Tygodnik Wprost Wydanie: 48/2002 (1044)
Okładka tygodnika Wprost nr 48/2002 (1044)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Stąd do Ameryki

Dodano:   /  Zmieniono: 
Konkurs Pro Publico Bono, czyli jak zarażać demokracją

Ponad dwadzieścia lat temu spotkałem się z pewnym aparatczykiem z sowieckiego politbiura, który zapytał mnie: "Jak wam się to udaje, że tylu ludzi przychodzi na czyny społeczne i naprawdę ciężko pracuje dla innych? My walczymy o to bezskutecznie od dziesięcioleci" - wspomina Michael Novak, filozof z Pensylwanii. - Spontaniczne inicjatywy społeczne to fundament życia obywatelskiego Ameryki. Mają charakter organiczny i trwały - mówi Jerzy Koźmiński, szef Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i członek kapituły rozstrzygniętego niedawno już po raz czwarty Konkursu Pro Publico Bono, w którym uczestniczą polskie organizacje pozarządowe. Mieszkańcy miasteczka Belle Vernon koło Pittsburgha dobrze pamiętają rok 1978. Przewoźnik, który dowoził chorych do szpitala, ogłosił, że przestaje świadczyć tego typu usługi, bo przestało mu się to opłacać. Najbliższa lecznica znajdowała się 50 km od miasta. Mieszkańcy Belle Vernon zbudowali zatem za własne pieniądze garaż, kupili dwie karetki i pełnili na zmianę dyżury. Później dołączyli do nich ludzie z sąsiednich miasteczek i farm. Dzisiaj stacja dysponuje czterema ambulansami i obsługuje obszar wokół rzeki Monogahela, gdzie mieszka 15 tys. osób. Tylko w zeszłym roku udzielono pomocy 1700 chorym.

Kopniak do przodu Mieszkańcy podkarpackiej gminy Cmolas pozazdrościli Amerykanom z Belle Vernon. Mają własne radio, budują basen, rozwijają bazę agroturystyczną i organizują szkolenia komputerowe. W zeszłym roku Stowarzyszenie Rozwoju Gminy Cmolas zdobyło pierwszą nagrodę w Konkursie Pro Publico Bono i czek na 30 tys. zł. - Dostaliśmy prawdziwego kopniaka do przodu - komentuje Eugeniusz Galek, wójt gminy i przewodniczący stowarzyszenia. W tym roku w konkursie wzięło udział trzysta organizacji. Mieczysław Dumieński, twórca Fundacji na rzecz Dzieci Miasteczko Śląskie, laureat głównej nagrody (70 tys. zł), rozpoczął działalność przed dziesięciu laty. Jako pracownik huty cynku w Miasteczku przeprowadził badania, z których wynikało, że 70 proc. dzieci z okolicy cierpi na ołowicę. - Nakłoniłem prezesa huty do finansowania fundacji ratującej najmłodszych - opowiada Dumieński. Dwa lata później fundacja zbudowała przychodnię i założyła poradnię ekologiczną, a dzieci co roku wyjeżdżają na kolonie w czystsze rejony kraju. Poziom ołowiu w ich krwi zaczął wracać do normy. Powstałe siedem lat temu Katolickie Centrum Edukacji Młodzieży Kana zebrało fundusze na kursy komputerowe dla najuboższych nastolatków i nauczycieli z rejonu Gliwic. Ukończyło je już ponad 5 tys. osób!

