Hipermarket kultury
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 50/2002 (1046)
Okładka tygodnika Wprost nr 50/2002 (1046)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Hipermarket kultury

Dodano:   /  Zmieniono: 
Galerie handlowe są jak średniowieczne jarmarki

Występy Maryli Rodowicz, Perfectu, Kory i Maanamu, Beaty Kozidrak i Bajmu, Elektrycznych Gitar, Arki Noego, Norbiego oraz aktorów z serialu "Klan" - to nie program festiwalu w Opolu. Najlepsi polscy artyści rozrywkowi koncertują w hipermarketach. W wielu polskich mallach działają już kina, galerie, organizowane są pokazy mody, występy mimów i konkursy karaoke. Jest tylko kwestią czasu, kiedy pojawi się tam pierwszy stały teatr.

Hipermarket, czyli teatr konsumpcji
Wizyta w hipermarkecie to spektakl. Aby zapewnić mu odpowiednią oprawę, wykorzystuje się - jak pisze Guy Debord w książce "Społeczeństwo spektaklu" - elementy typowe dla widowisk i feerii: światło, kolor, dźwięk, szkło, dzieła sztuki (w tym performance), parady. W ten sposób sprzedaż towarów staje się częścią nowej dziedziny zwanej detrozrywką (rozrywkowa sprzedaż detaliczna). Malle są więc łączone z parkami i centrami rozrywki, parkami tematycznymi czy kasynami (tzw. kasynotele). W Mall of America klientów kusi plan filmowy. Każdy może wziąć tam udział w zdjęciach próbnych, a potem sprawdzić się przed kamerą. Wszystko po to, by kupowanie w mallach było tylko jedną z form spędzania wolnego czasu. Według badań Demoskopu, już 22 proc. mieszkańców dużych miast robi zakupy w hipermarketach. Najczęstszymi gośćmi centrów handlowych (bywają tam raz w miesiącu i częściej) są przedstawiciele inteligencji (81 proc.) i właściciele firm (39 proc.). Osoby te są jednocześnie największymi konsumentami kultury. Zarządzający hipermarketami zachowują się więc racjonalnie, łącząc handel z rozrywką. Hipermarket to współczesny teatr konsumpcji (nazwę tę wprowadził Peter Corrigan, autor pracy "Socjologia konsumpcji"). Niektóre amerykańskie malle budowano tak, by ich galerie kojarzyły się z wnętrzami teatralnymi. - Hipermarkety tworzą przestrzeń, w której ludzie mają możliwość autoekspresji. Takimi przestrzeniami były starożytne agory czy średniowieczne jarmarki. Ludyczne, zabawowe formy były nieodłącznym elementem ducha tych miejsc. Współczesne galerie handlowe tylko do tamtych wzorców nawiązują - mówi Marta Bucholc, socjolog z PAN. - Hipermarket pełni obecnie funkcje, jakie do XIX wieku pełnił rynek, który był forum wymiany opinii, obrotu dobrami, a jednocześnie miejscem, gdzie prezentowali się muzykanci, trupy teatralne, sztukmistrzowie, gdzie publicznie ogłaszano ważne komunikaty albo wymierzano sprawiedliwość. Zamiast heroldów mamy promocje, zamiast chłosty i egzekucji - koncerty i pokazy. Bez zmian pozostały tylko występy muzyczne i teatralne - mówi prof. Ireneusz Białecki, socjolog.

