Nałęcz - Zaduch
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 16/2003 (1064)
Okładka tygodnika Wprost nr 16/2003 (1064)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Nałęcz - Zaduch

Dodano:   /  Zmieniono: 
Oby niechęć do rządzących nie przekształciła się w niechęć do demokratycznych reguł rządzenia
Coraz więcej osób powtarza, że źle się dzieje w państwie polskim, i trudno się z takimi opiniami nie zgodzić. Ludzie są coraz bardziej rozczarowani, i to już nie tylko konkretną polityką czy ekipą ministerialną, ale całym systemem rządzenia ukształtowanym po 1989 r.
Historykowi II Rzeczypospolitej sytuacja ta najbardziej przypomina stan nastrojów w połowie lat 20. Wtedy także narastało zwątpienie, czy odzyskaną suwerenność aby na pewno zbudowano na właściwych fundamentach. Najlepszym tego odzwierciedleniem były dzieła literackie pełniące funkcję barometru nastrojów społecznych i zastępujące dzisiejsze raporty specjalistów badania opinii publicznej.
"Niepodległość już jest - pisała w "Romansie Teresy Hennert" Zofia Nałkowska. - Mamy wszystko to, co jest gdzie indziej, czegośmy innym tak zazdrościli. Jest łapownictwo rodzime, prywata, protekcja, rządy motłochu, wielkie afery, wielkie majątki, interes, interes przede wszystkim". Podobne oceny można znaleźć w "Generale Barczu" Juliusza Kadena-Bandrowskiego i "Pokoleniu Marka Świdy" Andrzeja Struga. W najbardziej przejmujący sposób pisał o tym w "Przedwiośniu" Stefan Żeromski: "Dał wam los w ręce ojczyznę wolną, państwo wolne, królestwo Jagiellonów. (...) A wy, wielkorządcy, coście zrobili z tego utęsknienia umierających? (...) Polsce trzeba na gwałt wielkiej idei! Niech to będzie reforma rolna, stworzenie nowych przemysłów, jakikolwiek czyn wielki, którym ludzie mogliby oddychać jak powietrzem. Tu jest zaduch. (...) Waszą ideą jest stare hasło niedołęgów, którzy Polskę przełajdaczyli: jakoś to będzie".
Przebijające ze słów Żeromskiego i podzielane przez miliony Polaków rozczarowanie brało się ze zderzenia ukształtowanego w czasach niewoli mitu Polski powszechnej szczęśliwości i "szklanych domów" z dość skromnymi możliwościami odrodzonego państwa. Ów mit Polski zasobnej i sprawiedliwej odegrał przed 1918 r. bardzo ważną rolę. Podtrzymywały go wszystkie obozy polityczne. Dzięki niemu łatwiej było zmobilizować społeczeństwo do przeciwstawiania się zaborcom. Zgodnie z tym stereotypem winę za wszelkie zło ponosiły obce rządy, przyszła Polska natomiast jawiła się jako ziemia mlekiem i miodem płynąca. Taka wizja zachęcała do walki o własne państwo, ale jednocześnie rodziła oczekiwanie, że dla wszystkich obywateli będzie ono czułą i sprawiedliwą matką.
Niespełnienie owych nadziei wywoływało rosnącą niechęć do rządzących. Stąd coraz szybsze zmiany gabinetów i spadek zaufania do osób kojarzonych z władzą. Owa spirala niechęci kierowała się również przeciwko parlamentaryzmowi, coraz częściej zwanemu sejmokracją, a nawet przeciwko demokratycznym regułom rządzenia, postrzeganym jako swoista gwarancja bezkarności ludzi sprawujących władzę. Nad Polską zaczęły się unosić opary autorytaryzmu, w którym coraz więcej osób upatrywało antidotum na partyjne "rozwydrzenie" i demokratyczne "bezhołowie".
Rzecz jasna, dzisiejsza Polska bardzo się różni od tej sprzed lat osiemdziesięciu. Podobny jest jednak klimat rozczarowania biorącego się z niespełnienia nadziei wiązanych przez miliony Polaków z wielką przebudową ustrojową. Zadziwiająco podobnie odżywają też nastroje antyparlamentarne, dodatkowo podsycane przez mało chwalebne zachowania niektórych posłów.
