Dziecko w rodzinnej matni

Dziecko w rodzinnej matni

Zdjęcie ilustracyjne
Zdjęcie ilustracyjne Źródło: Shutterstock / Bruce Stanfield
Nawet 2 mln polskich dzieci są pod opieką rodzica, który zmaga się z zaburzeniem psychicznym: depresją, nerwicą, schizofrenią, psychozą maniakalno-depresyjną.

W zdrowej rodzinie hierarchia jest prosta: najważniejsze są potrzeby dziecka. Wokół jego rozwoju, zdrowia, bezpieczeństwa, nauki kręci się dzień za dniem, rok za rokiem. – Gdy rodzic przewlekle choruje, karuzela rodzinna zostaje zachwiana. Wszystko zaczyna się kręcić wokół chorego. Czy wziął leki, czy zrobił badania, jak się dziś czuje – mówi terapeutka Jolanta Zmarzlik, specjalistka do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochrony dzieci przed krzywdzeniem, biegła sądowa. Jeśli choroba dotyka psychiki, na najbliższych spada jeszcze większy ciężar. – Dziecko jest uczone, że musi chodzić na paluszkach, żeby nie denerwować mamusi, gdy ta jest smutna. Albo jest od małego uczulane, żeby chować w domu noże, paski i sznurki, żeby tata nie odebrał sobie życia.

Dziecko uczy się rozpoznawać najdrobniejszą zmianę humorów, bo może rodzic znów wybuchnie agresją i trzeba będzie uciekać lub się chować – wymienia Zmarzlik. Osoby z zaburzeniami psychicznymi całą swoją siłę i energię wkładają w to, aby w ogóle utrzymać się na powierzchni. Dosłownie walczą o przetrwanie, więc wszystko inne, również dzieci, schodzi na dalszy plan. Często całe rodzinne zasoby, finansowe i emocjonalne, są pożytkowane tylko na chorego. Dla dziecka po prostu ich już nie starcza. Dzieci, które na ogół kochają rodziców bez względu na okoliczności, winą za to, co dzieje się w domu, obarczają siebie.

Oskarżają się, że mają własne potrzeby, choć wciąż słyszą, że to rodzic potrzebuje pomocy. Dlatego często starają się być przezroczyste, nie istnieć. Albo przeciwnie – robią wszystko, aby przykuć uwagę dorosłych, podejmują zachowania autodestrukcyjne, ryzykowne. Badania przeprowadzone na uniwersytecie w Newcastle przez światowej sławy psychiatrkę prof. Lynne McCormack dowodzą, że dzieci wychowane przez rodzica dotkniętego chorobą psychiczną nawet w dorosłym życiu zmagają się z samotnością i niezrozumieniem. Czują się niewidzialne, niesłyszane, zepchnięte na drugi plan, tak jak czuły się w dzieciństwie w domu rodzinnym. „Często takie dzieciństwo wiąże się z walką o przetrwanie fizyczne lub emocjonalne. Czują się zdradzone przez dorosłych, którzy ich zawiedli. Mają słabą samoocenę i zaniżone poczucie własnej wartości” – pisze naukowczyni. Gdy te dzieci dorastają, dużo częściej niż przeciętnie występują u nich zaburzenia psychiczne. Ryzyko rośnie, jeśli nie zostanie im zapewnione na czas wsparcie psychologa.