Granie do koszyka
Przed trzema laty obok nowo otwieranych hipermarketów, hal i sklepów zaczęto budować sceny. Jedna z pierwszych powstała wiosną 1999 r. przy warszawskiej galerii Klif. Zaprezentował się na niej zespół taneczny i kabaret, swój pokaz mieli też iluzjoniści. Na koniec zagrały Elektryczne Gitary. Od tego czasu zespół Kuby Sienkiewicza często występuje w centrach handlowych. Wraz z piosenkarzem Norbim zagrali nawet między półkami w supermarkecie. Artyści występują w galeriach handlowych przed świętami Bożego Narodzenia, z okazji walentynek, Dnia Dziecka, Dnia Matki, a także podczas obchodów kolejnych rocznic powstania centrów handlowych. W 2001 r. z okazji piątej rocznicy powstania centrum w Markach pod Warszawą zagrał zespół Bad Boys Blue, grupa święcąca triumfy na przełomie lat 80. i 90. - To była największa impreza koncertowa w historii polskich centrów handlowych, rozmachem przebijająca wiele festiwali - opowiada Piotr Ziarkowski, szef centrum M1 w Markach. Otwarcie nowego centrum handlowego w Będzinie uświetnił koncert Kory i Maanamu. - Dotychczas zagraliśmy dwa duże koncerty w centrach handlowych. Były bardzo profesjonalnie przygotowane - jak w salach koncertowych czy na festiwalach - mówi Mateusz Labuda, menedżer grupy Maanam. W hipermarketach często występują osoby znane z telewizji. W centrum GTC Poland odbył się na przykład spektakl "Klan na żywo". Aktorzy "Klanu" zagrali na żywo odcinek tej telenoweli. Część z nich, między innymi Tomasz Stockinger (dr Lubicz z "Klanu"), uważa, że "granie do koszyka" to nowa forma chałtury, czyli tego, co kiedyś określano mianem "grania do kotleta". To typowo polskie podejście, bowiem aktorzy na Zachodzie nie lekceważą żadnej publiczności. - Smuci mnie, że niektórzy artyści uważają występy w hipermarketach za chałturę. Ja się tego nie wstydzę: taki mam zawód i jeżeli ktoś chce mnie słuchać w centrum handlowym, to nie odmawiam - mówi Norbi.

Hipermarket, czyli nowy dom kultury
Na co dzień w centrach handlowych organizowanych jest wiele imprez mniejszego kalibru, zwanych animacjami. Polegają one głównie na występach "charakterów", czyli osób przebranych za postacie z bajek. W niektórych hipermarketach na etatach zatrudniani są piosenkarze specjalizujący się w repertuarze dziecięcym. Dla dorosłych występują zespoły grające przeróbki znanych przebojów albo pianiści prezentujący transkrypcje zarówno klasycznego, jak i popularnego repertuaru. W centrum M1 w podwarszawskich Markach wystąpił nawet kwartet smyczkowy. Centra coraz częściej pełnią funkcje tradycyjnych domów kultury. - W ramach imprezy Fiesta Latina zorganizowaliśmy tygodniowy kurs tańców latynoskich. Główną nagrodą była roczna nauka w profesjonalnej szkole tańca - opowiada Robert Gietko z warszawskiego centrum Reduta. W tej galerii handlowej zatrudniani są instruktorzy z domów kultury, którzy prowadzą weekendowe zajęcia plastyczne dla dzieci. Bożena Dydek, dyrektor domu kultury Zacisze na warszawskiej Pradze, współpracuje z pobliskim centrum na Targówku. Często występuje tam dziecięcy zespół taneczny Boogie-rock działający w Zaciszu. W centrum handlowym Wola zorganizowano z kolei aukcję obrazów olejnych i tkanin powstałych w sekcji plastycznej domu kultury Zacisze. W hipermarketach coraz częściej pojawiają się też zawodowi plastycy. W warszawskim centrum handlowym Reduta zorganizowano wystawę nowoczesnych rzeźb.

