Nóż na giełdzie
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 7/2003 (1055)
Okładka tygodnika Wprost nr 7/2003 (1055)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Nóż na giełdzie

Dodano:   /  Zmieniono: 
Akcjonariusze amerykańskich koncernów nadzorują rady nadzorcze

Przed dziesięcioma laty zapowiedziano rychłe odejście Johna F. Akersa, prezesa i dyrektora generalnego IBM. Rozwścieczeni gigantycznymi stratami i znacznym spadkiem wartości akcji koncernu inwestorzy instytucjonalni od miesięcy domagali się jego głowy. Ostatecznie rada nadzorcza IBM ustąpiła. Akersa wyrzucono zaledwie trzy miesiące po tym, jak swemu szefowi, Robertowi C. Stemplowi, podziękowała rada nadzorcza General Motors. Po Akersie posady straciło wielu menedżerów najwyższego szczebla. Poleciały głowy w American Express, Kodaku, Westinghouse, Apple Computer. Rok ostrych noży zapowiadał nową erę w zarządzaniu spółkami giełdowymi.

Ścięte głowy od parady
Zmiany w kierowaniu amerykańskimi gigantami wprowadzone w 1993 r. okazały się nie dość radykalne. Wprawdzie rady nadzorcze szybciej niż dawniej reagują na przejawy niekompetencji, ale nadal nie kwapią się, by sprawdzać, czy dyrektorzy firm nie popełniają przestępstw. Członkowie rad biją na alarm, jeśli kwartalne wyniki finansowe są niższe, niż zapowiadano, ale przymykają oczy, jeżeli są one po prostu oszustwem. Dzięki akcjom i opcjom na akcje starają się powiązać interesy menedżerów z interesami udziałowców, ignorują jednak to, że zarządzający odczuwają pokusę, by sztucznie zawyżyć wartość akcji, składając obietnice bez pokrycia, wziąć pieniądze i zniknąć.
Tymczasem inwestorzy uciekli z rynku. Nowojorska giełda, Komisja Papierów Wartościowych (SEC) oraz Kongres gorączkowo pracują nad ustawami, które mają precyzować, jakie komitety udziałowców muszą istnieć w radach nadzorczych, jakie warunki muszą spełniać ich członkowie i jakie mają mieć obowiązki. Znawcy struktur zarządzania przedsiębiorstwami uważają jednak, że nawet te nowe, rygorystyczne przepisy nie wystarczą, gdy nastąpi ożywienie gospodarcze. Obawiają się bowiem, że członkowie rad nadzorczych ponownie zaczną się na wszystko godzić, uśpieni sowitymi uposażeniami.
Zareagowali na to ustawodawcy, umożliwiając publiczną analizę działalności i polityki spółek giełdowych. W rezultacie spadło wiele głów. Leniwe lub nieudolne rady nadzorcze i przestępstwa finansowe popełniane przez menedżerów miały przejść do historii. Mimo to doszło do katastrof w Enronie, WorldComie, Tyco International, Adelphia Communications i wielu innych firmach. W liczne skandale, które wybuchają od końca 2001 r., zamieszane są setki przedsiębiorstw.

Ściśle jawne
Uporczywe nalegania udziałowców doprowadziły do tego, że coraz częściej w radach nadzorczych zasiadają osoby nie związane z przedsiębiorstwem. Ich niezależności nie ograniczają osobiste powiązania z dyrektorem generalnym ani kontakty handlowe z przedsiębiorstwem. W sprawozdaniach publikowanych przed walnym zgromadzeniem akcjonariuszy podaje się zarówno wysokość uposażeń menedżerów, jak i zasady ich wynagradzania, a udziałowcy mogą się zrzeszać, nie powiadamiając o tym SEC, jeżeli tylko liczba posiadanych przez nich akcji nie przekracza wartości wymaganej do tego, by zwołać walne zgromadzenie.