Na szczęście, przynajmniej na razie, nie ma fascynacji autorytaryzmem. Trudno jednak nie dostrzec, że niektórzy politycy usiłują obudzić tęsknotę za przywódcą potrafiącym posprzątać sejmową stajnię Augiasza. Pretendentów do roli Herkulesa jest co najmniej kilku. Jest też parę recept sprzątania: od radykalno-plebejskiej po rygorystyczne państwo stanu wyjątkowej uczciwości. Miej nas, panie Boże, w opiece przed każdą z tych ofert, bo przy wszystkich utyskiwaniach na demokrację parlamentarną zastąpić jej czymś doskonalszym i bardziej praktycznym niepodobna.
Więcej możesz przeczytać w 16/2003 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 16/2003 (1064)

  • Wprost od czytelników20 kwi 2003, 1:00 — Listy od czytelników3
  • Życie zmartwychwstałych20 kwi 2003, 1:00 — Życie zaczyna się po śmierci. To największy sukces współczesnej cywilizacji mediów, zainspirowanej być może przez religię.3
  • Peryskop20 kwi 2003, 1:00 — Polski desant do Strasburga Tylko Liga Polskich Rodzin nie wytypowała jeszcze obserwatorów do Parlamentu Europejskiego. Polskę reprezentować będzie 54 parlamentarzystów - 44 posłów i 10 senatorów. 5 maja...6
  • Dossier20 kwi 2003, 1:00 — LESZEK MILLER, premier RP "Możecie państwo zarzucić ministrowi Krzysztofowi Janikowi uporczywe podpalanie traw albo świadome opóźnienia nadejścia wiosny" W Sejmie GRZEGORZ KOŁODKO, wicepremier, minister finansów...7
  • Z życia koalicji20 kwi 2003, 1:00 — Aleksander Kwaśniewski ma wątpliwości, czy tak ważna figura jak on może zeznawać przed komisją śledczą. Wątpliwości te podziela Ryszard Kalisz (zero zdziwień), Jerzy Jaskiernia (hm, to ciekawe...), a także Leszek Miller (łał!). Naszym zdaniem,...8
  • Z życia opozycji20 kwi 2003, 1:00 — Na pojednaniu z Niemcami można zarobić. Dowiedli tego Jacek Turczyński i Jan Parys - dawno temu działacze prawicy, a niedawno szefowie Fundacji Polsko-Niemieckie Pojednanie. Tak ciężko pracowali, że przyznawali sobie gigantyczne premie kwartalne....9
  • M&M20 kwi 2003, 1:00 — MOJE ŻYCZENIA - felieton Marka Majewskiego10
  • Playback20 kwi 2003, 1:00 — 10
  • Spisek przeciwko Sztelidze?20 kwi 2003, 1:00 — Poseł Jerzy Szteliga, członek sejmowej komisji śledczej, nie może się pogodzić z tym, że przestał być opolskim baronem, czyli przewodniczącym Rady Wojewódzkiej SLD.10
  • Fotoplastykon20 kwi 2003, 1:00 — 12
  • Poczta20 kwi 2003, 1:00 — Listy od czytelników14
  • Kadry20 kwi 2003, 1:00 — 15
  • Przekleństwo manny z nieba20 kwi 2003, 1:00 — Co się wydarzy, gdy nad jakimś terytorium zrzucimy z helikoptera worki z pieniędzmi? To co niedawno NRD może teraz spotkać nas.16
  • Nie mafii20 kwi 2003, 1:00 — Bankiet dla mafii pruszkowskiej to była demonstracja uprawnień dziennikarzy do swobody bycia - broni Jerzy Urban22
  • Watykańska kuracja20 kwi 2003, 1:00 — Czy Jan Paweł II odzyskuje zdrowie?24
  • Na wschód od Zachodu20 kwi 2003, 1:00 — Warszawa przegrała wyścig o miano stolicy Europy Środkowej26
  • Prawo do prawa20 kwi 2003, 1:00 — Sądy przyznały rację "Wprost" - Zabużanom należą się odszkodowania!34
  • Szachoterapia20 kwi 2003, 1:00 — Chcę być mistrzem świata - mówi Bartłomiej Macieja36
  • Nałęcz - Zaduch20 kwi 2003, 1:00 — Oby niechęć do rządzących nie przekształciła się w niechęć do demokratycznych reguł rządzenia40