System

Według specjalistów zadaniem lekarzy, terapeutów, opieki społecznej jest zainteresowanie się losem dzieci chorego pacjenta. I zadbanie o ich bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne. Idealny system działałby tak, że gdy chory trafia pod opiekę lekarzy, ci z automatu szukają specjalistycznej opieki także dla jego partnera i dzieci. Ale to tylko teoria. Polska rzeczywistość wygląda zupełnie inaczej. Nie ma dobrych systemowych rozwiązań. Właściwie nie ma żadnych rozwiązań. System nie przewiduje efektywnej pomocy ani wsparcia dla rodziny i dzieci osób chorujących psychicznie. – Jeśli dziecko jeszcze nie choruje, nie zdiagnozowano u niego żadnego zaburzenia, system go w ogóle nie obejmuje. W poradniach specjalistycznych nie ma profilaktyki – tłumaczy prof. Jarosław Michałowski z poznańskiego wydziału USWPS. Gdy zatem dziecko trafi pod opiekę specjalisty, na ogół jest już za późno: wtedy trzeba je leczyć, zamiast zapobiegać chorobie. Chyba że czujny i sprytny specjalista nagnie reguły i w trosce o przyszłość dziecka „wymyśli” jakąś drobną dysfunkcję, na przykład zaburzenie adaptacyjne. Ale na takie kombinacje nie należy liczyć. – Dochodzi do konfliktu interesów.

Lekarz prowadzący chorego, np. samotną matkę w głębokiej depresji, będzie chciał dla niej i jej leczenia jak najlepiej. Chroniąc ją, będzie postulował, aby nie odbierano jej małego dziecka, bo wtedy chora straci motywację do leczenia i istnieje duże ryzyko, że popełni samobójstwo, bo jedynie dziecko dotychczas trzymało ją przy życiu. A dla kilkulatka być może byłoby lepiej, gdyby trafił do rodziny zastępczej, niż przez wiele lat tymczasowo przebywał w domu dziecka i czekał, żeby mama wyzdrowiała i w końcu mogła się nim zająć. Co oczywiście nie wiadomo, kiedy i czy w ogóle się zdarzy – twierdzi Zmarzlik. Gdy dziecko jest starsze, już samodzielne, często dochodzi do parentyfikacji, czyli przejęcia przez nie roli opiekuna osoby dorosłej. Wówczas syn lub córka poświęca się opiece nad rodzicem i uczy się stawiać jego potrzeby ponad swoje. – Wszyscy są zachwyceni, że nastolatka tak dzielnie dba o chorą matkę czy ojca. Należy się jednak zastanowić, jak wysoką cenę zapłaci za to w dorosłym życiu – mówi psycholożka.

Więcej możesz przeczytać w 39/2019 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 39/2019 (1904)

