Czego oczy nie widzą…
Artykuł sponsorowany

Czego oczy nie widzą…

Czego oczy nie widzą…
Czego oczy nie widzą… Źródło: Getty Images
Akceptujesz przemoc? Jeżeli masz ochotę odruchowo powiedzieć „nie”, przeczytaj ten artykuł.

Czy o przemocy można mówić tylko wtedy, gdy na ciele ofiary widać wyraźne ślady? Ogólnopolskie badania społeczne, zrealizowane na zlecenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w 2014 r., pokazały, że traktujemy wyzwiska i obrażanie partnera podczas małżeńskich sporów jako rzecz zupełnie normalną. Tymczasem „doświadczanie długotrwałej agresji werbalnej może mieć równie poważne skutki dla całej rodziny, co rany cielesne” – mówi psycholog Maria Wolak-Chmiel, na co dzień pracująca z osobami doświadczającymi przemocy domowej. Pytanie więc, gdzie kończy się małżeńska sprzeczka lub zwrócenie uwagi dziecku, a zaczyna rodzinny terror?

Jak rozpoznać przemoc?

W zdrowej relacji partnerzy uznają swoją równość mimo różnic w opiniach, decyzjach czy zarobkach. Nawet burzliwa kłótnia przy wzajemnym szacunku i akceptacji może umacniać związek i być konstruktywna. Jednak gdy równowaga ta jest zachwiana i jedno z partnerów wykorzystuje przewagę siły, niekoniecznie fizycznej, przeciwko drugiej osobie w celu jej podporządkowania lub zdominowania, wtedy dopuszcza się przemocy. Choć z początku nie zawsze robi to świadomie…

Pytania kontrolne

Czy traktujesz partnera jak równego sobie? Czy Twoje zachowanie wzbudza w partnerze lub dziecku lęk albo niepokój? Obserwuj mowę ciała i pytaj, jeżeli masz wątpliwości. Czy potrafisz dostrzec to, co czuje druga osoba? Jeśli tak, bierz pod uwagę te uczucia, zarówno w postępowaniu, jak i w słowach.

Cztery wymiary strachu

Według badań najczęściej dostrzeganą formą przemocy jest agresja fizyczna. Nie wyrażamy akceptacji dla bicia, ale już jedna czwarta badanych uznaje, że pojęcie gwałtu w małżeństwie nie istnieje. Na tym problem się nie kończy. Wykorzystywanie przewagi fizycznej to bowiem niejedyny sposób sprawowania kontroli nad drugą osobą. Przemoc psychiczna i ekonomiczna pod postacią poniżania, wyzwisk czy zabierania pieniędzy jest równie brzemienna w skutki jak fizyczne maltretowanie. Osoby jej doświadczające są zastraszone i tracą poczucie własnej wartości, co skutkuje upośledzeniem relacji z innymi ludźmi, a w przypadku dzieci, dodatkowo może powodować zaburzenia w rozwoju. Do tego dochodzą zaburzenia emocjonalne, w tym depresja nierzadko kończąca się śmiercią.

Kim jest sprawca?

„Tendencję do takiego wyrażania agresji mogą mieć osoby, które podobne wzorce wyniosły z domu, a także uzależnione od alkoholu czy w trudnej sytuacji finansowej, ale nie tylko” – podkreśla Wolak-Chmiel. Ktoś, kto sam doświadczył przemocy, wcale nie musi powielić schematu, a problem dotyczy również tzw. dobrych domów. Wspólnym mianownikiem jest niski poziom empatii osób stosujących przemoc. Nie potrafią oni lub nie chcą dostrzec uczuć i myśli drugiej strony, traktują ją przedmiotowo i tym samym bagatelizują konsekwencje swoich zachowań wobec niej. Typowe jest też negowanie sytuacji przemocy zarówno przez osoby stosujące przemoc domową, jak i osoby jej doświadczające – czyli mówienie, że nic się nie stało albo że to się więcej nie powtórzy. Rzadko niestety jest to prawda.

Czy masz zdolność empatii?

Kiedy widzę, że ktoś płacze, przejmuję się tym. Podczas rozmowy zwykle się skupiam na tym, co może myśleć mój rozmówca. Łatwo mi postawić się w sytuacji drugiej osoby. (Jeżeli odpowiedziałeś „tak” na powyższe pytania, jesteś osobą empatyczną i potrafisz wziąć pod uwagę odczucia drugiej osoby.)

