Papieros z gruźlicą
Palacze częściej niż inni chorują na gruźlicę i częściej z jej powodu umierają - twierdzą naukowcy z Harvard Medical School. Uczeni przeanalizowali 43 historie tej choroby i jej związek z aktywnym paleniem papierosów, paleniem biernym i zanieczyszczeniem powietrza w domu, spowodowanym dymem towarzyszącym spalaniu drewna lub węgla. Okazało się, że osoby palące są dwukrotnie bardziej niż inni narażeni na atak bakterii Mycobacterium tuberculosis wywołujących gruźlicę. U tych osób gruźlica zwykle ma ostry przebieg i nierzadko kończy się śmiercią. Najprawdopodobniej podatność na gruźlicę zwiększa też palenie bierne i zanieczyszczenie powietrza. (MF)
Ogniem i mieczem
Skąd się wzięli Słowianie? Początkowo sądzono, że pierwotną siedzibą Słowian były obszary w międzyrzeczu Odry i Wisły lub Odry i Bugu. Z najnowszych ustaleń wynika jednak, że terenów, z których pochodzi ta grupa, należy szukać w dorzeczu górnego i środkowego Dniepru. Dopiero w V wieku osadnictwo Słowian przesunęło się ku zachodowi (dorzecze Prypeci) oraz na południowy zachód, w kierunku Dniestru. Na przełomie V i VI wieku Słowianie prawdopodobnie dotarli aż po linię Łaby, a na południu przekroczyli Dunaj, zasiedlając Bałkany. Na ziemiach polskich pojawili się na początku VI wieku. Jeszcze więcej dyskusji wywołują okoliczności powstania państwa polskiego. Badania osadnictwa Wielkopolski sugerują, że państwo nie było wynikiem stopniowej konsolidacji miejscowych plemion. Według prof. Andrzeja Buki z Uniwersytetu Warszawskiego, zniszczenia grodzisk z przełomu IX i X w. wskazują, że Piastowie podbili je i zaprowadzili nowy porządek ogniem i mieczem. Podboje piastowskie zaczęły się w pierwszej połowie X w., jeszcze przed dojściem do władzy Mieszka I. Całkowicie zniszczono ośrodki starego porządku, a na ich miejsce utworzono nowe grody. Nietknięty pozostał jedynie Kalisz, co sugeruje, że był on kolebką dynastii, która podbojem rozpoczęła tworzenie państwa piastowskiego. W latach 70. X w. powstał Gdańsk, następnie Wolin, Szczecin i Kołobrzeg.
Zbigniew Wojtasiński
"Obyczaje, języki, ludy świata. Encyklopedia PWN" Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007
Kwiaty jak koła młyńskie
Zagadkę pochodzenia raflezji, roślin o jednometrowych kwiatach i pąkach wielkości piłki do siatkówki, rozwiązali amerykańscy botanicy. Raflezje, które można spotkać w indonezyjskich lasach, są spokrewnione z poisencją i należą do rodziny wilczomleczowatych. Jeszcze 46 mln lat temu ich kwiaty były zupełnie niepozorne. Do dziś zwiększyły rozmiary 79 razy. Gdyby człowiek podążał taką samą ewolucyjną ścieżką, mierzylibyśmy 146 m. Raflezje to pasożyty pozbawione korzeni, liści i pędów. Krwistoczerwone kwiaty rozsiewają zapach gnijącego mięsa, niektóre gatunki wydzielają także ciepło, imitując świeżo padłe zwierzę. Ta mistyfikacja ma zwabiać padlinożerne muchy, które zapylają raflezję. (EN)
Pożeracze ciała
Bakterie paciorkowca zabiły Davida Waltona, członka Komitetu Polityki Monetarnej Banku Anglii, pożerając jego ciało. Ekonomista miał 43 lata, a infekcja rozprzestrzeniała się błyskawicznie. Prawie całe ciało chorego pokryło się ranami o szerokości nawet 3 cm. Lekarze nie mogli znaleźć źródła infekcji. Dopiero sekcja zwłok wykazała, że przyczyną śmierci było nekrotyczne zapalenie powięzi (tkanki łącznej znajdującej się w mięśniach, kościach, naczyniach krwionośnych i narządach wewnętrznych). Wywołały je bakterie Streptococcus pyogenes. Powodują one zakrzepicę naczyń podskórnych, a w efekcie niedokrwienie i martwicę tkanek. Infekcja na ogół rozwija się u osób z zaburzeniami odporności. (MF)
Golec matuzalem
Tarczyca może decydować o długości życia - dowodzą badania na golcach. Te gryzonie mają trzy razy mniej hormonów produkowanych przez ów gruczoł niż ssaki żyjące krótko. Tyrozyna i trójjodotyronina sterują tempem metabolizmu w organizmie. Golec żyje 28 lat, a mysz domowa - dziewięć razy krócej. Według praw biologii, ten, kto ma szybszą przemianę materii, żyje krócej. Inna teoria zakłada, że długowieczny organizm dobrze sobie radzi z naprawianiem szkód powodowanych przez wolne rodniki. Z prac uczonych z Cornell University i University of Texas wynika jednak, że pod tym względem golce nie są lepiej przygotowane niż myszy. (EN)
