Księgowy z Corleone

Księgowy z Corleone

Dodano:   /  Zmieniono: 
Dawna cosa nostra potrzebowała bossa sprawującego absolutną władzę. Nowa przypomina globalny koncern
Państwo istnieje!" - taki okrzyk dzień po wyborach parlamentarnych we Włoszech wzniósł nie polityk, lecz prokurator. Piero Grasso, szef grupy antymafijnej z Palermo, skomentował w ten sposób wiadomość o schwytaniu najpotężniejszego i najgroźniejszego szefa sycylijskiej cosa nostry, 73-letniego Bernarda Provenzano. Capo di tutti capi po 43 latach poszukiwań wpadł wreszcie w ręce sprawiedliwości.
Jego długa ucieczka, o której we Włoszech z rezygnacją, ale i z nutą przechwałki mówiono, że "nie ma sobie równych w Europie i na całym globie", zakończyła się prozaicznie. Provenzano został aresztowany 2 km od rodzinnego Corleone, w wiejskim domku. W kieszeniach dżinsów miał pełno karteczek, których używał do komunikowania się ze światem zamiast telefonu komórkowego - przez lata posługiwał się nimi do wydawania rozkazów, załatwiania interesów i kontaktów z bliskimi. Nie stawiał oporu. Godzinę później, przewieziony do Palermo, był już głównie atrakcją dla turystów, którzy oblegali z kamerami prefekturę policji, by wrócić do domu z historyczną fotografią. Gratulacje siłom porządku przesłał prezydent Włoch Carlo Azeglio Ciampi.

Duch z Corleone
Ostatnia fotografia Provenzano sprzed aresztowania pochodzi z 1959 r., a stróże prawa ostatni raz widzieli go 9 maja 1963 r. podczas przesłuchania w Palermo. Przez następne 43 lata był duchem, widmem, zjawą rekonstruowaną wyłącznie na podstawie portretów pamięciowych. Provenzano miał opinię człowieka, który nie robi fałszywych kroków. Chodziła za nim od momentu, kiedy tuż po wojnie jako biedny nastolatek z sycylijskiego Corleone razem z kompanem Totó Riiną został przyjęty do mafijnego klanu Michele Navarry. Wkrótce pozyskał względy ambitnego bossa Luciano Liggia, który mawiał o swoim przybocznym, że "ma mózg jak kura, ale strzela jak bóg". Przylgnął do niego przydomek Traktor i opinia kogoś, kto "rozjeżdża ludzi". Razem z Riiną pomógł Liggiemu w wyeliminowaniu Navarry i przejęciu roli ojca chrzestnego.
Nieuchwytny dla władz, został w końcu uznany za osobę zaginioną, być może nieżyjącą. W rzeczywistości wspinał się po szczeblach mafijnej kariery. Kiedy w 1974 r. nowym bossem "rodziny" z Corleone został Totó Riina, uczynił Provenzano numerem 2. Starzy przyjaciele podzielili się rolami. Riina kierował krwawą częścią mafijnego biznesu, Provenzano zajął się finansami. Bezwzględny zabójca, który własnoręcznie pozbawił życia około 50 ludzi, teraz dbał o to, by haracze były regularnie ściągane, a mafiosi otrzymywali należne im części. Napływ do mafijnych kas pieniędzy z narkotyków wywołał kolejną, wyjątkowo brutalną wojnę o władzę, w której zginęło ponad 800 mafiosów. Włoskie władze postanowiły wtedy silniej uderzyć w zorganizowaną przestępczość. Riina odpowiedział rozpętaniem prawdziwej fali terroru. 23 maja 1992 r. na autostradzie prowadzącej z lotniska do Palermo zdalnie sterowana bomba z 500 kg trotylu rozerwała Giovanniego Falcone, sędziego z grupy antymafijnej, jego żonę i trzech członków eskorty. Dwa miesiące później w Palermo zginął inny antymafijny sędzia, Paolo Borsellino. Mafiosi z Corleone triumfowali. Po przejęciu pełnej kontroli nad sycylijskimi klanami rzucali otwarte wyzwanie państwu.

