"Titanic" Hellady
Udostępnij
Tygodnik Wprost Wydanie: 7/2003 (1055)
Okładka tygodnika Wprost nr 7/2003 (1055)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

"Titanic" Hellady

Dodano:   /  Zmieniono: 
Robert Ballard odnalazł najstarszy wrak statku starożytnej Grecji

Batyskaf pełzł w ciemności po dnie północnego Atlantyku, kiedy nagle, jak we śnie, zobaczyliśmy dziób gigantycznego liniowca. Byliśmy pierwszymi ludźmi, którzy widzieli go od momentu zatonięcia przed 74 laty" - tak odnalezienie "Titanica" wspominają uczestnicy wyprawy kierowanej przez dr. Roberta Ballarda z Woods Hole Oceanographic Institution. Niedawno ekipa Ballarda doniosła o kolejnym spektakularnym odkryciu. Na dnie Morza Czarnego, na głębokości ponad 80 m, batyskaf trzech bułgarskich archeologów, współpracowników odkrywcy "Titanica", natknął się na wrak statku handlowego z IV w. p.n.e., z okresu rozkwitu greckich polis. W tych wodach nigdy nie odnaleziono starszego wraku. Znalezisko jest pierwszym dowodem potwierdzającym istnienie wymiany handlowej między starożytną Grecją a rejonem Półwyspu Krymskiego. Wśród naukowców interpretujących wyniki badań szczątków statku był Polak, dr Daniel Makowiecki z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.

Skarby na dnie morza
Ostatniego dnia wyprawy badającej wody Morza Czarnego w pobliżu Warny trzech archeologów pod kierunkiem Petko Dimitrowa z Instytutu Oceanologii Bułgarskiej Akademii Nauk zeszło na głębokość 84 m. Zameldowali o znalezieniu kilkudziesięciu amfor ułożonych w dwóch warstwach. "Kiedy przetłumaczono mi to doniesienie, wiedziałem, że znaleźliśmy naprawdę stary wrak" - wspomina Dwight Coleman z Institute for Exploration w Mystic Aquarium w stanie Connecticut, szef naukowy ekspedycji dr. Ballarda. Analiza przeprowadzona metodą radiowęglową pozwoliła ustalić wiek znaleziska na 2488-2228 lat. Amfor w czasach starożytnych używano do przewożenia ryb, oliwy z oliwek, miodu i wina. Po wyłowieniu jednej z nich okazało się, że zawierała rybie ości oraz osady świadczące o tym, iż przechowywano w niej wino. Analizę rybich szkieletów powierzono dr. Danielowi Makowieckiemu, polskiemu specjaliście w dziedzinie archeoichtiologii.
Amfory znalezione na dnie Morza Czarnego miały mniej więcej metr wysokości. - Wykonano je według wzoru charakterystycznego dla naczyń wytwarzanych w Synopie, mieście leżącym na terenie dzisiejszej Turcji, od VIII w. p.n.e będącym kolonią Miletu, rodzinnego miasta Talesa. Statek mógł wyruszyć z Synopy, ładunek zabrał na Krymie, po czym skierował się ku Grecji, a po drodze zatonął w pobliżu dzisiejszej Warny - powiedział "Wprost" Fredrik Hiebert, archeolog z University of Pennsylvania od pięciu lat współpracujący z dr. Ballardem.

To była "Kyrenia"?
Jak wyglądał statek i czy pozostał po nim tylko ładunek? - Łódź miała 18-20 m długości i 6-7 m szerokości. Nie udało się na razie zobaczyć żadnej części kadłuba, ponieważ jest zanurzony w mulistym dnie. Rozmiary statku oszacowaliśmy na podstawie rozmieszczenia amfor - powiedziała "Wprost" dr Cheryl Ward z Florida State University, specjalizująca się w archeologii morskiej. Naukowcy liczą na to, że latem uda im się ustalić kształt łodzi. Sądzą, że przypomina on kształt "Kyrenii", statku zbudowanego około 375 r. p.n.e., który zatonął około 300 r. p.n.e. Jego replika powstała przed kilkunastu laty. - Muliste dno jest środowiskiem beztlenowym, nie zachodzą tam zatem procesy gnilne. Być może odnajdziemy przedmioty należące do członków załogi, narzędzia, a nawet monety, które pozwolą precyzyjniej ustalić datę zatonięcia statku - przekonuje dr Ward.

