Prezydent wyraził przekonanie, że spotkanie stanie się ważnym krokiem w procesie doskonalenia systemu ustrojowego Rzeczypospolitej. – Jednak jedno jest dla mnie jasne – zasadniczym celem reformy konstytucyjnej pozostaje umocnienie polskiej niepodległości, suwerenności i pomyślnego bytu Polaków – powiedział Duda.
Prezydent wskazał, że cykl debat dotyczący kierunków zmian w Konstytucji przyniósł bardzo obfity materiał, który skłania do postawienia już dziś kilku pytań:
- o możliwość inicjowania ogólnokrajowego referendum zatwierdzającego ustawy, które dotyczyłyby materii konstytucyjnej, np. w sprawie zmiany waluty, systemu rent i emerytur, oświaty, publicznego szkolnictwa wyższego czy systemu ochrony zdrowia;
- o potrzebę uzupełnienia – wyrażonej w art. 9 obecnej Konstytucji – zasady respektowania zobowiązań prawnomiędzynarodowych RP o odniesienie europejskie oraz potwierdzenie nadrzędności Konstytucji w złożonym systemie prawa – choćby poprzez nadanie art. 9 brzmienia: Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego i europejskiego, zgodnego z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej;
- o potrzebę podkreślenia w Konstytucji szczególnej pozycji i przywilejów rodziny jako podstawy bytu narodowego, także z uwzględnieniem rozszerzenia katalogu wartości obecnie chronionych na mocy art. 18 Konstytucji (takich jak: małżeństwo, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo), uzupełnienia tego katalogu o „ojcostwo”;
- o potrzebę wpisania do ustawy zasadniczej podziału jednostek samorządu terytorialnego, także na województwa i powiaty, a nie tylko – jak to jest w obecnej Konstytucji – wyłącznie na gminy;
- o potrzebę wprowadzenia zapisu, który zobowiązuje państwo do szczególnej ochrony polskiego rolnictwa i wsi;
- o potrzebę wprowadzenia zapisów silniej chroniących osoby dotknięte niedołęstwem czy dotknięte niepełnosprawnościami.
Prezydent podkreślił także, że przedmiotem refleksji konstytucyjnej stały się ponadto problemy ogólne, w rodzaju optymalnego ustrojowego modelu władzy wykonawczej.
Solidarność popiera inicjatywę Prezydenta
Obecny podczas Kongresu Przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" Piotr Duda w swoim wystąpieniu ocenił, iż obecnie obowiązująca konstytucja została "przepchnięta przez polityków kolanem", gdyż – jak mówił – w referendum nie było ponad 50-proc. frekwencji, a ponad 5 mln obywateli było przeciwko tej konstytucji.
Jak zauważył dla ludzi pracy obecna konstytucja ma wiele mankamentów. "Dlatego inicjatywa prezydenta jest dla nas bardzo ważna, dlatego że może wreszcie dokończymy dzieło Solidarności zapoczątkowane w 1994 r. – po 24 latach" – podkreślił, nawiązując do obywatelskiego projektu konstytucji, który został przygotowany w 1994 r. przez Społeczną Komisję Konstytucyjną na zlecenie Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność".
Szef "S" przekonywał, że "obywatele, suweren, chce zmian w konstytucji, chce nowej konstytucji". Dodał, że Solidarność popiera inicjatywę Prezydenta i od samego początku włączyła się w konsultacje konstytucyjne, które odbywały się w całym kraju.
Kampania społeczno-informacyjna „Wspólnie o Konstytucji”
Kampania „Wspólnie o Konstytucji” rozpoczęła się 25 sierpnia 2017 roku w historycznej Sali BHP Stoczni Gdańskiej. Obecne kończy się pierwszy etap tej debaty, obejmującej różne środowiska, prowadzonej w różnych miejscach Polski.
Prezydent dziękował wszystkim, którzy włączyli się w ten dialog, tysiącom Polek i Polaków uczestników spotkań, a także tym, którzy swoje uwagi przekazywali do Kancelarii Prezydenta korespondencyjnie.
Zwrócił uwagę, że sensem ogólnokrajowego referendum o charakterze konsultacyjnym jest odpowiedź na pytanie, czy obywatele chcą zmian lub uchwalenia nowej konstytucji oraz określić kierunek nowelizacji. – Jest to odwrócenie dotychczasowej praktyki, w której Polacy pytani byli o opinię dopiero na końcu, a ich wybór ograniczał się do zatwierdzenia albo odrzucenia aktu konstytucyjnego – zaznaczył.
Andrzej Duda zaznaczył, że celem kampanii „Wspólnie o Konstytucji” jest pokazanie Polakom, że ich los znajduje się w ich rękach. – W roku obchodów 100. rocznicy odzyskania niepodległości powinniśmy mieć szczególne poczucie, że możemy w sposób w pełni suwerenny – jako naród, jako społeczeństwo – kształtować przyszłość swoją i naszej Ojczyzny – mówił.
W kongresie wzięli udział Szef Kancelarii Prezydenta RP Halina Szymańska i ministrowie oraz doradcy Prezydenta.