Palacze częściej niż inni chorują na gruźlicę i częściej z jej powodu umierają - twierdzą naukowcy z Harvard Medical School. Uczeni przeanalizowali 43 historie tej choroby i jej związek z aktywnym paleniem papierosów, paleniem biernym i zanieczyszczeniem powietrza w domu, spowodowanym dymem towarzyszącym spalaniu drewna lub węgla. Okazało się, że osoby palące są dwukrotnie bardziej niż inni narażeni na atak bakterii Mycobacterium tuberculosis wywołujących gruźlicę. U tych osób gruźlica zwykle ma ostry przebieg i nierzadko kończy się śmiercią. Najprawdopodobniej podatność na gruźlicę zwiększa też palenie bierne i zanieczyszczenie powietrza. (MF)
Ogniem i mieczemSkąd się wzięli Słowianie? Początkowo sądzono, że pierwotną siedzibą Słowian były obszary w międzyrzeczu Odry i Wisły lub Odry i Bugu. Z najnowszych ustaleń wynika jednak, że terenów, z których pochodzi ta grupa, należy szukać w dorzeczu górnego i środkowego Dniepru. Dopiero w V wieku osadnictwo Słowian przesunęło się ku zachodowi (dorzecze Prypeci) oraz na południowy zachód, w kierunku Dniestru. Na przełomie V i VI wieku Słowianie prawdopodobnie dotarli aż po linię Łaby, a na południu przekroczyli Dunaj, zasiedlając Bałkany. Na ziemiach polskich pojawili się na początku VI wieku. Jeszcze więcej dyskusji wywołują okoliczności powstania państwa polskiego. Badania osadnictwa Wielkopolski sugerują, że państwo nie było wynikiem stopniowej konsolidacji miejscowych plemion. Według prof. Andrzeja Buki z Uniwersytetu Warszawskiego, zniszczenia grodzisk z przełomu IX i X w. wskazują, że Piastowie podbili je i zaprowadzili nowy porządek ogniem i mieczem. Podboje piastowskie zaczęły się w pierwszej połowie X w., jeszcze przed dojściem do władzy Mieszka I. Całkowicie zniszczono ośrodki starego porządku, a na ich miejsce utworzono nowe grody. Nietknięty pozostał jedynie Kalisz, co sugeruje, że był on kolebką dynastii, która podbojem rozpoczęła tworzenie państwa piastowskiego. W latach 70. X w. powstał Gdańsk, następnie Wolin, Szczecin i Kołobrzeg.
Zbigniew Wojtasiński
"Obyczaje, języki, ludy świata. Encyklopedia PWN" Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007
Kwiaty jak koła młyńskie
Zagadkę pochodzenia raflezji, roślin o jednometrowych kwiatach i pąkach wielkości piłki do siatkówki, rozwiązali amerykańscy botanicy. Raflezje, które można spotkać w indonezyjskich lasach, są spokrewnione z poisencją i należą do rodziny wilczomleczowatych. Jeszcze 46 mln lat temu ich kwiaty były zupełnie niepozorne. Do dziś zwiększyły rozmiary 79 razy. Gdyby człowiek podążał taką samą ewolucyjną ścieżką, mierzylibyśmy 146 m. Raflezje to pasożyty pozbawione korzeni, liści i pędów. Krwistoczerwone kwiaty rozsiewają zapach gnijącego mięsa, niektóre gatunki wydzielają także ciepło, imitując świeżo padłe zwierzę. Ta mistyfikacja ma zwabiać padlinożerne muchy, które zapylają raflezję. (EN)
Pożeracze ciała
Bakterie paciorkowca zabiły Davida Waltona, członka Komitetu Polityki Monetarnej Banku Anglii, pożerając jego ciało. Ekonomista miał 43 lata, a infekcja rozprzestrzeniała się błyskawicznie. Prawie całe ciało chorego pokryło się ranami o szerokości nawet 3 cm. Lekarze nie mogli znaleźć źródła infekcji. Dopiero sekcja zwłok wykazała, że przyczyną śmierci było nekrotyczne zapalenie powięzi (tkanki łącznej znajdującej się w mięśniach, kościach, naczyniach krwionośnych i narządach wewnętrznych). Wywołały je bakterie Streptococcus pyogenes. Powodują one zakrzepicę naczyń podskórnych, a w efekcie niedokrwienie i martwicę tkanek. Infekcja na ogół rozwija się u osób z zaburzeniami odporności. (MF)
Golec matuzalem
Tarczyca może decydować o długości życia - dowodzą badania na golcach. Te gryzonie mają trzy razy mniej hormonów produkowanych przez ów gruczoł niż ssaki żyjące krótko. Tyrozyna i trójjodotyronina sterują tempem metabolizmu w organizmie. Golec żyje 28 lat, a mysz domowa - dziewięć razy krócej. Według praw biologii, ten, kto ma szybszą przemianę materii, żyje krócej. Inna teoria zakłada, że długowieczny organizm dobrze sobie radzi z naprawianiem szkód powodowanych przez wolne rodniki. Z prac uczonych z Cornell University i University of Texas wynika jednak, że pod tym względem golce nie są lepiej przygotowane niż myszy. (EN)
Więcej możesz przeczytać w 4/2007 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