Powrót do korzeni
Triumf okazał się przedwczesny. Kampania terroru, która miała zastraszyć społeczeństwo i władze, przyniosła efekt odwrotny do zamierzonego. Rząd skierował nowe siły do walki z mafią, której okrucieństwo zaczęło już zagrażać wszystkim. 15 stycznia 1993 r. zeznania skruszonego mafiosa doprowadziły do aresztowania Riiny. Mafijna kopuła wydawała się śmiertelnie ugodzona. Ale na miejscu był wciąż, choć niewidoczny, Bernardo Provenzano. "Jestem bossem i żyję w Palermo" - napisał po aresztowaniu Riiny w liście do prokuratura, choć policja wątpiła wówczas w jego istnienie. Rok wcześniej sprowadził do sycylijskiej stolicy żonę i synów. Sam pozostał nieuchwytny, ale w widoczny sposób zmienił taktykę i metody działania mafii, odchodząc od terroru. Cosa nostra postanowiła wrócić do korzeni. Pod rządami Provenzano stała się niewidzialną władzą, która rozszerzała swoje interesy, przenikając do legalnych struktur i unikając bezpośredniego starcia z siłami porządku. Dawny Traktor przekształcił cosa nostrę w mniej krwawą i finansowo bardziej wydajną maszynę ekonomiczną, zdobywając nowy przydomek - Księgowy. Położył kres waśniom między lokalnymi bossami, którym kazał się zająć zdobywaniem kontraktów na roboty publiczne. Mafią kierował za pomocą zwięzłych poleceń, pisanych na pizzini, skrawkach papieru przekazywanych z ręki do ręki. Pisywał też liściki do rodziny i listy z podziękowaniami za przekazane haracze. Jeden z przechwyconych przez policję kończył się słowami: "Niech Bóg ci błogosławi i ma w Swojej opiece".
Grał na nosie stróżom prawa. Od 1994 r. jedną z jego ulubionych kryjówek był górski domek położony 40 km na południe od Palermo. Kiedy 30 stycznia 2001 r. wtargnęli tam policjanci, znaleźli tylko pomniejszej rangi bossa. Ostrzeżony Provenzano w ostatniej chwili uciekł w góry. "Wielu mieszkańców Corleone mogłoby nam powiedzieć, że kilka minut wcześniej przejeżdżał tędy Provenzano, ale tego nie zrobią" - przyznawali prokuratorzy z Palermo. Święte prawo mafii - omert+, czyli nakaz milczenia - nie przestało obowiązywać. Provenzano widywano też w szpitalach na Sycylii, w Genui, a nawet we Francji, gdzie leczył prostatę i nerki za pieniądze z włoskiego ubezpieczenia. "Może i u nas był, ale skąd mogliśmy wiedzieć? Nie chodził z plakietką z nazwiskiem na piersiach" - tłumaczył kilka lat temu ordynator kliniki w Agrigento na południu Sycylii.

