Szansa na lepszą przyszłość

Szansa na lepszą przyszłość

Do 2050 r. kraje Unii Europejskiej mają czerpać z odnawialnych źródeł 80 proc. energii
Do 2050 r. kraje Unii Europejskiej mają czerpać z odnawialnych źródeł 80 proc. energii Źródło: Materiały prasowe
Starania ludzi, by ograniczać wpływ na środowisko, stają się ogólnoświatowym trendem i globalną koniecznością. Jednym z rozwiązań może być gospodarka o obiegu zamkniętym.
Justyna Piszczatowska redaktor naczelna Green-News.pl

Przez dekady w Europie i na świecie dominował model gospodarki liniowej, czyli takiej, w której wydobywa się surowce i z nich wytwarza się produkty. Te z kolei są konsumowane, a wszystkie odpady, zarówno powstające na etapie produkcji, jak i konsumpcji, są wyrzucane oraz składowane. Jednak coraz wyraźniej widać, że nie da się utrzymać takiego modelu na dłuższą metę. Nie jest on zrównoważony. Co to znaczy? Że ludzkość zużywa zasoby świata szybciej, niż da się je odtworzyć. Ich eksploatacja odbywa się dziś na tak dużą skalę, że szanse przyszłych pokoleń i krajów rozwijających się na uzyskanie dostępu do należnej im części rzadkich zasobów są zagrożone. Obecnie w UE każdego roku jest wykorzystywanych około 16 ton materiałów na mieszkańca, z czego 10 ton trafia do tzw. zapasów materiałowych (infrastruktura, mieszkania, dobra trwałego użytku). Aż sześć ton usuwa się z gospodarki jako śmieci. Około jedną trzecią odpadów komunalnych przechowuje się na składowiskach, a mniej niż połowę poddaje recyklingowi lub kompostowaniu.

W efekcie wraz z rozwojem gospodarczym coraz szybciej postępuje zanieczyszczenie środowiska. Według szacunków Banku Światowego, jeśli nic się nie zmieni, to do 2050 r. ludzie będą generować 3,4 mld ton odpadów rocznie (obecnie około 2 mld ton). Problem polega na tym, że odpady te w większości nie są odzyskiwane, a duża część z nich nigdy nie trafia na wysypiska. ONZ ostrzega, że w efekcie w 2050 r. w morzach i oceanach będzie więcej plastikowych śmieci niż ryb. Pozbywanie się odpadów oznacza również, że część materiałów i energii po prostu się marnuje, czyli model nie jest efektywny ani ekonomicznie, ani środowiskowo. Co więcej, gospodarowanie odpadami i ich unieszkodliwianie może mieć poważne skutki dla otoczenia. Na przykład składowiska odpadów zajmują duże powierzchnie i mogą powodować zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby. Z kolei spalanie odpadów w sposób niekontrolowany, czyli poza wyspecjalizowanymi instalacjami służącymi do ich przetwarzania, może skutkować emisją zanieczyszczeń powietrza. O tym przekonujemy się w Polsce co roku w zimie, kiedy w domowych piecach wraz z węglem spalane są śmieci, a wiele miast spowija smog.

Perspektywa globalna

Ogromne ilości zanieczyszczeń powstają również podczas produkcji energii. Według aktualnego stanu wiedzy największą bolączką pozostaje dwutlenek węgla, czyli CO2, który uwalnia się do atmosfery w procesie spalania paliw kopalnych. Według ustaleń naukowców, zwiększając emisję CO2, ludzie wybili ziemską atmosferę z delikatnej równowagi i przyspieszyli tempo, w którym się ogrzewa. Kraje ONZ pracują nad globalnym porozumieniem w zakresie powstrzymania zmian klimatycznych. Kolejny etap negocjacji klimatycznych odbył się na bardzo istotnej konferencji COP24 w Katowicach. Delegacje z całego świata rozmawiały podczas niej o tym, w jaki sposób redukować emisję CO2 i wdrożyć ustalenia porozumienia paryskiego, które przewiduje przeciwdziałanie większemu ociepleniu klimatu niż o 2 st. Celsjusza.

