Hormony sukcesu

Testosteron nie jest odpowiedzialny jedynie za agresję i wojny - jak twierdzą feministki. Badania dr Jennifer Sellers z Greek Mountain College w Poultney sugerują, że mężczyźni o wysokim stężeniu testosteronu we krwi z większą determinacją niż inni walczą o zdobycie wysokiej pozycji społecznej i zawodowej. Szansę na awans mają też osoby z niskim poziomem testosteronu. Różnica polega na tym, że gdy już awansują, częściej tracą stanowisko.
- Działanie hormonów płciowych ograniczano dotychczas do wpływu na zachowania seksualne. Coraz więcej jest dowodów na to, że te związki modulują przebieg procesów psychicznych i determinują całokształt naszych zachowań. Wpływają na to, jak się zachowujemy, jakich emocji doświadczamy, jakie mamy zdolności - mówi prof. Anna Grabowska z Instytutu Biologii Doświadczalnej PAN. Testosteron wpływa na budowę podwzgórza, jednej z najbardziej pierwotnych części mózgu. Przednia część tego obszaru odpowiada za zachowania seksualne, ale także za emocje, instynkty, odwagę i agresję. Pod wpływem wysokiego stężenia tego hormonu w podwzgórzu tworzy się więcej połączeń między neuronami. Gdy w dojrzałym wieku poziom testosteronu wzrasta, nawet niewielkie pobudzenie tych neuronów wywołuje chęć rywalizacji i rozbudza motywację do zdobywania dominującej pozycji.
To dlatego osoby z wysokim poziomem testosteronu często reagują impulsywnie i cenią zawody, w których mogą podejmować decyzje. Mają też duże poczucie niezależności, czują się silne psychicznie, są stanowcze i gotowe do podejmowania wyzwań - wykazały badania psychologów z King Saud University w Arabii Saudyjskiej. Nic dziwnego, że częściej niż inni pracują jako menedżerowie, lekarze i adwokaci.

Żądza osiągnięć
Wpływ hormonów płciowych na funkcjonowanie mózgu zaczyna się już w łonie matki. W życiu płodowym w wyniku działania testosteronu w mózgu wykształca się "żądza osiągnięć", także u żeńskich embrionów. Badania przeprowadzone wśród 350 Amerykanek sugerują, że kobiety, które w łonie matki otrzymywały wyższe dawki testosteronu, rzadziej wychodzą za mąż, mają mniej dzieci, bardziej cenią karierę zawodową, częściej pracują w zawodach zdominowanych przez mężczyzn i zajmują eksponowane stanowiska. Podobne cechy zauważono u kobiet z wysokim poziomem testosteronu.
U dziewcząt pod wpływem zbyt silnego działania testosteronu może dojść do defeminizacji (zaniku wrażliwości seksualnej charakterystycznej dla kobiet) i przewagi zachowań typowych dla płci przeciwnej. Takie dziewczynki są skore do bójek, bawią się w wojnę, wyścigi samochodowe lub budują konstrukcje z klocków. Wykazują też duże zdolności wzrokowo-przestrzenne. - Testosteron stymuluje do rozwoju prawą półkulę mózgu. Gdy jego poziom jest wysoki, prawa półkula rozwija się szybciej, a to prowadzi do szczególnego rozwoju zdolności wzrokowo-przestrzennych i matematycznych - mówi prof. Grabowska. Poniewaź zbyt szybki wzrost prawej półkuli moźe zahamować wzrost lewej, niektórzy badacze przypuszczają, że skutkiem wysokiego poziomu hormonów męskich moźe być równieź leworęczność i dysleksja, które częściej występują u mężczyzn.

Twarz płodności
Wyższe stężenie estrogenów w organizmie zwiększa wrażliwość i empatię. Te hormony wpływają nawet na zachowanie mężczyzn, choć u nich są produkowane w śladowych ilościach. Uczeni z University of Virginia zaobserwowali, że gdy u samców myszy zablokowano receptor estrogenowy i przez to zmniejszono wpływ tej substancji na mózg, znacznie zmniejszyły się zdolności społeczne badanych osobników. Zwierzęta były wyciszone i unikały towarzystwa.
Kobiety z wyższym poziomem estrogenów są bardziej podatne na stres i skłonne do depresji, może dlatego - jak sugerują niektórzy uczeni - częściej wiążą się z dominującymi mężczyznami. U chłopców z niedoborem testosteronu przeważają zachowania kobiece. Niektórzy badacze podejrzewają, że różnice w budowie mózgu spowodowane nieprawidłowym działaniem hormonów płciowych w okresie prenatalnym mogą się przyczynić do rozwoju homoseksualizmu oraz transseksualizmu.
Żeńskie hormony płciowe powodują, że lepiej rozwijają się zdolności językowe. Dlatego kobiety lepiej niż mężczyźni posługują się językiem, lepiej potrafią nazywać emocje, rozróżniają więcej odcieni kolorów i zauważają więcej szczegółów w otoczeniu. Pod wpływem wahania hormonów w czasie owulacji, gdy poziom żeńskich hormonów płciowych jest wysoki, zmienia się nawet wygląd kobiet: twarz staje się bardziej symetryczna, usta pełniejsze i bardziej czerwone, cera gładsza, a ton głosu przyjemniejszy. Co więcej, badane kobiety podczas dni płodnych bardziej interesowały się mężczyznami o wyglądzie sugerującym duże szanse na zdrowe i dorodne potomstwo: wysokich, muskularnych, o symetrycznej twarzy.

Matczyny umysł
Z powodu wahania poziomu hormonów kobiety nie powinny pełnić funkcji przywódczych - przekonywał dr Edgar Berman, osobisty lekarz Huberta Humphreya, wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych, gdy w 1964 r. Patsy Mink dostała się do Kongresu. Kilka lat później Mink znalazła się w dziesiątce najskuteczniejszych amerykańskich polityków, według magazynu "McCallŐs". Z najnowszych badań wynika, że estrogeny i progesteron, podobnie jak poziom testosteronu, mogą mieć wpływ na osiąganie sukcesów.
Badania Elizabeth Hampson z University of Oregon sugerują, że kobiety z wysokim poziomem żeńskich hormonów nie tylko wydają się atrakcyjniejsze, ale też wydajniej pracują. Nie mają skłonności do dominacji, są jednak bardziej oddane pracy i czerpią z niej większą satysfakcję. Amerykańska uczona zauważyła taką zależność u kobiet już w pierwszych miesiącach ciąży, gdy wzrastał u nich poziom żeńskich hormonów płciowych. "Kiedy urodziłam syna, stałam się bardziej zmotywowana do działania i lepiej zorganizowana w życiu zawodowym" - pisze Katharine Ellison, laureatka nagrody Pulitzera w książce "The Mommy Brain. How Motherhood Makes Us Smarter" (Matczyny umysł. Jak macierzyństwo sprawia, że jesteśmy mądrzejsze). Amerykańska dziennikarka twierdzi, że właśnie wtedy odniosła największe sukcesy w karierze.