Inwestorzy instytucjonalni, agencje badawcze i media również coraz częściej skrupulatnie analizują poczynania rad nadzorczych. Agencja Corporate Library zacznie niebawem publikować oceny ich działalności, podobnie jak ogłasza się ratingi spółek. Jednocześnie członkowie rad zaczęli poważniej traktować obowiązek regularnej oceny pracy dyrektora generalnego przedsiębiorstwa. "Zmieniają dyrektora, zanim spółka zaczyna tonąć, a nie sześć miesięcy później" - mówi Gerard R. Roche, prezes Heidrick & Struggles International, firmy zajmującej się wyszukiwaniem menedżerów najwyższego szczebla.

Triumf ciastkarza
Wyniki finansowe wielu przedsiębiorstw, które zwolniły szefów na początku lat 90., nie przekonują o skuteczności wprowadzonych zmian. Nikt nie przeczy, że obroty, zyski i cena akcji IBM znacznie wzrosły, gdy outsider Louis V. Gerstner zastąpił Akersa. Zdecydowanie poprawiła się także sytuacja w American Express, gdy Harvey Golub, wieloletni menedżer tego banku, objął fotel zajmowany wcześniej przez Robinsona. General Motors jednak dopiero niedawno zaczął odzyskiwać pozycję na rynku motoryzacyjnym. Dziesięć lat po odejściu Johna Sculleya Apple Computer nadal nie zajmuje pierwszych miejsc w wyścigu na rynku komputerów osobistych. Firma Westing-house Electric przestała istnieć. Michael H. Jordan, były doradca z elitarnej agencji konsultingowej McKinsey, który zastąpił na stanowisku dyrektora generalnego Paula E. Lego, podzielił to przedsiębiorstwo, osobno sprzedając działy produkcji i telekomunikacji. "Nie jestem pewien, czy cokolwiek się zmieniło w którejś z tych firm. Wyjątkiem jest IBM" - uważa Timothy M. Ghriskey, zarządzający funduszem inwestycyjnym Ghriskey Capital Partners.
Być może te obawy są zasadne, ale czystka sprzed dziesięciu lat przyniosła także pozytywne rezultaty. W owym czasie dla wielu autorytetów było zaskoczeniem to, że IBM zatrudnił "ciastkarza", jak okopani na swych pozycjach pracownicy koncernu pogardliwie nazywali Gerstnera, pracującego wówczas w RJR Nabisco Holdings. Teraz wiele przedsiębiorstw prosi o radę specjalistów spoza swojej branży. Udziałowcy z kolei są lepiej poinformowani i mają więcej do powiedzenia, gdyż często wykorzystują prawo swobodnego organizowania spotkań i wspólnego działania.

Wyrok rynku
W Waszyngtonie powstają projekty ustaw, zgodnie z którymi członkowie rad nadzorczych ponosiliby odpowiedzialność za przestępstwa gospodarcze popełnione w przedsiębiorstwie podczas ich kadencji. Z kolei członkowie zarządów są coraz bardziej związani z firmami, którymi zarządzają, gdyż posiadają coraz więcej ich akcji. Ustawa mająca radykalnie zmienić zasady zarządzania spółkami giełdowymi i publikowania raportów finansowych oraz wprowadzająca rygorystyczne kary za oszustwa finansowe dopiero zaczyna przynosić efekty. Powołana niedawno Rada Nadzoru Księgowania w Spółkach Giełdowych (PCAOB) zacznie przypuszczalnie działać za kilka miesięcy. Bardziej rygorystyczne zasady dotyczące zarządzania przedsiębiorstwami ma również przyjąć SEC.
Problemy jednak już zaczęły się pięt-rzyć. Pracownicy SEC zasugerowali, aby PCAOB złagodziła przepisy zabraniające prawnikom, przedsiębiorstwom i księgowym zasłaniania się poufnością informacji, co ułatwia ukrycie przed akcjonariuszami niedopuszczalnych praktyk stosowanych w firmach. Ostatecznie przeprowadzenie zmian w zarządzaniu spółkami giełdowymi zależy zatem od udziałowców, a najbardziej - od rynku.