UE odpowiada na wyzwania

Bardzo aktywnym uczestnikiem wszystkich globalnych rozmów o zrównoważonym rozwoju we wszystkich jego wymiarach jest Unia Europejska. W ubiegłym roku Komisja Europejska przedstawiła plan, na mocy którego w ciągu nieco ponad trzech dekad chce w UE wcielić w życie plan z Paryża i osiągnąć zerowy poziom emisji, tzn. pochłaniane ma być tyle samo CO2, ile się go emituje. Ostatnie wydarzenia w Brukseli wskazują, że realizacja tych planów jest jak najbardziej realna. Ursula von der Leyen, nowa szefowa Komisji Europejskiej, chce, by Europa stała się pierwszym neutralnym dla klimatu kontynentem, dzięki czemu zajmie pozycję światowego lidera w dziedzinie walki ze zmianami klimatu. Celem Ursuli von der Leyen jest również to, by Unia Europejska była światowym liderem w dziedzinie gospodarki o obiegu zamkniętym i czystych technologii. Już teraz UE ma w tym zakresie najbardziej ambitną politykę na świecie. Do 2050 r. kraje Wspólnoty mają czerpać z odnawialnych źródeł 80 proc. energii, a samo jej zużycie ma spaść o połowę. Dodatkowo KE oczekuje większego zaangażowania ze strony wszystkich sektorów gospodarki (przemysł, transport).

Cyrkularna europa

Równolegle Unia Europejska dąży do tego, by kraje członkowskie ograniczały swój wpływ na środowisko również dzięki lepszej gospodarce odpadami. Długoterminowym celem tej polityki jest zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów. Natomiast tam, gdzie ich powstawania nie da się uniknąć, mają być wykorzystane jako zasoby, recyklingowane (czyli powtórnie wykorzystywane) lub unieszkodliwiane. UE z gospodarki liniowej przestawia się na gospodarkę o obiegu zamkniętym (w skrócie – GOZ). Podstawowe jej założenie jest takie, że odpady przestają być złem koniecznym, a stają się zasobem, który można wielokrotnie wykorzystać. W ten sposób minimalizuje się zużycie surowców i ilość odpadów. Jednocześnie zmniejsza się zarówno emisja gazów, jak i ilość traconej w gospodarce energii.

Zasoby wykorzystywane są w pętlach, w których odpady z jednych procesów są używane jako surowce dla innych, a ilość odpadów jest ograniczana do minimum. Przyjęty przez Komisję plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym nie jest już nowy – pochodzi z 2015 r. Jego celami oprócz zamknięcia obiegu surowców są także poprawa konkurencyjności UE na świecie oraz promowanie wzrostu gospodarczego i powstawania nowych miejsc pracy. Europa kolejny raz chce pokazać, że dzięki nowoczesnym technologiom troska o środowisko jest korzystna dla gospodarki, a nie odwrotnie. W 2018 r. UE przyjęła pakiet implementujący GOZ do dyrektyw odpadowych. W ubiegłym roku zakończyły się natomiast prace nad propozycjami legislacyjnymi: dyrektywą w sprawie ograniczenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody. Unijny plan działania w zakresie GOZ określa 54 środki służące zamknięciu cyklu życia produktów: od produkcji i konsumpcji do gospodarki odpadami i rynku surowców wtórnych. Określono w nim również pięć sektorów priorytetowych, które przyspieszą przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym w całym jej łańcuchu wartości (tworzywa sztuczne, odpady spożywcze, surowce krytyczne, odpady z budowy i rozbiórki, biomasa i bioprodukty). Nacisk położono na stworzenie solidnych podstaw umożliwiających rozwój europejskich inwestycji i innowacji. W efekcie tych działań w 2035 r. 65 proc. odpadów w Unii Europejskiej ma być poddawanych recyklingowi.