Poza wszelkim podejrzeniem
Sieć protekcji Bernarda Provenzano sięgała wysoko. Prokurator Piero Grasso z Palermo ma dowody na jego powiązania z parlamentarzystami, urzędnikami i szefami firm budowlanych. W mieście Bagheria niedaleko Palermo wystawienie kandydata w wyborach regionalnych, krajowych czy europejskich nie było możliwe bez zgody Provenzano. Koniec jego barwnej kariery, jakby wyjętej z sensacyjnego filmu, był mniej widowiskowy. W powyborczy wtorek zaskoczony przez policjantów capo dei capi dojadał właśnie ulubione warzywa z miodem. Posiwiały, z dobrodusznym uśmiechem na twarzy, od razu potwierdził swoją tożsamość. Jego zatrzymanie było wynikiem długiego i skomplikowanego śledztwa, a nie zeznań skruszonych mafiosów - twierdzi Giuseppe Caruso, szef palermskiej policji. W żadnym wypadku nie miało być również uzgodnione z cosa nostrą. Nie jest o tym przekonany Giuseppe Carlo Marino, autor bestsellerowej książki "Ojcowie chrzestni", uchodzący za najwybitniejszego eksperta w dziedzinie włoskiej mafii. Potwierdza on opinię, że Provenzano stał się człowiekiem nowej mafii. Zrozumiał, że jej istnienie wymaga zerwania z szaleństwami krwawych psychopatów w stylu Totó Riiny i powrotu do współdziałania (czy raczej zmowy) ze społeczeństwem obywatelskim, a nie przeciwstawiania się mu. Nie musiał się ukrywać w niedostępnych grotach, mógł żyć spokojnie dwa kroki od rodzinnego Corleone. Miał zapewnioną pomoc szerokiego kręgu fachowców, biznesmenów, polityków - twierdzi prokurator Grasso, zapowiadając nowe rewelacje na ten temat w najbliższych miesiącach.
Provenzano stracił wsparcie, gdy przestał być użyteczny. Dawna cosa nostra potrzebowała hierarchii i bossa sprawującego absolutną władzę. Nowa mafia przypomina koncern obracający ogromnym kapitałem na skalę światową - uważa Marino. Barwne postacie bez wykształcenia, po kilku klasach szkoły podstawowej - jak Provenzano - należą do przeszłości. Dziś liczą się osoby poza podejrzeniem, sympatyczne, z którymi chętnie idzie się na kolację - dorzuca włoski ekspert. Po schwytaniu bossa z Corleone w cosa nostrze zapowiadają się wojny o władzę. Tym razem nawet one mogą być niewidzialne.


Mafiosi w kajdankach
  • 24 czerwca 1995 - Leoluca Bagarella, szwagier Totó Riiny, znany z wyjątkowego okrucieństwa, wpadł w pułapkę zastawioną przez agentów wydziału walki z mafią DIA.
  • 20 maja 1996 - zatrzymanie Giovanniego Brusca, zwanego "u verru" (wieprzem) i "katem z Capaci". To on odpalił ładunek bombowy, który w maju 1992 r. zabił sędziego Giovanniego Falcone, jego żonę i członków eskorty.
  • 18 maja 1993 - Benedetto "Nitto" Santapaola ("Myśliwy"), jeden z najpotężniejszych mafijnych bossów we wschodniej Sycylii, został aresztowany w wiejskim domku pod Katanią po 11 latach ukrywania się.
  • 20 lutego 1986 - w ręce policji wpadł Michele Greco ("Papież"), mediator w sporach między klanami, bywalec salonów, odpowiedzialny za kontakty z politykami, ludźmi biznesu oraz światem arystokracji.
  • 30 marca 1985 - został zatrzymany Giuseppe "Pippo" Caló, kasjer cosa nostry. W jego kryjówce znaleziono prawdziwy arsenał broni.
  • Kwiecień 1992 - Leonardo Messinę schwytano podczas przygotowywania zamachu na innego członka mafii.
  • 15 stycznia 1993 - Totó Riina, mafijny superboss, został aresztowany dzięki zeznaniom skruszonego mafiosa.
  • Kwiecień 2002 - Antonino Giuffré został aresztowany w  owczarni. Znaleziono przy nim mnóstwo notatek zawierających plany mafijnych akcji.
