Kiedy płuca chorują, brakuje powietrza

Kiedy płuca chorują, brakuje powietrza

Dodano:   /  Zmieniono: 
U osób z IPF pęcherzyki płucne nie mogą się odpowiednio rozszerzać, co zmniejsza ilość tlenu docierającego do krwi. To powoduje niedotlenienie narządów
U osób z IPF pęcherzyki płucne nie mogą się odpowiednio rozszerzać, co zmniejsza ilość tlenu docierającego do krwi. To powoduje niedotlenienie narządów Źródło: Fotolia / nerthuz
Na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc chorują 2 mln Polaków. Ta mało znana choroba może prowadzić do inwalidztwa, a nawet śmierci.

Częściej chorują mężczyźni, przeważnie po 50. roku życia. Zwykle są to osoby palące papierosy. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), nieleczona powoduje inwalidztwo oddechowe, a nawet przedwczesny zgon. Z kolei samoistne włóknienie płuc (IPF) jest znacznie rzadsze, ale przebiega bardzo dynamicznie i również prowadzi do śmierci.

Papierosy i zanieczyszczone powietrze

Codzienny poranny kaszel, wykrztuszanie, świszczący oddech lub zadyszka po przejściu kilku schodów. W późnym stadium choroby człowiek nie może wejść po schodach ani z nich zejść. Trudnością nie do pokonania stają się zwykłe codzienne czynności jak ubieranie się czy toaleta. Tak objawia się przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Choroba mało znana, ale powszechna, tak jak powszechne jest u nas palenie papierosów, bo to ono odpowiada za POChP.

Na POChP choruje ok. 2 mln Polaków, z czego zaledwie jedna czwarta ma postawioną diagnozę. Zwykle rozpoznajemy tę chorobę u osób po 40. roku życia, bo mniej więcej w tym wieku typowy palacz ma za sobą 20 paczkolat (czyli palenia jednej paczki dziennie przez dwie dekady). Ci, co palą dwie-trzy paczki dziennie, mają szansę „zapracować” sobie na POChP szybciej. Na POChP narażeni są zarówno palacze czynni, jak i bierni, ale na rozwój choroby wpływa również zanieczyszczenie powietrza (np. spaliny samochodowe, dym z pieców węglowych), a także narażenie na niektóre wdychane substancje chemiczne. Chorują ludzie w całej Polsce, zarówno mieszkańcy wielkich aglomeracji, jak i rolnicy na Podlasiu. Są wśród nich również osoby narażone w miejscu pracy na wdychanie toksycznych oparów, gazów i pyłów.

– Przewlekłą obturacyjną chorobę płuc może rozpoznać nie tylko pneumonolog, ale każdy lekarz. Największą szansę ma na to lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, bo do niego najpierw trafia większość pacjentów – zauważa prof. Paweł Śliwiński, kierownik II Kliniki Chorób Płuc Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc (IGiChP) w Warszawie.

Diagnozę stawia się na podstawie badania spirometrycznego, które trwa ok. 30 minut i polega na trzykrotnym wydechu powietrza, z wykorzystaniem urządzenia nazywanego spirometrem. Bardzo ważne, by badanie spirometryczne co najmniej raz zawierało w sobie tzw. próbę rozkurczową, czyli ocenę drożności dróg oddechowych po podaniu leku rozszerzającego oskrzela.

Szczepienia i inhalacje

U chorych na POChP pojawiają się zaburzenia lękowe, objawy depresji oraz obniżenie zdolności do wykonywania pracy, zaburzenia snu czy obniżenie nastroju. To ma wpływ na przebieg choroby. Pacjenci skarżą się także na izolację społeczną. Choroba rozwija się skrycie, podstępnie i powoli. Ma charakter postępujący i nieodwracalny. Zwykle kiedy pacjent trafi do pneumonologa, jest już ona poważnie zaawansowana. Nieleczona prowadzi do inwalidztwa, a nawet do śmierci. Skraca życie o mniej więcej dziesięć lat (w porównaniu z osobami niepalącymi) i przynajmniej ośmiokrotnie zwiększa ryzyko zachorowania na raka płuca.