Więcej możesz przeczytać w 7/2003 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 7/2003 (1055)

  • Na stronie - Zrób to sam!16 lut 2003 — Nie ma żadnej afery Rywina. Jest epokowy wynalazek Rywina, który przejdzie do historii, podobnie jak koło, druk, telefon czy Internet.3
  • Trybunał sejmowy16 lut 2003 — Kim są członkowie "grupy trzymającej władzę", na którą w rozmowie z Adamem Michnikiem powoływał się Lew Rywin, domagając się łapówki od Agory? To starają się ustalić posłowie z komisji śledczej, która w ostatnią...8
  • Dossier16 lut 2003 — JÓZEF ŻYCIŃSKI arcybiskup, metropolita lubelski "Nie bądźmy jedynymi sprawiedliwymi. W każdym kraju można spotkać osoby, które spryt kochają bardziej niż uczciwość i zasady moralne" Program I Polskiego Radia GRZEGORZ...9
  • Z życia koalicji16 lut 2003 — Nie wiemy, czy ktoś to w końcu opublikuje, ale po Warszawie już krążą całkiem nieoficjalnie zdobyte billingi rozmów z komórki Lwa Rywina z lipca zeszłego roku. Wynika z nich jasno, że tuż po spotkanku z Michnikiem pan Lew dzwonił do...10
  • Z życia opozycji16 lut 2003 — Chłopy blokują drogi, znaczy się idzie wiosna. Nie zważając na parszywą pogodę, zwolennicy Andrzeja Leppera opuścili ciepłe domostwa i rozstawili się na kilku ważnych trasach. Podobno na blokadach widziano także przedstawicieli Ligi Polskich...11
  • M&M16 lut 2003 — Łapówka (nie) kontrolowana - felieton Marka majewskiego12
  • Playback16 lut 2003 — 12
  • Omijaj Polskę16 lut 2003 — Ponad połowa z siedmiuset przebadanych przez Centrum Badań Marketingowych Indicator (na zlecenie Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych) przedstawicieli firm z zagranicznym kapitałem uważa, że nasze prawo przeszkadza w działalności gospodarczej!12
  • Fotoplastykon16 lut 2003 — 14
  • Poczta16 lut 2003 — Listy od czytelników16
  • Kadry16 lut 2003 — 17
  • Na złe i na najgorsze16 lut 2003 — W opiece medycznej dopiero teraz - a właściwie należałoby powiedzieć: wreszcie! - kończy się PRL. - Z powodu zadłużenia mamy kłopoty z zaopatrzeniem w podstawowe leki - alarmuje Bogdan Dziatkiewicz, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w...18
  • Polska moralność16 lut 2003 — Hipokryzja i podwójna moralność to zasady działania polskich elit26
  • Cafe Wprost - Jestem pesymistą16 lut 2003 — Spotkanie ze ZBIGNIEWEM ZIOBRĄ, posłem PiS, członkiem komisji sejmowej badającej tzw. sprawę Rywina30
  • Zerowanie zielonych16 lut 2003 — Po unijnym referendum Leszek Miller wyrzuci PSL z rządu. Zacznie od likwidacji kontrolowanych przez ludowców ministerstw i agencji.32
  • Bomba płacowa16 lut 2003 — 700 tysięcy pracowników nie otrzymuje regularnie wypłat36
  • Sejm przeciw pedofilom16 lut 2003 — Posłowie chcą wyręczyć nieudolną prokuraturę w walce z pedofilską ośmiornicą38
  • Nałęcz - Piłsudski na Husajna16 lut 2003 — Już starożytni Rzymianie mówili: chcesz pokoju, gotuj się do wojny39
  • Giełda i wektory16 lut 2003 — Hossa Świat Faraon Rosji W Moskwie aresztowano Siergieja Mawrodiego, któremu stawiany jest zarzut popełnienia oszustwa finansowego na wielką skalę. Utworzona przez niego na początku lat 90. spółka MMM działała na zasadzie piramidy...40