Dusza odkrywcy
"Nasze odkrycie poszerzy wiedzę historyków na temat wymiany handlowej między Grecją a Półwyspem Krymskim. Dotychczas informacje o niej czerpano wyłącznie ze źródeł pisanych" - mówi Robert Ballard, który od trzech lat prowadzi badania na Morzu Czarnym w ramach programu sponsorowanego przez towarzystwo National Geographic. Podczas poprzednich jego wypraw powstały filmy dla telewizji National Geographic. Największym odkryciem Ballarda na tym obszarze jest drewniany statek datowany na 500 r. n.e., znaleziony na głębokości 300 m. Ballard nie ogranicza poszukiwań do tego regionu świata. Oprócz "Titanica" odnalazł wrak niemieckiego okrętu wojennego "Bismarck" i amerykańskiego USS "Yorktown".


Taaaka ryba
Daniel Makowiecki
z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN
Zostałem zaproszony do współpracy z ekipą dr. Ballarda, ponieważ zajmuję się badaniami ryb z polskich wykopalisk w Bułgarii, a ponadto mam kolekcję szkieletów współczesnych ryb, co ułatwia identyfikację szczątków z wykopalisk. Wśród szczątków znalezionych w jednej z amfor dominowały ości suma. Widać było na nich ślady porcjowania. Sumy z Półwyspu Krymskiego, bo tam prawdopodobnie wyłowiono rybę, osiągały w dawnych czasach nawet dwa metry długości. Ryba znaleziona przez ekipę Ballarda miała około metra. Sum należy do ryb ciepłolubnych, do rozrodu potrzebuje temperatury około 18°C, dlatego nie dziwi mnie jego obecność w tym rejonie.
Więcej możesz przeczytać w 7/2003 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Autor:

Spis treści tygodnika Wprost nr 7/2003 (1055)