Leczenie powinno być rozpoczęte jak najszybciej. Przede wszystkim należy zaprzestać palenia, zalecany jest odpowiedni wysiłek fizyczny oraz szczepienia przeciw grypie i pneumokokom. Koniecznością jest podawanie leków rozszerzających oskrzela, czyli zwalczanie tego, co jest podstawą choroby – zwężenia dolnych dróg oddechowych.

Wszystkie nowoczesne leki rozszerzające oskrzela są w Polsce dostępne. W leczeniu pneumonolodzy stosują te leki w formie inhalacji. Obecnie mają do dyspozycji dwie kategorie leków: tzw. LABA (długo działający agoniści receptora beta2) i LAMA (długo działający antagoniści receptora muskarynowego).

Nową, atrakcyjną dla chorych na POChP terapią jest tzw. podwójna bronchodylatacja. Strategia takiego leczenia polega na umieszczeniu w jednym inhalatorze dwóch długo działających leków rozszerzających oskrzela o różnym mechanizmie działania (LABA/LAMA). Pozwala to na ograniczenie liczby inhalacji leków do jednej na dobę, co znakomicie ułatwia chorym stosowanie się do zaleceń lekarskich tak, aby leczenie było najbardziej efektywne.

– Wydaje się, że takie leczenie powinno być stosowane u większości chorych nawet we wczesnym etapie choroby. Leczenie skojarzone LABA/LAMA skuteczniej zmniejsza liczbę zaostrzeń u chorych na POChP niż powszechnie stosowane steroidy wziewne, nie mówiąc o istotnym efekcie rozszerzającym oskrzela. W Polsce obecnie zarejestrowane są dwa tego typu preparaty, a kolejne będą zapewne wkrótce – tłumaczy prof. Śliwiński.

Ze względu na wysokie koszty pacjenci często są leczeni lekami starszej generacji, które także przynoszą im ulgę, łagodzą duszność i poprawiają tolerancję wysiłku. – Leki nowej generacji są jednak nieporównywalnie skuteczniejsze – lepiej zwalczają duszność i poprawiają zdolność chorego do wykonywania wysiłków, zmniejszają liczbę zaostrzeń choroby, w tym ciężkich zaostrzeń wymagających hospitalizacji, i poprawiają jakość życia. Nowe leki działają długo, nawet przez 24 godziny, co pozwala na stosowanie ich tylko raz na dobę, a to z kolei ułatwia choremu skuteczne leczenie – dodaje prof. Śliwiński.

Leki starej generacji są objęte ryczałtem, pacjent na miesięczną kurację musi wyłożyć zaledwie kilka złotych. Leki długo działające, te lepsze i skuteczniejsze, są refundowane, ale współpłatność chorego jest wyższa (40-70 zł). Niestety najnowszy sposób leczenia, skojarzenie LABA/LAMA w jednym inhalatorze, nie jest refundowany i w związku z tym praktycznie nie jest dostępny dla chorych. Miesięczne leczenie nim to wydatek ok. 300 zł. Drogo? Niemało, zważywszy że pacjenci z POChP to zwykle ludzie niezamożni. Ale z drugiej strony… Przeliczmy: paczka papierosów kosztuje 12-15 zł, jeśli tę kwotę pomnożymy przez 30 dni, to otrzymamy 360-450 zł miesięcznie. Jeśli palacz zrezygnuje z tytoniu, pieniędzy wystarczy nie tylko na ekstraleki.

Walka o oddech, czyli IPF

Problem z idiopatycznym włóknieniem płuc (ang. Idiopathic pulmonary fibrosis) polega na tym, że w przebiegu tej choroby w płucach powstają trwałe blizny i przez to zmniejsza się ilość tlenu, którą płuca są w stanie dostarczyć do głównych narządów organizmu – serca, mózgu, wątroby czy nerek.

