Tchórze i półkowniki

Tchórze i półkowniki

Dodano:   /  Zmieniono: 
Wizja historii najnowszej w polskim filmie jest głęboko zafałszowana
Polscy widzowie chętnie zobaczyliby serial o życiu księdza Popiełuszki, którego zamordowano, bo nie można mu było zamknąć ust. Albo historię wypraw kurierskich Jana Nowaka-Jeziorańskiego do Anglii, gdzie dowiedział się od Churchilla, że Europa została już podzielona i Polska wpadnie w łapy Sowietów, a mimo to po powrocie do kraju walczył w powstaniu warszawskim. Dużą widownię miałby też z pewnością serial dokumentalny o takich historiach, jak sprawa Rywina czy afera FOZZ. Niestety - dzięki skostniałym instytucjom - Polacy mogą ich nigdy nie zobaczyć.
Krytyk filmowy Krzysztof Kłopotowski od lat namawia reżyserów, by tego typu tematy podejmowali. Wyrzucany z jednych redakcji za "niepoprawność polityczną" i nieposzanowanie reguł panujących w establishmencie filmowym, pisze do innych. Proponując tematy do realizacji, bierze jednak w nawias istotny fakt, że o tym, jakie filmy powstają, decydują nie tylko reżyserzy, ale też instytucje i politycy.
Bardzo dobry scenariusz Rafała Wieczyńskiego "Popiełuszko" nie skłonił TVP do zainwestowania w ten projekt. Maria Zmarz-Koczanowicz nie mogła zrobić filmu o sprawie Rywina, a Jerzy Zalewski o "Gazecie Wyborczej". W sprawie zablokowanego projektu Juliusza Machulskiego, "Kurier z Warszawy", Andrzej Wajda pisał kilka lat temu do prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego (bez skutku), a i prezes Dworak nie spieszył się z jego realizacją. Istnieje też osobna kategoria filmów dokumentalnych, ukazujących kawałek naszej najnowszej historii, które nie mogą się przebić na antenę lub pokazywane są tylko raz, często po północy. Artur Janicki zrealizował na przykład film dokumentalny o Jedwabnem i telewizja nie chce go pokazać. Alina Czerniakowska nie może liczyć na wyemitowanie "Zwycięstwa" i "O nas się Polska jeszcze upomni", a po emisji obrazu "Musieli zwyciężyć" została zwolniona z TVP (jak pisała prasa - podobno na skutek interwencji Leszka Millera). Film "Łupaszko" Mariusza Pietrowskiego został wyemitowany po północy, bez zapowiedzi. Takich sytuacji jest więcej.
Obraz wydarzeń z najnowszej historii Polski w filmie fabularnym i serialu, a także w filmach dokumentalnych, z nielicznymi wyjątkami, jest zafałszowany albo w ogóle go nie ma. A filmy kształtują świadomość, wyobraźnię i opinię społeczną na długie lata. Tu więc należy szukać prawdziwej przyczyny tej sytuacji. Powstało kilka produkcji nawiązujących do okresu stanu wojennego (Kazimierza Kutza, Macieja Dejczera, Waldemara Krzystka), ale żadna z nich nie stawia fundamentalnych pytań, takich jak na przykład, czym tak naprawdę była "Solidarność" i dlaczego postanowiono ją zniszczyć.
Mamy za to inne filmy szeroko oglądane i wielokrotnie powtarzane. Choćby zabawne "Rozmowy kontrolowane" Sylwestra Chęcińskiego, gdzie bohater podziemia jest oszustem i hochsztaplerem. Lub komedię Jacka Bromskiego "Kariera Nikosia Dyzmy", w której negatywni bohaterowie to byli działacze "Solidarności" - złodzieje i malwersanci. Nie mamy za to obrazów dokumentalnych o 100 zabitych z "Solidarności", o powiązaniach polityków z mafią, o moskiewskich pieniądzach itd. Filmy przewartościowujące doświadczenia minionych lat mogą być inspirujące nie tylko dla nas, mogą być cenione i oglądane na świecie. Tak jak produkcje naszych sąsiadów: Czechów - "Kola" (1996) Jana Sveraka (Oscar i Złoty Glob), czy Niemców - "Good bye, Lenin" (2003) Wolfganga Beckera (Niebieski Anioł na festiwalu w Berlinie).

Propaganda sukcesu
Dlaczego TVP czy Polski Instytut Sztuki Filmowej (PISF) nie inspirują reżyserów, nie wspierają takich projektów? Wydawałoby się, że to ich podstawowe zadanie jako mecenasów filmu.