Co robić?

Sposobem na zapobieganie przemocy w rodzinie jest przede wszystkim otwarta komunikacja, czyli wzajemne wyrażanie uczuć i oczekiwań z szacunkiem wobec drugiej osoby oraz rozwijanie zdolności empatii. Czasem pomoc psychologa pozwala wypracować zdrowe relacje i ocalić związek. Często jednak konieczne są odważne decyzje. Odwagi natomiast brakuje – nie tylko osobom doświadczającym przemocy, lecz także jej świadkom. Trzy czwarte osób, które miały z nią styczność, nie zwróciło się o pomoc – wynika z badań. Jako powód podaje się wstyd lub strach, często uzasadniony groźbami ze 

Niebezpieczne stereotypy

Jednymi z powodów, dla których zjawisko przemocy w rodzinie jest tak rozpowszechnione, jest niechęć do szukania pomocy oraz obojętność świadków. Może to wynikać ze stale funkcjonujących w Polsce stereotypów: Kobietę trzeba sobie podporządkować. Żona ma słuchać męża. Dziecko wychowuje się twardą ręką. Sprawy rodzinne załatwia się za zamkniętymi drzwiami.

strony sprawców. „W przemoc zaangażowane są trzy osoby: osoba stosująca przemoc, osoba jej doświadczająca i osoba, która nie reaguje” – komentuje Wolak-Chmiel. Tak tworzy się błędne koło. Sprawcy czują się bezkarni, a ofiary bezsilne. Tylko rosnąca świadomość społeczna na temat form i konsekwencji przemocy oraz poczucie odpowiedzialności za drugą osobę mogą zapoczątkować zmianę na lepsze nie tylko w policyjnych statystykach, lecz także w codziennym życiu tysięcy polskich rodzin.

Artykuł opublikowano jako część kampanii społecznej „Wybieram pomoc”, realizowanej w ramach projektu „Rodzina polska – wolna od przemocy”. Projekt współfinansowany jest z funduszy norweskich w ramach Programu PL14 „Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie i przemocy ze względu na płeć”, którego operatorem jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Tekst powstał we współpracy z Panią Marią Wolak-Chmiel, psychologiem i psychoterapeutką pracującą w Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie przy Fundacji Centrum Praw Kobiet w Warszawie.

Więcej informacji o kampanii.

Więcej możesz przeczytać w 10/2017 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 10/2017 (1777)

