Kilometr skarbów

Kilometr skarbów

Dodano:   /  Zmieniono: 
W zaszyfrowanych dokumentach pojawił się opis Lubiąża jako miejsca, gdzie składowano cenne dzieła sztuki

Joanna Lamparska

Cenne rzeźby, obrazy, ołtarze, kolekcje monet i biżuterii oraz rzadkie książki - to wszystko zostało ukryte na Dolnym Śląsku w czasie II wojny światowej. Pochodziły one z sześćdziesięciu muzeów, z pięciuset obiektów sakralnych; trzystu budowli świeckich oraz ze zbiorów kilkuset kolekcjonerów. Do dziś nie odnaleziono wielu ukrytych przez Niemców dóbr - brakuje... kilometra skarbów. Liczy się je w setkach metrów, bo wywieziono je wozami meblowymi. Każdego roku wypływają nowe dokumenty dotyczące niemieckich skrytek. Niedawno został odnaleziony w Niemczech fragment mapy z miejscami, w których mają się znajdować kolejne depozyty. Właściciele mapy pojawili się w kilku zabytkowych obiektach, ale szybko wyjechali. Poszukiwacze uważają, że kluczem do tajemnicy są wciąż nieznane fragmenty tzw. listy Grundmanna.

Tajemnice Grundmanna
Günther Grundmann, do 1945 r. konserwator zabytków prowincji dolnośląskiej, był wielkim miłośnikiem sztuki. Dolny Śląsk znał doskonale, miał również dobrą orientację w terenie, przyjaźnił się z wieloma kolekcjonerami. Spod jego pióra wyszły liczne opracowania dotyczące regionu. To właśnie Grundmann został wytypowany przez władze III Rzeszy do zabezpieczenia dzieł sztuki przed nalotami i przed zbliżającą się Armią Czerwoną. Początkowo zamierzał on utworzyć skrytki w zamkach i pałacach, ale czy tylko tam? Zresztą, czy arystokratyczne rezydencje były rzeczywiście bezpiecznym miejscem ukrycia? To istota tajemnicy Gźnthera Grundmanna.
Niemiecki konserwator zdawał sobie sprawę, że musi ocalić przede wszystkim zbiory państwowe, czyli kolekcje muzeów i archiwa, ale także dzieła sztuki pochodzące z kościołów i innych obiektów sakralnych. Dodatkowo zajął się prywatnymi zbiorami. Nie mając dokładnego rozeznania, jakie prace znajdują się w rękach zbieraczy, rozesłał do 250 kolekcjonerów prośbę o podanie spisu szczególnie cennych zabytków, które chcieliby ocalić. Odpowiedziało mu 160 osób. Zgłosiły 552 obrazy, 90 rzeźb, 373 meble, wybitne grafiki i kilka tysięcy przedmiotów rzemiosła artystycznego. Miejsca, w których Grundmann zamierzał ukrywać dobra, umieścił na specjalnej liście, której szyfr został złamany po wojnie.
Listę Grundmanna zamyka data 21 czerwca 1944 r. Do tego czasu konserwator zdążył zorganizować transporty do 80 skrytek, głównie w dolnośląskich zamkach i pałacach. Od ukrytego wtedy bogactwa może się zakręcić w głowie; wystarczy wymienić Warmątowice koło Legnicy, gdzie schowano kilkadziesiąt tysięcy monet z kolekcji numizmatycznej Miejskich Zbiorów Sztuki we Wrocławiu. W Cieplicach ukryto przedmioty ze skarbca katedry na Wawelu, z Wilanowa, Łazienek, Muzeum Narodowego w Krakowie. W Brzezicy schowano 20 tys. zabytkowych książek.

Tajne w tajnym
Kolekcjonerzy, którzy nie odpowiedzieli na apel Grundmanna (90 rodzin zrezygnowało z pomocy konserwatora), działali na własną rękę. Właścicielka majątku w Ścinawce Wielkiej, która miała w swojej galerii 50 obrazów, 20 z nich zamurowała w schowku w cegielni. Również dyrektor muzeum w Zgorzelcu nakazał zamurować jedną z piwnic w budynku. W ukrytym pomieszczeniu pozostały regały ze szkłem, porcelaną i numizmatyką. Mieszkańcy pałacu w Krzyżowej wpadli na pomysł, by zabytkowe lufy armatnie postawić pionowo, obudować i zadaszyć, tworząc coś w rodzaju altany. Inni tworzyli skrytki, o których pojęcie mieli tylko ukrywający w nich swoje dobra.
