Czerwoni marszandzi

Czerwoni marszandzi

Dodano:   /  Zmieniono: 
Reporterzy "Wprost" odnaleźli niektóre obrazy skradzione z gmachu KC PZPR pod koniec istnienia PRL
Reporterzy "Wprost" odnaleźli niektóre obrazy skradzione z gmachu KC PZPR pod koniec istnienia PRL

Grzegorz Indulski
Jarosław Jakimczyk

To było przestępstwo doskonałe. Zniknął nie tylko łup, ale i wszelka dokumentacja mogąca naprowadzić na jego ślad. Wbrew sugestiom, nie ma tej dokumentacji w słynnej szafie płk. Lesiaka. Łupem były dzieła sztuki wypożyczane przez partię komunistyczną z muzeów i skradzione następnie z gmachu KC PZPR. Na trop zrabowanych dzieł naprowadziły nas dzieje jednego z obrazów, który sprzedano na aukcji w paryskim domu aukcyjnym Drouot. Działo się to kilkanaście miesięcy po samorozwiązaniu się PZPR, które poprzedziła grabież depozytów muzealnych zdobiących gabinety partyjnych bonzów.
Reporterzy "Wprost" dotarli do nabywcy obrazu wiszącego niegdyś w KC PZPR, a sprzedanego na aukcji w Paryżu. Okazał się nim Polak, który jako nastolatek wyemigrował z kraju i osiadł we Francji, gdzie prowadził firmę budowlaną. Wśród jego bliskich znajomych byli pracownicy konsulatu PRL w Paryżu i ich rodziny. Jedna z tych osób poprosiła go o przechowanie w domu kilkuset obrazów. Większość malowideł stanowiły pejzaże. Liczne były też podobizny Bolesława Bieruta, Włodzimierza Lenina i Feliksa Dzierżyńskiego. Nasz rozmówca twierdzi, że nie interesował się wziętymi na przechowanie dziełami. Trzymał je u siebie do chwili, gdy pracownicy konsulatu wystawili je na licytacji w domu aukcyjnym Drouot. Organizatorem aukcji miał być niejaki Bogdan Nawrat. Wśród licytowanych obiektów znalazły się wartościowe obrazy, o czym może świadczyć wysoka cena uzyskana na aukcji. Bardzo dobrze sprzedawały się też podobizny komunistycznych przywódców. Francuscy rusofile gotowi byli sporo zapłacić za pamiątkę po komunizmie, tym wartościowszą, że wiszącą wcześniej w gmachu KC PZPR. O pochodzeniu wystawionych na aukcji dzieł sztuki świadczyły tabliczki inwentaryzacyjne na odwrocie każdego obrazu.

Łże-Malczewski
O pomoc w odszukaniu dzieł sztuki wywiezionych za granicę z siedziby KC PZPR poprosiliśmy biuro prasowe Drouot w Paryżu. Przypomnijmy, że to tam Wojciech Fibak od lat 70. kupował obrazy polskich malarzy do swej kolekcji. To tam w 1995 r. sprzedano serię rysunków Józefa Chełmońskiego. Usłyszeliśmy, że aby odnaleźć w archiwum domu aukcyjnego ślad zlicytowanych 15 lat temu obiektów, musimy sami przekopać się przez obszerną dokumentację. Kiedy po kilku dniach nasz wysłannik pojawił się w Hotel Drouot, usłyszał z kolei, że za sprawdzenie tych informacji trzeba zapłacić kilkaset euro.
Polonijny biznesmen, u którego wcześniej zmagazynowane były licytowane obrazy, kupił wówczas za niewygórowaną - jak twierdzi - kwotę obraz, który umownie zatytułowaliśmy "Odpoczynek wędrowca", zapłacił 1500 franków. Na odwrocie niedużej kompozycji przedstawiającej brodatego mężczyznę w surducie i kapeluszu na tle pejzażu z chatami znajduje się mosiężna tabliczka z napisem "KC PZPR. Gr. VIII. Nr inw. 743". Malowidło nie jest sygnowane. Nowy właściciel sądził, że może być dziełem sztandarowego malarza modernizmu Jacka Malczewskiego. - Na moje oko Malczewski to nie jest, bo zarówno motyw, aranżacja, jak i "pismo malarskie" na poziomie szkicu są o kilka klas gorsze, a na pewno inne niż u Malczewskiego - ocenia dr Andrzej Jarosz z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. Autorstwo Jacka Malczewskiego wykluczyła też kurator zbiorów polskiej sztuki nowożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie dr Elżbieta Charazińska.