  • Złapał prawnik prawnika, a ten za łeb trzyma5 mar 2017, 20:00To niemal lustrzane odbicie: sędziowie wątpią, czy prezes Trybunału Konstytucyjnego Julię Przyłębską wybrano zgodnie z prawem (do Sądu Najwyższego trafiło zapytanie prawne), a w ubiegłym tygodniu posłowie PiS na czele z adwokatem Arkadiuszem...4
  • Gorsze wypiera lepsze5 mar 2017, 20:00Jacek Saryusz-Wolski, europoseł PO, raczej nie zostanie przewodniczącym Rady Europejskiej. Jej szefem powinna być była głowa państwa, czemu zresztą trudno się dziwić. RE jest klubem przywódców i ktoś, kto ma im przewodzić, powinien obracać się w...7
  • Niedyskrecje parlamentarne5 mar 2017, 20:00OPOS, KOS I ROPS TO NIE NA- ZWY ZNANYCH LUB TAJEMNI- CZYCH ZWIERZĄT, tylko organizacji broniących samorządów, które ostatnio powstają jak grzyby po deszczu. OPOS to Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych Wadima Tyszkiewicza,...8
  • Obraz tygodnia5 mar 2017, 20:0035 $ miesięcznie będą musieli zapłacić użytkownicy YouTube TV, w której znajdzie się oferta kilkudziesięciu amerykańskich kanałów TV Jesteście słabsze, mniejsze i mniej inteligentne, więc musicie zarabiać mniej – przekonywał kobiety Janusz...10
  • Info radar5 mar 2017, 20:00KOMENTARZ RAFAŁ GÓRSKI, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich Polka bez emerytury Jak się siedzi w domu, nie ma się żadnych dochodów, nie ma się tej emerytury, tego co mają wszyscy, co pracują – opłaconej składki. Nie mamy nic. My jesteśmy wolne...12
  • Uczelnie do zmiany5 mar 2017, 20:00NOWY PODZIAŁ UCZELNI. ZMIANY W SYSTEMIE FINANSOWANIA KIERUNKÓW STUDIÓW. Ograniczenie roli uczelnianych senatów i wprowadzenie rynkowych mechanizmów zarządzania szkołami wyższymi – to tylko kilka najistotniejszych propozycji zmian w obszarze nauki...13
  • Spięcie tygodnia5 mar 2017, 20:00Michał Kamiński (Europejscy Demokraci) Polityczna zemsta na Tusku ma słabe szanse na powodzenie UWAŻAM, ŻE W DEMOKRATYCZNYM KRAJU KAŻDY MA PRAWO DO ZMIANY PARTII. Każdy ma też prawo do ewolucji ideowej. Ale to nie jest przypadek Jacka...14
  • Lewo5 mar 2017, 20:00prof. Magdalena Środa filozofka, feministka Pawka Morozow wraca! PRZYPOMNĘ: PAWKA MOROZOW ZE WSI GIERASIMOWKA był założycielem oddziału pionierskiego, który walczył z kułactwem. Pawka stał się ikoną komunistycznej propagandy, ponieważ w pasji...16
  • Prawo5 mar 2017, 20:00ZE SMUTKIEM DOWIADUJĘ SIĘ O KOLEJNYM POLSKIM „O NIE, JAK Z TYM PANEM, TO JUŻ NIE JA”.16
  • Zdarzyło się jutro5 mar 2017, 20:00Mistrz Ryszard kontra mistrz Żyła. He, he, he.18
  • 50 najbardziej wpływowych Polek5 mar 2017, 20:00DZIEŃ KOBIET TO JUŻ TROCHĘ ARCHAIZM. Bo tak naprawdę nadchodzi nie tylko dzień, ale po prostu czas kobiet. Obie płcie zrównują się coraz bardziej pod względem wpływów w polityce, gospodarce czy kulturze. Na czele polskiego rządu po raz drugi z...20
  • Mam duszę sportowca5 mar 2017, 20:00Gdy spędzam czas w rodzinnych stronach, moje życie wygląda tak jak życie tysięcy Polek: chodzę na zakupy, do fryzjera, spotykam się z przyjaciółmi – mówi „Wprost” Beata Szydło.22
  • Oskarżony oskarża5 mar 2017, 20:00Marcin Dubieniecki, były mąż Marty Kaczyńskiej, podejrzany o nadużycia, zapewnia w rozmowie z „Wprost”, że w dotyczącym jego sprawy piśmie Jarosława Kaczyńskiego nie chodziło o osobiste korzyści. I oskarża prokuratorów.35
  • Atomowa Polska5 mar 2017, 20:00WALDEMAR SKRZYPCZAK generał broni Mieć czy nie mieć. Oto jest pytanie. Od roku trwa polityczna dyskusja o polskich ambicjach atomowych. Rządzący politycy z determinacją godną większej sprawy wyrażają wolę posiadania jeżeli nie swojej broni...38
  • RODO: co warto wiedzieć, żeby spać spokojnie5 mar 2017, 20:00Obowiązujące od 25 maja 2018 r. ogólnounijne rozporządzenie o ochronie danych osobowych RODO wpłynie na możliwości stosowania marketingu bezpośredniego.39