- Schaffgotschowie, jeden z najpotężniejszych śląskich rodów, do których należały m.in. Cieplice i Chojnik, zatrudnili dwóch włoskich murarzy, a dane o miejscu złożenia dóbr włożyli do specjalnej skrzynki, która też została ukryta - mówi Bogusław Wróbel z Polskiego Towarzystwa Eksploracyjnego. Kilka lat temu jeden z poszukiwaczy znalazł skrzynkę z dokumentami i zaproponował Schaffgotschom jej odsprzedanie. Zjawiło się dwóch przedstawicieli rodziny i zapytali, jak wygląda skrzynka. Gdy znalazca ją opisał, zorientowali się, że nie tego szukali.

Brakujący kilometr
W 1944 r. esesmani wywieźli z Wrocławia 75 obrazów, które trafiły do Berlina. Świadkowie wspominają o innych tajnych transportach, o których milczy Grundmann. Niemal każde sudeckie miasteczko pielęgnuje historię o niemieckim konwoju, który pojawił się w nocy. Obładowane skrzyniami ciężarówki przejechały w niewiadomym kierunku, rozległ się wybuch, a po kilku godzinach puste już samochody wróciły tą samą drogą. Tajemniczy ładunek został ukryty.
Choć lista Grundmanna kończy się na czerwcu 1944 r., wielka akcja ukrywania skarbów trwała także później. Do lutego 1945 r. z Wrocławia wyjechało 207 oficjalnych transportów i kilka razy więcej nieoficjalnych. Nie wiadomo, czy za wiedzą i zgodą Grundmanna zakopano w wale nadrzecznym we Wrocławiu wykonany w brązie pomnik konny Fryderyka II z wrocławskiego rynku. Zakopano także brązową statuę Blüźchera z centrum miasta.
Lista Grundmanna to zaszyfrowany spis zaledwie 80 skrytek w obiektach zabytkowych. Z relacji świadków wynika, że Niemcy wykorzystywali też bunkry i sztolnie do ukrywania dzieł sztuki. Grupy rewindykacyjne, które po II wojnie światowej zajmowały się odszukiwaniem tych dzieł, trafiły na zabytki, które wypełniły 131 samochodów ciężarowych i 22 wagony towarowe, czyli około 1000 metrów bieżących wozów meblowych. Tymczasem Grundmann, który przy transporcie korzystał z usług firmy spedycyjnej swojego przyjaciela Gustava Knauera, ukrył 2000 metrów skarbów, czyli dwa razy więcej. Kilometra skarbów ciągle więc brakuje. Przede wszystkim zbiorów prywatnych, czyli 552 obrazów, a także rzeźb, mebli, grafik i tysięcy przedmiotów rzemiosła artystycznego.

Samodzielna Brygada Zdobyczy Wojennych
Wszystkie miejsca z listy Grundmanna odwiedziła tuż po wojnie komisja rewindykacyjna Ministerstwa Kultury i Sztuki, kierowana przez Witolda Kieszkowskiego, dyrektora naczelnej dyrekcji muzeów. Tuż przed polską komisją na Dolny Śląsk wtargnęła utworzona już w 1941 r. w ZSRR Samodzielna Brygada Zdobyczy Wojennych, która została potem zamieniona na Główny Zarząd Zdobyczy. Miał on do dyspozycji pięć pociągów ewakuacyjnych, kilkadziesiąt ciągników i kilkuset ludzi, w tym historyków sztuki. Towarzyszyli im oczywiście tajniacy. Funkcjonariusze Głównego Zarządu Zdobyczy jeździli po Dolnym Śląsku i wywozili, co się dało. Niekiedy tygodniami nie dopuszczali do niektórych obiektów Polaków. Po Rosjanach przyszli szabrownicy. W tym czasie po Dolnym Śląsku krążyły ekipy, co ciekawe, przybywające najczęściej z Poznania, które wykupywały od szabrowników ich łupy.
Zaraz po wojnie Dolny Śląsk przypominał Eldorado - wystarczyło wbić w ziemię łopatę i trafić na złoto. Komisja Kieszkowskiego trafiała na częściowo zrabowane skrytki, ale docierała też do miejsc, o których nie było mowy w tajnej liście Grundmanna. Te dodatkowe skrytki musiały zaistnieć w jakichś dokumentach. Dokumentów jednak również nie ma, przynajmniej oficjalnie.