Dla chorych na IFP nie jest w Polsce dostępny żaden lek. Tymczasem w wielu innych krajach UE są zarejestrowane i refundowane leki, które spowalniają postęp choroby i poprawiają jakość życia pacjentów. Są one standardem w leczeniu IPF. Ale nie dla Polaków. U nas dotychczasowe próby udostępnienia tych terapii w procesie refundacyjnym się nie powiodły.

Tymczasem bez leków choremu coraz trudniej oddychać, choroba postępuje i kończy się śmiercią z uduszenia. – Objawy kliniczne choroby są niespecyficzne – kaszel czy duszność występują powszechnie w innych chorobach, jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc czy niewydolność serca. Wdrożone niewłaściwe leczenie objawowe nie pomaga, ale tylko odwleka moment prawidłowej diagnozy. Poważnym problemem jest to, że wiele osób z IPF jest początkowo diagnozowanych błędnie – mówi prof. Śliwiński.

Dlatego o IPF należy mówić więcej po to, by zwiększyć świadomość tej choroby nie tylko w społeczeństwie, ale także wśród lekarzy pierwszego kontaktu. W rozpoznaniu IPF pomagają badania obrazowe klatki piersiowej: RTG oraz tomografia komputerowa. W rzadkich przypadkach wątpliwości diagnostyczne rozwiewa biopsja płuca, czyli pobranie wycinka tkanki i jej ocena pod mikroskopem.

Tlenoterapia i przeszczepienie płuc

Podczas gdy na świecie chorych z IPF leczy się nowocześnie, polskim pacjentom pozostaje przeszczepienie płuc lub tlenoterapia. Przeszczepienie płuc przeprowadza się u mniej niż 5 proc. pacjentów rocznie. W ubiegłym roku przeszczepienie płuca ze wszystkich wskazań wykonano u 24 chorych, tymczasem co roku przybywa kilkaset nowych pacjentów z IPF.

Pozostaje więc leczenie objawowe, czyli tlenoterapia. Wygląda to w ten sposób, że choremu na podstawie oceny jego stanu zdrowia wypożycza się do domu koncentrator tlenu. Przez kilkanaście godzin na dobę pacjent jest podłączony do tego urządzenia, dzięki czemu może istotnie poprawić zaopatrzenie w tlen wszystkich narządów, w tym mózgu i serca. Istnieją też małe, przenośne aparaty. Pacjent mógłby je mieć stale przy sobie – w drodze do sklepu, do lekarza, na spacerze. Ale większości pacjentów na to nie stać. Przenośny aparat do tlenoterapii kosztuje kilkanaście tysięcy złotych. Urządzenia te nie są refundowane.

Lekarze są w niekomfortowym położeniu. Bo w istocie nie mają czym leczyć chorych. Jedyną szansą pozostaje udział w badaniach klinicznych.

Artykuł został opublikowany w 30/2016 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 30/2016 (1746)