- KC PZPR, podobnie jak inne instytucje rządowe, miał swoje zbiory, którymi dekorował gabinety. Pochodziły one głównie z zakupów w antykwariatach prywatnych (do mniej więcej 1950 r.), w Desie bądź od artystów poprzez Centralne Biuro Wystaw Artystycznych lub Ministerstwo Kultury i Sztuki - mówi Roman Olkowski, zastępca głównego inwentaryzatora Muzeum Narodowego. Zapewnia on, że w inwentarzach muzealnych nie natknął się na "Odpoczynek wędrowca".

Grabież za pięć dwunasta
Śladu obrazu z tabliczką "KC PZPR" szukaliśmy w Archiwum Akt Nowych (AAN), do którego winna trafić dokumentacja po rozwiązanej w 1990 r. partii. Dwukrotna kwerenda dowiodła jedynie, że nie zachowała się ewidencja dzieł sztuki przechowywanych w "białym domu". Rozmawialiśmy natomiast z pracownikami dawnego archiwum KC. Z chwilą likwidacji PZPR i narodzin SdRP archiwum "nieboszczki" stało się częścią Centralnego Archiwum Lewicy Polskiej. Za przekazanie archiwaliów odpowiedzialny był m.in. prof. Tomasz Nałęcz, którego żona Daria od lat kieruje Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych, nadzorującą AAN. Poza spisem depozytów muzealnych, które nie wróciły z KC, nie ma dokumentów świadczących o tym, co zostało skradzione z siedziby KC. Wygląda na to, że ślady kradzieży zostały dobrze zatarte.
Złodzieje mieli ułatwione zadanie, gdyż - jak wynika z materiałów, które odnaleźliśmy w Muzeum Narodowym w Warszawie - w KC nikt nie kwitował dzieł sztuki zabranych do poszczególnych gabinetów. Po likwidacji partii ci, którzy wynieśli obrazy, mieli sporo czasu, bowiem ustawa o nacjonalizacji majątku PZPR została uchwalona w 1990 r., ale weszła w życie dopiero w 1991 r.
Dzieła sztuki z depozytów muzealnych poginęły też z innych instytucji i urzędów centralnych PRL, na przykład siedem XIX--wiecznych figurek porcelanowych z Miśni z Urzędu Rady Ministrów (wypożyczone do dekoracji gabinetu ówczesnego premiera Józefa Cyrankiewicza).

Znikający Makowski
Informacji o "Odpoczynku wędrowca" nie ma w aktach śledztwa, które w związku z kradzieżą obiektów artystycznych z KC trzykrotnie wszczynała i umarzała Prokuratura Rejonowa Warszawa Śródmieście. Ustaliliśmy jednak, że nie udało się odnaleźć sześciu eksponatów pochodzących ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Najcenniejszym z zaginionych, czyli ukradzionych, dzieł jest "Martwa natura z dwoma dzbanami" Tadeusza Makowskiego. Ten olej na płótnie powstał w 1915 r., w okresie gdy żyjący we Francji artysta porzucił eksperymenty ze sztuką awangardową i poświęcił się studiom nad naturą. Obraz, kupiony przez Muzeum Narodowe w latach 50., został wypożyczony w 1976 r. do gabinetu ówczesnego kierownika Wydziału Kultury KC PZPR Lucjana Motyki. Kradzież płótna Makowskiego odkryła sekretarka Wydziału Kultury KC - 22 stycznia 1990 r. Wycenione w latach 90. na 70 tys. USD dzieło Makowskiego ostatni raz było widziane 19 stycznia 1990 r. Po kradzieży tego płótna w ciągu dwóch tygodni odkryto zniknięcie innych depozytów muzealnych, m.in. "Pejzażu ze Starego Sącza" pędzla kolorysty Jana Cybisa (z 1962 r.).