Skarby w jaskini
11 czerwca 1944 r. w Egenie odbyło się spotkanie konserwatorów zabytków. Grund-mann oświadczył tam: "Zagrożenia mocno obciążonych zamków i dworów wiejskich z niewystarczającą ochroną nie da się załatwić od ręki. Poza jaskiniami i kopalniami nie potrzebujemy innych zabezpieczonych przed bombardowaniami miejsc ukrycia". Czy kilometr skarbów czeka pod ziemią? Ze słów Grundmanna wynika, że brał on też pod uwagę jaskinie i kopalnie, być może również podziemne fabryki. Tych zaś na jego liście nie ma. W 1936 r. w III Rzeszy wydano zarządzenie inwentaryzacji naturalnych jaskiń. Inwentaryzacja z terenu Dolnego Śląska dziwnym trafem jest niedostępna.
Jest jeszcze jeden fakt przemawiający za ukrywaniem skarbów w podziemiach. To odpowiedź Grundmanna na list Służby Ochrony Zabytków w Hamburgu z 27 października 1943 r., w którym pracownicy służby proszą o fotografie jakichś zabytków. "Zdjęciami chętnie służymy po wojnie, gdy będzie można wydobyć płyty z bunkra" - pisał Grundmann.

Szyfr zakodowany szyfrem
Eksploratorzy opowiadają, jak w połowie lat 90. XX wieku we Wrocławiu pojawiły się osoby reprezentujące dawne służby bezpieczeństwa. Swego czasu mieli oni dostęp do tajnych dokumentów dotyczących niemieckich skrytek na Dolnym Śląsku, zdobytych tuż po wojnie przez tajne służby. Przywieźli szkice rozmieszczenia dóbr w poszczególnych pomieszczeniach, mieli pokaźną sumę na opłacenie ich wydobycia.
W zaszyfrowanych dokumentach pojawił się opis Lubiąża. Po złamaniu kodu okazało się, że dokładne plany ukrycia wraz z informacjami dotyczącymi zabezpieczenia skrytek to nie wszystko. Znajdowały się tam też instrukcje, jak obejść zabezpieczenia, na przykład miny. Niestety, informacje nie były nic warte bez wskazania, gdzie znajdują się skrytki. A tego nie dało się ustalić, gdyż układy współrzędnych na mapach oraz wskazane tam miejsca nijak nie mają się do rzeczywistości. Po prostu ten opis został zakodowany następnym szyfrem, którego do tej pory nie udało się złamać.
Zdaniem Wróbla o lokalizacji skrytek mógł coś wiedzieć dr inżynier Kurt Sommer, referent budowlany Działu Ochrony Przeciwlotniczej Okręgowego Dowództwa Ochrony Powietrznej Okręgu Wojskowego 8. Został on w czasie wojny oddelegowany do dyspozycji Grundmanna. 19 czerwca 1943 r. Sommer poprosił swoich przełożonych o przedłużenie służby w związku z pracą dla Grundmanna. W podaniu zaznaczył, że ma przeprowadzić prace zabezpieczające w dużym obiekcie sakralnym. W tym czasie Grundmann spotykał się dwukrotnie z Hurzlerem, kierownikiem działu budowlanego, który należał do personelu obozu w Auschwitz. Prawdopodobnie więc przygotowywanie skrytki w tym budynku odbywało się rękami więźniów Auschwitz. Istnieje dokument z 1 sierpnia 1944 r., z którego wynika, że z 13 wrocławskich kościołów wywieziono i ukryto w miejscu, w którym Sommer przygotowywał skrytkę, 205 sztuk różnych zabytków, w tym 25 epitafiów, 83 drewniane rzeźby, 63 obrazy i 10 relikwiarzy. Z innej notatki, z 5 października 1944 r., wynika, że Grundmann w towarzystwie pracowników organizacji Todta, która budowała m.in. podziemia w Górach Sowich i kwatery Hitlera, odwiedził donżon w twierdzy w Srebrnej Górze. Prawdopodobnie robili przymiarki do utworzenia tam skrytki. Jeśli powstała, czy zostanie kiedykolwiek odkryta? Podobnie jak inne skrytki, w których prawdopodobnie wciąż znajduje się kilometr bieżący skarbów.