  • Jak zarobić na godność narodową?24 lip 2016, 20:00Przeczytałem z tysiąc teorii o przyczynach kryzysu, a potem jeszcze więcej o tym, dlaczego ten kryzys nie chce się skończyć. A to że regulacji jest za dużo, a to że za mało. Że prekariat, że nierówności… Jak świat światem kryzysy przychodziły i...3
  • Kosztowne sprzątanie24 lip 2016, 20:00Doprowadzenie systemu rejestrów państwowych do porządku będzie kosztowało 10,5 mln zł. Kilka tygodni temu opisywaliśmy nieprawidłowości w tym wartym blisko 110 mln zł projekcie, który po wdrożeniu doprowadził m.in. do tego, że Główny Urząd...8
  • Skaner24 lip 2016, 20:00Niezniszczalni Świat patrzy na ich aktywność i przeciera oczy ze zdumienia, bo wszystko co widzi, jest jakby wbrew naturze.  „Wiekowy” zespół THE ROLLING STONES często nazywany największym zespołem świata – nadal w miarę regularnie koncertuje...9
  • Zdarzyło się jutro24 lip 2016, 20:00Gierek PiS, muzeum parawaningu, teoria wielkiego wybuchu według Rubikonia i wiele innych atrakcji.12
  • Tusk zostanie wezwany przed komisję24 lip 2016, 20:00To jest fenomen, że ktoś dziewięć razy z rzędu jest skazany za to samo przestępstwo, czyli za oszustwo, w tym samym okręgu sądowym, i za każdym razem dostaje wyrok w zawieszeniu. Przecież już po drugim takim wyroku powinien trafić do więzienia –...14
  • Bezpieczeństwo w turbulentnym świecie24 lip 2016, 20:00Warszawski szczyt NATO dał wyraz świadomości rządów państw sojuszniczych, że zagrożenie wschodniej flanki dotyczy całości Sojuszu, a nie tylko peryferii. Był manifestacją solidarnej postawy rządów państw wobec agresywnej polityki Moskwy....17
  • Trzej muszkieterowie budżetu24 lip 2016, 20:00Mateusz Morawiecki, Paweł Szałamacha i Jarosław Gowin nigdy nie grali w jednej drużynie, ale niespodziewanie zjednoczyli się w obronie budżetu przed skutkami obniżenia wieku emerytalnego. Grają o swoją pozycję czy dojrzeli na horyzoncie katastrofę...18
  • Schetyna ma rozbuchane ego24 lip 2016, 20:00Skoro PO ma być liderem opozycji, to nasz szef nie może zachowywać się jak przywódca podwórkowej paczki – mówi Stanisław Huskowski, były poseł PO.20
  • Lista dokonań Schetyny24 lip 2016, 20:00Przewodniczący Platformy Obywatelskiej usuwa swoich partyjnych przeciwników, oskarżając ich o szkodzenie partii. Jednak PO bardziej mogą szkodzić kontrowersyjne decyzje, jakie do tej pory podejmowali Grzegorz Schetyna i jego polityczne zaplecze.23
  • Czym Franciszek różni się od Jana Pawła II24 lip 2016, 20:00Papież Polak był przewodnikiem-nauczycielem. Papież Argentyńczyk jest towarzyszem drogi. Pierwszy uważał, że przyjęcie nauczania Jezusa rozwiąże problemy indywidualne i społeczne, drugi postrzega Kościół jako „szpital polowy” ludzi ubogich.24
  • Franciszek polskich marzeń24 lip 2016, 20:00Spotkanie z ojcem Tadeuszem Rydzykiem, z ofiarami pedofilii czy zaproszenie uchodźców na pokład papieskiego samolotu. „Wprost” spytał katolickich komentatorów, jakich słów i nauk oczekują od Franciszka w czasie rozpoczynającej się w tym tygodniu...28
  • Zespół stresu pourlopowego24 lip 2016, 20:00To, że ktoś wypoczął na wakacjach, nie oznacza, że z werwą przystąpi do pracy. Przeciwnie, będzie mu trudno. Pierwsze dni po powrocie psycholodzy nazywają nawet stresem pourlopowym.31
  • Działkę oddam – miasto Warszawa24 lip 2016, 20:00Przekazana na cele oświatowe blisko hektarowa działka na warszawskim Ursynowie trafiła za ułamek wartości w prywatne ręce. Zgodnie z umową miała tam powstać uczelnia, a budowane są apartamentowce. Sprawie przygląda się prokuratura.32