  • Marcin Dzierżanowski: Chrońmy dzieci22 wrz 2019, 20:00Nie świruj, idź na wybory – to hasło nowej kampanii społecznej, która – według twórców – miała w zabawny, lekki sposób zachęcać Polaków do pójścia do urn. Na krótkich filmach znane postacie odgrywają rolę osób chorych psychicznie. Miało być...3
  • Niedyskrecje parlamentarne22 wrz 2019, 20:00EFEKT MAŁGORZATY KIDAWY- -BŁOŃSKIEJ, KANDYDATKI KOALICJI OBYWATELSKIEJ NA PREMIERA, zaczął być wreszcie widoczny, bo poparcie dla KO poszło w górę o kilka punktów procentowych. Niestety dla opozycji, te głosy zostały zdobyte kosztem lewicy....6
  • Obraz tygodnia22 wrz 2019, 20:001mln zł dostanie Edyta Górniak za to, że w programie TVN będzie zdobywała prawo jazdy. Nad tym, żeby się udało, czuwać będzie aż trzech instruktorów. 10% Polaków powyżej 15. roku życia przyznaje, że nie brało udziału w lekcjach wychowania...9
  • Info radar22 wrz 2019, 20:00Pilecki zdobywa Berlin W Berlinie otworzono pierwszy zagraniczny oddział Instytutu Pileckiego. Położona w samym sercu stolicy Niemiec, naprzeciwko Bramy Brandenburskiej placówka ma za zadanie szerzyć wiedzę o historii i kulturze polskiej. –...10
  • Prawda ekranu22 wrz 2019, 20:00W TORONTO ZAKOŃCZYŁ SIĘ NAJWAŻNIEJSZY ZA OCEANEM FESTIWAL FILMOWY. Czuło się na nim widmo trumpowskich czasów. Artyści upominali się o wolność, równość i społeczną sprawiedliwość, a najciekawsze propozycje powstały w oparciu o prawdziwe historie....11
  • Słodycz cenzury22 wrz 2019, 20:00PiS zapowiada ustawę regulującą status zawodu dziennikarza. Szczegółów brak. Wygląda na to, że chce założyć pismakom uzdę. Czy jest ona potrzebna?12
  • Co będzie kiedyś22 wrz 2019, 20:00Motyw pana gardzącego chamem stary jest jak ludzkość. Przykłady z literatury światowej i z życia, kiedy silniejszy gardzi słabszym, można mnożyć w nieskończoność. Ci, którzy uważają się za lepszych, bo np. urodzili się w „lepszym” miejscu – w...13
  • Nie wystarczy wybaczyć22 wrz 2019, 20:00Ofiary przemocy domowej mają ogromne pokłady napięcia i lęku zatrzymane w ciele. Trzeba się mądrze wybrać na gruzowisko swojego dzieciństwa, bo paruje z niego toksyczny dym – mówi Paulina Młynarska, dziennikarka i pisarka.15
  • Dziecko w rodzinnej matni22 wrz 2019, 20:00Nawet 2 mln polskich dzieci są pod opieką rodzica, który zmaga się z zaburzeniem psychicznym: depresją, nerwicą, schizofrenią, psychozą maniakalno-depresyjną.19
  • Rodzinny interes, czyli parlament dla krewnego22 wrz 2019, 20:00Morawiecki, Duda, Zdrojewski, Cimoszewicz, Pęk – to nazwiska, które członkom rodzin przyniosły mandaty parlamentarne. Czyżby polityczne klany znane z zachodniej polityki zawitały nad Wisłę?22
  • Klątwa Tuska22 wrz 2019, 20:00– Gdybym w 2013 r. nie zablokował przyjęcia ustawy o związkach partnerskich, pary homoseksualne mogłyby już w Polsce adoptować dzieci – mówi Jarosław Gowin, wicepremier.27
  • Mamy pomysł, jak odzyskać wrak22 wrz 2019, 20:00Postanowiliśmy wyjść do Rosji z nową propozycją dotyczącą zwrotu tupolewa – ujawnia prof. Jacek Czaputowicz, minister spraw zagranicznych.30
  • Czyściciele trzymają się mocno22 wrz 2019, 20:00Komisja weryfikacyjna ds. warszawskiej reprywatyzacji przedstawiła właśnie raport ze swej działalności. Jej bilans nie jest jednoznaczny – oddała ona wprawdzie głos pokrzywdzonym, ale nie udało jej się trwale poprawić ich losu.34
  • „Malowany ptak” – szok i niedowierzanie22 wrz 2019, 20:00Pisarz Jerzy Kosiński był jak gwiazda rocka. Ludzie stali w kolejkach po autograf w książce, która wywróciła ich wyobrażenia o kulturalnej literaturze i o tym, co robili Polacy żydowskim dzieciom w czasie wojny.39