  • Giełda i wektory20 kwi 2003, 1:00 — Hossa Świat Matka pracoholiczka Brytyjscy badacze obliczyli, że matki co roku wykonują w domu pracę wartą 30 tys. USD. Tyle trzeba by zapłacić pomocy domowej. Przeciętna brytyjska matka spędza średnio 64 godziny tygodniowo na sprzątaniu,...42
  • Zakład opieki aspołecznej20 kwi 2003, 1:00 — Co drugi Polak w sile wieku nie pracuje!44
  • Gospodarka na korbkę20 kwi 2003, 1:00 — Rząd ma więcej programów niż pralka automatyczna48
  • Agent numer 120 kwi 2003, 1:00 — Jak się ubezpieczyć od Jana Monkiewicza?50
  • Polen raus!20 kwi 2003, 1:00 — Formalnie otwarte wrota do niemieckiego rynku w praktyce są dla polskich firm zamknięte54
  • Rachunek nieprawdopodobieństwa20 kwi 2003, 1:00 — Amerykańskie metody księgowania obnażają słabość europejskich spółek58
  • Załatwione odmownie20 kwi 2003, 1:00 — Ameryka jest jedynym państwem zdolnym i skłonnym do działania w warunkach zagrożenia60
  • Supersam20 kwi 2003, 1:00 — Buty Venus Venus Ebone Starr Williams (VESW DMX) - tak nazywają się buty z wiosenno-letniej kolekcji firmy Reebok promowane przez gwiazdę światowych kortów Venus Williams. Jak można się domyślić, zostały one zaprojektowane z myślą o...62
  • Czy człowiek może zmartwychwstać?20 kwi 2003, 1:00 — "Narodziny nie są zbrodnią, więc życie nie musi się kończyć wyrokiem śmierci" - napisał Robert Ettinger, autor "Perspektyw nieśmiertelności", założyciel i prezes Cryonics Institute. We wrześniu 1990 r. 46-letni matematyk Thomas Donaldson domagał...64
  • Kieszonkowe kino20 kwi 2003, 1:00 — Nachalne reklamówki wypiera advertainment - reklama traktowana jak rozrywka70
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta - Puszczając zielone pędy20 kwi 2003, 1:00 — Czy wysiaŁeś już rzeżuchĘ? Wszak to już Wielki Tydzień i niewiele czasu pozostało, ale jeśli się pospieszysz, to jeszcze Ci się do niedzieli zazieleni. W tym roku Wielkanoc dość późno wypada, ale przecież i wiosna czegoś nieskora, więc warto ją w...72
  • Blogi wojny20 kwi 2003, 1:00 — W Iraku powstał nowy gatunek reportażu wojennego - internetowe relacje żołnierzy74
  • Ekran osobisty - Wieszaki telewizyjne20 kwi 2003, 1:00 — W mediach osobowość jest coraz częściej wartością niepożądaną. Prezenterzy mają się tylko idealnie dopasować do formatu75
  • Nadać sens śmierci20 kwi 2003, 1:00 — Państwo Izrael rodziło się w ruinach warszawskiego getta76
  • Know-how20 kwi 2003, 1:00 — Antyzawał Atorwastatyna, nowy lek obniżający stężenie cholesterolu we krwi, może zapobiec wielu zawałom i udarom mózgu - wyniki badań preparatu przedstawiono na posiedzeniu Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Testy trwały prawie...81
  • Pożar płuc20 kwi 2003, 1:00 — Nikt nie wie, jak się przed SARS bronić. Tymczasem ta epidemia skrajnej bezradności i niewiedzy zatacza coraz szersze kręgi.82
  • Wykrywacz prawdy20 kwi 2003, 1:00 — Pentotal sodu - przebój aptek światowych wywiadów86
  • Broń masowego wrażenia20 kwi 2003, 1:00 — Jak wygrać wojnę, nie zabijajĄc88
  • Bez granic20 kwi 2003, 1:00 — Uziemienie concorde'a W ostatni weekend października po raz ostatni będzie można przelecieć nad Atlantykiem concorde'em, jedynym ponaddźwiękowym samolotem pasażerskim. W pożegnalnej promocji bilet powrotny z Londynu do Nowego Jorku w klasie...90