  • Cztery minuty na wagę życia24 lip 2016, 20:00Co można zrobić w cztery minuty? Przejechać dwa przystanki autobusem, umyć zęby, wziąć prysznic i uratować komuś życie! Chcesz dowiedzieć się jak?35
  • Wakacje z dziećmi24 lip 2016, 20:00Dłuższą podróż samochodem nawet z najmniejszymi dziećmi można przeżyć, jeśli odpowiednio się do niej przygotujemy i zaplanujemy poszczególne etapy.38
  • Stres po męsku24 lip 2016, 20:00U mężczyzn depresja często jest następstwem stresu. Nierzadko jest ukryta i wygląda zupełnie inaczej niż u kobiet. Przybiera maskę ataków agresji, wrogości, drażliwości. Milczenia lub zachowań autodestrukcyjnych.42
  • Silni faceci o słabych sercach24 lip 2016, 20:00Kardiolodzy ostrzegają: na serce chorują coraz młodsi Polacy. Ale nie zdają sobie z tego sprawy.44
  • Kiedy płuca chorują, brakuje powietrza24 lip 2016, 20:00Na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc chorują 2 mln Polaków. Ta mało znana choroba może prowadzić do inwalidztwa, a nawet śmierci.46
  • Tylko dla mężczyzn24 lip 2016, 20:00U małego chłopca ma wielkość groszku. Kiedy malec mężnieje, ten gruczoł kształtem i rozmiarem przypomina kasztan. I wszystko jest w porządku, jeśli nie rośnie dalej. Prostata – każdy mężczyzna powinien żyć z nią w zgodzie.48
  • Ultradźwiękami w raka24 lip 2016, 20:00Co roku 11 tys. Polaków słyszy diagnozę: rak gruczołu krokowego. Nowa metoda leczenia tego nowotworu umożliwia ograniczenie skutków ubocznych terapii.49
  • Kiedy geny decydują o życiu24 lip 2016, 20:00Rak płuca to nowotwór, na który najczęściej umierają Polacy. Wczesne wykrycie choroby stwarza szansę na wyleczenie. Z kolei precyzyjna diagnoza molekularna jest warunkiem koniecznym doboru właściwej terapii, co w efekcie oznacza możliwość...50
  • Drogie leczenie za granicą24 lip 2016, 20:00Gdy wybierasz się w podróż – kup polisę turystyczną. Ale zanim to zrobisz, sprawdź, czy jej wysokość wystarczy, by pokryć koszty ewentualnego leczenia.54
  • Najwięksi bankruci III RP24 lip 2016, 20:00Kiedyś królowie życia, którzy nie schodzili z czołówki listy najbogatszych ludzi w kraju. Dzisiaj zapomniani lub okryci niesławą. Albo nie mogą wyjść z długów, albo mają już za sobą odsiadkę w kryminale. Oto antylista najbogatszych ludzi w kraju.56
  • Do kierownictwa partii rządzącej Manifest24 lip 2016, 20:00Lato. Lato czeka. A wraz z latem czeka rzeka. Czeka rzeka, czeka las… Wakacje. Mniej lub bardziej zasłużone – wszyscy jedziemy odpoczywać. Miesiąc względnego spokoju od polityki – bo polityka w sierpniu się urlopuje. Wielce Szanowne Kierownictwo...61
  • Europułapka24 lip 2016, 20:00Euro rozsadza Unię Europejską. Aby zachować UE i wspólny rynek, należy zrezygnować ze wspólnej waluty. Dalsze trwanie przy euro jest jak obrona parytetu złota, która w latach 30. pogłębiła kryzys światowy i przyczyniła się do wybuchu wojny – mówi...62
  • Turecka wolta24 lip 2016, 20:00Nieudany pucz wojskowy nieoczekiwanie wzmocnił prezydenta Erdoğana, który ma teraz wolną rękę do przeprowadzenia planowanych już wcześniej zmian w polityce zagranicznej. Zbliżenie z Rosją jest tylko kwestią czasu.70
  • Kręgosłup tureckiej armii został złamany24 lip 2016, 20:00Najlepsi tureccy oficerowie od lat siedzą w więzieniach z wieloletnimi wyrokami. Niektórzy zaginęli bez śladu. Recep Tayyip Erdoğan, prezydent Turcji, wypowiedział armii wojnę – mówi „Wprost” gen. Waldemar Skrzypczak, były wiceminister obrony i...72