Hipermarketowa edukacja
Galerie handlowe przejmują także funkcje edukacyjne. W Reducie pokazano wystawę dinozaurów z muzeum geologicznego. W ramach "Weekendu z Danią" zaprezentowano duńskich artystów ludowych, wyroby rzemiosła i muzykę wikingów. W amerykańskich mallach pojawiły się już swego rodzaju szkoły dla odwiedzających je dzieci - w Mall of America działa na przykład National College. Imprezy kulturalne i edukacyjne organizowane w hipermarketach są skoordynowane z promocją towarów. Wystawa dinozaurów była związana z premierą kasety wideo z kolejną częścią filmu "Park Jurajski". Urządzanie dni poświęconych kulturze różnych krajów to zachęta do odwiedzania stoisk firm pochodzących z tych państw. Średniowieczne jarmarki, do których nawiązują centra handlowe, były nie tylko miejscem wymiany towarów i konsumpcji. Jarmarki zlokalizowane na skrzyżowaniu dróg z Flandrii, Niemiec, Włoch czy Prowansji tworzyły swoiste centra cywilizacyjne. Hipermarkety i galerie handlowe nie muszą odgrywać aż takiej roli, ale coraz ostrzejsza konkurencja wymusza, by nie były tylko zwykłymi sklepami, lecz centrami detrozrywki.

Marcin Zamorski

 

Czy w centrach handlowych powinny powstać teatry?
NIE TAK
GUSTAW HOLOUBEK
dyrektor artystyczny teatru Ateneum
Teatr jest miejscem uświęconym przez sztukę. Wyjście do teatru nie powinno być traktowane na równi z wyjściem do supermarketu. Zupełnie inaczej odbiera się sztukę w pięknym budynku, gdzie panuje cisza i skupienie, a inaczej tam, gdzie panuje jedynie pieniądz. Wchodząc do teatru, należy się odciąć od świata zewnętrznego. Nie wyobrażam sobie przeżywających rozterki moralne bohaterów Szekspira czy Słowackiego wciśniętych między butiki. 		KRZYSZTOF PIESIEWICZ
senator, adwokat, scenarzysta filmowy
Są pewne mechanizmy, których nie da się zatrzymać. Coraz częściej centra handlowe stają się nie tylko miejscami, gdzie można rozstawić swój kram i zrobić zakupy, ale pełnią również funkcje kulturalne. Obok takich miejsc powinny jednak istnieć tradycyjne teatry. Inaczej grozi nam zbytnia monolityczność i zubożenie kultury. Istnieje również obawa, że repertuar w takim teatrze nie byłby zbyt ambitny.
MAŁGORZATA KOŻUCHOWSKA
atorka
Handel i sztuka to dwie wykluczające się rzeczy. W supermarkecie dopuszczalne jest jednorazowe zorganizowanie happeningu. Nie sądzę, żeby przyjął się pomysł powstania teatru w hipermarkecie. Widzowie cenią w teatrach to, że są to miejsca z tradycją. W centrum handlowym odbiór sztuki byłby na pewno utrudniony. 		JANUSZ STOKŁOSA
współwłaściciel prywatnego teatru Studio Buffo
To nie miejsce wyznacza jakość teatru. Może on istnieć wszędzie. O jego jakości powinnny decydować osoby, które współtworzą sztukę. Obecnie robione są świetne przedstawienia na terenie starych fabryk. Dlaczego by więc nie można było robić tego w supermarkecie?

Więcej możesz przeczytać w 50/2002 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Autor:

Spis treści tygodnika Wprost nr 50/2002 (1046)