Coraz większe ambicje

Deklaracje UE w zakresie ochrony środowiska i gospodarki cyrkularnej będą realizowane coraz szybciej. Pod koniec marca bieżącego roku Parlament Europejski przegłosował dyrektywę, dzięki której już za niecałe dwa lata (od 2021 r.) w Unii zostanie zakazana sprzedaż wyrobów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Zakaz obejmie m.in. plastikowe słomki, sztućce, talerzyki, patyczki do uszu i do dziecięcych baloników. Wprowadzone zostaną również nowe normy recyklingu butelek z plastiku. Do 2029 r. do ponownego zużycia musi być kierowane 90 proc. z nich. Wprowadzony zostanie również nakaz produkcji butelek z udziałem materiałów z recyklingu. W 2025 r. wyniesie on 25 proc., a w 2030 r. wzrośnie do 30 proc. Unijne regulacje znajdują również odzwierciedlenie w dokumentach krajowych. Model gospodarki o obiegu zamkniętym został wpisany do Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, która za rządów Mateusza Morawieckiego wytycza główne kierunki rozwoju państwa.

ONZ ostrzega, że w 2050 r. w morzach i oceanach będzie więcej plastikowych śmieci niż ryb. Odpady mogą być ekologicznie przetwarzane na energię w profesjonalnych instalacjach przetwarzania odpadów. takie instalacje działają w całej Europie

Środowisko jest w modzie

Gospodarka o obiegu zamkniętym jest już trendem globalnym i nieodwracalnym. Jej wdrożenie wymaga aktywnego zaangażowania obywateli w zmianę wzorców konsumpcji oraz firm, które powinny dostosowywać swoje modele biznesowe. Wśród konsumentów, zwłaszcza ludzi młodych, coraz częściej widać zaangażowanie w to, by minimalizować swój wpływ na środowisko. Stąd zainteresowanie, by produkty były „eko”, by segregować odpady, a tam, gdzie się da, ograniczać do minimum ich powstawanie. Widać to nawet na ulicach, bo młodzi ludzie, zamiast kupować wodę w plastikowych butelkach, używają własnych bidonów i piją wodę z kranu, która często nie ustępuje jakościowo tej sprzedawanej w sklepach. Z podobnego założenia wychodzą firmy, które, przestawiając się na tzw. zielone biura, nie tylko przyczyniają się do redukcji ilości śmieci, ale też promują ekologiczne postawy i nawyki wśród swoich pracowników.

Szansa na nowe modele biznesowe

Trend ten jest ogromnym wyzwaniem dla przedsiębiorstw, które mogą tracić dotychczasową pozycję rynkową. Zmiana modelu gospodarczego może być jednak również ogromną szansą, ponieważ nowe, czyste technologie będą traktowane w sposób priorytetowy. Polska, jako największy beneficjent środków Unii Europejskiej, ma szansę na ogromne wsparcie z funduszy z perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027. Jednym z głównych priorytetów pozostanie wsparcie rozwoju gospodarki niskoemisyjnej oraz właśnie tej o obiegu zamkniętym. Nadawanie drugiego życia wykorzystanym już raz produktom może być ogromną szansą biznesową.

Zwłaszcza że UE jasno wskazuje, jakie obszary działania w tym zakresie uważa za kluczowe. Oprócz widocznego w życiu codziennym recyklingu opakowań Unia zamierza przeznaczyć konkretne środki na stymulowanie tzw. symbiozy przemysłowej, która polega na przekształceniu jednego produktu ubocznego przemysłu w surowiec dla innego. Istotną kwestią jest również rosnące poparcie społeczne dla przekształcenia polskiej gospodarki i codziennego życia obywateli na wszystko, co jest bardziej eko. Przybywa badań wskazujących, że polscy konsumenci są gotowi na zmiany wynikające z konieczności ochrony środowiska i zapobiegania marnotrawieniu surowców – pod warunkiem że nie pociągną one za sobą wzrostu cen.