  • Na stronie - Zrób to sam!16 lut 2003 — Nie ma żadnej afery Rywina. Jest epokowy wynalazek Rywina, który przejdzie do historii, podobnie jak koło, druk, telefon czy Internet.3
  • Trybunał sejmowy16 lut 2003 — Kim są członkowie "grupy trzymającej władzę", na którą w rozmowie z Adamem Michnikiem powoływał się Lew Rywin, domagając się łapówki od Agory? To starają się ustalić posłowie z komisji śledczej, która w ostatnią...8
  • Dossier16 lut 2003 — JÓZEF ŻYCIŃSKI arcybiskup, metropolita lubelski "Nie bądźmy jedynymi sprawiedliwymi. W każdym kraju można spotkać osoby, które spryt kochają bardziej niż uczciwość i zasady moralne" Program I Polskiego Radia GRZEGORZ...9
  • Z życia koalicji16 lut 2003 — Nie wiemy, czy ktoś to w końcu opublikuje, ale po Warszawie już krążą całkiem nieoficjalnie zdobyte billingi rozmów z komórki Lwa Rywina z lipca zeszłego roku. Wynika z nich jasno, że tuż po spotkanku z Michnikiem pan Lew dzwonił do...10
  • Z życia opozycji16 lut 2003 — Chłopy blokują drogi, znaczy się idzie wiosna. Nie zważając na parszywą pogodę, zwolennicy Andrzeja Leppera opuścili ciepłe domostwa i rozstawili się na kilku ważnych trasach. Podobno na blokadach widziano także przedstawicieli Ligi Polskich...11
  • M&M16 lut 2003 — Łapówka (nie) kontrolowana - felieton Marka majewskiego12
  • Playback16 lut 2003 — 12
  • Omijaj Polskę16 lut 2003 — Ponad połowa z siedmiuset przebadanych przez Centrum Badań Marketingowych Indicator (na zlecenie Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych) przedstawicieli firm z zagranicznym kapitałem uważa, że nasze prawo przeszkadza w działalności gospodarczej!12
  • Fotoplastykon16 lut 2003 — 14
  • Poczta16 lut 2003 — Listy od czytelników16
  • Kadry16 lut 2003 — 17
  • Na złe i na najgorsze16 lut 2003 — W opiece medycznej dopiero teraz - a właściwie należałoby powiedzieć: wreszcie! - kończy się PRL. - Z powodu zadłużenia mamy kłopoty z zaopatrzeniem w podstawowe leki - alarmuje Bogdan Dziatkiewicz, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w...18
  • Polska moralność16 lut 2003 — Hipokryzja i podwójna moralność to zasady działania polskich elit26
  • Cafe Wprost - Jestem pesymistą16 lut 2003 — Spotkanie ze ZBIGNIEWEM ZIOBRĄ, posłem PiS, członkiem komisji sejmowej badającej tzw. sprawę Rywina30
  • Zerowanie zielonych16 lut 2003 — Po unijnym referendum Leszek Miller wyrzuci PSL z rządu. Zacznie od likwidacji kontrolowanych przez ludowców ministerstw i agencji.32
  • Bomba płacowa16 lut 2003 — 700 tysięcy pracowników nie otrzymuje regularnie wypłat36
  • Sejm przeciw pedofilom16 lut 2003 — Posłowie chcą wyręczyć nieudolną prokuraturę w walce z pedofilską ośmiornicą38
  • Nałęcz - Piłsudski na Husajna16 lut 2003 — Już starożytni Rzymianie mówili: chcesz pokoju, gotuj się do wojny39
  • Giełda i wektory16 lut 2003 — Hossa Świat Faraon Rosji W Moskwie aresztowano Siergieja Mawrodiego, któremu stawiany jest zarzut popełnienia oszustwa finansowego na wielką skalę. Utworzona przez niego na początku lat 90. spółka MMM działała na zasadzie piramidy...40
  • Amerykańska katapulta16 lut 2003 — Amerykanin W.B. Shockley wynalazł w 1949 r. tranzystor bipolarny, który zrewolucjonizował światową elektronikę. Największą fortunę na tym wynalazku zrobił jednak Akio Morita, twórca Sony, zasypując Amerykanów produktami, w których wykorzystano...42
  • Trybunał budżetu16 lut 2003 — Trybunał Konstytucyjny chroni finanse państwa kosztem obywateli!46
  • Nóż na giełdzie16 lut 2003 — Akcjonariusze amerykańskich koncernów nadzorują rady nadzorcze48
  • Świnka roku16 lut 2003 — Najlepsze produkty świata 2002 roku według magazynu "Business Week"52
  • Ruch postępowowsteczny16 lut 2003 — Państwa, które zabrały ludziom gospodarczą swobodę, pozbawiły ich zarazem szansy na dobrobyt56
  • W czambuł!16 lut 2003 — Sztandarowe postaci antykomunistycznej opozycji wróciły do swoich czerwonych korzeni57
  • Supersam16 lut 2003 — Koktajl bez wysiłku Tefal wprowadził na rynek mikser stojący Ice Crusher służący do przygotowania drinków, także tych z lodem. Urządzenie o pojemności 1,5 l jest wyposażone w specjalny nóż do kruszenia lodu i szufladę do jego...58
  • Srebrne usta Zyty Gilowskiej16 lut 2003 — To słuchacze Radia Maryja najpewniej głosowali na Zytę Gilowską, posłankę Platformy Obywatelskiej, która wygrała dziesiąty plebiscyt radiowej Trójki i tygodnika "Wprost" na najzabawniejszą wypowiedź roku 2002.59
  • Dzieci Sendlerowej16 lut 2003 — Oskar Schindler uratował 1100 Żydów, Irena Sendler - 2500 żydowskich dzieci. Ocaleni chcą zgłosić Polkę do Pokojowej Nagrody Nobla60
  • Dollywood16 lut 2003 — Dolly Parton zbudowała sobie w Tennessee świątynię64