  • Biedroń wkracza do gry5 mar 2017, 20:00Jeżeli wystartuje w wyborach na prezydenta Polski, zapewne nie wygra. Ale jeśli uzyska dobry wynik, stanie się naturalnym liderem lewicy.40
  • Problem z polskimi Europejczykami5 mar 2017, 20:00PROF. RYSZARD LEGUTKO Wpadło mi w ręce opracowanie Fundacji Batorego o Unii Europejskiej i miejscu w nim Polski. Autora nie wymieniam, bo nie chodzi o osobę. Poglądy tam wyrażane są charakterystyczne dla niemałej części Polaków. Z grubsza teza...44
  • Last man in Aleppo, czyli porządek miłości5 mar 2017, 20:00EWA WANAT Chłopiec ciągnie za rękaw młodego mężczyznę – opowiedz, jak mnie stamtąd wyciągnąłeś, proszę! Mężczyzna się śmieje i szczypie malca w policzek – daj spokój, musisz teraz rosnąć, iść do szkoły, uczyć się. Powiedz, proszę! Jak mnie...45
  • Kogo bardziej kochasz5 mar 2017, 20:00W wojnach o dzieci poszkodowani bywają i ojcowie, i matki. A zawsze – najmłodsi. Gdy cierpi niewinna osoba, to jest zwykła przemoc – oceniają obrońcy praw dziecka.46
  • Ratunek dla frankowiczów tylko w sądach?5 mar 2017, 20:00Politycy radzą frankowiczom walczyć w sądach. Pewności wygranej nigdy nie ma, ale wielu kredytobiorców ma już korzystne wyroki w swoich sprawach.49
  • Czego oczy nie widzą…5 mar 2017, 20:00Akceptujesz przemoc? Jeżeli masz ochotę odruchowo powiedzieć „nie”, przeczytaj ten artykuł.50
  • Firmy, które zrodziły się w bólu5 mar 2017, 20:00Jednego wyleczyła owcza wełna, drugiego owcze sery. Najbogatszych Polaków połączył ból. I postanowili na nim zarobić.52
  • Ziemia obiecana nad Wełtawą5 mar 2017, 20:00Polacy są znaczącą mniejszością w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Holandii czy Skandynawii. Kolejnym krajem, do którego kieruje się polska emigracja zarobkowa, są Czechy.56
  • Hossa Bessa5 mar 2017, 20:00Sobieski na handel Przedsiębiorczość Polaków nie zna granic. W internecie krąży handel nowym 500-złotowym banknotem NBP z podobizną Jana III Sobieskiego. Może nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że banknot 500 zł sprzedawcy chcą...59
  • Krucjata Trumpa5 mar 2017, 20:00W otwartej wojnie Białego Domu z liberalnymi mediami prezydent nie znalazł się wcale na straconej pozycji. Może bowiem liczyć na pomoc konserwatywnego miliardera Roberta Mercera.60
  • Eryk Mistewicz: Twitter zamiast dyplomacji i mediów10 mar 2017, 21:54Dlaczego właściwie Twitter nie mógłby być pierwszą władzą? Mamy czasy, kiedy czwarta władza (media) schodzi na manowce postprawdy i okazuje się, że w przypadku trzeciej władzy prawo może działać wstecz, a pierwsza i druga też radzą dziś sobie...63
  • Kapitan Perhydrol5 mar 2017, 20:00Z prezydentem USA łączy go nie tylko fryzura, lecz także chęć oczyszczenia kraju z muzułmańskich imigrantów. Geert Wilders jest na najlepszej drodze do zdobycia władzy w Holandii.64
  • Bez granic5 mar 2017, 20:00Obama na prezydenta Jak pisze „Foreign Policy”, w Paryżu pojawiły się plakaty z dobrze znanym na świecie hasłem „Oui, on peut” (po ang. Yes, we can), które w USA przyniosło zwycięstwo wyborcze Barackowi Obamie. Coś, co było żartem grupki...66
  • Wielki smutek5 mar 2017, 20:00Depresję może wyzwolić utrata czegoś ważnego dla danej osoby – relacji, męża lub żony, pracy, pieniędzy – mówi dr Sławomir Murawiec, psychiatra i psychoterapeuta.68
  • Know How5 mar 2017, 20:00W świecie apokalipsy Bez dwóch zdań. „Horizon Zero Dawn” jest grą piękną i trudno ją skrytykować. Wcielamy się tu w postać młodziutkiej Aloy z plemienia Nora, która musi odkryć swoją przeszłość. Scenerią jej wędrówki są piękne góry ze śladami...71