Artykuł został opublikowany w 30/2019 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 30/2019 (1895)

  • To dobrze, że opozycja się podzieliła21 lip 2019, 20:00Jak zorganizować państwo bez wpisywania w nie nierozwiązywalnego i wyniszczającego sporu o wartości?3
  • Niedyskrecje parlamentarne21 lip 2019, 20:00W PLATFORMIE OBYWATELSKIEJ PO OGŁOSZENIU KOALICJI wyborczej zapanował spokój. – Wszyscy się pomieszczą na listach. Najbardziej zadowoleni są posłowie z drugiego i trzeciego rzędu, bo ci się obawiali, że SLD zabierze im miejsca. Już w czasie...6
  • Obraz tygodnia21 lip 2019, 20:003,5 mln zł w przybliżeniu Meghan Markle i książę Harry wydali w ciągu dwóch miesięcy na swego potomka Archiego Mountbatten-Windsora Wygrany Kevin Spacey Sąd w Massachusetts oczyścił go z zarzutu molestowania 18-letniego młodzieńca. Aktor...9
  • Info radar21 lip 2019, 20:00Tusk na czele chadecji Donald Tusk może zostać szefem Europejskiej Partii Ludowej – ustalił „Wprost”. – Propozycja dla odchodzącego szefa Rady Europejskiej dosłownie leży na stole – mówi nasz informator. – Jeśli Tusk się zdecyduje, zostanie...10
  • Najłatwiejszy pierwszy krok, czyli jednoczenie lewicy21 lip 2019, 20:00SLD, WIOSNA I LEWICA RAZEM POSTANOWIŁY WSPÓLNIE WALCZYĆ O GŁOSY W JESIENNYCH WYBORACH PARLAMENTARNYCH. Liderzy partii ogłosili to z pompą i uśmiechami na twarzy. Podobno najtrudniejszy jest pierwszy krok, ale w tym wypadku było inaczej. Lewica...11
  • Po paradzie równości21 lip 2019, 20:00Nienawiść do „obcych” ma długą tradycję, już starożytni Grecy nie lubili sąsiadów. A jak wygląda ksenofobia w wydaniu polskim?12
  • Przewrót pokoleniowy w PiS21 lip 2019, 20:00Jarosław Kaczyński dokonuje właśnie w swojej partii przewrotu pokoleniowego. Młodzi działacze mają dostać atrakcyjne miejsca na listach wyborczych, wchodzą też do rządu Mateusza Morawieckiego.15
  • Jak Grzegorz Schetyna lewicę zjednoczył21 lip 2019, 20:00Lider PO stał się mimowolnym ojcem chrzestnym tej koalicji. To dzięki czarnej polewce, którą podał SLD i Wiośnie, do wyborów pójdą razem Włodzimierz Czarzasty, Robert Biedroń i Adrian Zandberg.18
  • SOS dla urody21 lip 2019, 20:00W klinice Oricea odbyła się konferencja prasowa poświęcona najnowszym zabiegom poprawiającym owal twarzy. Z wiekiem tracimy niestety idealną linię żuchwy, skóra i mięśnie zaczynają wiotczeć, a kości ulegają resorpcji. Dr n. med. Kamila Padlewska,...19
  • Chcemy Zachodu, a nie Wschodu21 lip 2019, 20:00O obniżeniu wieku emerytalnego, szóstce Schetyny, mentalności postsowieckiej i wojnie ideologicznej mówi Krzysztof Brejza, szef sztabu wyborczego POKO.20
  • Toksyczny związek21 lip 2019, 20:00Vega z kamiennym wyrazem twarzy stylizuje się na twórcę niepokornego, którego władza się boi.23
  • Oś Warszawa – Berlin21 lip 2019, 20:00PiS dopuszcza do zbyt dużego rozziewu pomiędzy uprawianą proniemiecką polityką i antyniemiecką propagandą24
  • Bezdomnym wstęp wzbroniony21 lip 2019, 20:00Patrząc na nich, przeczuwamy, że świat, który tak dumnie budujemy, może i jest lepszy, ale na pewno nie dla wszystkich25
  • Mężczyźni boją się kobiet z charakterem21 lip 2019, 20:00– Kobiety powinny stać na piedestale. Bardzo mi się podoba, jak w Hiszpanii szanowane są matki. Są najważniejszymi postaciami w rodzinie, są hołubione. Tak powinno być – mówi Beata Kozidrak.27