  • Ślizg na Clintonie16 lut 2003 — Na imprezie pod patronatem radiowej Trójki można zjeżdżać po śniegu nawet na dziurze budżetowej65
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta - Fasolowy zawrót głowy16 lut 2003 — Bracie! Zbliża siĘ przednówek. Wszystkie ziemniaki z piwnicy już zjedzone, mąka na wykończeniu, a do sklepu daleko, nawet groch już wyszedł, bo my, jak wiesz, lubimy grochówkę.66
  • Mucha bojowa16 lut 2003 — Husajn przygotowuje się na tradycyjną wojnę, Bush na wojnę robotów i nowych technologii. Takich jak amerykańska mucha bojowa.68
  • Druga płeć - Wiśniewski? Ja to kupuję!16 lut 2003 — Tym, którzy obejrzeli "Gwiazdora", lider Ich Troje przestał się jawić jako dziwoląg o czerwonych włosach i z piercingiem na twarzy70
  • Taniec ze związanymi nogami16 lut 2003 — Jak w II RP przedsiębiorcy zmagali się z biurokracją, fiskalizmem i korupcją72
  • Know-how16 lut 2003 — Tu mówi twoje serce! Wszczepione do klatki piersiowej (z podłączeniem do jednej z komór serca) urządzenie wielkości pudełka zapałek może monitorować pracę serca i bezzwłocznie przekazywać dane lekarzowi nawet wówczas, gdy...75
  • "Titanic" Hellady16 lut 2003 — Robert Ballard odnalazł najstarszy wrak statku starożytnej Grecji76
  • Iloraz długowieczności16 lut 2003 — Inteligentniejsi żyją zdrowiej i dłużej78
  • Koszmar Parkinsona16 lut 2003 — Zaburzenia snu są często sygnałem schorzeń neurologicznych79
  • Bez granic16 lut 2003 — Bunkier widmo Colin Powell, amerykański sekretarz stanu, zademonstrował Radzie Bezpieczeństwa ONZ taśmy z nagraniami, na których iraccy oficerowie rozmawiają o możliwości posiadania "zakazanej" amunicji i "unowocześnionych...80
  • Bankrut Schröder16 lut 2003 — Kanclerz Niemiec zawarł samobójczy sojusz ze związkowcami Jak to pięknie, że teraz znowu można przejechać od Alp do Morza Północnego przez same zaprzyjaźnione kraje" - zauważył popularny polityk bawarskiej CSU Michael Glos.82
  • As z rękawa SPD16 lut 2003 — Wolfgang Clement następcą Schrödera?84
  • Kalifat wolnego świata16 lut 2003 — Nie zdążymy się nawet obejrzeć, a już będzie po wszystkim. Wtedy wreszcie wszyscy swobodnie odetchną, bo pozbędziemy się tego wariata Husajna. Jak tylko Amerykanie "posprzątają" w Bagdadzie, od razu zrobi się ruch w biznesie nad całą Zatoką...86
  • Siła przyciągania16 lut 2003 — Rozmowa z BENJAMINEM R. BARBEREM, politologiem, byłym doradcą Billa Clintona88
  • Tarcza wodza16 lut 2003 — Husajn nie zawaha się zagazować Irakijczyków90
  • Rok to wyrok16 lut 2003 — Rosja spycha Ukrainę na szlak przetarty przez Łukaszenkę91
  • Cytat dyplomatyczny - Potęga kłamstwa16 lut 2003 — Wierzyć w kłamstwo jest łatwiej niż mu zaprzeczyć93
  • Menu16 lut 2003 — Polska W 80 lat dookoła świata Olgierd Budrewicz powtarza, że w życiu trzeba mieć pasje i chcieć je realizować. On sam ma je trzy: podróże, pisanie i Warszawę. Dwie pierwsze stały się jego sposobem na życie. Budrewicz kończy właśnie 80 lat....94
  • Bóg w Hollywood16 lut 2003 — W tym roku Oscary przyznane zostaną filmom klasycznym, nie przenoszącym widza w świat wirtualny. Kto w kolejce po statuetki?98
  • Gra pośladków16 lut 2003 — George Clooney wypina siź na wizerunek słodkiego przystojniaka102
  • Kino Tomasza Raczka16 lut 2003 — Recenzje filmów: Solaris i wszytsko albo nic103
  • Klęska mistrzów16 lut 2003 — Nowe przedstawienia Hanuszkiewicza, Lupy i Bradeckiego są nudne i wtórne104
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego16 lut 2003 — Recenzje płyt105
  • Bezustanna jasność16 lut 2003 — "Bezsenność" Christophera Nolana śmiało łączy tradycyjny czarny kryminał z kinem artystycznym i autorskim106
  • Pomylka16 lut 2003 — Jak wszyscy byli zdobywcy telewizyjnego Wiktora biorę corocznie udział w wyborach kolejnych laureatów. W tym roku na wydrukowanej na kredowym papierze liście kandydatów znajdował się dwukrotnie Piotr Bałtroczyk: w rubryce osobowość telewizyjna...108
  • Życie jest (tele)nowelą16 lut 2003 — Życie polityczne w Polsce przypomina telenowelę. Nie ma obawy, że wyjeżdżając na jakiś czas z kraju, można stracić wątek. Po dwóch tygodniach sprawy (z drobnymi wyjątkami) znajdują się dokładnie w tym samym miejscu co przed moim wyjazdem. W...108
  • Organ Ludu16 lut 2003 — TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 7 (20) Rok wyd. 2 WARSZAWA, poniedziałek 10 lutego 2003 r. Cena + VAT + ZUS + winieta Gospodarska troska I sekretarza Partii i rządu Edwarda Millera Wizyta w hollywoodzkiej fabryce I sekretarz z...109
  • Świńskie zabawki16 lut 2003 — Andrzej Lepper, który w wielkim stylu powrócił do łask telewizji, problemy świń zna dobrze, bo od lat walczy o dostęp do koryta110