Prawna następczyni PZPR - SdRP - zobowiązała się zapłacić za skradzione obrazy Makowskiego i Cybisa oraz odlane z brązu "Popiersie Bolesława Limanowskiego" Jana Antoniego Biernackiego. W piśmie z 30 sierpnia 1993 r. do przewodniczącego SdRP Aleksandra Kwaśniewskiego dyrektor Muzeum Narodowego prof. Włodzimierz Godlewski wyrażał niepokój z powodu "przedłużającego się nadmiernie w czasie rozliczenia zaginionych dzieł sztuki, wypożyczonych z MNW do dekoracji gmachu głównego KC PZPR". Postkomuniści nie rozliczyli się do tej pory.
W połowie lat 90. znalazł się skradziony "Pejzaż ze Starego Sącza" Jana Cybisa. Został sprzedany przez nie ustalonego mężczyznę w lutym 1990 r. na giełdzie staroci we wrocławskiej Hali Ludowej. Obraz odnaleziono w Poznaniu.

Zwykłe przedmioty biurowe
Z materiałów śledztwa w sprawie znikających obrazów wynika, że depozyty muzealne, które trafiały do siedziby KC PZPR i innych instytucji PRL, ginęły także wiele lat przed upadkiem komunizmu. Do dziś nie odzyskano obrazów Wilhelma Brandenburga i Wacława Palessy, które pod koniec lat 40. wypożyczył znany później działacz sportowy Włodzimierz Reczek. Zniknęły one z KC za czasów Edwarda Gierka.
Z reguły właściciele dzieł sztuki, czyli muzea, nie dowiadywali się o zniknięciu depozytów, bo przez wiele lat nie prowadzono wizytacji w miejscach ich przechowywania. Najwcześniejsze protokoły świadczące o wypożyczaniu przez partię muzealiów pochodzą z 1946 r., ale pierwsze próby kontroli muzealnicy podjęli dopiero w 1968 r. Z tamtego czasu w inwentarzach muzealnych zachowała się notatka na odwrocie fotografii płótna "Dzieci z kanarkiem": "Wiadomość telefoniczna. XI 1968. Obraz skradziono".
W aktach śledztwa z 1996 r. czytamy, że "w latach 50. wypożyczano zabytkowe meble, obrazy będące depozytami muzealnymi pracownikom Ministerstwa Kultury. W latach 60. kierownictwo resortu umożliwiło wykup tych depozytów (...). Zdarzało się, że jedynym dokumentem w MKiS na istnienie depozytu było pokwitowanie wpłat do kasy za wykup dzieł sztuki, które po kilku latach przechowywania w archiwum niszczono (...). O faktach sprzedaży depozytów nie informowano muzeów". W aktach prokuratorskich z lat 90. czytamy, że "MKiS jako jednostka nadrzędna nad muzeami wypożyczało ogromną ilość muzealiów. Depozyty były eksponowane bez żadnego zabezpieczenia w miejscach ogólnie dostępnych, nikomu nie powierzano ochrony nad nimi (...). Warunki, w jakich przechowywano dzieła sztuki znacznej wartości, nie odpowiadały podstawowym wymaganiom w tym zakresie. W czasie, kiedy w instytucjach i urzędach centralnych obowiązywały rygorystyczne przepisy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej i istniały w tych jednostkach pomieszczenia dobrze zabezpieczone, dzieła sztuki o ogromnej wartości dla kultury polskiej traktowano jak zwykłe przedmioty biurowe".
Nic dziwnego, że przy takiej niefrasobliwości z MKiS zginęło 45 muzealnych depozytów. W latach 80. w środowiskach muzealnych głośna była historia obrazu "Barbakan" Jana Stanisławskiego (z Muzeum Narodowego w Warszawie), który skradziono z gmachu resortu kultury i sztuki. Nieoczekiwanie dzieło odnalazł Wiesław Ochman. Znany tenor kupił obraz w Desie. Gdy dowiedział się, że to praca skradziona z Muzeum Narodowego, zawinął płótno w "Trybunę Ludu" i zwrócił galerii malarstwa polskiego. Następnie wytoczył proces Desie, która mu je sprzedała.