  • 7 faktów, których nie wiesz o zdrowiu Polek21 lip 2019, 20:00Dlaczego mieszkanka Łodzi żyje krócej niż góralka z Podkarpacia. Który nowotwór zabija najwięcej polskich kobiet. Jak osteoporoza może stać się chorobą śmiertelną – czyli wszystko, co warto wiedzieć o zdrowiu kobiet.32
  • Mam obowiązek wyglądać wzorowo21 lip 2019, 20:00Może jestem szalona i umiem pójść po bandzie, ale odżywiam się zdrowo, uprawiam sport i dbam o sen – mówi Doda, czyli Dorota Rabczewska.36
  • Operacja na kompleksach21 lip 2019, 20:00Poprawiać urodę można, ale nie warto przesadzać. Obowiązuje zasada złotego środka, czyli umiar.40
  • Najlepsza decyzja w życiu21 lip 2019, 20:00Jeśli masz już dość okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych musisz to przeczytać43
  • Czym uzupełnić dietę, aby chronić się przed nowotworem?21 lip 2019, 20:00Jak zminimalizować ryzyko rozwoju raka? Czynnikem, na który mamy wpływ, jest nasza dieta. Warto wiedzieć, które produkty powinny się znaleźć w naszym codziennym menu.44
  • Mafia w pigułce21 lip 2019, 20:00W Polsce brakuje lekarstw? Bzdura! W ciągu jednej doby byliśmy w stanie kupić takie ilości leków, o jakich największe apteki mogą dzisiaj tylko pomarzyć. Bez recept, faktur, do odbioru w paczkomatach w całym kraju.46
  • ZŁOTA 44 – najlepsze miejsce na rozwój biznesu21 lip 2019, 20:00Przedsiębiorcy i ludzie biznesu, którzy rozważają zakup nieruchomości, docenią udogodnienia, które oferuje im ZŁOTA 44. To chociażby posiadanie apartamentu w ścisłym centrum, możliwość networkingu czy dostępność strefy biznesowej.50
  • Hossa Bessa21 lip 2019, 20:00Awans króla luksusu Już nie Bill Gates, a BERNARD ARNAULT jest drugim najbogatszym człowiekiem na świecie – wynika z najnowszych wyliczeń Bloomberga. Fortuna najzamożniejszego Francuza i twórcy luksusowego koncernu LVMH od ubrań Louis Vuitton,...52
  • Kierunek: gospodarka o obiegu zamkniętym21 lip 2019, 20:00Gospodarka o obiegu zamkniętym jest nowym podejściem do gospodarowania zasobami i nowym modelem gospodarczym54
  • Szansa na lepszą przyszłość21 lip 2019, 20:00Starania ludzi, by ograniczać wpływ na środowisko, stają się ogólnoświatowym trendem i globalną koniecznością. Jednym z rozwiązań może być gospodarka o obiegu zamkniętym.56
  • Zielona gospodarka to nowe możliwości dla biznesu21 lip 2019, 20:00Rozwijając gospodarkę o obiegu zamkniętym, polskie firmy mogą czerpać z wielu zagranicznych doświadczeń. Odpady z jednych procesów produkcyjnych z powodzeniem wykorzystywane są jako surowiec dla innych.62
  • Problem wielki jak góry śmieci21 lip 2019, 20:00Unia Europejska coraz aktywniej dąży do wdrożenia modelu gospodarki obiegu zamkniętego. Jest szansa, że w ciągu najbliższych 10 lat uda się wstrzymać zaśmiecanie środowiska.65
  • Ostatni wielbiciele generała21 lip 2019, 20:00Kilka dni temu minęła 83. rocznica antyrepublikańskiego przewrotu w Hiszpanii. Bez echa, bo aktywnych obrońców spuścizny generała Franco już prawie nie ma.66
  • Znaczenie bezcelowości21 lip 2019, 20:00Wierzymy, że szybkość działania i myślenia jest pozytywną cechą we dzisiejszych czasach. Nic podobnego. Trzeba zwolnić, bo chwile nic nierobienia mają wielkie znaczenie dla naszego myślenia.70