  • Targowisko mobilnej próżności5 mar 2017, 20:00Producenci sprzętu mobilnego dwoją się i troją, by przyciągnąć do siebie konsumentów. Oto przegląd nowości.72
  • Dziewiąta planeta5 mar 2017, 20:00Wiele wskazuje na to, że wokół Słońca krąży jeszcze jedna planeta. Jest dziesięć razy większa od Ziemi, a okrążenie naszej gwiazdy może zajmować jej nawet 20 tys. lat. NASA szuka chętnych, którzy pomogą ją znaleźć.74
  • Jadłospis ostatniej wieczerzy5 mar 2017, 20:00Ostatnia wieczerza od wieków jest obiektem zainteresowania teologów i historyków. Jakie było menu najważniejszej kolacji w historii świata? Co tak naprawdę przedstawia dzieło?78
  • Facet w czerni5 mar 2017, 20:00Kocham jego pasję, jego smutek oraz zmaganie z cierpieniem – Keanu Reeves mówi nam o granym przez siebie bohaterze „Johna Wicka 2”, ale zaraz dodaje: Jest naprawdę sukinsynem, a wszyscy, którzy niszczą jego spokój ducha, dużo ryzykują.82
  • Awangarda sięga do źródła5 mar 2017, 20:007 marca ukazuje się nowa płyta Voo Voo – „7”. Nam Wojciech Waglewski opowiada o tym, czemu nie słucha radia i dlaczego nastał czas na bunt estetyczny.87
  • Ludzie chcą w coś wierzyć5 mar 2017, 20:00O wprowadzaniu Natalie Portman w trans oraz o swoich polskich korzeniach mówi Rebecca Zlotowski, reżyserka „Planetarium”.90
  • Wydarzenie5 mar 2017, 20:00FILM Pragnienie przeżywania Dwadzieścia lat minęło jak jeden dzień i Danny Boyle wrócił do swojego kultowego „Trainspotting”. Bohaterowie jego nowego filmu nie są już młodymi, sprawnymi fizycznie heroinistami, tylko starymi ćpunami. Kiedyś, żądni...92
  • Powyżej średniej5 mar 2017, 20:00KSIĄŻKA Parada oszustów Patryk Pleskot do tej pory znany był jako obiecujący historyk z IPN, tymczasem w nowej książce ujawnia naturę gawędziarza. Nie byłoby wcale zaskakujące, gdyby następnym krokiem w jego karierze był jakiś scenariusz czy...94
  • Mikołaj Roznerski: To się państwu spodoba5 mar 2017, 20:00POLECAJĄC CZYTELNIKOM TO, CO LUBIĘ CZYTAĆ, SŁUCHAĆ CZY OGLĄDAĆ, nie mogę nie wspomnieć o Danucie Szaflarskiej czy Krystynie Sienkiewicz – mojej pani profesor ze szkoły teatralnej. Żałuję, że zawodowe ścieżki nigdy nie połączyły mnie z Danutą...96
  • Przewodnik po IPO5 mar 2017, 20:00Wypełniając swoją rolę przestrzeni dla biznesu, warszawska giełda pomaga w wymianie informacji pomiędzy inwestorami, emitentami oraz firmami inwestycyjnymi i doradczymi. Dba przy tym o zachowanie wysokich standardów oraz promocję trwałego rozwoju,...102
  • Jak się komunikować z inwestorami?5 mar 2017, 20:00Paradoksem relacji inwestorskich jest fakt, że choć powinny być jednym z najważniejszych działań każdej firmy obecnej na giełdzie, często są traktowane po macoszemu – jako przykry obowiązek, niedoceniana przez Zarząd konieczność lub dodatek do...104
  • Szanse i zagrożenia dla polskiej gospodarki5 mar 2017, 20:00Jakich trendów rynkowych możemy się spodziewać?105
  • Budowa więzień przy braku przestępców jest zbędna5 mar 2017, 20:00Rozmowa z dr. Andre Helin, prezesem BDO106
  • Jak inwestują Polacy?5 mar 2017, 20:00Rozmowa z Moniką Szlosek, Dyrektor Bankowości Detalicznej i Inwestycyjnej Deutsche Bank108
  • Potraktujmy III filar jak konto oszczędnościowe5 mar 2017, 20:00Powiedzenie „umiesz liczyć, licz na siebie” nigdy nie było bardziej aktualne. Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę, że przyszłe emerytury mogą spaść nawet do 1/3 pensji. Tymczasem tylko 5% pracujących ma Indywidualne Konto Emerytalne (IKE), a...109
  • Inwestycje pod lupą5 mar 2017, 20:00Polscy przedsiębiorcy są umiarkowanymi optymistami w swoich długoterminowych prognozach. Połowa z nich uważa, że w ciągu najbliższych 3 lat sytuacja w ich branży nie zmieni się, a 27% oczekuje poprawy. Tylko 4% jest zdania, że będzie gorzej –...110