  • Logika alkoholika15 gru 2002 — Czy można sobie pomóc, szkodząc jednocześnie? W Polsce zaczyna to być regułą. W końcu to my od dawna stosujemy zasady: "im gorzej, tym lepiej", "im głupiej, tym mądrzej" czy "im drożej, tym taniej". W pomaganiu...1
  • Dossier15 gru 2002 — LESZEK MILLER Premier RP Nie wolno mylić pociągu historii, do którego się wsiada lub nie, z przywoływanym na telefon radio taxi" w Sejmie JANUSZ LEWANDOWSKI, poseł Platformy Obywatelskiej "Bardzo bym chciał, żeby Polska nie robiła...1
  • Wprost od czytelników15 gru 2002 — Zero tolerancji! Brawo, panie profesorze Winiecki ("Zero tolerancji!", nr 48)! Należę do tej "niepostępowej" grupy, która woli demoralizację przestępcy w zakładzie zamkniętym od resocjalizacji na wolności lub w zakładzie...3
  • Peryskop15 gru 2002 — Człowiek pojednania- Staram się być pokorny, ale ostatnio otrzymuję tyle nagród, że jest to dla mnie trudne zadanie. Ta nagroda daje mi jednak poczucie spełnienia tego, co zawsze było dla mnie celem - służby na rzecz pojednania -...8
  • Barometr wprost15 gru 2002 — Engel, wróć! "Wstyd", "Klęska", "Engel do dymisji" - można było przeczytać na pierwszych stronach gazet po słabych występach Polaków na piłkarskich mistrzostwach świata w Korei Południowej. Na...8
  • Z życia koalicji15 gru 2002 — Tygrys na kiełkach, geniusz Tatr, Grzegorz W. Kołodko, zawędrował aż do Monako, by zachwalać uroki Wrocławia. Miasto to - jak wiadomo - chciało zrobić u siebie światową wystawę Expo. Tygrys na kiełkach okazał się jednak mało przekonujący i Wrocław...10
  • Z życia opozycji15 gru 2002 — Gabriel Janowski przechodzi z cukru na kable. Nie znamy nikogo, kto by wciągał kable, więc nie wiemy, jak to kręci. Na razie widzieliśmy tylko, jak poseł Janowski usiłował wystąpić w programie "Pod napięciem" poświęconym sytuacji w...11
  • M&M15 gru 2002 — MÓJ BUDŻET RODZINNYTrzynastka i czternastka, czyli udział w zyskach,których brak... Barbórkowa nagroda do tego...Jak już muszę dopłacać do pracy górnika,to przynajmniej mi wskażciekonkretnie - którego.Poznamy...12
  • Playback15 gru 2002 — 12
  • Gwiezdne hełmy15 gru 2002 — Sven Hannawald i Martin Schmitt muszą na jakiś czas zrezygnować ze skakania.12
  • Fotoplastykon15 gru 2002 — 14
  • Poczta15 gru 2002 — Patent na ziemniaki Autor artykułu "Patent na ziemniaki" (nr 48) napisał, że "pracownicy Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach zabawili się w sponsorów i ofiarowali sprzęt komputerowy gminie Wilków, a w...16
  • Kadry15 gru 2002 — 17
  • Lawina Łukaszenki15 gru 2002 — Przed świętami Bożego Narodzenia, przez granicę białorusko-polską w ciągu kilku dni będzie próbowało się przedostać kilkadziesiąt tysięcy nielegalnych imigrantów. Koczują oni obecnie w obozach na Białorusi. Białoruscy pogranicznicy, milicja i...18
  • Policja dwuetatowa15 gru 2002 — 20 tysięcy złotych miesięcznie może dorobić policjant sprzedający informacje agencjom detektywistycznym24
  • Światopogląd Kisiela - Nagrody Kisiela 200215 gru 2002 — Posiadanie światopoglądu lub dążenie do niego nie dowodzi jeszcze, aby należało krzyczeć o nim po wszystkich rogach ulic: czasem trzeba zamilknąć i poczekać, aby światopogląd przemówił sam - niekoniecznie swymi tezami, lecz swą barwą,...26
  • Chory jak Polak15 gru 2002 — 420 zł płaci rocznie każdy pracujący Polak na osoby wyłudzające zwolnienia lekarskie.30