Jak wylać wolontariusza z kąpielą
Powodzenie Konkursu Pro Publico Bono i sukcesy jego uczestników to wyjątek potwierdzający regułę: większość z 40 tys. działających w Polsce stowarzyszeń ledwie wiąże koniec z końcem. - Po tym jak na początku lat 90. powstało mnóstwo organizacji samorządowych, wiele z nich uznano za podejrzane, przypinając im łatkę "pralni brudnych pieniędzy" - mówi dr Jacek Kucharczyk, socjolog z Instytutu Spraw Publicznych. - Dziś administracja państwowa, wycofując się ze wspierania oświaty czy ochrony zdrowia, uważa, że tę lukę winny wypełnić organizacje pozarządowe, ale nakłada na nie ograniczenia biurokratyczne i finansowe - tłumaczy Kucharczyk. Według danych Stowarzyszenia Klon/Jawor, które zajmuje się badaniem "trzeciego sektora", prawie 80 proc. fundacji zaprzestało działalności z powodu braku pieniędzy i problemów biurokratycznych. - Jeśli chcą pomagać, to niech robią to za własne pieniądze - mówił o projekcie ustawy odcinającej organizacje pozarządowe od dotacji Henryk Goryszewski, w 1999 r. szef sejmowej Komisji Finansów. W Polsce nadal brakuje ustawy o organizacjach pożytku publicznego i wolontariacie, która od dawna obowiązuje w Czechach i na Słowacji. Tam 1 proc. pieniędzy uzyskanych z prywatyzacji przeznacza się na organizacje pozarządowe. - W tych, którym chce się chcieć, trzeba inwestować, bo oni zarażają innych entuzjazmem - podkreśla Jerzy Koźmiński. - Prawdziwe kłopoty zaczną się w 2003 r., kiedy z Polski wycofają się wielkie zachodnie fundacje - ostrzega prof. Piotr Gliński, ekspert zajmujący się organizacjami pozarządowymi. - Wtedy trzeci sektor stanie się sektorem żebraczym.

 

Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności powstała przed trzema laty z pieniędzy Polsko-Amerykańskiego Funduszu Przedsiębiorczości utworzonego w 1990 r. Podobne fundusze zajmujące się pomocą dla małych i średnich przedsiębiorstw powstały w dziewięciu innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej. 120 mln USD, połowa kwoty, jakiej użyczyli nam Amerykanie, została już oddana rządowi USA, a druga połowa jest częścią "żelaznego kapitału" PAFW. Pieniądze z zysków od tej sumy są przeznaczane na finansowanie 18 programów zajmujących się m.in. promocją inicjatyw obywatelskich. Tylko w tym roku PAFW wydała na nie około 4 mln USD.

Mistrzowie dobra publicznego 2002

Nagroda Główna
dla organizacji o zasięgu ogólnopolskim
Ośrodek Karta z Warszawy

dla organizacji o zasięgu regionalnym
Fundacja na rzecz Dzieci Miasteczko Śląskie

Nagrody Pierwsze
Katolickie Centrum Edukacji Młodzieży Kana z Gliwic

Fundacja Ziemi Krakowskiej im. Jana Sroczyńskiego z Jerzmanowic

Fundacja Kresy 2000 z Nadrzecza koło Biłgoraja

Towarzystwo Wspierania Budowy Domów Nadziei Habitat for Humanity

Domy Nadziei z Gliwic

Społeczno-Oświatowe Stowarzyszenie Pomocy Pokrzywdzonym i Niepełnosprawnym Edukator z Łomży

Fundacja Muzyka Kresów z Lublina

Więcej możesz przeczytać w 48/2002 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 48/2002 (1044)

