Kalejdoskop kulturalny

Kalejdoskop kulturalny

Dodano:   /  Zmieniono: 
Boiko na dobranoc
Anna Maziuk

Ci Bojkowie to najdziwniejsze plemię wzdłuż i wszerz Karpat” – czytamy we wstępie albumu towarzyszącego wystawie zdjęć Jana Brykczyńskiego „Boiko”. Mieszkańcy oddalonej o kilka kilometrów od polskiej granicy wsi w ukraińskich Karpatach żyją w sposób niedzisiejszy, nienowoczesny, a wszystkie zdarzenia – złe czy dobre – uzasadniają siłą wyższą. Podobno nie umieją o sobie opowiadać, toteż i na wystawie pod fotografiami nie znajdziemy żadnych objaśnień. Wszystkie przedstawione tu rytuały związane z pracą i odpoczynkiem, śmiercią i biesiadowaniem pozostają bez komentarza. Niezmącony wpływami cywilizacji cykl życia Brykczyński pokazuje poprzez zmieniające się pory roku. Zdjęcia te są pełne koloru nawet w zimowej bieli i szarościach. Raz ich monotonię burzy kobieta odziana w niebieską bluzkę, czerwoną spódnicę w białe groszki i czerwoną chustę na głowie, kiedy indziej błękitne drzwi spiżarki czy bajkowo pomarańczowe – do tego stopnia, że sprawiają wrażenie sztucznych – dzioby i łapy stąpających po śniegu gęsi.

W wymalowanych na intensywny błękit, ozdobionych kolorowymi dywanami i gobelinami, wnętrzach brak murowanych podłóg i bieżącej wody. Jedyne oznaki współczesności to – ledwie widoczna na jednym ze zdjęć – pozbawiona żyrandola żarówka (jakby niechcący uchwycona w kadrze) czy grzałka elektryczna. Granice tego, co ludzkie, a co wspólne dla całej przyrody, zacierają się w kolejnych zamglonych krajobrazach, w psich i ludzkich odciśniętych na śniegu, mieszających się z krwią, śladach. To niezwykle baśniowa opowieść. A baśnie chętnie się czyta.

„BOIKO” JAN BRYKCZYŃSKI, LEICA GALLERY, WARSZAWA, WYSTAWA CZYNNA DO 7 WRZEŚNIA

Pościelowa rewolucja
Piotr Kofta

W dniu, w którym jej 17-letnie bliźnięta opuszczają rodzinny dom i wyjeżdżają na studia, Eva Beaver, bibliotekarka z Leicester, dobra żona i matka, decyduje się wejść w ubraniu do łóżka i już w nim pozostać. To początek długotrwałego buntu, który bliscy próbują traktować jako przejaw choroby psychicznej. Tymczasem Eva wprawdzie boi się wstać, nawet po to, by pójść do łazienki, ale jednocześnie rozpoczyna operację oczyszczania swojego otoczenia ze zbędnych przedmiotów i osób. Na pierwszy ogień idzie wyrzucony z sypialni mąż, zarozumiały kretyn z dyplomem astrofizyka. Ostatnia powieść zmarłej niedawno Sue Townsend– pisarki, która zasłynęła cyklem książek o sympatycznym nieudaczniku Adrianie Mole’u – to po części opowiedziana z brytyjskim dystansem komiczna farsa rodzinna, a po części całkiem poważna literatura traktująca o kobiecej dumie, egzystencjalnym kryzysie, nietrafionych życiowych wyborach, statusowych i klasowych problemach. A poza tym mowa tu o marzeniu wielu z nas – by rzucić wszystko i po prostu wleźć pod kołdrę.

SUE TOWNSEND, KOBIETA, KTÓRA PRZEZ ROK NIE WSTAWAŁA Z ŁÓŻKA, PRZEŁ. ADAM PLUSZKA, W.A.B. 2014

Obraz reżimu

W dwójkowym cyklu „Kocham kino” jeden z najwybitniejszych filmów ostatnich lat „4 miesiące, 3 tygodnie i 2 dni”. Historia nielegalnej aborcji w Rumunii za czasów Ceauşescu staje się wstrząsającą opowieścią o życiu w systemie autorytarnym i upokorzeniu ludzi odartych z wolności. Dzieło Cristiana Mungiu to jeden z pierwszych tytułów tzw. rumuńskiej nowej fali. KK

„4 MIESIĄCE, 3 TYGODNIE I 2 DNI”, REŻ. CRISTIAN MUNGIU, TVP2, CZWARTEK, 21 SIERPNIA, GODZ. 23:20

DVD Z „WPROST”. Nowy ład

W tym tygodniu „Wprost” można kupić z filmem „Kiedyś mnie znajdziesz” na DVD. To ciepła komedia o losach nowojorskiej nauczycielki, której uporządkowane życie wywraca się do góry nogami. W wieku 39 lat kobieta zaczyna wszystko od nowa. Film jest reżyserskim debiutem odtwórczyni głównej roli: Helen Hunt. Obok wystąpił m.in. Colin Firth.