Bagaż niedyplomatyczny
W 1996 r. lista zaginionych depozytów muzealnych z instytucji PRL obejmowała 179 pozycji. Od tamtej pory mało kto się interesował zagrabioną sztuką. W 2000 r. podczas prac nad ustawą reprywatyzacyjną posłowie AWS zażądali od Ministerstwa Kultury informacji o losie zaginionych muzealiów. Aleksander Żółkiewski z departamentu dziedzictwa narodowego przyznał, że "duża część znalazła się w sposób nielegalny za granicą, gdzie pojawiała się np. w domach aukcyjnych. Podejmowaliśmy próby odzyskania na drodze sądowej i nawet w niektórych wypadkach wygrywaliśmy procesy, ale generalnie przyniosło to niewielki efekt odzyskania dzieł sztuki".
Piotr Woźniak, szef Prokuratury Rejonowej Warszawa Śródmieście, zapowiedział, że jeśli pojawią się nowe okoliczności, śledztwo zostanie wszczęte ponownie. Jeżeli prokuratura chce rozwikłać zagadkę grabieży dzieł sztuki z gmachu KC, powinna zażądać od MSZ informacji o pracownikach konsulatu polskiego, którzy latem 1991 r. w paryskim Hotel Drouot zorganizowali aukcję obrazów z KC PZPR. Czy osoby te używały paszportu umożliwiającego korzystanie z poczty dyplomatycznej, nie kontrolowanej przez służby graniczne i celne. Także odnalezienie Nawrata - jednego z organizatorów aukcji - może pomóc w wyjaśnieniu, co stało się z dziełami sztuki skradzionymi z KC PZPR i innych instytucji PRL.


NIE ODNALEZIONE DEPOZYTY MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE W KC PZPR
Wacław Palessa, "Chłopiec", olej na płótnie; zaginął w latach 70.*
Wilhelm Brandenburg, "Budowa mostu", olej na płótnie; zaginął w latach 70.*
Tadeusz Popiel, "Za chlebem" ("Emigranci"), olej na płótnie (na zdjęciu obok)
Maria Ronowska, "Staw", olej na płótnie; ostatni raz widziany w 1985 r.
Tadeusz Makowski, "Martwa natura z dwoma dzbanami",olej na płótnie; skradziony 19-22 stycznia 1990 r. (na zdjęciu powyżej)
Jan Antoni Biernacki, "Popiersie Bolesława Limanowskiego", rzeźba, brąz

*przedmioty wypożyczone w II połowie lat 40. przez Włodzimierza Reczka
Więcej możesz przeczytać w 24/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 24/2006 (1227)

  • Na stronie - 101. na liście "Wprost"18 cze 2006Mimo gilotyny podatkowej bezlitośnie strzygącej uczciwych obywateli do gołej skóry jesteśmy coraz zamożniejsi3
  • Skaner18 cze 2006SKANER POLSKA CIA OSKARŻONA EUROPA Ponad 20 krajów, w tym co najmniej 14 europejskich, współpracowało z CIA. Chodzi o tajne operacje przewożenia samolotami osób podejrzanych o terroryzm do nielegalnych więzień, gdzie miano ich przesłuchiwać. To...6
  • Niemieckie mistrzostwa latynoskie18 cze 2006Podczas mundialu Niemcy chcą zaprzeczyć własnemu charakterowi narodowemu Agaton Koziński z Gelsenkirchen Na mundialu w Niemczech wszystko wygląda inaczej, niż nam się zdawało. Polacy nie pałali żądzą zemsty na Niemcach za II wojnę światową (na...8
  • Dossier18 cze 2006JANUSZ KOCHANOWSKI Rzecznik praw obywatelskich "Nigdy nie jest tak, że prawa obywatelskie są w pełni przestrzegane, tak jak nigdy nie jest tak, żebyśmy byli dostatecznie domyci" Polskie Radio Program III JAN ROKITA Wiceprzewodniczący PO "Co do...13
  • Sawka czatuje18 cze 2006Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)14