Więcej możesz przeczytać w 25/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 25/2006 (1228)

  • Na stronie - Szantażokracja25 cze 2006Z kraju o najwyższym indeksie szantażokracji trzeba wiać jak najszybciej i jak najdalej3
  • Skaner25 cze 2006SKANER - POLSKA WYBORY Jednak bezpośrednio! Andrzej Lepper i jego partia chcieli znieść bezpośrednie wybory włodarzy miast i wsi. Wicepremier z Samoobrony nie znalazł jednak sojuszników w PiS. Partia Jarosława Kaczyńskiego nie poprze propozycji...6
  • Dossier25 cze 2006RYSZARD KALISZ Poseł SLD "Ja przynosiłem piłkarzom fart. Sami piłkarze uważali, że Jerzy Buzek przynosi im niefart. Teraz się okazało, że premier Marcin-kiewicz też przynosi niefart. I Lech Kaczyński przynosi niefart" Polskie Radio Program III...7
  • Sawka czatuje25 cze 2006Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)8
  • Mundial 200625 cze 2006KOMENTARZE POD BLOGIEM TOMASZA WOŁKA "Dramatyczny i piękny mecz z Niemcami, szkoda wyniku. Zabrakło kilkudziesięciu sekund. Ale ktoś 'na górze' powinien wyciągnąć głębsze wnioski z tych dwóch konfrontacji, dotrzeć do sedna kolejnej porażki. Polska...12
  • Poczta25 cze 2006Ziobrominator W artykule "Ziobrominator" (nr 21) znalazła się informacja, że minister Zbigniew Wassermann jako "ważna osobistość" cieszy się specjalnymi przywilejami w korzystaniu z lotniska. Otóż minister Wassermann ma ochronę BOR. Nie powinno to...14
  • Playback25 cze 2006Jaromir Netzel, prezes zarządu PZU SA © K. PACUŁA14
  • Fotoplastykon25 cze 200614
  • Ryba po polsku - Pycha zdrajców25 cze 2006Jeśli się twierdzi, że domaganie się lustracji księżyjest dziełem wrogich sił, trzeba te siły nazwać Maciej Rybiński Jedno jest pewne - żywoty świętych są mniej atrakcyjne od żywotów grzeszników. Żywoty świętych napawają tylko podziwem, żywoty...15
  • Z życia koalicji25 cze 2006Wreszcie PiS spełnia obietnice w sprawie mediów publicznych! W skład rady nadzorczej Polskiego Radia weszli sami fachowcy: szpitalna księgowa, warszawska radna, kadrowiec, pani z banku i ktoś tam jeszcze. Aha, i dziennikarka z Kielc. W tej...16
  • Z życia opozycji25 cze 2006Kto brylował na urodzinach Andrzeja Leppera? Jak zadajemy zagadki, to odpowiedź na nie jest zazwyczaj ta sama. Tak, Stefan Niesiołowski - zaciekły wróg tłuszczy i hołoty spod znaku Samoobrony. Brylował, wznosił toasty, żartował z wicepremierem....17
  • Nałęcz - Seanse nienawiści25 cze 2006"Patriotyzmu" międzywojennej Młodzieży Wszechpolskiej polska szkoła na pewno nie potrzebuje Tomasz Nałęcz Pomysł ministra edukacji narodowej Romana Giertycha, aby wprowadzić nowy przedmiot nauczający patriotyzmu, daje się interpretować na dwa...18
  • Polskie stolice zbrodni25 cze 2006Czy Polska jest jednym z najbardziej niebezpiecznych krajów w Europie, w którym szaleje przestępczość? W 2006 r. tylko 42 proc. Polaków badanych przez CBOS postrzegało swój kraj jako bezpieczny (w 2001 r. było ich zaledwie 28 proc.). Czy polskie...20
  • Okrągłosłowi25 cze 2006Ranking polityków: Aleksander Kwaśniewski - piąty, Lech Kaczyński - dziesiąty28
  • O nas za nas25 cze 2006Niemieckie Muzeum Śląskie w Görlitz pokazuje, jak bardzo Polacy nie potrafią prowadzić polityki historycznej Piotr Semka Od kilku lat powstaje niemiecki Śląsk, a większość Polaków nic o tym nie wie. Powstaje głównie w Görlitz, położonym...32