  • Wojna i pokój20 kwi 2003, 1:00 — Kto przegrał wojnę? W to, że Irak można w to wątpić, patrząc w telewizji na radosne twarze bagdadczyków, witających marines...92
  • Oś nieudaczników20 kwi 2003, 1:00 — 14 marca kanclerz Niemiec Gerhard Schröder wygłosił przemówienie, w którym naszkicował plan ratowania niemieckiej gospodarki przed upadkiem.102
  • Wielka rewolucja demokratyczna20 kwi 2003, 1:00 — Wojska amerykańskie zdobywają Bagdad, spróbujmy zatem umieścić wydarzenia ostatnich dni w perspektywie historycznej. W pewnym sensie, jak stwierdził prof. Eliot Cohen z Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa, Stany Zjednoczone biorą udział w IV...104
  • Studnia demokracji20 kwi 2003, 1:00 — W Bagdadzie, po 45 latach nieobecności, pojawi się Ahmad Szalabi, taki iracki Karzaj - równie starannie jak ten afgański wyselekcjonowany przez Amerykanów spośród emigracyjnych opozycjonistów.104
  • Kiosk20 kwi 2003, 1:00 — Die Zeit 11.4.2003 "Dziś wojska koalicji świętują razem z wyzwolonymi Irakijczykami, ale jutro mogą się poczuć jak na Bałkanach Bliskiego Wschodu. Doświadczenia z Afganistanu pokazują, że chwilowi sprzymierzeńcy nie potrzebują dużo czasu, by...107
  • Przed-pokój20 kwi 2003, 1:00 — Jeżeli wodzowie nie zdołają zapanować nad sobą, wojna zostanie wygrana, ale przegrany będzie pokój107
  • Menu20 kwi 2003, 1:00 — Kraj Na dworcu w Kutnie Miało być światowe wydarzenie, a wyszła owocowa pulpa, po trzech godzinach smakowania przyprawiająca o mdłości i dojmujący zawrót głowy. Oto nieznane, jakiś czas temu odnalezione dzieło Gioacchina Rossiniego,...108
  • Czytam, więc jestem20 kwi 2003, 1:00 — Nie czyta się nie dlatego, że się biednieje, lecz biednieje się dlatego, że się nie czyta112
  • Nuda bebechów20 kwi 2003, 1:00 — Komedie ratują honor polskiego teatru116
  • Gitarowi luddyści20 kwi 2003, 1:00 — Rockmani buntują się teraz już tylko przeciwko nowoczesnej technice nagraniowej118
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego20 kwi 2003, 1:00 — Recenzje płyt119
  • Przez szczyt do nieba20 kwi 2003, 1:00 — Muszę osiągnąć przynajmniej połowę tego, co zrobili Beatlesi - mówi Paweł Rurak-Sokal, lider Blue Café120
  • Kino Tomasza Raczka20 kwi 2003, 1:00 — Recenzje filmów:Gangi Nowego Jorku, Schmidt122
  • Fanty20 kwi 2003, 1:00 — Wymyślono nową grę w sferach władzy. Nie mówię rządu, nie, nie, to by wyglądało, że i ja się czepiam. Gra towarzyska, o której tu mowa, objęła również parlament, senat, środowiska artystyczne i tak modnych obecnie lobbystów.124
  • Pleść duby smolane20 kwi 2003, 1:00 — Korespondent suazyjskiego radia Pheshey Duba od początku wojny w Iraku udawał, że nadaje z Bagdadu, gdy faktycznie w ogóle nie wyjechał ze swego miasta.124
  • Organ Ludu20 kwi 2003, 1:00 — TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 16 (29) Rok wyd. 2 WARSZAWA, poniedziałek 14 kwietnia 2003 r. Cena + VAT + ZUS + winieta Polska zaproszona do zarządzania Irakiem Aleksander Kwaśniewski wicekrólem Iraku? Po wygranej wojnie...125
  • To idzie towarzystwo!20 kwi 2003, 1:00 — Zdaniem mistrzów etykiety, towarzystwo na naszych oczach traci równowagę i powoli zamienia się w zwykłe towarzycho126