Na spotkaniu Komisji Kultury Senatu 4 lipca - poświęconemu "białym plamom w polskim filmie" - Jacek Fuksiewicz odczytał długą listę tytułów "z historii Polski", które wpłynęły do PISF. Także asystentka dyrektora Agencji Filmowej (reprezentująca TVP) oświadczyła, że wszystko jest OK! Nikt nie zająknął się, że problem jest poważny, skoro duża część projektów jest blokowana, i nie przedstawił koncepcji realizacji pakietu takich filmów - z tej przyczyny, że jej nie ma!
Gdyby papież Paweł III nie zamówił "dzieła artystycznego" i nie walił od czasu do czasu Michała Anioła laską, "Sąd Ostateczny" w Kaplicy Sykstyńskiej zapewne by nie powstał. TVP jest skomercjalizowana i zdemoralizowana. Jeśli prowadziła w tych sprawach politykę, to raczej negatywną. PISF wygląda na następcę Komitetu Kinematografii z podstawowym programem wspierania produkcji filmów (krewnych i znajomych królika). Konkurs na scenariusz o powstaniu warszawskim to trochę mało. Film i serial "Popiełuszko", serial "Kurier z Warszawy", wiele filmów dokumentalnych - czeka na realizację. Historia zmagań o te projekty, intryg i przeszkód to materiał na osobną opowieść.
Dostęp do środków na realizację filmów o najnowszej historii Polski (opłaty z abonamentu telewizyjnego, opłaty na PISF) powinny mieć wszystkie podmioty prywatne. Małe firmy, wolne od obciążeń urzędników i politruków, korzystając ze środków i tak ustawowo przeznaczanych na istniejące instytucje, mogłyby się zająć produkcją głównie takich filmów. Ale nie za pośrednictwem instytucji. W taki sposób nigdy nie opowiemy obecnym i przyszłym pokoleniom o tym, jak powstała III RP, o dramatach okresu stalinowskiego, o tym, jakie były i są doświadczenia ludzi, którzy od lat walczyli o własną godność i wolność Polski.

Ilustracja: D. Krupa
Więcej możesz przeczytać w 30/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 30/2006 (1233)

  • Na stronie - Polski syndrom30 lip 2006Najlepszym sposobem walki z syndromami X w życiu publicznym jest uruchomienie mechanizmów samoregulacyjnych3
  • Skaner30 lip 2006INTERNET Polska Partia Pedofilów Zwolenników zalegalizowania w Polsce pedofilii odkryli dziennikarze "Wprost". Działają oni całkiem bezkarnie i reklamują się w Internecie. Niczym zalegalizowana w ubiegłym tygodniu w Holandii partia...8
  • Sawka czatuje30 lip 2006Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)10
  • Poczta30 lip 2006MOCNI W GĘBIE Bardzo uważnie czytałem opinie o piłkarskich mistrzostwach. Także we "Wprost". Nikt - ani "Wprost", ani pozostałe media - nie postawił na fachowość innych ludzi niż tych, którzy "żyją z piłki". Długo i...14
  • Playback30 lip 2006Premier Jarosław Kaczyński i Jolanta Szczypińska, posłanka PiS © A. JAGIELAK16
  • Ryba po polsku - Gdy Rokita szedł na wojnę30 lip 2006Tusk ogłosił już, że rządy PiS są gorsze od rządów SLD. Niedługo okaże się, że nawet Bierut był lepszy17
  • Z życia koalicji30 lip 2006Nowy likwidator WSI Antoni Macierewicz to postać barwna. Do grona wytartych anegdot chcielibyśmy dorzucić mniej znaną, taką bardziej romantyczną, z lat 70. Otóż Antoni kochał się wtedy w pewnej pannie, dziś dość znanej, pokazującej się czasem w...18
  • Z życia opozycji30 lip 2006W czwartek, pierwszy dzień kolejnej fali upałów, Donald Tusk wykrył w ordynacji samorządowej zamach stanu. Wykrywacza zabrano w cień i podano napoje chłodzące. O dalszym losie pensjonariusza i jego zamachu będziemy informować. Wyjaśniło się....19
  • Nałęcz - Dwaj Kazimierze30 lip 2006Kazimierz Marcinkiewicz powiela losy przedwojennego premiera Kazimierza Bartla20
  • Fotoplastykon30 lip 2006Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)21
