Region, który jeździ. Co się zmieniło po wyborach?
Jednym z największych wyzwań ostatnich lat pozostaje komunikacja zbiorowa, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach. Władze województwa postawiły na rozwój sieci transportowej, zarówno kolejowej, jak i autobusowej. W 2024 roku z Kolei Małopolskich skorzystało ponad 26,5 miliona pasażerów – to najlepszy wynik w historii przewoźnika. Na ten sukces złożyły się m.in. rozwój oferty przewozowej, regularna modernizacja taboru oraz integracja systemu transportowego.
– Jako Samorząd Województwa Małopolskiego walczymy z wykluczeniem komunikacyjnym. Jeszcze nie do wszystkich powiatów naszego regionu może dotrzeć transport kolejowy, ale dzięki naszemu innowacyjnemu rozwiązaniu Małopolskich Linii Dowozowych, czyli linii autobusowych prowadzonych przez Koleje Małopolskie, z usług tej spółki mogą skorzystać mieszkańcy wszystkich powiatów. Inne regiony biorą z nas przykład – podkreśla w rozmowie z „Wprost” marszałek województwa Łukasz Smółka.
Równolegle samorząd uruchomił Małopolskie Linie Dowozowe (MLD) – autobusowe linie koordynowane przez Koleje Małopolskie. Według danych urzędu marszałkowskiego w 2024 r. MLD przewiozły 4 miliony pasażerów, a w 2025 roku sieć obejmie już 56 linii w 110 gminach. Projekt realizowany jest ze środków województwa, Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych i wkładu lokalnych samorządów. Całkowity budżet programu w 2025 roku to 67,5 mln zł.
Infrastruktura drogowa i rowerowa z rozmachem
Samorząd Małopolski rozwija także infrastrukturę drogową. Zrealizowano i rozpoczęto szereg inwestycji, w tym obwodnice Brzeszcz, Zielonek, Proszowic, Szczurowej czy Niepołomic. Do najnowszych projektów należą m.in. obwodnica Łącka (wartość: 101,5 mln zł), połączenie węzła A4 Brzesko z DW768 (ponad 127 mln zł) czy etap III budowy drogi między węzłem A4 Bochnia a DK94.
Zgodnie z trendem promowania ekologicznego transportu, województwo rozwija sieć VeloMałopolska. Najnowsze odcinki to m.in. trasy VeloSkawa, VeloRaba (na terenie gminy Myślenice, Stojowice–Dobczyce, Dobczyce–Mikluszowice) czy VeloRudawa. Całkowita wartość tych projektów to ponad 136 mln zł, z czego 97 mln zł to środki unijne.
Dla pieszych i rowerzystów zrealizowano 20 inwestycji poprawiających bezpieczeństwo: nowe chodniki, zatoki autobusowe, ścieżki rowerowe, a także doświetlone przejścia dla pieszych. Małopolska inwestuje też w poprawę dostępności parkingowej – do 2024 roku przebudowano 19 parkingów w 17 gminach.
TELE-ANIOŁ, inwestycje w szpitale i centrum leczenia uzależnień
Rok 2024 przyniósł konkretne decyzje w obszarze ochrony zdrowia. Województwo przeznaczyło ponad 85 mln zł na inwestycje w 16 wojewódzkich podmiotach leczniczych. Największym beneficjentem został Szpital Wojewódzki im. św. Łukasza w Tarnowie. Powstanie tam nowoczesny blok operacyjny, oddział anestezjologii i intensywnej terapii, a także poszerzony zostanie oddział neurologii wraz z pododdziałem udarowym. Łącznie na modernizacje, inwestycje i remonty przeznaczono ponad 100 mln zł.
Szczególne znaczenie ma kontynuacja programu TELE-ANIOŁ 2.0, który ma potrwać do 2029 r. Wartość projektu wynosi ponad 155 mln zł. Województwo prowadzi go wspólnie z Caritas Archidiecezji Krakowskiej, Caritas Diecezji Kieleckiej – Zespołem Placówek Caritas w Proszowicach oraz Stowarzyszeniem Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego. Wkład własny Województwa Małopolskiego to prawie 4 mln (3,9 mln) zł.
Projekt ten stanowi przykład, jak w praktyce można skutecznie łączyć nowoczesne technologie z tradycyjnymi usługami opiekuńczymi, tworząc kompleksowy system wsparcia dostępny bezpośrednio w miejscu zamieszkania uczestnika.
Do tej pory w ramach programu „TELE-ANIOŁ 2.0”:
- udzielono wsparcia w zakresie teleopieki ponad 3 tys. osób (do końca trwania projektu w sumie będzie to 8 150 osób);
- udzielono wsparcia w zakresie usług opiekuńczych i sąsiedzkich w miejscu zamieszkania 725 osom (do końca projektu będzie to w sumie 2 500 osób), dla których usługi opiekuńcze świadczą 544 przeszkolone osoby (do końca trwania projektu będzie to w sumie 1 060 osób);
- zrealizowano 23 tys. godzin usług sąsiedzkich (do końca trwania projektu będzie to 1 200 000 godzin) i prawie 6 tys. godzin usług opiekuńczych, co łącznie daje 28 716 godzin wsparcia dla osób niesamodzielnych. Planowo do końca trwania projektu będzie to w sumie 1 400 000 godzin.