  • Klęska, czyli sukces1 gru 2002 — Wychodzi na to, że im gorzej się wiedzie ministrowi finansów Grzegorzowi Kołodce, tym lepiej się wiedzie polskim podatnikom i polskiej gospodarce.3
  • Peryskop1 gru 2002 — Football Club PuszPrzed wyborami parlamentarnymi Sylwia Pusz założyła drużynę piłkarską Football Club Pusz. Grają w niej najbliżsi współpracownicy posłanki oraz działacze Stowarzyszenia Młodej Lewicy Demokratycznej. W ślady Pusz poszła...6
  • Barometr wprost1 gru 2002 — Kopalnie złotówek Kopalnie, tak jak ziemia, są bogactwem narodu i nie powinno się z tego bogactwa rezygnować - zdają się uważać Polacy. Aż 62 proc. obywateli jest przekonanych, że państwo powinno dopłacać do górnictwa. Państwo, ale...6
  • Dossier1 gru 2002 — WŁODZIMIERZ CIMOSZEWICZ, minister spraw zagranicznych "Jeżeli białoruska krowa przekroczy granicę, to trzeba z kimś rozmawiać. Musimy rozmawiać o polskim szkolnictwie na Białorusi. Szkolnictwa hiszpańskiego, francuskiego czy brytyjskiego tam...7
  • Z życia koalicji1 gru 2002 — Nie będzie abolicji i oświadczeń majątkowych. I w związku z tym w budżecie będzie co najmniej o 1,3 mld zł mniej. A wcale że nie! Proszę, jedna noc i nasz Tygrys na Kiełkach wyczarował miliard z górką. Panie Grzegorzu, nie moglibyśmy tak...8
  • Z życia opozycji1 gru 2002 — W najlepszej (he, he) telewizji w Polsce, czyli w TVP, widzieliśmy specjalne wydanie "Dziennika Telewizyjnego" Jacka Fedorowicza. Gwoździem programu był wywiad, który z gwiazdą "Wiadomości" Jolantą Pieńkowską...9
  • M&M1 gru 2002 — Komu i w co ufaćI prezydent, i premier wyrazili zdanie,że sprawca złej ustawy ma ich zaufanie.A mąż pewnej puszczalskiej(cóż, są takie panie) też może ufać...W to, że ona nie przestanie.10
  • Playback1 gru 2002 — 10
  • Krawczyk superstar1 gru 2002 — Nowa płyta Krzysztofa Krawczyka - "...bo marzę i śnię" - jest obecnie najlepiej sprzedającym się albumem w Polsce.10
  • Fotoplastykon1 gru 2002 — 12
  • Poczta1 gru 2002 — Święto pracyPrzerażające jest, że 63 proc. respondentów Pentora uważa, iż wolnych od pracy dni świątecznych jest tyle, ile trzeba, a co dziesiąty badany jest przekonany, że jest ich nawet za mało (Barometr wprost, "Święto pracy",...14
  • Kadry1 gru 2002 — 15
  • Kołodko show1 gru 2002 — Ja się nie mylę. To, co robię, służy poprawie życia polskich rodzin. Będą podwyżki płac, będą wyższe emerytury. Stoję na straży polskiego społeczeństwa. (...) My nie mylimy dobra ze złem i będziemy proponować dobre rozwiązania. (...) Temu rządowi...16
  • Platforma pochyła1 gru 2002 — Prezydencka partia centrowa może zmieść ze sceny Platformę Obywatelską22
  • Patent na ziemniaki1 gru 2002 — Żaden polski wynalazek, nawet tak nieskomplikowany jak spódniczka mini, tic-taki czy rzepy, nie stał się światowym hitem.Tylko trzy na tysiąc opatentowanych w Europie wynalazków pochodzi z Polski24
  • Śmietnik Polska1 gru 2002 — Dziesięć tysięcy nielegalnych składowisk toksycznych odpadów działa w naszym kraju30
  • Ujeżdżanie tygrysa1 gru 2002 — Gołym okiem widać, że hasła antyunijne wiążą wyborców z politykami z siłą najmocniejszego kleju34
  • Giełda i wektory1 gru 2002 — Hossa ŚwiatPotencja(ł) gospodarkiUdane życie seksualne może być receptą na zwiększenie wydajności pracy - twierdzą azjatyccy seksuolodzy. "Zdrowy seks to szczęśliwi pracownicy, a takich potrzeba, żeby gospodarka mogła się dynamicznie...36