  • Ekofrajerzy22 wrz 2019, 20:00Kupujesz drogie jedzenie z etykietką „bio” lub „eko”, bo myślisz, że jest zdrowsze? To coraz częściej wysoko przetworzona żywność o wątpliwej wartości odżywczej – alarmują naukowcy i organizacje konsumenckie.42
  • Rewolucja 4.0 na rynku pracy22 wrz 2019, 20:00Najbardziej zagrożone automatyzacją są sektory oparte na czynnościach powtarzalnych. Najmniej: szkolnictwo oraz zarządzanie, a także zawody będące blisko człowieka – uważa Izabela Katarzyna Mrzygłocka, była wieloletnia szefowa Rady Ochrony Pracy.46
  • Hossa Bessa22 wrz 2019, 20:00Droga parówko To koniec pewnej epoki. Inflacja dotknęła nawet słynne hot-dogi z Ikei. Szwedzka sieć po raz pierwszy od 22 lat zdecydowała się podwyższyć ich ceny w polskich sklepach. Od 1997 r. obowiązkowa po zakupie mebli bułka z parówką i...47
  • Tak pęka internet22 wrz 2019, 20:00Globalna sieć, łącząca wszystkich i wszędzie, nie istnieje. Internet został podzielony na mniejsze części, których użytkownicy coraz bardziej się od siebie oddalają.48
  • Nekrolog Białorusi22 wrz 2019, 20:00Odkąd tydzień temu moskiewska gazeta „Kommiersant” opisała szczegóły przygotowywanego porozumienia rosyjsko-białoruskiego, wśród obserwatorów białoruskiej polityki zapanowała panika. Zwłaszcza w polskich mediach opublikowano już faktycznie...52
  • Smart City, czyli miasto dla ludzi22 wrz 2019, 20:00ONZ szacuje, że do 2050 r. 66 proc. ludności Ziemi będzie mieszkać w miastach. Dlatego idea inteligentnego miasta nabiera coraz większego znaczenia.54
  • Jutro jest już dziś22 wrz 2019, 20:00Miasta przyszłości już dzisiaj stają się rzeczywistością – mówi minister cyfryzacji Marek Zagórski.56
  • Kraków – Nowa Huta Przyszłości22 wrz 2019, 20:00Chcemy przekształcić poindustrialną przestrzeń w nowoczesną tkankę miejską – mówi Artur Paszko, prezes zarządu Kraków Nowa Huta Przyszłości SA.57
  • Prosumenci za kierownicą22 wrz 2019, 20:00O wyzwaniach stojących przed dostawcami energii i technologiach, które mogą zrewolucjonizować miasta, mówi Agnieszka Okońska członek zarządu innogy Stoen Operator58
  • Zielona energia22 wrz 2019, 20:00Grupa Kapitałowa PGE jest liderem segmentu energetyki odnawialnej i planuje kolejne duże inwestycje w zieloną energię.60
  • Zamówienia publiczne dla wszystkich22 wrz 2019, 20:00Małe i średnie firmy mogą się starać o dofinansowanie szkoleń i doradztwa dotyczącego zamówień publicznych.62
  • Oświeceni smogiem22 wrz 2019, 20:00Polacy coraz więcej wiedzą o smogu, ale nie ma się co łudzić, że medialny przekaz załatwi sprawę. Potrzebna jest praca u podstaw rozłożona na długie lata.64
  • Bez wody nie ma miast22 wrz 2019, 20:00Jakie znaczenie ma woda dla rozwoju miast oraz jakości życia? O tym, jak mogą oddziaływać na siebie środowisko wodne i miejskie, rozmawiać będą uczestnicy II kongresu Economy of a Water City.66
  • Proste nie znaczy łatwe22 wrz 2019, 20:00Na gali Orłów Wprost w Rzeszowie spotkały się niewielkie firmy rodzinne, zagraniczni potentaci oraz rodzimi przedsiębiorcy, którzy podbili rynki na całym świecie.68
  • TAURON Festiwal Biegowy – jubileuszowy, rekordowy22 wrz 2019, 20:00Krynica-Zdrój przez trzy dni zmieniła się w miasto biegaczy. 8705 osób wystartowało w niemal 30 konkurencjach biegowych i nordic walking.70
  • Macierzyństwo i endometrioza22 wrz 2019, 20:00O swojej chorobie kobiety często dowiadują się dopiero wtedy, gdy bezskutecznie starają się o dziecko. Endometrioza utrudnia i opóźnia zajście w ciążę, ale na pewno jej nie wyklucza – mówi dr hab. n. med. Iwona Szymusik.72