  • Wojskowe Służby Hakowe30 lip 2006W archiwach WSI znajdują się tajemnice wielkich afer i fortun III RP22
  • Konwent "Wprost"30 lip 2006Premiera premiera: exposé Jarosława Kaczyńskiego26
  • Exposé z głowy30 lip 2006Hanna Suchocka część swego exposé poznała w chwili odczytywania30
  • Sezon na kaczki30 lip 2006Kaczyńscy stali się dyżurnymi europejskimi chłopcami do bicia32
  • Stereotyp na resentymencie30 lip 2006Przydałby się niezależny polski doradca przy rządzie niemieckim i nie-miecki doradca przy rządzie polskim36
  • Giełda30 lip 2006Hossa Świat Plastikowy Boeing Już niedługo samoloty typu Boeing 737 będą wykonywane z materiałów kompozytowych. Prezes Boeinga Alan Mulally zapowiedział wycofanie metali z produkcji popularnych modeli. Ta decyzja ma wyeliminować problem korozji....38
  • Wielka emigracja podatkowa30 lip 2006Pieniądze polskich przedsiębiorców wyjeżdżają na Cypr, Maltę, Karaiby, do Beneluksu40
  • Pociąg do nieszczęścia30 lip 2006Za półdarmo weźmiemy sto miliardów euro kłopotów46
  • Państwo bez ziemi30 lip 2006Wirtualne miliardy w prawdziwym portfelu50
  • Załatwione odmownie - PiStandardy30 lip 2006Kroi nam się IV Rzeczpospolita z lichego materiału52
  • Supersam30 lip 200654
  • Audi z temperamentem30 lip 2006Rozmiar szóstka, zachwycające kształty, sylwetka muskularna, ale z zachowaniem wszelkich powabów, no i temperament - maksymalny moment obrotowy osiąga już w 6 s. To pociągające stworzenie to audi 6 o wdzięcznej nazwie allroad quattro. W wersji...54
  • Buty na jubileusz30 lip 2006Równo 150 lat temu powstał we Francji pierwszy na kontynencie europejskim klub golfowy. Duńska firma Ecco uczciła ten jubileusz zaawansowaną technologicznie kolekcją butów golfowych. Podeszwa i śródpodeszwa zostały wykonane z termoplastycznego...54
  • Dystyngowany cabernet30 lip 2006Cabernet Franc, domniemany ojciec najbardziej dziś znanej w świecie odmiany czerwonych winogron cabernet sauvignon, pozostaje w cieniu swojego dziecka. Nie ma jego przebojowości, jak przystało na członka starszego pokolenia jest skromniejszy i...54
  • Jabłko vintage30 lip 2006Styl vintage, który w ostatnich latach zdominował świat mody, teraz podbija rynek perfum. Flakon najnowszego zapachu Nina domu mody Niny Ricci jest współczesną interpretacją legendarnego flakonu Fille d'Eve zaprojektowanego przez Lalique'a w 1952...54
  • Raport nurka30 lip 2006Nie trzeba już specjalistycznej aparatury, by kontrolować warunki nurkowania. Nowy zegarek Sea Pathfinder firmy Casio został zaopatrzony w głębokościomierz i jest wodoszczelny do 10 atmosfer. Po wyjściu na powierzchnię można na nim odczytać dane o...54
  • GADŻETOWE HITY30 lip 2006W USA rozdano IDSA, nagrody Stowarzyszenia Projektantów Wzornictwa Przemysłowego dla najlepiej zaprojektowanych gadżetów. Łącznie przyznano 108 wyróżnień. Nagrodzone zostały m.in.: Camcopter S-100 - bezzałogowy helikopter zaprojektowany przez...54
  • Mall Polska30 lip 2006Nasze centra handlowe to ścisła europejska czołówka56
  • Wiocha na Wiejskiej30 lip 2006Niedbałe stroje mogą latem nosić przeciętni ludzie, ale nie elity62
  • Wakacje poliglotów30 lip 2006John F. Kennedy, John Lennon i Meryl Streep uczyli się języków obcych na wakacyjnych kursach66
  • Strażnik olbrzyma30 lip 2006Jest jednym z najbardziej tajemniczych świadków najbardziej tajemniczych wydarzeń II wojny światowej. Uczestniczył w drążeniu kompleksu Riese (Olbrzym) w Górach Sowich. Anthon Dalmus, niemiecki inżynier, główny energetyk podczas budowy podziemnego...68
  • Know-how30 lip 2006Domowe mutanty I owczarek niemiecki, i maleńki chihuahua mogą się wywodzić od udomowionego 15 tys. lat temu wilka szarego. Na świecie jest ponad 350 ras psów, z których większość powstała w ciągu ostatnich kilkuset lat. Karol Darwin sądził, że...71