  • Playback18 cze 2006Andrzej Lepper, wicepremier i minister rolnictwa, i Roman Giertych, wicepremier i minister edukacji © M. STELMACH18
  • Poczta18 cze 2006KLAN SPECJALISTÓW Dobrze, że poruszyliście temat młodych lekarzy ("Klan specjalistów"). Jestem lekarzem emigrantem. W starej unii przyjęto mnie z otwartymi ramionami. Pozwolono mi - bez żadnych warunków wstępnych - robić to, czego nauczyłem się w...18
  • Ryba po polsku - Szafa w szafie18 cze 2006Mniej mnie interesuje, co Lesiak miał w szafie, a bardziej - u kogo w szafie mieścił się Lesiak ze swoją szafą Maciej Rybiński Meble odegrały w najnowszej historii Polski ogromną rolę. Najpierw mebli było za mało, zwłaszcza stołków. Większość...19
  • Z życia koalicji18 cze 2006Najlepiej niech i geje, i wszechpolacy siedzą w domach i na ulice nie wychodzą - zaproponował Roman Giertych. Propozycja sensowna, bo w centrum stolicy i tak tłoczno, ale uzasadnienie to dopiero cymes. Ano, nie powinni oni demonstrować, bo...20
  • Z życia opozycji18 cze 2006Niektórzy dostrzegli na kongresie PiS objawy, jakie wywołuje płyn Coccolino. Mięknięcie (a tak przy okazji - ksywę Coccolino miał w dawnych czasach Michał Kamiński, ale prosimy jej nie używać, bo strasznie jej nie lubi). Widzieliśmy na przykład,...21
  • Nałęcz - Świadectwo rozwydrzenia18 cze 2006Jeśli Samoobronie uda się zawłaszczyć samorządy, obywatelom pozostanie już tylko zemsta przy urnach Tomasz Nałęcz Samoobrona planuje zmienić sposób wyboru prezydentów, burmistrzów i wójtów. Nie chce, by o tym decydowali obywatele w bezpośrednich...22
  • Fotoplastykon18 cze 200623
  • Ministerstwo ochrony mafii18 cze 2006Kolejni ministrowie finansów nie reagowali na informacje o wpływach mafii w resorcie24
  • Brat swojego brata18 cze 2006Przyrodni brat Leszka Millera wyłudził milion złotych od paliwowych baronów, powołując się na wpływy wśród polityków lewicy Grzegorz Indulski Jarosław Jakimczyk Jedynym jego kapitałem było nazwisko. Niczym Nikodem Dyzma poznawał kolejnych ważnych...28
  • Czerwoni marszandzi18 cze 2006Reporterzy "Wprost" odnaleźli niektóre obrazy skradzione z gmachu KC PZPR pod koniec istnienia PRL30
  • Gejolucja18 cze 2006Ostatecznym celem ruchu gejowskiego jest rozbicie tradycyjnej rodziny Paweł Lisicki Pięćdziesięciu gejowskich aktywistów przepasanych tęczowymi szarfami wdarło się w czasie mszy do katedry katolickiej w Minneapolis. Gdy ksiądz odmówił im...34
  • Konfident z wyboru18 cze 2006Kazimierz Koźniewski, wieloletni publicysta "Polityki", był jednym z najcenniejszych współpracowników UB i SB Sławomir Cenckiewicz Piotr Gontarczyk Jestem zawsze lojalnym obywatelem, który nigdy nie oszukał państwa na grosz, nigdy kilometra nie...38
  • Giełda18 cze 2006Hossa Świat Transatlantycki parkiet Powstanie pierwsza giełda transatlantycka z połączenia New York Stock Exchange i Euronextu, skupiającego giełdy w Amsterdamie, Brukseli, Lizbonie i Paryżu. Połączenie ułatwi międzynarodowe transakcje. Fuzję...42
  • Harce na fundamencie18 cze 2006Czy Polska będzie Zimbabwe, czy Brazylią? Witold M. Orłowski Co uczynią z Polski nasi populiści? Czy zahamują rozwój, czy doprowadzą budżet do katastrofy, czy przegnają z kraju zagranicznych inwestorów? Jeśli wziąć pod uwagę tylko wskaźniki...44