  • Więcej możesz przeczytać w 16/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

    Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

    Spis treści tygodnika Wprost nr 16/2006 (1219)

    • Na stronie - Samoatak kontra Samoobrona23 kwi 2006Samoobrona to próba uchronienia się przed nieuchronnym3
    • Wprost od czytelników23 kwi 2006Solidarna nie znaczy sprawiedliwa Nie chcę Polski solidarnej. Chcę Polski sprawiedliwej. Całe życie ciężko pracowałem, uczyłem się, studiowałem, zdobywałem nowe kwalifikacje. Tak samo postępowała moja żona. Sypialiśmy mało, dużo pracowaliśmy, dużo...3
    • Skaner23 kwi 2006SKANER - POLSKA HISTORIA Komuna żyje! Każdy, kto odwiedzi strony internetowe urzędu prezydenta RP (www.prezydent.pl), dowie się, że do grona prezydentów Rzeczypospolitej należy nie tylko Wojciech Jaruzelski. Jest w tym gronie także agent...8
    • Dossier23 kwi 2006DONALD TUSK przewodniczący PO "Rano wstaję i wydaje mi się, że koalicja już jest za progiem, a w okolicach obiadu widzę, że to znowu gdzieś się rozpływa" RADIO TOK FM JANUSZ MAKSYMIUK poseł Samoobrony "Powiedzmy sobie prawdę -...9
    • Sawka czatuje23 kwi 200610
    • Poczta23 kwi 2006Wojna dziesięcioletnia W artykule "Wojna dziesięcioletnia" (nr 13) znalazło się stwierdzenie: "Prokom, który wcześniej wygrał przetarg na budowę takiego systemu dla ZUS, oskarżył ComputerLand w sądzie o nieuczciwą konkurencję...14
    • Playback23 kwi 2006Jarosław Kaczyński, prezes PiS, i Andrzej Lepper, przewodniczący Samoobrony, wicemarszałek Sejmu14
    • Ryba po polsku - Zadręczacze23 kwi 2006Jeśli na świętego Jana koalicja jest od rana, to rozpadnie się z wieczora na świętego Izydora15
    • Z życia koalicji23 kwi 2006POLACY MAJĄ TO, NA CO przez pół roku czekali - oznajmił Jarosław Kaczyński, prezentując na wybiegu nowy nabytek w swoim bestiarium - wicepremiera Andrzeja Leppera. Panie prezesie, pół roku czekaliśmy, to poczekamy jeszcze troszkę. Na...16
    • Z życia opozycji23 kwi 2006PSL PODCHODZI DO ROZMÓW z PiS z "dystansem i sceptycyzmem". Ludowy mędrek Marek Sawicki postawił sprawę jasno: "PiS musi się zdecydować, czy chce współpracować, czy zdominować ugrupowania, które zaprasza do...17
    • Nałęcz - Droga przez mękę23 kwi 2006Im łapczywiej Samoobrona będzie chłonęła władzę, tym szybciej się nią udławi18
    • Fotoplastykon23 kwi 2006© Henryk Sawka www.przyssawka.pl19
    • Państwo zapłaci23 kwi 2006Rozmowa z Andrzejem Lepperem, wicemarszałkiem Sejmu, przewodniczącym Samoobrony20
    • Strachy na Leppera23 kwi 2006Lepper chce wejść do rządu, by ratować Samoobronę przed wymiarem sprawiedliwości24
    • Lepperyzacja Kaczyńskich23 kwi 2006Lepper może się okazać hamulcem dla autorytarnych zapędów braci Kaczyńskich28
    • Zabór prasowy23 kwi 2006Groźba zmonopolizowania polskiego rynku opinii przez niemiecką prasę jest coraz bardziej realna30
    • Michalkiewicz po żydowsku23 kwi 2006Izraelczycy wiedzą, że za Holocaust są odpowiedzialni Niemcy i nie przekreśli tego jedna bezmyślna wypowiedź34
    • Naziści z księżyca23 kwi 2006Przewodnicy po Auschwitz mają zakaz mówienia "niemiecki obóz" czy "niemieckie zbrodnie"36