Szaleństwo bez metody
Łukasz Maciejewski

Dwudziestopięciolecie Teatru Atelier w Sopocie zobowiązuje. W związku z jubileuszem André Hübner-Ochodlo wyreżyserował „Hamleta”, najambitniejsze wyzwanie w karierze. Punktem wyjścia wszystkich adaptacji Szekspirowskiego evergreenu jest zawsze to samo pytanie: kim jest Hamlet? Neurotykiem czy macho, myślicielem czy bawidamkiem? W przedstawieniu Ochodly odpowiedź jest równie nieokreślona jak spektakl. Cytując „Hamleta” – „więcej treści, a mniej sztuki”. Dyskusyjne mogą wydawać się powtórzenia z wcześniejszych przedstawień reżysera: zarówno plastyczne, jak i muzyczne (choć akurat niektóre songi do muzyki Adama Żuchowskiego brzmią świetnie). To, co doskonale sprawdzało się w kameralnych przedstawieniach z piosenkami Osieckiej, nie służy literackiej klasyce. Oglądając „Hamleta”, ma się wrażenie scenograficznego przeładowania nie zawsze w dobrym guście. W spektaklu Ochodly rozśpiewany Hamlet grany z werwą przez Macieja Półtoraka to mocny facet, żadna mimoza, ale ani z niego buntownik, ani intelektualista, raczej surowy komentator życia publicznego, odważny obywatel niezgadzający się z panoszącym się dookoła złem. Nie jest to interpretacja odkrywcza ani szczególnie ciekawa, ale dokładnie to samo można powiedzieć o całym przedstawieniu. Sopocki „Hamlet” zrealizowany w koprodukcji z Teatrem im. Mickiewicza w Częstochowie jest przedstawieniem w miarę rzetelnym, przyzwoicie zagranym (wyróżniłbym Adama Hutyrę – Klaudiusza – oraz Teresę Dzielską – Ger trudę) i nieźle zaśpiewanym. Sukces mniejszy niż większy.

„HAMLET”, REŻ. ANDRÉ HÜBNER-OCHODLO, TEATR ATELIER W SOPOCIE

Miłość A.D. 2014
Krzysztof Kwiatkowski

Alex, fotografka z Barcelony, dostaje roczne stypendium artystyczne w Los Angeles. Jej chłopak Sergi zostaje w domu. Na odległość próbują utrzymać związek. Film jest ich niemal permanentną rozmową. Godzinami wiszą przed komputerem, przez kamerkę na Skypie pokazują sobie świat, chodzą po swoich miastach na Google Maps, piszą e-maile i wklejają piosenki na Facebooku. „Razem” gotują i piją wino. Reżyser Carlos Marques-Marcet subtelnie śledzi ich związek. Pokazuje niepowodzenia w pracy Sergiego, jego niepewność. Ale też moment, gdy do Alex uśmiecha się szczęście. Czy można oczekiwać, że Sergi dostosuje się do swojej dziewczyny? Czy warto zrezygnować z siebie dla związku? Dystans wzmacnia problemy, które na miejscu zamiata się zwykle pod dywan. „10 000 km” to film nienachalny, wycyzelowany. Pełen drobnych obserwacji, niby- -trywialnych słów i gestów. Ale z te go wszystkiego układa się piękna opowieść o pragnieniu bliskości.

„10 000 KM”, REŻ. CARLOS MARQUES-MARCET, HAGI FILMS

Błękitna masakra
Krzysztof Kwiatkowski

Droga „Blue ruin” prowadziła od portalu Kickstarter do premiery na festiwalu w Cannes i dystrybucji w Stanach przez braci Weinsteinów. Jeremy Saulnier, scenarzysta, reżyser i autor zdjęć, opowiada historię faceta – brodatego odludka, który koczuje w samochodzie na parkingach. Ale kiedy dostaje wiadomość, że ktoś wychodzi z więzienia, rzuca swoje dotychczasowe życie. Widz powoli odkrywa elementy tej układanki i zaczyna rozumieć meandry zbrodni sprzed lat. Film zamienia się w krwawą opowieść o zemście, strachu, rachunku krzywd. Autor pokazuje spiralę okrucieństwa, która nie ma końca. Przemoc przesiąka tu amerykańską prowincję. „Blue ruin” przywodzi na myśl filmy braci Coenów. To bezkompromisowy obraz, w którym przedmieścia strzegą swoich mrocznych tajemnic.

„BLUE RUIN”, REŻ. JEREMY SAULNIER, GUTEK FILM

TOP 10 KINO

1. „Strażnicy galaktyki”, reż. James Gunn, DISNEY

2. „Sekstaśma”, reż. Jake Kasdan, UIP

3. „Wojownicze żółwie ninja”, reż. Jonathan Liebesman, UIP

4. „Epicentrum”, reż. Steven Quale, WARNER BROS.