  • Ficokracja18 cze 2006Słowacja zaraziła się chorobą populizmu Agaton Koziński Mikulás Dzurinda już przeszedł do legendy. Bo nie ma drugiego polityka, który ma szansę po raz trzeci zostać szefem rządu (wybory odbędą się 17 czerwca), mimo że jego partia ani razu...48
  • Belką po artystach18 cze 2006Co zrobić, żeby twórca był syty i budżet cały? Robert Gwiazdowski Prezydent Centrum im. Adama Smitha Czy wicepremier Zyta Gilowska została wpędzona, jak twierdzą obserwatorzy polskiego życia politycznego, przez braci Kaczyńskich w pułapkę pod...50
  • Akcja "Obligacja"18 cze 2006Ludzie Marka Belki przejęli kontrolę nad Bankiem Gospodarki Żywnościowej Jan Piński To nie resort skarbu, lecz zarząd BGŻ, na którego czele stoi Jacek Bartkiewicz, współpracownik Marka Belki, wybrał dla banku inwestora Obrobić bank to jeszcze nic....52
  • Kopalnia cudów18 cze 2006Bogdanka dowodzi, że polskie górnictwo może być dochodowe Michał Zieliński Jeszcze trzynaście lat temu była to najgorsza polska kopalnia węgla. Oceniano wówczas, że nie ma żadnych szans na przetrwanie. Ale Bogdanka przetrwała i dziś jest uznawana...54
  • Kulczyk na Dzikich Polach18 cze 2006Najbogatszy Polak rzuca wyzwanie ukraińskim oligarchom Jan Piński Orest Sochar Kijów Skromne oblicze polskiej burżuazji" - pod takim tytułem ukazał się na początku kwietnia wywiad z Janem Kulczykiem w ukraińskim dzienniku "Djeło". 56-letni...58
  • Załatwione odmownie - Europa Łacińska18 cze 2006Polska maszeruje w stronę eurosklerotycznej, zachodniej Europy Jan Winiecki Naświecie obserwujemy pochody zmierzające w przeciwnych kierunkach. Zaniepokojonych czytelników mojej generacji chcę od razu uspokoić, że nie są to pochody pierwszomajowe,...62
  • Supersam18 cze 200664
  • Auto dla pasażerów18 cze 2006Projektanci samochodów coraz częściej przywiązują taką samą wagę do komfortu podróży kierowcy, jak i pasażerów. Nowa kompaktowa Skoda Roomster to wręcz idealne auto dla podróżujących na tylnych fotelach. Nowatorski system aranżacji tylnych siedzeń...64
  • Styl Julii Roberts18 cze 2006Marka Calvin Klein, której popularność przyniosła bielizna i odzież sportowa, powinna się teraz kojarzyć z efektownymi kreacjami. Francisco Costa, główny projektant firmy, otrzymał właśnie Oscara Mody w Nowym Jorku dla najlepszego projektanta mody...64
  • Ekran z kryształkami18 cze 2006Kryształy Swarovskiego, które zdobiły już m.in. buty Hugo Bossa, suknie Giorgia Armaniego, a nawet karoserię Mercedesa, stały się elementem wykończenia specjalnej serii telewizorów LCD Individual Editio marki Loewe. Oprócz tego sprzęt wyróżnia się...64
  • Zegarki na lato18 cze 2006Obchodząca w tym roku 25. urodziny marka Guess, znana m.in. ze współpracy z Paris Hilton, wypromuje na polskim rynku linię zegarków - Secret Garden. Czasomierze wykonane z polerowanego srebra wyróżnia wzornictwo retro - tureckie aplikacje na...64
  • Terror kibiców18 cze 2006Mężczyzna nie interesujący się futbolem to w naszej kulturze wariat Krzysztof Skiba Ten, kto nie interesuje się piłką nożną, nie istnieje. Na czas mistrzostw świata w piłce kopanej każdy, komu obojętne są zmagania piłkarzy, może się zakopać....66
