Za Tuska jak za Sasa

Polska jagiellońska wielka, silna i potrafiąca ostro grać własne interesy w Europie – nie chodzi politykom z ust. I premier, prezes głównej partii opozycyjnej apewniają, że ich celem jest zbudoanie silnej, dynamicznej, otwartej olski, takiej jaką udało się (przyajmniej wedle narodowych mitów) budować Władysławowi Jagielle jego potomkom. Za  tymi podniosłymi łowami nie idą jednak czyny i zarówno Doald Tusk, jak i  Jarosław Kaczyński wspólymi siłami (tu zasadniczej różnicy między oalicją a opozycją nie ma) budują raczej olskę saską – pełną waśni, bratobójczych taków, a jednocześnie pogrążoną w głęokim geopolitycznym śnie – a nie wielką zeczpospolitą.

---

Zarówno wówczas, jak i teraz w  centrum polityki Rzeczypospolitej nie stoi jej – tak ub inaczej rozumiany – interes narodowy, le wąsko rozumiane interesy stronnictw olitycznych otoczonych medialno-bizneowymi klientami. Programy partyjne, sousze międzynarodowe, strategie polityczne edukacyjne uzależnia się nie od  poglądów, le od układu sił na mapie międzypartyjnych ozgrywek. Jeśli Platforma Obywatelska jest za reformą edukacji, to Prawo i  Sprawiedliwość (choć w poprzedniej kadencji wysuwało dokładnie takie same postulaty) będzie przeciw. Jeśli zaś PiS jest za ostrą walką o  korzystne dla Polski metody liczenia głosów w UE, to PO dyskretnie zapomni o tym, że jeszcze kilka lat temu walczyła o to samo pod hasłem „Nicea albo śmierć". I tak samo było w czasach saskich, gdy wielkie rody litewskie i koroniarskie błyskawicznie zmieniały poglądy, gdy tylko ktoś z innego obozu nadepnął im na piętę.
Efekt jest taki, że trudno dostrzec jakąkolwiek spójną linię politycznego myślenia u przedstawicieli głównych obozów partyjnych, a także wiszących u ich klamek komentatorów czy doradców. Zastąpiona ona została zmienną grą interesów, przy których coś takiego jak opinie czy przekonania przestają się liczyć. To głównie dlatego liberalny rząd Donalda Tuska może proponować populistyczne rozwiązania Andrzeja Leppera (pomysł, by ustawowo wymusić zysk na NBP, znajdzie się z pewnością w podręcznikach), a PiS bez większej żenady może walczyć z upolitycznieniem telewizji publicznej przy pomocy Sławomira Siwka, który uchodził za „żołnierza" PiS nawet za  czasów Andrzeja Urbańskiego. I nikogo to nie dziwi, bowiem istotą sporu nie są programy czy wizje, ale to, kto kogo: ustawy lustracyjnej, które obroniło wykładowców i dziennikarzy przed koniecznością rozliczenia się z własną przeszłością. Obronę interesów władzy, a nie poszukiwanie sprawiedliwości widać także w orzeczeniu Sądu Najwyższego, który uznał, że sędziowie orzekający po 13 grudnia 1981 r. według nieistniejącego prawa nie mogą być karani. A jako że ryba psuje się od głowy, to podobnie orzekają sądy niższych instancji. Z ich wyroków możemy się dowiedzieć, że nigdy nie istniała „grupa trzymająca władzę" ani mafia paliwowa, a przekonanie, że za Rywinem ktoś stał, to tylko wytwór chorej wyobraźni. Bezpiecznie mogą się także czuć politycy, których interesy są – najdelikatniej rzecz ujmując – niejasne. Prokuratury i  sądy nie zajmują się interesami i przelewami Janusza Palikota, a  „Dziennik", który zdecydował się zbadać sprawę, natychmiast został postraszony milionowymi grzywnami i stracił zapał do badania problemów posła Platformy.
„Niech na całym świecie wojna, byle Polska wieś spokojna" – tym zaczerpniętym z Polski saskiej hasłem można podsumować główne przesłanie polityki międzynarodowej obecnego rządu. Donald Tusk zapewniający jeszcze rok temu, że nam światowy kryzys gospodarczy nie grozi, Radosław Sikorski dowodzący, że polityka Obamy nic nie zmienia w odniesieniu do  Polski, czy Bogdan Klich rozwiązujący polską armię (bo trudno inaczej nazwać zaprzestanie poboru i jednoczesną informację o tym, że nie będzie odpowiedniej liczby zawodowych żołnierzy na ich miejsce, ponieważ nie ma  na to pieniędzy w budżecie) i pozbawiający ją pod pretekstem kryzysu nowoczesnego uzbrojenia – i to w sytuacji, gdy właśnie kształtuje się nowy układ geopolityczny – pokazują całkowite niezrozumienie tego, że  przyszłość Polski nie zależy od wyników sondaży, ale od tego, czy i jak zachowamy się teraz. A dokładniej od tego, czy będziemy mogli w ogóle jakoś się zachować.
Podobne pytanie, jak to pokazywał Dariusz Gawin w eseju „Przekleństwo 1709 roku", stało w czasie wojny północnej przed Polakami. Wtedy można było jeszcze uniknąć rozbiorów, jednak brak realnej polskiej (a nie  saskiej) polityki zagranicznej, brak świadomości, że coś się w Europie właśnie zmienia, doprowadziły do tego, że po bitwie pod Połtawą, która stała się początkiem budowania wielkiej Rosji, przyszłość Polski (także rozbiorów) została w istocie przesądzona. Rozbiory były tylko prostą konsekwencją ówczesnych zaniedbań. Tego, czego nie zrobili Sasi (i ich polscy współpracownicy), nie mogli już naprawić ani Czartoryscy, ani Stanisław Konarski, ani nawet Kościuszko. Za geopolityczny sen w czasie, gdy inni działali, przyszło nam drogo zapłacić. A jak będzie tym razem?
Kryzys gospodarczy, przetasowania na geopolitycznej mapie świata (ze wzrastającą rolą Chin, zmianą zainteresowań USA czy próbami odbudowy rosyjskiego imperium), ale także reforma Unii Europejskiej to procesy, które zmienią świat. Odmowa uczestniczenia w nich (co często robiło PiS) albo pozostawianie najważniejszych rozstrzygnięć innym (z przyczyn wizerunkowych, żeby nie  myślano, że wciąż coś chcemy) i zajmowanie się wyłącznie krajową połajanką partyjną oznaczać może niedobre skutki dla przyszłości Polski. To bowiem, czego nie uzyskamy obecnie, może być już w przyszłości nieosiągalne, a dystans do najlepszych nie do odrobienia. A wówczas przyszłe pokolenia będą mogły mówić o tym okresie historii, parafrazując słynne porzekadło o Sasach: „Za premiera Tuska jedz, pij i ciesz się z  Buzka". Czego zresztą ani premierowi, ani liderowi opozycji nie warto życzyć.