5. „Bardzo poszukiwany człowiek”, reż. Anton Corbijn, FORUM FILM POLAND

6. „Samoloty 2”, reż. Roberts Gannaway, DISNEY

7. „Podróż na sto stóp”, reż. Lasse Hallström, MONOLITH FILMS

8. „Jak wytresować smoka 2”, reż. Dean DeBlois, IMPERIAL CINEPIX

9. „Gang wiewióra”, reż. Peter Lepeniotis, MONOLITH FILMS

10. „Tarzan: Król dżungli”, reż. Reinhard Klooss, MONOLITH FILMS

TOP 10 MUZYKA

1. „Romanza, Andrea Bocelli, OTHER CLASS / UNIVERSAL MUSIC PL

2. „Mini World”, Indila, UNIVERSAL MUSIC PL

3. „Składam się z samych powtórzeń”, Artur Rojek, KAYAH / AGORA

4. „The Breeze – An Appreciation of JJ Cale”, Eric Clapton, POLYDOR UK / UNIVERSAL MUSIC PL

5. „Dadadam”, Perfect, POLSKIE RADIO / WARNER MUSIC PL

6. „RMF FM Muzyka najlepsza pod słońcem 2014”, Różni wykonawcy, POMATON / WARNER MUSIC PL

7. „Comfort and Happiness, Dawid Podsiadło, SONY MUSIC PL

8. „Ultraviolence”, Lana del Rey, POLYDOR UK / UNIVERSAL MUSIC PL

9. „Bard”, Lukasyno, STEP RECORDS

10. „Ghost Stories”, Coldplay, WARNER MUSIC / WARNER MUSIC PL

TOP 10 KSIĄŻKI

1. „Wyspa na prerii”, Wojciech Cejrowski, ZYSK I S-KA WYDAWNICTWO

2. „Ten mężczyzna. Tom 6. Jego prawda”, Jodi Ellen Malpas, AMBER WYDAWNICTWO

3. „Lawendowy pokój”, Nina George, WYDAWNICTWO OTWARTE

4. „Dary anioła. Tom 6. Miasto niebiańskiego ognia”, Cassandra Clare, WYDAWNICTWO MAG

5. „Grand”, Janusz L. Wiśniewski, WIELKA LITERA

6. „Jedyna”, Kiera Cass, JAGUAR

7. „Zdrada”, Paulo Coelho, WYDAWNICTWO DRZEWO BABEL

8. „Czesałam ciepłe króliki”, Dariusz Zaborek, WYDAWNICTWO CZARNE

9. „Gwiazd naszych wina”, John Green, BUKOWY LAS

10. „Dziewczyny z powstania”, Anna Herbich, SPOŁECZNY INSTYTUT WYDAWNICZY ZNAK

Spójna hybryda
Piotr Metz

Już artystyczna ksywa i tytuł albumowego debiutu mówią wiele o kreatywności Tahliah Barnett. Przez lata występując w wideoklipach, opanowała do perfekcji ich sztukę. Przyciąga do współpracy najlepszych producentów, będąc przedziwną hybrydą Björk, Kate Bush, Portishead i kogóż tam jeszcze. Całość przyciąga oryginalnością, spójnością i delikatnością przekazu. Towarzyszący artystce tak zwany „hype” jest wysoce uzasadniony. Polecam.

FKA TWIGS – LP1, YOUNG TURKS

Ścieżka z przeszłości
Piotr Metz

Dość nietypowa ścieżka dźwiękowa będąca nawiązaniem do wcześniejszego o 10 lat soundtracku kultowego dziś filmu „Powrót do Garden State”, kiedy The Shins zachwycili po raz pierwszy. Nowy utwór napisany przez Jamesa Mercera sąsiaduje tu np. ze wspólnym nagraniem Cat Power i Coldplay.

WISH I WAS HERE SOUNDTRACK, SONY

Milczenie wbrew światu
Piotr Kofta

Intrygująca powieść „Kiedy zapadła cisza” Jessego Balla mogłaby być kryminałem, gdyby nie to, że jest czymś całkiem innym: zagadką filozoficzną. Oto dziennikarz Jesse Ball bada w Japonii sprawę niejakiego Ody Sotatsu, który w 1977 r., w wyniku zakładu, przyznał się do popełnienia szeregu zbrodni. Po latach Ball stara się dotrzeć do prawdy.

JESSE BALL, KIEDY ZAPADŁA CISZA, PRZEŁ. AGNIESZKA WĄDOŁOWSKA, IMPRINT 2014

Wejście bez wyjścia
Piotr Kofta

Druga po „Unicestwieniu” część trylogii VanderMeera jest przewrotna, zabawna i niepokojąca. Jeśli lubicie Lema i braci Strugackich, wchodźcie do Strefy bez wahania.

JEFF VANDERMEER, UJARZMIENIE, PRZEŁ. ANNA GRALAK, OTWARTE 2014

Więcej możesz przeczytać w 34/2014 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.