  • Haracz monopolowy1 gru 2002 — Monopole kosztują polską rodzinę rocznie ponad dwa tysiące złotych38
  • Czarna dziura1 gru 2002 — Kiedy w latach 80. w Wielkiej Brytanii premier Margaret Thatcher wypłacała ostatnie odprawy górnikom likwidowanych kopalń, w PRL fetowano kolejny rekord - wydobycie ponad 200 mln ton węgla rocznie!44
  • Między sierpem a cepem1 gru 2002 — Księgowi z PSL w prywatnych firmach50
  • Nowojorskie targi1 gru 2002 — Dekoniunktura uczy obywateli USA sztuki negocjacji52
  • Zero tolerancji!1 gru 2002 — Statystyki pokazują, że przez pół wieku wraz ze wzrostem zamożności w Europie rosła przestępczość54
  • Homo pecet1 gru 2002 — Chcemy stworzyć technologie, które pozwolą komputerom widzieć, słyszeć, mówić i uczyć się, by można się było komunikować z nimi w naturalny sposób - stwierdził Bill Gates. Twórca Microsoftu podsumował w ten...58
  • Wiel-błąd Bońka1 gru 2002 —  Michał Adamczyk: Żałuje pan, że trenerem reprezentacji nie jest już Jerzy Engel? Jan Tomaszewski: Oczywiście, że żałuję. Wielokrotnie mówiłem, że Jurek Engel - na wzór Kazimierza Górskiego - z przeciętnych...62
  • Służba bezpieczeństwa sieci1 gru 2002 — Nęka cię internetowy natręt? Otrzymujesz maile z pogróżkami lub o obscenicznej treści? Ktoś zasypuje cię materiałami, których sobie nie życzysz? Co robić?64
  • Pustolot1 gru 2002 — Bezzałogowe samoloty rewolucjonizują badania naukowe i operacje wojskowe66
  • Oni już byli1 gru 2002 — Kilkanaście dni temu jakaś pani przyszła po koncercie za kulisy z pretensjami, że niesłusznie czepiam się ze sceny Samoobrony...68
  • Wszechnica Wiedzy Wszelakiej1 gru 2002 — Kultura bez granicwww.culture.plSposób na promocję polskiej kultury w kraju i za granicą znaleźli autorzy internetowego serwisu Culture. pl z Instytutu Adama Mickiewicza. Jest to jedyny w Polsce, a może nawet na świecie, portal z tak...68
  • Supersam1 gru 2002 — Powrót sztruksuHitem zimowej kolekcji firmy Navy dla mężczyzn są ubrania uszyte ze sztruksu. Sztruksowe kurtki, koszule, spodnie i akcesoria (torby i czapki) szczególnie modne są w zestawie z wytartym dżinsem. Wśród...69
  • Wieczny przedmiot pożądania1 gru 2002 — Pióro zmienia styl bycia70
  • Cudzoziemiec na prezydenta?1 gru 2002 — TAK NIE Henryk Wujecpolityk UWOstatecznie decyzje w takiej sprawie podejmuje społeczeństwo. Jeśli kandydat spełnia formalne wymagania, to może kandydować, ale myślę, że nie uzyskałby dużego poparcia. Uważam, że nie wystarczy być dobrym menedżerem,...75
  • Stąd do Ameryki1 gru 2002 — Konkurs Pro Publico Bono, czyli jak zarażać demokracją76
  • Ale bryndza!1 gru 2002 — Piotrusiu! Właśnie wróciłem ze Słowacji. Zażywałem kąpieli w termalnych wodach i połaziłem nieco po sklepach, oczywiście spożywczych. Zrobiłem solidne zakupy! Nawet nie chodzi o to, że tam taniej (choć 0,75 l brandy de Jerez za 30 zł to...78
  • Groch z brukselką1 gru 2002 — Nie wierzę, że Stróżewskiego czy Kołakowskiego można by było wyhodować w probówkach79
  • Powrót dorosłych1 gru 2002 — Rozpieszczani przez media młodzi klienci coraz częściej mają w nosie kolorowe reklamy i szukają wiadomości i rozrywki w Internecie80
  • Zemsta Bismarcka1 gru 2002 — To Bismarck i Hitler stworzyli państwo opiekuńcze82
  • Know-how1 gru 2002 — Oko AlzheimeraWystąpienie choroby Alzheimera, jednej z najgroźniejszych chorób neurodegeneracyjnych, można przewidzieć nawet kilkanaście lat przed pojawieniem się pierwszych objawów schorzenia - twierdzą uczeni z Massachusetts...85