  • Sushi Marcinkiewicza25 cze 2006Władza jest konserwatywno-narodowa, ale menu ma kosmopolityczne Igor Janke Kuchnia polityków nie chadza w parze z wyznawaną ideologią. Staropolskie potrawy zakrapiane zmrożoną czystą wódką preferowali politycy lewicowego, teoretycznie...38
  • Giełda25 cze 2006Hossa Świat Dziecko małolitrażowe Japońskie Suzuki i niemiecki Opel wspólnie zaprojektują mały miejski samochód przeznaczony na rynek europejski - donosi japoński dziennik "Nihon Keizai Shimbun". Auto będzie produkowane od 2008 r. w węgierskiej...42
  • Podpalacze budżetu25 cze 2006Polska polityka gospodarcza tworzy się na ulicy Witold M. Orłowski Krzysztof Trębski Czy chcesz zapłacić dodatkowo ponad 200 zł rocznie, aby pracownicy służby zdrowia zarabiali więcej? Gdyby w ten sposób ośrodki badania opinii formułowały pytania,...44
  • Siła krachu25 cze 2006Polscy ciułacze stracili na giełdzie 20 mld złotych? Michał Zieliński O 10 tys. zł zmniejszyły się od połowy maja zasoby Polaka, który wykupił jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych i oszczędzał w otwartych funduszach emerytalnych. Polacy...50
  • Wojna siedmioletnia25 cze 2006Jeśli Zygmunt Solorz przegra walkę o Erę, może zarobić miliard euro Aleksander Piński Jan Piński W tej wojnie polska strona jest tylko trzecim graczem. Czy jednak Elektrim skorzysta na wojnie Vivendi i Deutsche Telekomu? Wojna gigantów zaostrzyła...54
  • Polacy odlatują na południe25 cze 2006120-metrowy apartament z widokiem na morze w tureckiej Alanyi kosztuje tyle, ile 80-metrowe mieszkanie na Żoliborzu Krzysztof Trębski Simmon Tweddle, analityk brytyjskiej agencji nieruchomości Property Secrets, podróżował po Bałkanach. Zatrzymał...58
  • 2X2=4 - Rynek patriota25 cze 2006Wiedzy o polityce ustrojowej nie mogą zastąpićnarodowo-patriotyczne hasła i efekciarskie działania Wacław Wilczyński Gospodarka narodowa musi być patriotyczna. Tak postanowiła usiłująca nami rządzić prawicowo-lewicowa partia. Zapał...62
  • Supersam25 cze 200664
  • Leon szczęściarz25 cze 2006Leon jest niebywałym szczęściarzem. Już niezłym powodzeniem cieszył się, kiedy styliści z Seata zabrali się za jego przód. Ostre linie sprawiły, że sylwetka leona zaczęła przypominać sprintera szykującego się do startu. Te nowe kształty polubili...64
  • Inwazja z Treviso25 cze 2006- Polacy ubierają się teraz o niebo lepiej niż 10 lat temu i są gotowi kupować markowe ubrania - tak w rozmowie z "Wprost" Giuseppe Stefanel tłumaczy powody ekspansji domu mody Stefanel na polski rynek. Do 2008 r. marka z Treviso otworzy...64
  • Muzykalny Ebi25 cze 2006Biało-czerwony odtwarzacz plików mp3 opatrzony autografem Euzebiusza Smolarka - taki prezent polskim fanom futbolu i muzyki podarowała firma Samsung. Urządzenie ma wbudowane cyfrowe radio i dyktafon, akumulator po naładowaniu wystarcza na 10...64
  • W stylu lat 50.25 cze 2006Co łączy marki Philippe Starck, Armani, Donna Karan i Burberry? Zegarki i biżuteria tych marek produkowane są wyłącznie przez amerykańską firmę Fossil. Połączenie charme'u "cudownych lat 50." z nowymi trendami tworzy oryginalny, łatwo...64
  • Mięczaki stadionów25 cze 2006Zamiast wygrywać, Polacy są dumni z honorowych porażek66
  • Akademia wojenna25 cze 2006Studenci już nie walczą o indeksy, to indeksy biją się o studentów70
  • Kilometr skarbów25 cze 2006W zaszyfrowanych dokumentach pojawił się opis Lubiąża jako miejsca, gdzie składowano cenne dzieła sztuki Joanna Lamparska Cenne rzeźby, obrazy, ołtarze, kolekcje monet i biżuterii oraz rzadkie książki - to wszystko zostało ukryte na Dolnym Śląsku...74