    • Giełda23 kwi 2006Hossa Świat Rośnie jak na ropie Exxon Mobil jest największą amerykańską firmą - wynika z zestawienia magazynu "Fortune". Dzięki wzrostowi cen ropy ubiegłoroczne przychody koncernu zwiększyły się o ponad 25 proc. - do 340 mld USD. Na...38
    • Miliony w sieci23 kwi 2006Najbogatsi w polskim Internecie, czyli jak zdobyć pierwszy rzeczywisty milion na wirtualnym rynku40
    • Zginąć lub wygrać23 kwi 2006Estończykom udało się dokończyć to, co rozpoczęli Polacy50
    • Eliksir gospodarki23 kwi 2006Kurs ekonomii NBP i "Wprost", czyli jak wygrać z konkurentem54
    • Załatwione odmownie - Unia po turecku23 kwi 2006Dogonienie i przegonienie Ameryki przez Europę to mrzonka56
    • Supersam23 kwi 200660
    • Pióro agenta 00723 kwi 2006Fikcyjny świat Jamesa Bonda staje się rzeczywistością. Brytyjska policja z Dorset testuje właśnie pióro cyfrowe - gadżet niczym z filmów o agencie 007. Pióro Magicomm, którym pisze się na specjalnie przystosowanym papierze firmy Anoto, dzięki...60
    • Aparat i laptop23 kwi 2006Po co na spotkanie biznesowe dźwigać laptop, skoro te same funkcje ma telefon komórkowy? Samsung D600 obsługuje pliki we wszystkich popularnych formatach biurowych, które można edytować i wyświetlać za pomocą wideo projektora. Telefon wypozażony...60
    • Centrum rozrywki23 kwi 2006Nawet 15 tysięcy piosenek może pomieścić nowy odtwarzacz mp3 Creative Zen Vision. Urządzenie wyświetla też filmy wideo i umożliwia oglądanie zdjęć, co czyni je prawdziwym przenośnym centrum rozrywki. Umieszczony w nim czytnik kart Compact Flash...60
    • But jak klejnot23 kwi 2006Słynąca z najdoskonalszych imitacji prawdziwych klejnotów firma Swarovski ozdobiła swoimi kryształkami buty m.in. Hugo Bossa i Mauricio Medeirosa oraz projekty 16 polskich kreatorów, takie jak afrykańska kreacja Michała Starosta, meksykański...60
    • Sylwetka prestiżu23 kwi 2006Klasę panującą, zamożną i wykształconą rozpoznaje się po szczupłej, wysportowanej sylwetce62
    • Rentierzy na browarku23 kwi 2006Polak blogowy żyje w przekonaniu, że urodził się i to wystarczy: nie planuje, nie walczy72
    • Spirala krzywd23 kwi 2006Podnoszenie prawa do powrotu może wywrócić światowy porządek, doprowadzić do gwałtu i przemocy76
    • Ludzie z "Żelaza"23 kwi 2006W 1977 r. wywiad PRL zlecił braciom Janoszom zabójstwo przebywającego wówczas na Zachodzie Adama Michnika Ze zrabowanych na zlecenie MSW 200 kg złota bracia Janoszowie dostali 40 kg. Resztę ukradli złodziejom zasłużeni towarzysze z...78
    • Know-how23 kwi 2006Wiara leczy? Praktyki religijne mają zbawienny wpływ na zdrowie. Uczeni z Centrum Medycznego Uniwersytetu w Pittsburghu wykazali, że uczestnictwo w cotygodniowych obrzędach religijnych przedłuża życie o 2-5 lat, podobnie jak regularne ćwiczenia...82
    • Słuchawki głuchoty23 kwi 2006Za dziesięć lat aparaty słuchowe będą tak powszechne jak okulary84
    • Szpital Europy23 kwi 2006Pacjenci z importu uzdrawiają polską służbę zdrowia88
    • Podręcznik Homera23 kwi 2006Bohaterowie "Iliady" to postacie historyczne90