  • Nauka oszustów1 gru 2002 — Padł światowy rekord fałszowania badań!86
  • Energia wody z kranu1 gru 2002 — Wkrótce wodór będzie napędzać samochody, zasilać komputery i ogrzewać domy90
  • Ropień na morzu1 gru 2002 — Katastrofa tankowca jest dla środowiska morskiego niczym wybuch bomby atomowej94
  • Bez granic1 gru 2002 — Feministki razem z fundamentalistamiZ powodu zbliżającego się finału konkursu Miss Świata w nigeryjskim mieście Kaduna wybuchły zamieszki. Do protestów doszło po tym, jak lokalna gazeta napisała, że gdyby prorok Mohamet był obecny na...96
  • Brukselski maraton1 gru 2002 — "Rozmowy akcesyjne z unią to było piekło" - wspomina były hiszpański negocjator98
  • Armia czerwona od krwi1 gru 2002 — Hizri Aldamow, kierujący nieoficjalnym przedstawicielstwem Iczkerii w Tbilisi, bezradnie obserwuje inwazję wojsk rosyjskich na swoją ojczyznę. - To holocaust Czeczenów...104
  • Dzieci-karabiny1 gru 2002 — Nathan Gardels: W Rosji nigdy nie istniał liberalny system rządów. Czy zatem czeczeński separatyzm nie jest symptomem szerszego problemu dotyczącego tego, jak w Federacji Rosyjskiej stworzyć nowy system polityczny? Borys Bieriezowski: To...104
  • Niemiecki balkon1 gru 2002 — Niektórzy Niemcy nie chcą pojąć, że na zawsze straciliśmy szansę odgrywania roli światowego mocarstwa108
  • NATO nie liczmy1 gru 2002 — George Bush stracił cierpliwość do europejskich sojuszników. Oczekują pomocy od Amerykanów, ale Ameryce pomagać nie chcą.110
  • Wysoka poprzeczka1 gru 2002 — Praski szczyt NATO jest benefisem schorowanego, schodzącego już ze sceny politycznej Vaclava Havla111
  • Menu1 gru 2002 — Polska Mistrzowie kameryBarry Levinson, twórca "Rain Mana", przewodniczy jury Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych (30 listopada - 7 grudnia). Już po raz dziesiąty (a po raz czwarty w Łodzi) operatorzy...112
  • Anatomia zbrodni - Oscary 20021 gru 2002 — Choć bukmacherzy w Hollywood na zwycięzcę wyścigu o Oscara typują drugą część "Władcy pierścieni", większe szanse ma film "Nowojorskie gangi" Martina Scorsese.116
  • Hybryda Zachodu1 gru 2002 — Tyrmand, Białoszewski, Kofta, Młynarski, Stachura, Pietrzak, Dudziak, Bem, Urbaniak - to ludzie Hybryd120
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego1 gru 2002 — CHRISTINA AGUILERA - **** Stripped Christina nie chce już być artystką dla grzecznych podlotków. Chce być artystką dla niegrzecznej młodzieży. Gdy ogląda się jej teledysk z pogranicza tekstylnego soft porno, można nawet odnieść wrażenie, że...121
  • Gutenberg współczesny1 gru 2002 — Pięćdziesiąt tysięcy złotych będzie kosztować reprint najstarszej drukowanej książki na świecie122
  • Kino Tomasza Raczka1 gru 2002 —  Zdjęcie w godzinę - **** Reżyseria: Mark Romanek W rolach głównych: Robin Williams, Connie Nielsen, Michael Vartan. USA 2002 r. Ten thriller na początku robi wrażenie niegroźnego filmu obyczajowego, nawet nieco zabawnego. Jakże...123
  • Organ Ludu1 gru 2002 — Obchody 1 maja 2003 Partia i rząd rozpoczęły przygotowania do przyszłorocznych obchodów 1 maja, m.in. opracowano obowiązujące hasła: Niech żyje wielki przyjaciel Polski Romano Prodi! Pozdrawiamy miłującą pokój rodzinę bratnich...124
  • Czas opuszczeń1 gru 2002 — Ostatnio Tadeusz Mazowiecki opuścił Unię Wolności. To tak, jakby Michnik opuścił "Wyborczą", Flip Flapa, Bolek Lolka, Kwach Jolkę126