  • Amerykańska katapulta16 lut 2003 — Amerykanin W.B. Shockley wynalazł w 1949 r. tranzystor bipolarny, który zrewolucjonizował światową elektronikę. Największą fortunę na tym wynalazku zrobił jednak Akio Morita, twórca Sony, zasypując Amerykanów produktami, w których wykorzystano...42
  • Trybunał budżetu16 lut 2003 — Trybunał Konstytucyjny chroni finanse państwa kosztem obywateli!46
  • Nóż na giełdzie16 lut 2003 — Akcjonariusze amerykańskich koncernów nadzorują rady nadzorcze48
  • Świnka roku16 lut 2003 — Najlepsze produkty świata 2002 roku według magazynu "Business Week"52
  • Ruch postępowowsteczny16 lut 2003 — Państwa, które zabrały ludziom gospodarczą swobodę, pozbawiły ich zarazem szansy na dobrobyt56
  • W czambuł!16 lut 2003 — Sztandarowe postaci antykomunistycznej opozycji wróciły do swoich czerwonych korzeni57
  • Supersam16 lut 2003 — Koktajl bez wysiłku Tefal wprowadził na rynek mikser stojący Ice Crusher służący do przygotowania drinków, także tych z lodem. Urządzenie o pojemności 1,5 l jest wyposażone w specjalny nóż do kruszenia lodu i szufladę do jego...58
  • Srebrne usta Zyty Gilowskiej16 lut 2003 — To słuchacze Radia Maryja najpewniej głosowali na Zytę Gilowską, posłankę Platformy Obywatelskiej, która wygrała dziesiąty plebiscyt radiowej Trójki i tygodnika "Wprost" na najzabawniejszą wypowiedź roku 2002.59
  • Dzieci Sendlerowej16 lut 2003 — Oskar Schindler uratował 1100 Żydów, Irena Sendler - 2500 żydowskich dzieci. Ocaleni chcą zgłosić Polkę do Pokojowej Nagrody Nobla60
  • Dollywood16 lut 2003 — Dolly Parton zbudowała sobie w Tennessee świątynię64
  • Ślizg na Clintonie16 lut 2003 — Na imprezie pod patronatem radiowej Trójki można zjeżdżać po śniegu nawet na dziurze budżetowej65
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta - Fasolowy zawrót głowy16 lut 2003 — Bracie! Zbliża siĘ przednówek. Wszystkie ziemniaki z piwnicy już zjedzone, mąka na wykończeniu, a do sklepu daleko, nawet groch już wyszedł, bo my, jak wiesz, lubimy grochówkę.66
  • Mucha bojowa16 lut 2003 — Husajn przygotowuje się na tradycyjną wojnę, Bush na wojnę robotów i nowych technologii. Takich jak amerykańska mucha bojowa.68
  • Druga płeć - Wiśniewski? Ja to kupuję!16 lut 2003 — Tym, którzy obejrzeli "Gwiazdora", lider Ich Troje przestał się jawić jako dziwoląg o czerwonych włosach i z piercingiem na twarzy70
  • Taniec ze związanymi nogami16 lut 2003 — Jak w II RP przedsiębiorcy zmagali się z biurokracją, fiskalizmem i korupcją72
  • Know-how16 lut 2003 — Tu mówi twoje serce! Wszczepione do klatki piersiowej (z podłączeniem do jednej z komór serca) urządzenie wielkości pudełka zapałek może monitorować pracę serca i bezzwłocznie przekazywać dane lekarzowi nawet wówczas, gdy...75
  • "Titanic" Hellady16 lut 2003 — Robert Ballard odnalazł najstarszy wrak statku starożytnej Grecji76
  • Iloraz długowieczności16 lut 2003 — Inteligentniejsi żyją zdrowiej i dłużej78
  • Koszmar Parkinsona16 lut 2003 — Zaburzenia snu są często sygnałem schorzeń neurologicznych79