  • Wielka Zapora18 cze 2006Tama Trzech Przełomów b dzie dla obecnych władców Chin tym, czym był Wielki Mur dla dynastii Ming Agaton Koziński          [Powiększ]    W Chinach nie liczą się koszty, tylko rozmach. Żeby można było się pochwalić tonami wylanego betonu, zużytej...72
  • Bikini mini18 cze 2006Im więcej równości, tym więcej nagości Michał Zaczyński Ten strój to apoteoza nędzy pod przykrywką luksusu - tak mówiono o małej czarnej Coco Chanel. Kostium bikini został natomiast potępiony przez Watykan, a jego noszenie zakazane prawnie m.in. w...74
  • Dwóch snajperów kontra papież18 cze 2006Czy polska bezpieka planowała w 1983 r. zamach na Jana Pawła II Dariusz Baliszewski Historyk, publicysta, autor programu "Rewizja nadzwyczajna" Publiczne przekonanie, że to historyk pisze historię, jest tylko po części prawdziwe. Jak uczą dzieje,...78
  • Know-how18 cze 2006Bóg nauki "Niels Bohr wywarł większy wpływ na fizykę i fizyków w XX stuleciu niż jakikolwiek innych uczony, nawet Albert Einstein" - twierdził Werner Heisenberg, twórca zasady nieoznaczoności. Einstein stał się ulubieńcem mediów, lecz to duński...82
  • Aerozol na próchnicę18 cze 2006Koncerny farmaceutyczne i stomatolodzy wolą się zajmować leczeniem próchnicy niż jej zapobieganiem84
  • Piramida bzdur18 cze 2006Najstarsza na świecie budowla w Bośni jest tak samo prawdziwa jak nadajnik radiowy w Arce Przymierza Marta Landau Do łączenia kamiennych bloków odkrytej w Bośni piramidy użyto tego samego rodzaju spoiwa co w piramidach egipskich! Tak twierdzi...88
  • Modelowanie człowieka18 cze 2006Biomateriały nowej generacji rosną wraz z pacjentem albo są wchłaniane przez organizm Jan Stradowski Dorota Wajland z Malborka, 27-letnia bohaterka reportażu "Powrócić do życia" wyemitowanego w TVN, przez trzy lata była pozbawiona dużej części...90
  • Bez granic18 cze 2006Wieczny król Król Rama IX przetrwał 17 zamachów stanu, odrodzenie demokracji w latach 80. i ostatni kryzys rządowy wywołany przez kontrowersyjnego, populistycznego premiera Thaksina Shinawatrę. Dlatego 60. rocznicę wstąpienia na tron Ramy IX,...92
  • Tyrania egzotycznych sojuszy18 cze 2006Polska była państwem silnym, gdy opierała swą politykę zagraniczną na osi północ - południe Dominika Ćosić z Brukseli Agata Jabłońska Sławomir Mrożek 20 lat temu w "Kontrakcie" napisał, że Polska to kraj "na wschód od Zachodu i na...94
  • Królowa reklamy monarchii18 cze 2006Elżbieta II jest najbardziej pracowitym władcą w dziejach Wielkiej Brytanii98
  • Bratobójcza Autonomia18 cze 2006Konflikty między Palestyńczykami grożą wybuchem krwawej wojny domowej Henryk Szafir z Jerozolimy Wczasie niedawnych rozmów z przywódcami izraelskimi prezydent Palestyńczyków Abu Mazen mówił, że tym razem "pójdzie do samego końca". Przecież...102
  • Cytrynowe pomarańcze18 cze 2006Na skraj przepaści prowadzi Ukrainę wielotygodniowy maraton kłótni koalicjantów Agnieszka Korniejenko Od wyborów parlamentarnych na Ukrainie upłynęły ponad dwa miesiące i nic nie wskazuje na to, aby została utworzona zgodna pomarańczowa koalicja...104