  • Syndrom x - cichy zabójca30 lip 2006Co drugą osobę atakuje choroba groźniejsza niż AIDS!72
  • Czarna flaga czerwonych30 lip 2006Piraci na Karaibach sto lat przed rewolucją francuską głosili hasło: "wolność, równość, braterstwo"78
  • Bez granic30 lip 2006Wakacje z lawą Od kilku dni z sycylijskiego wulkanu Etna wylewają się strumienie lawy. Eksperci z Włoskiego Narodowego Instytutu Geofizyki i Wulkanologii zanotowali dwa duże wybuchy Etny, które spowodowały powstanie nowych, mniejszych kraterów....82
  • Nasze jądro ciemności30 lip 2006Wojana domowa w Kongu pochłonęła prawie 4 mln ludzi. To najkrwawszy konflikt od czasu II wojny światowej84
  • Jajecznica w Bejrucie30 lip 2006Wieloletnie wojny uczyniły Liban chorym dzieckiem Lewantu. Dziś stolica tego kraju przeżywa kolejne oblężenie88
  • Wiktorów dwóch30 lip 2006W Kijowie wzięła górę opcja prorosyjska i antyeuropejska90
  • Grzeszna niewinność30 lip 2006Do Francji i Belgii wracają upiory nie rozliczonej przeszłości92
  • Menu30 lip 2006KRÓTKO PO WOLSKU Pamiątki z wakacji Kraj obiegła informacja o nowej, interesującej aferze na Podhalu. Jacyś cwaniacy sprzedawali pod Tatrami żywe anakondy i kajmany jako pamiątki z Zakopanego. Sprawców procederu zatrzymano, problem jednak...94
  • Recenzje30 lip 200696
  • Kod Marcelego Nowotki30 lip 2006Wiele lat temu znany satyryk Jan Pietrzak zwabił młodego i obiecującego historyka Marcina Wolskiego do kabaretu Pod Egidą i tym sposobem unicestwił jego ambicje naukowe. W ostatnich latach Wolski coraz częściej wraca jednak do tematyki...96
  • Przypowieść o eterze30 lip 2006"Wieki światła" to nawiązująca do "Wielkich nadziei" Karola Dickensa ponura wykładnia skutków zniewolenia człowieka przez postęp. Osadzona w stylistyce science fiction powieść jest jednak głęboko humanistyczna. Ian MacLeod...96
  • Jak James Bond kilerem został30 lip 2006Wielka, może najlepsza w karierze Pierce'a Brosnana rola, nie mniej znakomita kreacja jego ekranowego partnera Grega Kinneara i błyskotliwy debiut reżysera Richarda Shepparda. Oto najkrótsza recenzja jednego z najbardziej inteligentnych i...96
  • Hiphopjazzpsychodelia30 lip 2006Jeden z niewielu polskich artystów konsekwentnie realizujący swój pomysł na twórczość. Niekomercyjną, niełatwą, niebanalną. L.U.C to połówka wrocławskiego zespołu Kanał Audytywny, znanego z oryginalnego podejścia do hip-hopu. Album...96
  • Kura na baseni30 lip 2006Połączenie histeryczki z kurą domową to specjalność Krystyny Jandy. Najlepiej, jak histeryczka jest na dodatek wariatką z fobiami w okresie menopauzy, a sztuka monodramem. Wszystkie te pewniaki znalazły się w "Skoku z wysokości",...96
  • Wojna na ekranie30 lip 2006Wildstein kontra Walter, Murdoch i Solorz98
  • Tchórze i półkowniki30 lip 2006Wizja historii najnowszej w polskim filmie jest głęboko zafałszowana101
  • Słowiki z teledysków30 lip 2006Diwa operowa musi być piękna jak modelka, a czasem musi też śpiewać przeboje102
  • Pazurem - Trendowaci30 lip 2006W Polsce duże szanse na popularność ma uryning bądź toad licking, czyli lizanie ropuchy104
  • Ueorgan Ludu30 lip 2006Nr 30 (197) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 24 lipca 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza KORZYSTNA UMOWA Rząd podpisał z Wielką Brytanią umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Oznacza to, że Polacy pracujący na wyspach tylko tam będą...105
  • Skibą w mur - Nowe pojęcia30 lip 2006Niedługo karty pływackie będą przyznawane pośmiertnie - tym, którzy już zdążyli się utopić106