  • Modlitwa o rozum24 lip 2016, 20:00Polityczny Zachód trzeszczy w szwach. To, że potrzęsie nim Brexit, było do przewidzenia. Decyzja Brytyjczyków już działa. Można powiedzieć, że Brexit już jest, od kiedy o nim rozmawiamy i snujemy plany, jak się z Wielką Brytanią rozwodzić.73
  • Barwy kampanii24 lip 2016, 20:00Nowicjusz w polityce, biznesmen i celebryta, obiecuje przywrócić Ameryce wielkość, ale jego wizja polityki wobec Europy, w tym Polski, pozostaje zupełną niewiadomą.74
  • Ciemne interesy Clintonów24 lip 2016, 20:00Czy były prezydent USA sprzedawał obcym rządom polityczne wpływy żony? Takie oskarżenia padają w filmie „Clinton Cash”, który ma właśnie swoją amerykańską premierę. Od 25 lipca mogą go także oglądać czytelnicy „Wprost”.77
  • Podchody z pokemonami24 lip 2016, 20:00Nowoczesne technologie to za mało, by dziś porwać tłumy. Trzeba było dodać do nich tradycyjną grę w chowanego oraz nostalgię za latami 90. Tak powstał „Pokémon Go”, gra, która wyprowadziła ludzi na ulice.80
  • Po drugiej stronie smartfona24 lip 2016, 20:00Nie wiadomo, czy gracze wychodzą z gry komputerowej na podwórko, czy biegając po podwórku, wchodzą do gry komputerowej – mówi dr Marek Troszyński, socjolog z Obserwatorium Cywilizacji Cyfrowej Collegium Civitas.82
  • Kobiecy wymiar przemian24 lip 2016, 20:00Do niedawna polityka była niemal wyłącznie męskim zajęciem. To przesłoniło obraz świata tak mocno, że zapominamy, jak naprawdę wygląda. Tomasz Wasilewski w swoim nowym filmie „Zjednoczone stany miłości” pokazuje, że ustrojowa transformacja miała...84
  • Wyszczerbiony miecz24 lip 2016, 20:00Proces dekoratorów z „Kroniki polskiej” przetarł ścieżkę dla późniejszego procesu prezesa TVP.87
  • Żyj kolorowo24 lip 2016, 20:00Kolor ścian to jeden z głównych elementów aranżacji wnętrza. Barwy, które do niego wybierzemy, mogą dodać energii pomieszczeniu, wpływać na nastrój mieszkańców, a także oddać emocje jego właściciela.90
  • Ułańska fantazja24 lip 2016, 20:00Ułańska fantazja Jacek Komuda „Hubal” Fabryka Słów Polscy czytelnicy są równie nieobliczalni jak polscy piłkarze. Dowodzi tego choćby przypadek „Hubala”, który niespodziewanie stał się bestsellerem. Autor – Jacek Komuda – to bodaj najlepszy dziś...92
  • Muzyka - recenzje24 lip 2016, 20:00Trzecia odsłona muzycznej trylogii To album teoretycznie przeznaczony przede wszystkim dla wtajemniczonych fanów. Ale rozpoczyna sie od niemal 12-minutowego utworu, który mógłby być też dla początkujących świetnym wprowadzeniem w fenomen tego...94
  • Film - recenzje24 lip 2016, 20:00Pani kontra rekin Dopiero co mieliśmy w kinach żeńską wersję „Ghostbusters”, a już pojawia się kolejny film z kobietą w roli, w jakiej przywykliśmy widzieć panów. Przez półtorej godziny śledzimy samotną walkę Nancy z wielkim rekinem. Ot, młoda,...95
  • Duży mały samochód24 lip 2016, 20:00Gdy mówi się o małych samochodach, zawsze podkreśla się funkcjonalność. Takim autem łatwo w mieście znaleźć miejsce do parkowania, niewiele pali, a na dodatek nie budzi zbytniej zawiści sąsiadów. Zdarza się jednak, że niewielki samochód potrafi...96
  • Know-How24 lip 2016, 20:00Moc ceramiki Chcesz być w czymś najlepszy. Poszukaj sobie niszy. Szwajcarski producent zegarków Rado znalazł sobie takie własne poletko i specjalizuje się w produkcji czasomierzy z ceramiki. I to, co robią, jest przepiękne. Na rynku pojawił się...97
  • Spalone podwyżki24 lip 2016, 20:00Tryb, w jakim posłowie PiS przygotowali projekt ustawy o podwyżkach dla najważniejszych osób w państwie, może wskazywać na pierwsze symptomy znanego w polityce zjawiska, czyli odrywaniu się elit władzy od kontaktu ze społeczeństwem.98