  • Czerwiec wolności25 cze 2006Poznański Czerwiec '56 to ostatnie polskie powstanie narodowe, a radomski Czerwiec '76 to koniec mitu tzw. drugiej Polski Antoni Dudek Historyk i politolog, pracownik Uniwersytetu Jagiellońskiego i IPN. Autor książki o kulisach upadku PRL...78
  • Know-how25 cze 2006Ratunek dla oka Pierwszy lek na retinopatię cukrzycową może wkrótce trafić na rynek. Badania kliniczne wykazały, że substancja o nazwie ruboxistaurin hamuje postęp zmian chorobowych w siatkówce u 41 proc. osób cierpiących na cukrzycę. Retinopatia...82
  • Apteka blagierów25 cze 2006Badania naukowe coraz częściej są jedynie narzędziem marketingowym firm farmaceutycznych Jan Stradowski [powiększ] Kiedy okazało się, że środek przeciwbólowy vioxx (rofekoksyb), zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu, amerykański koncern MSD...84
  • Epidemia milczenia25 cze 2006Dzieci dotknięte mutyzmem są jak Dr Jekyll i Mr Hyde - w szkole są małomówne, w domu bywają nadpobudliwe Monika Florek-Moskal Mowa jest srebrem, milczenie złotem - mówi jedna z przypowieści w Biblii. Niestety, zbyt częste milczenie, choćby tylko w...88
  • Łebskie ptaszki25 cze 2006Kruki i wrony wykazują inteligencję półtorarocznego dziecka Ewa Nieckuła Hodowana w niewoli wrona brodata z Nowej Kaledonii po bezskutecznych próbach wydłubania drutem apetycznego kąska z dna wąskiej probówki zrobiła na końcu przyrządu haczyk i...90
  • Bez granic25 cze 2006Wybuchowy emigrant Abu Hamza al-Muhadżir, czyli "Emigrant", to nowy przywódca Al-Kaidy w Iraku, który zastąpił zabitego kilkanaście dni temu Abu Musaba al-Zarkawiego. Nowy szef wezwał do pokonania "krzyżowców i szyitów" oraz pomszczenia swego...92
  • Czerwona kontrrewolucja25 cze 2006Co jest lepsze: białoruska niepodległość pod władzą Łukaszenki czy białoruska demokracja pod rosyjską kuratelą? Jerzy Marek Nowakowski "Nasza chata z kraja" - polityka zagraniczna Polski od kilku lat jest prowadzona zgodnie z tą zasadą. Niczego...94
  • Mini-ZSRR25 cze 2006Stolica Białorusi powinna zostać przemianowana z Mińska na Weterańsk? Cezary Goliński Bez Białorusi nie byłoby zwycięstwa w II wojnie światowej, tymczasem dziś wrogie siły ignorują wkład tego kraju i jego obecnego prezydenta w dzieło pokoju na...96
  • Gazownia ajatollahów25 cze 2006Europa musi wybrać: albo więcej gazu z Rosji, albo gaz z Iranu Agata Jabłońska Zimna wojna się skończyła? Nic podobnego. Do bezpośredniej konfrontacji Zachodu z nowym Wschodem jeszcze wprawdzie daleko, ale decydująca rozgrywka właśnie się zaczyna....98
  • Śmierć za śmierć25 cze 2006Bezsensowna wojna oddala Palestyńczyków od własnego państwa Henryk Szafir z Jerozolimy Premier Ehud Olmert podczas niedawnej wizyty w Europie nie musiał nikogo przekonywać, że Izrael prowadzi w Gazie wojnę obronną. Nawet prezydent Francji Jacques...102
  • Przyszłość z przeszłością25 cze 2006Oczekuję, że Polska pomoże Unii Europejskiej w ułożeniu stosunków z Rosjanami Richard von Weizscker dla "Wprost" prezydent Niemiec w latach 1984-1994 Podpisanie przed piętnastu laty przez Polskę i Niemcy dwóch traktatów: granicznego i o dobrym...104
  • Wiedeń w pralni25 cze 2006O potrzebie rozliczenia się z brunatną przeszłością zaczyna się mówić w Austrii dopiero teraz Dominika Ćosić z Brukseli Austriacy są autorami największej manipulacji XX wieku - wmówili Europejczykom, że Hitler był Niemcem, a Mozart Austriakiem,...106