  • Gdynia podziałów22 wrz 2019, 20:00Polscy filmowcy uważnie obserwują przemiany współczesnego świata. Proponują świetne, głęboko akorzenione w rzeczywistości filmy. Ale w kuluarach gdyńskiego festiwalu panował nastrój pełen goryczy.74
  • Ksiądz Preynat i strażnicy tajemnic22 wrz 2019, 20:00„Dzięki Bogu” Franćois Ozona to kolejne świadectwo skandali pedofilskich wstrząsających Kościołem na całym świecie. Reżyserzy coraz częściej pokazują na ekranie dramat ofiar molestowania.78
  • Najwyższe męstwo22 wrz 2019, 20:00W Łazienkach Królewskich można obejrzeć wystawę „Virtuti Militari”. Dzieje ustanowionego przez króla Stanisława Augusta orderu to opowieść o dramatycznych losach Rzeczypospolitej.82
  • Wydarzenie22 wrz 2019, 20:00Podszewka fantazji Powieściowy debiut Dominiki Słowik sprzed czterech lat, „Atlas: Doppelganger”, spotkał się z bardzo dobrym przyjęciem i dotarł do finału prestiżowej Nagrody Literackiej Gdynia. I słusznie. Od tego czasu Dominika Słowik rozwinęła...83
  • Film22 wrz 2019, 20:00W sieci kłamstw Takiego kina przez lata w Polsce brakowało. Bezpretensjonalnego, adresowanego do szerokiego widza, a zarazem niebłahego. „(Nie)znajomi” są remakiem włoskiej produkcji „Dobrze się kłamie w miłym towarzystwie”. Z oryginału Tadeusz...84
  • Muzyka22 wrz 2019, 20:00Powiew chłodu Dwudziestolecie swojego istnienia jeden z najważniejszych dla europejskiej sceny niezależnej zespołów uczcił wydaniem nowej, szóstej już płyty. Metronomy, które było forp ocztą stylistyki indie, mocno zmieniło kurs. Nagrali album...85
  • Książka22 wrz 2019, 20:00Bez obciachu Inteligencja kręci nosem, miliony słuchaczy są zachwycone. W powszechnej świadomości disco polo przestało być obciachem i na równych prawach z innymi wytworami kultury popularnej pojawia się w głównych mediach. Z jednej strony to...86
  • Kalejdoskop22 wrz 2019, 20:00Ucho premiera Dla Stephena Poliakoffa „Lato szpiegów” to rozliczenie z własnym dzieciństwem. Wychowany w szacunku do ojczyzny chłopak uznał ją w pewnym momencie za swojego największego wroga. Miłość przeszła w nienawiść. – Powodem była trauma. Mój...87
  • Świat bez glutenu i Rozenek22 wrz 2019, 20:00Piszę właśnie kryminał retro pt. „Tango”, którego akcja toczy się pod koniec lat 20. ubiegłego wieku. Zawsze kusiło mnie umieszczenie akcji w przedwojniu, ale panicznie się tego bałem. A co, jeśli coś pomylę, ta kamienica tu nie stała (na przykład...88
  • Wszystko w porządku22 wrz 2019, 20:00Decluttering dotarł niedawno zza oceanu i wygląda na to, że zadomowi się u nas na dobre. Dlaczego to połączenie idei zero waste, slow life, duńskiej filozofii hygge, minimalizmu i testu białej rękawiczki tak zafascynowało Polaków?90
  • Dźwięki są w moim ciele22 wrz 2019, 20:00Co mnie inspiruje mówi Natalia Przybysz94
  • Lepszy niż maślaczek22 wrz 2019, 20:00Można je marynować, doskonałe są smażone i duszone, a jajecznica na rydzach to prawdziwe delicje.96
  • 5 sposobów na...kłótnie w związku22 wrz 2019, 20:00Co robić, aby sprzeczka nie przerodziła się w długotrwały konflikt? Czy strzelanie focha i straszenie odejściem ma sens? – wyjaśnia dr Bartosz Zalewski, psychoterapeuta.97
  • Zrób sobie... Polańskiego22 wrz 2019, 20:00U Romana Polańskiego ostatnio dużo się dzieje: w filmie Tarantino wciela się w niego Zawierucha, na festiwalu w Wenecji – żona, a paru prokuratorów też by go chętnie gdzieś obsadziło.98