  • Zbrodnia i kara15 gru 2002 — Zabójstwo prezydenta Gabriela Narutowicza zamknęło prawicy drzwi do władzy w II RP34
  • Giełda i wektory15 gru 2002 — Hossa ŚwiatApetyt na WęgryJapońskie i południowokoreańskie firmy zamierzają zwiększyć u nas inwestycje - pochwalił się Istvan Csillag, węgierski minister gospodarki. Suzuki Motor chce przeznaczyć na rozbudowę fabryki w Budapeszcie 168 mln euro, a...36
  • Wypędzenie do raju15 gru 2002 — Fiskus skazuje polski kapitał na emigrację38
  • Ład rewolucyjny15 gru 2002 — Najlepsze i najgorsze rady nadzorcze spółek amerykańskich według magazynu "Business Week"44
  • Pół baku rzepaku?15 gru 2002 — Uwaga: szczyt bioidiotyzmu w Sejmie!48
  • Dywidenda żebraka15 gru 2002 — 500 miliardów złotych wyłudzili od nas górnicy, kolejarze, rolnicy i politycy50
  • Eksperyment i ekskrement15 gru 2002 — Artyści domagają się, by państwo łożyło na literaturę i sztukę, nie żądając niczego w zamian, czyli chcą mecenatu bez mecenasa54
  • Supersam15 gru 2002 — Wydarzenie tygodniaDziesięć lat z GatesemPolski oddział Microsoftu obchodzi dziesięciolecie istnienia. - Zmienialiśmy się razem z Polską: komputer stał się powszechnym narzędziem pracy w biurach, przedsiębiorstwach, trafił także do szkół i...56
  • Hipermarket kultury15 gru 2002 — Galerie handlowe są jak średniowieczne jarmarki58
  • Nie żyje bal15 gru 2002 — W Polsce nigdy nie przyjęła się tradycja hucznych zabaw sylwestrowych62
  • Piłką rządzi telewizja15 gru 2002 —  Michał Karpiński: Poda się pan do dymisji tak jak Zbigniew Boniek? Michał Listkiewicz: Gdyby prezesi związków podawali się do dymisji po odejściu każdego trenera, świat byłby pełen zdymisjonowanych prezesów. Wyniki...65
  • Z ziemi włoskiej i japońskiej do Polski15 gru 2002 — Piotrze drogi! Właśnie robię porządek w swej kulinarnej bibliotece i przyglądam się książkom, które ostatnio nabyłem i których nie zdążyłem jeszcze przeczytać. Wśród nich jest "Kalendarz na rok 1879. Kolęda dla...66
  • Kartka z Rzymu15 gru 2002 — Znów odżywa problem barbarzyńców, którzy pragną niszczyć, zabijać67
  • Sztuk@ kochania15 gru 2002 — Internet stał się najpopularniejszym poradnikiem ars amandi68
  • Made in London15 gru 2002 — Londyn staje się światową stolicą mody70
  • Wprost Online15 gru 2002 — 72
  • Złote komórki15 gru 2002 — Telefoniczni giganci zabiegają o względy klientów już zdobytych, a powinni zawalczyć o serca ludzi złotego wieku73
  • Kryptonim "Klan"15 gru 2002 — Mimo buńczucznych zapowiedzi komunistycznej władzy, że w każdej chwili "opozycjonistów można zapakować do jednego autobusu", wybuch Sierpnia '80 kompletnie zaskoczył bezpiekę.74
  • Generałowie i biskupi15 gru 2002 — Jak pospiesznie zmieniano dekret o stanie wojennym76
  • Know-how15 gru 2002 — Twardy orzech dla cukrzycyJedzenie orzechów zmniejsza ryzyko pojawienia się cukrzycy typu 2 - do takich wniosków doszli uczeni z Harvard University oraz Women's Hospital w Bostonie. Podczas trwających 16 lat testów przebadali...78
  • Hormony złudzeń15 gru 2002 — Kuracje odmładzające skracają życie80
  • Pasożyt brawury15 gru 2002 — Toksoplazmoza zmienia nas w demony szos84
  • Denat w służbie medycyny15 gru 2002 — Szefowie dwunastu ośrodków anatomicznych, które działają w Polsce, alarmują, że wkrótce studenci nie będą mogli na własne oczy poznawać tajemnic ludzkiego ciała, a lekarze trenować przeprowadzania skomplikowanych operacji. -...86