W Krakowie oddano zaś do użytku zmodernizowany Oddział Otolaryngologii w Szpitalu Rydygiera – inwestycja kosztowała 8,2 mln zł. Równolegle, dziewięć szpitali otrzymało 521 mln zł na inwestycje onkologiczne, a kolejne pięć – ponad 83 mln zł na opiekę długoterminową.
Marszałek zapowiada kolejne kroki:
– Realizujemy ambitne przedsięwzięcia w zakresie ochrony zdrowia. Moim celem jest m.in. utworzenie centrum leczenia uzależnień od nowych technologii dla osób szczególnie na to narażonych, czyli dla dzieci i młodzieży. Jestem pewien, że taki projekt jest potrzebny i mam determinację, aby go zrealizować. Już w tym roku przeznaczyliśmy na ten cel prawie 25 mln zł – mówi dla „Wprost” Łukasz Smółka.
Nauka i kultura, czyli nowoczesność i dziedzictwo
W czerwcu 2024 r. otwarto Małopolskie Centrum Nauki Cogiteon – flagową inwestycję edukacyjną regionu. Koszt realizacji wyniósł 283 mln zł, z czego 195 mln zł pochodziło z RPO WM 2014–2020. Centrum oferuje interaktywne wystawy, laboratoria i przestrzenie edukacyjne dla dzieci i dorosłych.
W październiku 2024 r. otwarto Heksagon – nową halę ekspozycyjną Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, zbudowaną za 26 mln zł. Jednokondygnacyjny obiekt o powierzchni całkowitej 3 528 m2 – hala ekspozycyjna wraz z antresolą. Obiekt nawiązuje do zniszczonego w trakcie II wojny światowej Hangaru nr 5, z którego zachowany został jedynie relikt w postaci ściany zachodniej.
Województwo aktywnie uczestniczy w obchodach Tysiąclecia Koronacji Króla Polski, koordynując wydarzenia historyczne i kulturalne. Organizowane są koncerty, konferencje naukowe, wystawy i inne wydarzenia promocyjne. Okolicznościowa kampania wizerunkowa w postaci spotów okolicznościowych jest i będzie obecna w różnych mediach w najbliższych miesiącach. Logotypem Tysiąclecia Królestwa Polskiego obrandowane są pojazdy komunikacji miejskiej w Krakowie.
Dolina Krzemowa coraz bliżej
Luty 2025 r. przyniósł ważne wydarzenie – podpisanie listu intencyjnego z Poland in Silicon Valley Center for Science, Innovation, and Entrepreneurship. To pierwsza taka współpraca polskiego regionu z Doliną Krzemową. Wspólne działania będą dotyczyły m.in. nawiązywania współpracy z firmami technologicznymi, ośrodkami akademickimi, ośrodkami inwestycyjnymi Doliny Krzemowej, przyciągnięcia inwestycji oraz zainteresowania zagranicznych partnerów Małopolską, jako regionem inwestycyjnym.
W tym samym czasie Zarząd Województwa przyznał 214 mln zł dla uczelni i instytutów naukowych w Krakowie na rozbudowę infrastruktury badawczej. Środki trafiły do Uniwersytetu Jagiellońskiego, Politechniki Krakowskiej i jednostek PAN.
Fundusze europejskie i efekty finansowe
Od początku działania programu Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021–2027 ogłoszono 88 naborów na kwotę 5 mld zł. Podpisano 232 umowy o wartości 1,1 mld zł, a kolejne 37 jest w przygotowaniu. Największe projekty to zakup taboru kolejowego, budowa obwodnic i modernizacja sieci kanalizacyjnej.
W ramach programu „Małopolska na sportowo” w 2024 roku dofinansowano 168 zadań na 1,9 mln zł, a w 2025 – już 209 zadań na 2,2 mln zł. Równolegle działa program „Małopolski Klub” – 303 inicjatywy w 2024 roku otrzymały 4 mln zł, a w 2025 budżet wzrósł do 5,1 mln zł.
Zwiększono również zasięg programu „Już pływam” – w 2025 roku bierze w nim udział aż 130 gmin (w 2024 – 105 gmin), a budżet wynosi 1,7 mln zł.
Przemysł i inwestycje zagraniczne
Małopolska przyciąga także inwestycje przemysłowe. Firma Stryker – amerykański lider w technologii medycznej – ogłosiła rozbudowę zakładu w Skawinie o wartości 475 mln zł. Dzięki temu powstaną nowe miejsca pracy i zwiększy się dostępność nowoczesnego sprzętu medycznego w regionie.
Czytaj też:
Świetna informacja dla rowerzystów. Na tę trasę czekali od lat