  • Menu18 cze 2006KRÓTKO PO WOLSKU Poprawka z patriotyzmu Projekt ministra Giertycha, aby wprowadzić do szkół wychowanie patriotyczne jako osobny przedmiot, jest tak dobry, że aż strach. Rodzi jednak wiele pytań. Po pierwsze, kto ma uczyć? Jeśli ma to być przedmiot...108
  • Recenzje18 cze 2006110
  • Japoński przekładaniec18 cze 2006"Takeshis' " to początkowo dowcipny, później jednak coraz bardziej chaotyczny filmowy esej, w którym Takeshi Kitano stara się przeprowadzić autoironiczną wiwisekcję dwoistości swojej kariery, od telewizyjnego komika do cenionego autora...110
  • Książka jak papieros18 cze 2006Cieniutki objętościowo debiut Juliusza Strachoty to zbiór impresyjnych opowiadań, których akcja toczy się na warszawskiej Pradze. Po lekturze w pamięci pozostaje zaledwie jedno opowiadanie, w którym głównym bohaterem jest syrop Tussipect....110
  • Cudze chwalą18 cze 2006Tej monografii nie musiał pisać Anglik. Tak jak inny Anglik nie musiał nam pisać historii powstania warszawskiego czy dziejów Wrocławia, a jeszcze inny - historii polskich dywizjonów lotniczych walczących w obronie Wysp Brytyjskich. Ale skoro nasi...110
  • Cudze chwalą18 cze 2006Tej monografii nie musiał pisać Anglik. Tak jak inny Anglik nie musiał nam pisać historii powstania warszawskiego czy dziejów Wrocławia, a jeszcze inny - historii polskich dywizjonów lotniczych walczących w obronie Wysp Brytyjskich. Ale skoro nasi...110
  • Sztuka kreacji18 cze 2006Castelbajac ubierał Madonnę i Jana Pawła II Iga Nyc Moda pretenduje do miana sztuki, a sztuka musi być modna. Dlatego sławni kreatorzy czerpią z artystów, a artyści z kreatorów. Przenikanie się mody i sztuki to podstawa sukcesu Davida...112
  • Londyn na bis18 cze 2006Po cenie biletu do kina można latem wziąć udział w koncertach londyńskiej Royal Albert Hall Katarzyna Krzyżagórska-Pisarek z Londynu Kiedy po raz pierwszy przyjechałem do Londynu, nie znałem języka, ale bardzo chciałem dostać pracę. 15 funtów...114
  • Górna półka - I czasopisma18 cze 2006Jerzy Marek Nowakowski "Arcana" prof. Andrzeja Nowaka (na zdjęciu) i "Międzynarodowy Przegląd Polityczny Konrada Szymańskiego to autorskie czasopisma ich redaktorów" Złote czasy miesięczników i kwartalników to epoka "późnego Gierka" i stan...118
  • Pazurem - Terentiew - na kolana!18 cze 2006Żądamy Holoubka i Pendereckiego na okrągło: 24 na 24. Przez siedem dni w tygodniu! Wiesław Kot Abdykacja Niny Terentiew, szefowej Dwójki, odbyła się w tonacji "koniec z biesiadami - zaczynamy misję". Nina się tłumaczy, ale zza okularów, z...120
  • Ueorgan Ludu18 cze 2006Nr 23 (190) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 12 czerwca 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Mistrzostwa mamy z głowy, ale jest jeszcze mecz z Niemcami. DAŁ NAM PRZYKŁAD WŁ. JAGIEŁŁO, JAK ZWYCIĘŻAĆ MAMY! Ponieważ w meczu z Ekwadorem najlepsi byli...121
  • Skibą w mur - Zenek i zakonnica18 cze 2006Mistrz Laskowik bawi i daje do myślenia jak za dawnych czasów Krzysztof Skiba Uwaga! Uwaga! Nadajemy komunikat specjalny. Legenda kabaretu Zenon Laskowik jest w świetnej formie. Po wielu latach milczenia powrócił. Właśnie krąży ze swym nowym...122