  • Czas żywych trupów21 lip 2019, 20:00Nic nie jest w stanie uchronić nas od dość marnego finału. Zresztą może nie ma żadnego racjonalnego powodu, dla którego powinniśmy przetrwać jako gatunek – mówi Jim Jarmusch, reżyser „Truposze nie umierają”.74
  • Rapsodia melancholii21 lip 2019, 20:00Thom Yorke potrzebował trzech solowych płyt, aby udowodnić, że i bez Radiohead jest wielki. „Anima” znakomicie oddaje stan psychiczny ludzkości w 2019 r.79
  • Zrób sobie luksus21 lip 2019, 20:00Czas sam się nie znajdzie. Jeśli się koło tego nie zakrzątniesz, obowiązki, jak woda, zapełnią ci każdą szczelinę dnia82
  • Wakacje z mnichami21 lip 2019, 20:00Coraz więcej Polaków decyduje się na urlop w klasztorze – z modlitwą, postem i medytacją.84
  • Jak z dumą pokazywać ciało na plaży21 lip 2019, 20:00Odzieżowi potentaci rozszerzają rozmiarówkę, a modelki w reklamach kostiumów kąpielowych są o kilka kilogramów cięższe. Kobiety uwierzyły, że #everybodyisabeachbody.88
  • Wydarzenie21 lip 2019, 20:00Zapiski i sentencje Máraia Wielu pisarzy prowadziło przez lata dzienniki – jedni z próżności, by wraz ze śmiercią nie zniknąć z rynku i jeszcze czymś nowym zaskoczyć świat. Inni z powodów praktycznych, by na szybko notować obserwacje i myśli,...90
  • Film21 lip 2019, 20:00Grzechy przyszłości Z jakiegoś powodu reżyserzy pokochali ostatnio dystopie. Wi Ding Ho też idzie tą drogą. Przenosi widzów do 2049 r. Maluje rzeczywistość, w której każdy ma pod skórą identyfikujący go czip, rynek zalewają narkotyczne eliksiry...91
  • Muzyka21 lip 2019, 20:00Eklektyczny dinozaur Na „Full Circle” czuje się fascynację Angie Stone Prince’em. Można też wychwycić tu wpływy Lenny’ego Kravitza oraz nawiązania do jazzu. Ale eksperymenty z konwencją soul/rnb nie przeszkadzają artystce w tworzeniu piosenek, do...92
  • Książka21 lip 2019, 20:00Bez granic Kilka miesięcy temu George Steiner obchodził 90. urodziny, nic więc dziwnego, że ostatnio jego aktywność pisarska spadła, ale pozostawił wiele tekstów i opinię wybitnego krytyka i eseisty, na którą zapracował przede wszystkim tekstami...93
  • Kalejdoskop21 lip 2019, 20:00Bukareszt ślepnie od świateł Hackerville” jest dla Bukaresztu tym, czym „Ślepnąc od świateł” dla Warszawy. Już rewelacyjna, nowatorska czołówka przynosi zabawę ikonografią stolicy Rumunii i udowadnia, jak ważne dla twórców były zabawy formą. Nie...94
  • Starość to stan umysłu21 lip 2019, 20:00Najważniejsze to nie oglądać się na to, co było.95
  • Kaszanka poetycka21 lip 2019, 20:00Odprawiana co roku w Szkocji Burns supper, wieczerza ku czci poety Roberta Burnsa, to w istocie kulinarne święto poświęcone potrawie haggis, czyli szkockiej kaszance.96
  • Trendy miesiąca21 lip 2019, 20:00Uwaga! Jesteś w ukrytej kamerze Przeżycie minionego tygodnia bez zobaczenia choć jednej postarzonej w FaceApp twarzy było raczej niemożliwe. Aplikacja, która na rynku pojawiła się już dwa lata temu, przez wielu właśnie teraz została odkryta...97
  • Zrób sobie... Eltona Johna21 lip 2019, 20:00Na co do kina? Na „Rocketmana”! Sir Elton John jest osobowością tak złożoną, że powinniśmy go składać z elementów zupełnie do siebie niepasujących.98