  • Drugi Egipt15 gru 2002 — Budda zmartwychwstaje w Afganistanie88
  • Bez granic15 gru 2002 — Etniczna lady GodivaNa przedmieściach Sydney szaleje najgroźniejszy od 30 lat pożar buszu. Ogień spalił prawie 100 tys. ha krzewów i 18 domów. Brak deszczu od wielu lat jest także poważnym problemem w sąsiednim stanie Wiktoria....90
  • Szachy z nożem w zębach15 gru 2002 — Negocjacje z Unią Europejską to gra na piętnastu fortepianach równocześnie92
  • Zastrzyk usypiający15 gru 2002 —  Robert Wylot: Co Szwecja i Polska zyskają dzięki rozszerzeniu Unii Europejskiej? Göran Persson: Po pierwsze, politycznie i w wymiarze psychologicznym będzie to koniec podziału Europy na Wschód i Zachód. Wszyscy mieszkamy...94
  • Szwedzki pacjent15 gru 2002 — Gdyby Szwecja leżała w USA, byłaby najuboższym amerykańskim stanem95
  • Skazani na siebie15 gru 2002 — Za trzy, cztery lata powstanie albo nowy Bliski Wschód, albo nuklearny Bliski Wschód96
  • Dawid i Goliat przy murze15 gru 2002 — Gdy nastanie pokój, Palestyna będzie pierwszym prawdziwie demokratycznym państwem arabskim97
  • Wielki chiński blef15 gru 2002 — Jak dzięki tfu(!)rczej statystyce Chiny stają się pierwszą potęgą XXI wieku99
  • U mety15 gru 2002 — W rocznicę stanu wojennego Polska wróci na miejsce, z którego chciano nas od II wojny światowej wyrzucić101
  • Menu15 gru 2002 — Świat Rok Polski w WiedniuAż 130 tys. osób obejrzało w Wiedniu freski z Faras odnalezione przez prof. Kazimierza Michałowskiego. Pokazano je w ramach obchodów Roku Polskiego. W Wiedniu odbywało się mnóstwo wystaw,...102
  • Chłopak z ferajny15 gru 2002 — Zanim Martin Scorsese został reżyserem, chciał być gangsterem albo księdzem106
  • Wielki podryw - ***15 gru 2002 — Reżyseria: David Mirkin W rolach głównych: Sigourney Weaver, Jennifer Love Hewitt, Ray Liotta, Gene Hackman, Anne Bancroft. USA 2001 r. Co to może być za film, w którym Sigourney Weaver i Gene Hackman grają parę? Sensacyjny thriller?...109
  • Truciciel z Detroit15 gru 2002 — Eminem jest dla hip hopu tym, kim Elvis Presley był dla rock and rolla110
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego15 gru 2002 — ROD STEWART - **** It Had To Be You? The Great American Songbook To pierwsza płyta seksiarza, kabotyna i tandeciarza, której mogę wysłuchać do końca. Nigdy nie przypuszczałem, że kiedykolwiek po skonsumowaniu albumu tego artysty zawołam...111
  • Po użyciu wstrząśnie!15 gru 2002 — Złote Orły zdobyły status polskich Oscarów reklamy112
  • Słuszna wojna15 gru 2002 — 7 grudnia minęła kolejna rocznica japońskiego ataku na Pearl Harbor. Dziś wiadomo, że był on wynikiem misternego planu prezydenta Roosevelta. Prowokując uderzenie na Hawaje, udało się zdusić w amerykańskim społeczeństwie izolacjonistyczne...114
  • Szto pan chociesz!15 gru 2002 — Każdy warszawiak wie, że jak czegoś nigdzie nie może dostać, to bez problemu kupi to na Stadionie Dziesięciolecia. Kiedy więc wysiadł mi stabilizator w starym telewizorku Junost, bez wahania skierowałem się na stadion. Odszukałem stoisko z...114
  • Organ Ludu15 gru 2002 — 116
  • Obrazy w rozkroku15 gru 2002 — Dla wielu Polaków Austria niewiele różni się od Australii, Cejlon od herbaty, a Republika Czadu od dwutlenka węgla118