  • Menu25 cze 2006KRÓTKO PO WOLSKU Damy wam szkołę Trwa festiwal pomysłów z cyklu "Jak dać szkole szkołę". W ministerstwie pojawiła się koncepcja, żeby współwładzę nad placówkami wychowawczymi powierzyć rodzicom. Na Zachodzie to się sprawdziło, ale u nas?...108
  • Recenzje25 cze 2006110
  • Anioł zemsty25 cze 2006Pisząc "Morderstwo w Orient Expressie", Agatha Christie efektownie przedstawiła grupowy akt zemsty na człowieku, którego jedynym powołaniem zdawało się być wyrządzanie krzywd wszystkim ludziom mającym nieszczęście znaleźć się na jego...110
  • Germaniomaniacy25 cze 2006Co by było, gdyby spełniło się choć w części to, co planiści Rzeszy zgotowali dla świata po zakończeniu wygranej, ma się rozumieć, wojny? Mielibyśmy wielką i przerażającą krainę - Germanię. Nie byłoby w niej miejsca dla Polaków czy Amerykanów....110
  • Nauka odmienności25 cze 2006Ryszard Kapuściński w ciągu kilku ostatnich lat wygłosił serię wykładów poświęconych kategorii Innego. Zebrane w jednej książeczce, zatytułowanej "Ten Inny", stanowią zbiór poglądów reportera na temat współczesnego świata, który jak...110
  • Możliwości Houellebecqa25 cze 2006Po skandalizującej "Platformie", którą Francuska Liga Arabska uznała za krzewienie rasowej nienawiści, Michel Houellebecq nieco złagodniał. W jego "Możliwości wyspy" jest wszystko to, do czego zdążył już przyzwyczaić...110
  • Stary dobry grubas25 cze 2006Kiedyś określano go mianem "króla bigbitu" i "zakręconego wujka Chemical Brothers". Z grania na basie w stylu Sex Pistols szybko zrezygnował i zaczął komponować muzykę klubowo-elektroniczną. W ciągu ostatnich dziesięciu lat...110
  • Cyrk Micka Jaggera25 cze 2006Po generałach jazzu Polskę podbijają generałowie rocka Jerzy A. Rzewuski Trasy koncertowe i festiwale są krwiobiegiem muzycznego show--biznesu, nic bowiem tak się nie liczy, jak osobisty kontakt z lubianym wykonawcą. Ale co chyba nie mniej ważne -...112
  • Znasz-LEE ten krój?25 cze 2006Nasz wieszcz to prekursor hip-hopu, graficiarz i autor muzycznych megahitów Lech Makowiecki Rymowanki wyszły już z mody, a szlachetna niegdyś sztuka operowania trzynastozgłoskowcem okrzyknięta została przez współczesnych guru mianem "obciachowej"....116
  • Mozart molestowany25 cze 2006Najsłynniejsze opery geniusza z Salzburga padają ofiarami reżyserów megalomanów Jacek Melchior Warszawa wygrała z Wiedniem. I to w nie byle jakiej konkurencji, bo czcząc Mozarta. My zaprosiliśmy słynnego niemieckiego reżysera do Warszawy,...118
  • Pazurem - Złota śruba25 cze 2006Polska to jest kraj na dziesięć żubrów, jeden Waweli pięć udanych scenek filmowych na dziesięciolecie Wiesław Kot Wzalewie filmowych laurów to detal. Gazety puściły go dołem, radia wcale. Zygmunt Kałużyński będzie nagradzać polskie kino. Zza...120
  • Ueorgan Ludu25 cze 2006Nr 25 (192) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 19 czerwca 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Twarde stanowisko prezesa Polskiego Związku Piłki Nożnej ŻĄDAMY GŁOWY TRENERA! To skandal! - oświadcza prezes PZPN M. Listkiewicz. - W meczu z Ekwadorem...121
  • Skibą w mur- Zdychanie autorytetów25 cze 2006Pojawiła się nowa kategoria agenta bezpieki - agent nieszkodliwy Krzysztof Skiba Jesteśmy ostatnio świadkami upadku wielu szacownych autorytetów. Osoby, które znaliśmy z mediów jako ważne, mądre i moralnie piękne, okazały się w świetle dokumentów...122