ch. oraz jej mąż Grzegorz K. – właściciele kilku hoteli, w tym zakopiańskiego Belvedere – zostali zatrzymani. Usłyszeli zarzuty oszustwa i ukrywania majątku przed wierzycielami. Działania Ch. „Wprost” opisuje od kilku miesięcy.50
  • Niech moc będzie z nami1 kwi 2018, 20:00MICHAŁ KURTYKA To było jedno z najtrudniejszych zadań, przed którymi przyszło nam stanąć. Sprawa niby prosta, przygotować mechanizm, który będzie zapewniał bezpieczeństwo energetyczne kraju, pobudzi do ogromnych inwestycji, w dodatku nie będzie...52
  • Know How1 kwi 2018, 20:00Sophia w Krakowie Humanoidalny robot ze sztuczną inteligencją będzie jednym z mówców na czerwcowym kongresie Impact’18 w Krakowie. Sophia wygląda jak człowiek, jest zdolna nie tylko naśladować ludzkie ruchy i gesty. Sama stara się szukać...53
  • Hossa Bessa1 kwi 2018, 20:00Tesla w opałach O prawie jedną dziesiątą spadł w ubiegłym tygodniu kurs akcji Tesli. Kontrolowany przez Elona Muska producent pojazdów elektrycznych wpadł w tarapaty po tym, jak w zeszły wtorek Amerykańska Narodowa Rada Bezpieczeństwa Transportu...54
  • Polska stolica bluesa1 kwi 2018, 20:00Suwałki stoją branżą drzewno-meblarską. Wizytówką miasta jest jednak nie tylko przemysł, ale także największy w kraju plenerowy festiwal bluesowy – mówi Czesław Renkiewicz, prezydent Suwałk.56
  • Kłamstwo, które uwiera cesarza Xi1 kwi 2018, 20:00Tajwan to jedno z miejsc, w których mogłaby się zacząć nowa wojna. Pekin chciałby podporządkować sobie wyspę choćby i siłą, a USA na pewno nie będą na to patrzeć bezczynnie.58
  • Norweska Realpolitik1 kwi 2018, 20:00Sylvi Listhaug wprowadziła politykę, którą powiela wiele krajów UE. To ona spowodowała, że imigrantów zarobkowych z Polski jest tam wciąż więcej niż azylantów z Bliskiego Wschodu.62
  • Morderczyni bez imienia1 kwi 2018, 20:00Ja tylko zebrałem fakty, niech czytelnik wyciągnie wnioski – mówi Cezary Łazarewicz, autor książki „Koronkowa robota”, o sprawie Gorgonowej.67
  • Na zdrowie1 kwi 2018, 20:00Talia a serce Kobiety, u których stosunek obwodu talii i bioder jest wyższy (czyli panie szersze w pasie), są narażone na większe ryzyko ataku serca niż mężczyźni o sylwetce przypominającej jabłko. O wynikach badań naukowców z George Institute for...69
  • Efekt motyla1 kwi 2018, 20:00To mały narząd, kształtem przypominający motyla. Waży zaledwie 20-30 g, ale ma ogromny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Tarczyca – jej choroby coraz częściej dotyczą Polek i Polaków.70
  • Największa budowla świata1 kwi 2018, 20:00„Nowy cud świata”, „największe akwarium na świecie”, „podwodny świat, z którym nic nie może się równać” – takie określenia pojawiają się, gdy mowa o Wielkiej Rafie Koralowej.74
  • Pisarz czterech osobach1 kwi 2018, 20:00Haruki Murakami nazwał kiedyś Paula Austera absolutnym geniuszem. Przesadził, ale autor powieści „4321” jest pisarzem, którego nie da się zlekceważyć. A jego nowa proza to utwór ocierający się o wybitność.78
  • Prawda o polskiej modernizacji1 kwi 2018, 20:00Nasi politycy wciąż mówią o modernizacji. Warto sprawdzić, jak postęp po 1918 r. widzieli ich poprzednicy.84
  • Serialowy biały kruk1 kwi 2018, 20:00Po infantylnym i kiepsko napisanym drugim sezonie „Belfra” Canal+ sięga po nowego bohatera, Adama Kruka. A przy okazji opisuje współczesną Polskę.88
  • Wydarzenie1 kwi 2018, 20:00DRAMAT Polskie twarze W„Twarzy” Szumowskiej są dwa filmy. Pierwszy to bezlitosna satyra na tzw. Polskę B. Na wszystko, co najgorsze we współczesnej prowincjonalnej rzeczywistości. Alkoholizm, ksenofobię, pełną nienawiści religijność, chciwość. Na...90
  • Film1 kwi 2018, 20:00DRAMAT Kręgi piekła TEN FILM ZOSTAWIA W MILCZENIU, LECZ RODZI KRZYK I SPRZECIW WOBEC ŚWIATA WYPRANEGO Z ELEMENTARNEGO SZACUNKU DLA DRUGIEGO CZŁOWIEKA. Reżyser portretuje studentkę, która przyjechała do Tunisu z konserwatywnej prowincji, w mieście...91
  • Muzyka1 kwi 2018, 20:00HIP-HOP Rutyna na tronie Najbardziej bezpretensjonalna gwiazda polskiego przemysłu muzycznego to bez wątpienia Piotr „KęKę” Siara. Łączna sprzedaż jego już czterech płyt za chwilę przekroczy 200 tys. sztuk. Pierwszy teledysk, promujący album „To...92
  • Książka1 kwi 2018, 20:00BIOGRAFIA Jak hartował się mit Od śmierci MM minęło już ponad 50 lat, a ona nadal jest obecna w popkulturze, nadal intryguje. Opowieści o jej życiu to z jednej strony historia Kopciuszka, który wdrapał się na szczyt świata, z drugiej –...94
  • Kalejdoskop1 kwi 2018, 20:00WYSTAWA Gość w dom, wróg w dom TA WYSTAWA OBROSŁA JUŻ SKANDALEM. DWÓJKA PUBLICYSTÓW ZAPOWIEDZIAŁA PO ZWY, gdyż ich wpisy znalazły się na ekspozycji jako przykłady antysemityzmu. Dwóch senatorów zwróciło uwagę, że Polin miesza się do polityki, a...95
  • Kulturalna trzynastka1 kwi 2018, 20:00Katarzyna Lengren SCENOGRAFKA, MALARKA, DZIENNIKARKA 1. Najbardziej znienawidzona lektura? Nie mam. Czytam najnudniejsze książki i zastanawiam się, dlaczego takie są, a jeśli są całkiem znienawidzone, to wyrzucam przez okno, na przykład...96
  • Wielkanoc1 kwi 2018, 20:00MICHAŁ WITKOWSKI Moje święta wyglądają coraz częściej tak. Już nie pisanki, już nie koszyczki ze święconką, nie zjadanie baranka z cukru czy z masła, nie przeżywanie i ustrajanie białego obrusa bukszpanem, a jeśli prezenty, to „zamów sobie coś w...97
  • Lipa globalnego ocieplenia (z Fortuną w tle)1 kwi 2018, 20:00Warszawa w śniegu, zimno, znaczy – idą święta. Rzecz w tym, że to Święta Wielkanocne. W Wielki Czwartek – gdy piszę te słowa – na granicy Podkarpacia i Lubelszczyzny jest -6 stopni Celsjusza, a w stolicy Państwa Polskiego co prawda +2 stopnie, ale...98