Prezentowane na wystawie dzieła, od IV po XX wiek, przez bardzo cenne średniowieczne kodeksy i drzeworyty Albrechta Duerera, mają "podwójny cel - artystyczny i teologiczny", czyli odczytanie na nowo księgi Objawienia św. Jana Ewangelisty - powiedział dyrektor Muzeów Watykańskich Francesco Buranelli.
Niewiele tu piekielnych bestii i aniołów z mieczami, popularnych w przedstawieniach Sądu Ostatecznego, czy apokaliptycznych scen zniszczenia. Wystawa koncentruje się na ukazaniu Apokalipsy jako "księgi nadziei", "gdy na koniec czasów zatriumfuje sprawiedliwość" - wyjaśnił komisarz wystawy Alessio Geretti.
Poszczególne ze znanych wersetów Apokalipsy wypisane greką na ciemnoczerwonych panelach, z tłumaczeniami na włoski i angielski, odnoszą się do różnych dzieł, zgrupowanych wokół każdej z tablic.
Wśród autorów są m.in. El Greco, Salvador Dali i Giorgio de Chirico. Pokazano też bizantyjskie i rosyjskie ikony, m.in. wizję św. Jana pochodzącą z klasztoru św. Jana Teologa na Patmos, greckiej wysepce, na której najmłodszy z Ewangelistów spisał otrzymane objawienia. Św. Jana na Patmos przedstawia także obraz Alonso Cano, hiszpańskiego mistrza z XVII wieku.
Buranelli podkreślił, że temat wystawy wywodzi się z greckiego słowa "apokalypsis", oznaczającego "objawienie", i przypomniał, że tym ostatecznym jest "spotkanie z Chrystusem".
Zwycięstwo św. Michała Archanioła nad Lucyferem ilustrują różne obrazy, ukazując według Gerettiego ciągłość tego tematu w różnych epokach. Św. Michał, którego imię w języku hebrajskim oznacza "Któż jak Bóg", jest księciem niebieskich zastępów, walczących w imię sprawiedliwości.
Jego uroda w obrazie Guido Reniego, arcydziele włoskiego baroku, wskazuje, jak zaznaczył komisarz wystawy, że św. Michał jest rzecznikiem dobra i ponadto uosabia piękno idealne.
Osobne miejsce przeznaczono dla 11 drzeworytów Duerera z "Apocalypsis cum figuris", ksylograficznej książki (powstałej w technice drzeworytniczej, zawierającej na jednej stronie ilustracje i tekst, drukowane z jednego klocka) z 1498 roku.
Wystawę zamyka "Drzewo Życia" Henri Matisse'a, wzmacniając znaczenie apokalipsy jako "ostatecznego objawienia" Boga.
Przedstawienia wątków ikonograficznych wywodzonych z Objawienia Janowego wypożyczono z Luwru i Centrum Pompidou w Paryżu, Muzeum Thyssen-Bornemisza w Madrycie, Kaplicy Królewskiej w Grenadzie, Galerii Trietiakowskiej w Moskwie, bazyliki św. Marka w Wenecji oraz Galerii Narodowych w Berlinie, Budapeszcie i Warszawie.
Wystawę czynną do 7 grudnia można zwiedzać w ramach zwykłej wizyty w Muzeach Watykańskich.
ab, pap