Przed wojną w Ejszyszkach mieszkało około 6 tys. osób. Większość (3,5 tys.) stanowili Żydzi, Polaków było ok. 2,5 tys. Mające bogatą, prawie 1000-letnią historię miasteczko było ważnym centrum handlowym, słynęło m.in. ze swych jarmarków. W czasie wojny wymordowano tu praktycznie całą społeczność żydowską. O tragedii Żydów w Ejszyszkach przypominają dziś dwa pomniki ustawione w miejscach, gdzie były dokonywane egzekucje.
- W czasie wojny i w okresie stalinowskim, w latach 1939-1959, ucierpieli też bardzo Polacy: zginęli, zostali wywiezieni, zmuszeni do opuszczenia ojczystych stron. Absolutna większość z nich już nigdy nie wróciła do Ejszyszek - powiedział mieszkaniec tej miejscowości, wicemer rejonu solecznickiego Andrzej Andruszkiewicz. To on przed kilkoma laty wpadł na pomysł upamiętnienia dawnych ejszyszczan, Polaków. - Pomnik w postaci krzyża, symbol cierpienia, miłości i przebaczenia, jest najwłaściwszą formą utrwalenia pamięci dawnych mieszkańców Ejszyszek, chrześcijan - dodał Andruszkiewicz.
Nikt dotychczas nie zbadał, ile Polaków w czasie wojny i okresie powojennym zginęło bądź opuściło Ejszyszki i okolice miasteczka. - Być może ten krzyż zainspiruje kogoś, kto się zajmie tym tematem - powiedział Andruszkiewicz. Jego zdaniem, również mieszkańcy innych miejscowości Wileńszczyzny powinni zadbać o upamiętnienie wielowiekowej obecności na tych terenach Polaków i w ten sposób zachować pamięć dla przyszłych pokoleń.
Dzisiaj Ejszyszki, znajdujące się na pograniczu litewsko-białoruskim, liczą niecałe 4 tys. osób. Większość mieszkańców stanowią Polacy.
zew, PAP