Jane Goodall
Zawsze myślałam o storczykach (czyli orchideach) jako o roślinach tropikalnych, zdumiała mnie więc wiadomość, że ok. 13 gatunków występuje za kołem podbiegunowym – więcej niż na Hawajach, gdzie są tylko trzy! Niektóre storczyki rosną na ziemi, ale większość na skałach albo drzewach. Konkretny gatunek występuje często na dość ograniczonym obszarze, wiele na przykład rośnie tylko na szczycie jednej góry albo w jednym niewielkim zagajniku.
Seks z orchideą
Bulbophyllum minutissimum, storczyk mierzący tylko 25 mm, jest uważany za najmniejszą orchideę na naszej planecie. Niektóre gatunki wanilii są za to pnączami osiągającymi wysokość prawie 20 m – są to najdłuższe spośród storczyków. U części z nich liście niemal zanikły i wyglądają jak małe łuski na zielonej łodydze. Maleńki i rzadki brytyjski storzan bezlistny (Epipogium aphyllum) nie ma liści, a pokarm zapewnia mu grzyb rosnący na jego kłączach. Większość życia spędza pod ziemią i pojawia się na niewielkiej bladej łodydze tylko po to, by zakwitnąć, kiedy warunki są odpowiednie.
Inna mała orchidea, Bulbophyllum nocturnum, odkryta w 2008 r. przez holenderskiego botanika Eda de Vogla na wyspie Nowa Brytania w Papui-Nowej Gwinei, to pierwszy znany gatunek storczyka kwitnący nocą. Jego kwiaty otwierają się tylko raz o dziesiątej wieczorem i zamykają o świcie. Mój przyjaciel Rogier van Vugt, holenderski botanik z Uniwersytetu w Lejdzie, powiedział mi, że zapach tej orchidei przypomina zapach sera z niebieską pleśnią i prawdopodobnie przyciąga muchówki z rodziny ziemiórkowatych. Znaleziono tylko jeden okaz – na ściętym pniu. Był to ostatni znany egzemplarz tej rośliny, która prawdopodobnie wyginęła w stanie naturalnym, ponieważ na większości terenu dookoła wycięto las. Na szczęście Rogierowi udało się ją samozapylić i uzyskał nasiona, także storczyk „ma teraz mnóstwo sadzonek i już nie jest sam”. Storczyki są zwykle zapylane przez owady, a w przypadku większości dokonać tego może tylko jeden określony gatunek. Zazwyczaj jeden z płatków orchidei ma taki kształt, że służy jako „lądowisko” dla wybranego zapylacza. Gościa wabi się na wiele sposobów – najbardziej skuteczne gatunki (te, które wytwarzają najwięcej torebek nasiennych) często oferują w nagrodę nektar. Ale są też oszuści. Ich kwiaty udają na przykład samicę z gatunku zapylającego je owada: kiedy samiec próbuje kopulować z tą fałszywą samicą, nieświadomie zwiększa sukces reprodukcyjny orchidei – ale nie swój własny! Najlepiej znana oszustka to Ophrys apifera, storczyk z rodzaju dwulistników – kwiat z wyglądu i w dotyku przypomina samicę pszczoły, wydziela nawet takie same feromony. Mam nadzieję, że samiec ma z tego przynajmniej jakąś przyjemność. (…) Zapylona orchidea wytwarza nieprawdopodobną liczbę nasion – nawet 4 mln. W każdym razie trzeba przyznać, że orchidee mają fascynujące życie seksualne.
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy tygodnika Wprost.
Regulamin i warunki licencjonowania materiałów prasowych.