  • Bez granic16 lut 2003 — Bunkier widmo Colin Powell, amerykański sekretarz stanu, zademonstrował Radzie Bezpieczeństwa ONZ taśmy z nagraniami, na których iraccy oficerowie rozmawiają o możliwości posiadania "zakazanej" amunicji i "unowocześnionych...80
  • Bankrut Schröder16 lut 2003 — Kanclerz Niemiec zawarł samobójczy sojusz ze związkowcami Jak to pięknie, że teraz znowu można przejechać od Alp do Morza Północnego przez same zaprzyjaźnione kraje" - zauważył popularny polityk bawarskiej CSU Michael Glos.82
  • As z rękawa SPD16 lut 2003 — Wolfgang Clement następcą Schrödera?84
  • Kalifat wolnego świata16 lut 2003 — Nie zdążymy się nawet obejrzeć, a już będzie po wszystkim. Wtedy wreszcie wszyscy swobodnie odetchną, bo pozbędziemy się tego wariata Husajna. Jak tylko Amerykanie "posprzątają" w Bagdadzie, od razu zrobi się ruch w biznesie nad całą Zatoką...86
  • Siła przyciągania16 lut 2003 — Rozmowa z BENJAMINEM R. BARBEREM, politologiem, byłym doradcą Billa Clintona88
  • Tarcza wodza16 lut 2003 — Husajn nie zawaha się zagazować Irakijczyków90
  • Rok to wyrok16 lut 2003 — Rosja spycha Ukrainę na szlak przetarty przez Łukaszenkę91
  • Cytat dyplomatyczny - Potęga kłamstwa16 lut 2003 — Wierzyć w kłamstwo jest łatwiej niż mu zaprzeczyć93
  • Menu16 lut 2003 — Polska W 80 lat dookoła świata Olgierd Budrewicz powtarza, że w życiu trzeba mieć pasje i chcieć je realizować. On sam ma je trzy: podróże, pisanie i Warszawę. Dwie pierwsze stały się jego sposobem na życie. Budrewicz kończy właśnie 80 lat....94
  • Bóg w Hollywood16 lut 2003 — W tym roku Oscary przyznane zostaną filmom klasycznym, nie przenoszącym widza w świat wirtualny. Kto w kolejce po statuetki?98
  • Gra pośladków16 lut 2003 — George Clooney wypina siź na wizerunek słodkiego przystojniaka102
  • Kino Tomasza Raczka16 lut 2003 — Recenzje filmów: Solaris i wszytsko albo nic103
  • Klęska mistrzów16 lut 2003 — Nowe przedstawienia Hanuszkiewicza, Lupy i Bradeckiego są nudne i wtórne104
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego16 lut 2003 — Recenzje płyt105
  • Bezustanna jasność16 lut 2003 — "Bezsenność" Christophera Nolana śmiało łączy tradycyjny czarny kryminał z kinem artystycznym i autorskim106
  • Pomylka16 lut 2003 — Jak wszyscy byli zdobywcy telewizyjnego Wiktora biorę corocznie udział w wyborach kolejnych laureatów. W tym roku na wydrukowanej na kredowym papierze liście kandydatów znajdował się dwukrotnie Piotr Bałtroczyk: w rubryce osobowość telewizyjna...108
  • Życie jest (tele)nowelą16 lut 2003 — Życie polityczne w Polsce przypomina telenowelę. Nie ma obawy, że wyjeżdżając na jakiś czas z kraju, można stracić wątek. Po dwóch tygodniach sprawy (z drobnymi wyjątkami) znajdują się dokładnie w tym samym miejscu co przed moim wyjazdem. W...108
  • Organ Ludu16 lut 2003 — TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 7 (20) Rok wyd. 2 WARSZAWA, poniedziałek 10 lutego 2003 r. Cena + VAT + ZUS + winieta Gospodarska troska I sekretarza Partii i rządu Edwarda Millera Wizyta w hollywoodzkiej fabryce I sekretarz z...109
  • Świńskie zabawki16 lut 2003 — Andrzej Lepper, który w wielkim stylu powrócił do łask telewizji, problemy świń zna dobrze, bo od lat walczy o dostęp do koryta110