    • Bez granic23 kwi 2006Neutralna defilada Irlandzki rząd postanowił, że w 90. rocznicę antybrytyjskiego powstania w Dublinie (tzw. Easter Rising), które przyniosło Irlandii niepodległość, odbędzie się wojskowa parada. Wywołało to spore kontrowersje w tym...92
    • Zapracowani kontra rozleniwieni23 kwi 2006Zanim imigranci przyjadą do Ameryki, są już Amerykanami. Gdy przyjadą do Europy, stają się klientami opieki społecznej94
    • Imperium Ahmadineżada23 kwi 2006Iran chce dołączyć do klubu mocarstw, czy to się światu podoba, czy nie98
    • Brukselska piramida finansowa23 kwi 2006Ile Bułgarzy i Rumuni zapłacą za bilet wstępu do Unii Europejskiej?102
    • Księgowy z Corleone23 kwi 2006Dawna cosa nostra potrzebowała bossa sprawującego absolutną władzę. Nowa przypomina globalny koncern104
    • Menu23 kwi 2006KRÓTKO PO WOLSKU Pomieszanie z poplątaniem Żyjemy w czasach zaburzonej hierarchii. Nikogo już nie bulwersuje jajo mądrzejsze od kaczki, wóz przed koniem, ogon merdający psem czy (w polityce) danie główne uzależnione od...110
    • Recenzje23 kwi 2006112
    • Country Straits23 kwi 2006**** Pozazdrościł widać Mark Knopfler Jackowi White'owi współpracy z legendarną pieśniarką country Lorettą Lynn, bo oto nagrał album z inną wielką diwą z Nashville - Emmylou Harris. To logiczne posunięcie, bo fascynacje dawnego lidera Dire Straits...112
    • Trująca Sophie23 kwi 2006**** Skrzypaczka Sophie Solomon nie podchodzi do muzyki etnicznej z powagą. Efektem jest pełna energii, wysmakowana kombinacja muzyki cygańskiej, klezmerskiej i folkowej. Ta płyta powinna przemówić do Polaków, bo zaśpiewana w manierze Leonarda...112
    • Monolog stróża23 kwi 2006*** Cały Myśliwski. Kolejny hektar uczciwie zaoranej prozy. Stróż kolonii domków letniskowych łuska w jesienny wieczór fasolę i obszernie rozważa o życiu. Dygresja łagodnie przelewa się w dygresję: a to o dziadkach, co to świat poznawali na...112
    • Paw bez piór23 kwi 2006*** Z marnej prozy trudno zrobić dobrą sztukę. Potwierdziły to dotychczasowe inscenizacje "Pawia królowej" Doroty Masłowskiej. Warszawska wersja Jacka Papisa też dobra nie jest, choć może pretendować do miana średniej. Reżyser...112
    • Hipokryta wysokooktanowy23 kwi 2006Wojnę Kościołowi scjentologicznemu, firmowanemu przez Toma Cruise'a, wypowiedzieli Stan i jego koledzy z "Miasteczka South Park"114
    • Fałszywy Rubens23 kwi 2006Wlipcu 1980 r. w domu aukcyjnym Christie's londyńska National Gallery kupiła najdroższy wówczas obraz do swojej kolekcji. Za "Samsona i Dalilę" Rubensa zapłacono 2,5 mln funtów, co dziś jest równowartością prawie 40...118
    • Pazurem - Światło z Brzeska23 kwi 2006Rozpuściliście się w tym Brzesku! Wy myślicie, że my tu, w Warszawie, nie mamy was na oku, bo to zadupie!120
    • Ueorgan Ludu23 kwi 2006TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI NR 16 (182) ROK WYD. 5 WARSZAWA, PONIEDZIAŁEK 17 KWIETNIA 2006 R. CENA + VAT + ZUS + AKCYZA Judasz bohaterem tragicznym Nowa Wielkanoc "GW", przeciwstawiając się dzikiej lustracji Judasza,...121
    • Skibą w mur - Misski robią wszystkim23 kwi 2006Miss World w Polsce będzie wydarzeniem na miarę elektryfikacji wsi za wczesnego Gomułki122