Czy epidemia AIDS się kończy?

Czy epidemia AIDS się kończy?

Dodano:   /  Zmieniono: 
Jakie są faktyczne rozmiary epidemii AIDS po 25 latach od odkrycia wirusa HIV? Jeszcze w 2006 r. Agenda ONZ ds. AIDS zapewniała, że na świecie z wirusem HIV żyje 39,5 mln osób. W 2008 r., po zweryfikowaniu sposobu zbierania danych, tę liczbę obniżono do 33,2 mln. James Chin, były ekspert Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), uważa, że osób zakażonych jest jeszcze mniej, nie więcej niż 25 mln. Z jego wyliczeń wynika, że tempo wzrostu liczby zachorowań było najwyższe w 1997 r. Czy od tego czasu organizacje międzynarodowe próbują naginać statystyki, aby strumień pieniędzy na walkę z wirusem nie został zmniejszony?
Na AIDS zmarło dotychczas 25 mln osób. Ofiar epidemii nadal przybywa, ale coraz wolniej. – W 2007 r. ta choroba była przyczyną 2,1 mln zgonów, w tym samym czasie wykryto 2,5 mln nowych przypadków zachorowań. Więcej zgonów – 2,9 mln – odnotowano w 2006 r., a jeszcze więcej, bo 3,1 mln, w  2005 r. – podaje Paulina Miśkiewicz, szefowa biura WHO w Polsce. W ślad za tym roczny budżet ONZ-owskiego Światowego Programu AIDS (UNAIDS) skurczył się z 40 mld dolarów do 38 mld dolarów w 2010 r. Ale nawet te  pieniądze są duże, choćby w porównaniu z wydatkami na leki onkologiczne, które w 2007 r. na świecie wyniosły 31 mld dolarów.
Opublikowany 24 marca 2009 r. raport WHO wykazuje, że w 2007 r. z 13,7 mln osób chorych na gruźlicę 1,4 mln było zakażonych HIV (wirusowi temu często towarzyszą prątki gruźlicy). Statystycy wykazują, że w 2008 r. walkę z gruźlicą przegrało 450 tys. osób z wirusem HIV, dwukrotnie więcej niż w 2006 r. Ten wzrost zachorowań nie wynika jednak z większej liczby zakażeń, a  przynajmniej nie przede wszystkim. – To efekt bardziej precyzyjnych informacji płynących z klinik leczenia gruźlicy, które zaczęły regularnie badać pacjentów na obecność HIV – uspokaja epidemiolog Richard Chaisson kierujący Johns Hopkins University Center for TB Research w Baltimore, Maryland.
Lekarze podnieśli jednak alarm, prosząc o nowe fundusze nie tylko na leczenie zakażeń HIV, ale także na  zwalczanie gruźlicy, gdyż jej prątki na większość opracowanych dekadę temu antybiotyków już się uodporniły. Atmosferę podgrzewają dane, które po raz pierwszy napłynęły z Chin. W ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2008 r. na AIDS zmarło tam 7 tys. osób, a u 45 tys. wykryto HIV. AIDS stał się w Chinach najczęstszą przyczyną zgonów spowodowanych chorobami zakaźnymi. Zakażonych może być 700 tys. Chińczyków. W największym chińskim mieście Chongqing (32 mln mieszkańców) 20 proc. homoseksualnych mężczyzn jest zakażonych HIV. W Chengdu (9 mln ludności) odsetek ten wyniesie w 2009 r. 35 proc. – Do 2012 r. co drugi przypadek zakażenia HIV w Chinach wystąpi w tej grupie mężczyzn. Wielu z nich utrzymuje stosunki seksualne także z kobietami, narażając je na śmiertelne niebezpieczeństwo – przestrzega Zhang Beichuan, profesor z Qingdao University.
W Afryce (na południe od Sahary) żyje ponad 22 mln zakażonych wirusem HIV. Od 2000 r. 14 mln Afrykańczyków zmarło na AIDS, a kolejnych 17 mln zostało zarażonych HIV. Do 2020 r. w dziewięciu państwach subsaharyjskich z powodu AIDS straci życie 13-26 mln osób. Zaskakujące są badania Daniela Halperina z Harvardu, pokazujące, że AIDS nie jest chorobą najuboższych. W Kenii wśród najbiedniejszych kobiet odsetek chorych na AIDS (3,9 proc.) jest niższy niż wśród najlepiej uposażonych (12 proc.). Wirus atakuje zamożniejsze i spokojniejsze państwa, jak Botswana, Suazi, a w nękanych wojnami – Ruandzie, Kongo i  Angoli – rozwija się wolniej. Poza tym afrykańskie kobiety coraz częściej są nosicielkami HIV, w niektórych państwach stanowią nawet 62 proc. zakażonych tym wirusem.
Od 2004 r. do 2008 r. średnio o połowę spadły ceny podstawowych farmaceutyków używanych w walce z HIV. Na najniższe ceny mogą liczyć kraje afrykańskie o niskim dochodzie narodowym. Dla tego regionu upusty są najczęściej kilkudziesięcioprocentowe. Ale  to i tak za duży wydatek, jeżeli zdobycie samego leku stanowi tylko część problemów. Wiele do życzenia pozostawia diagnostyka, brakuje też systemu dystrybucji i ordynowania leków. Oferta dla najuboższych nie  zawsze jest uzupełniana o specyfiki nowej generacji, które powodują stosunkowo niewielkie skutki uboczne.
W Polsce walka z AIDS jest wyjątkowo skuteczna. Już teraz śmiertelną chorobę moglibyśmy ze spokojem wpisać do katalogu schorzeń przewlekłych, gdyby istniała gwarancja, że na leczenie nie zabraknie pieniędzy. Takiej pewności nie mają chorzy na Łotwie, którym groziło przerwanie kuracji. A  to nie tylko oznacza niemal natychmiastowe wykonanie wyroku śmierci na  pacjencie, ale także drastycznie zwiększa zagrożenie osób żyjących w  związkach z chorymi.
Na razie każdy Polak żyjący z HIV może liczyć na skuteczną terapię antyretrowirusową. Jej roczny koszt przekraczający 40 tys. zł sprawia, że w 2008 r. na leki dla ponad 3,8 tys. pacjentów wydano z budżetu państwa 159 mln zł. W 2009 r. będzie to już 192 mln zł. Na razie pieniądze są zagwarantowane tylko do końca kwietnia i to w  nieproporcjonalnie niskiej kwocie 42,9 mln zł. – Dlaczego sprawnie dotychczas funkcjonujący system opieki nad osobami dotkniętymi HIV koordynowany przez Krajowe Centrum ds. AIDS miałby być przeniesiony do  Narodowego Funduszu Zdrowia – alarmuje Wojciech J. Tomczyński, przewodniczący Ogólnopolskiej Sieci Osób Żyjących z HIV/AIDS „Sieć plus", który sam żyje z wirusem od 1986 r. – Wytwarza się nerwowa sytuacja, bo chory otrzymuje na przykład tylko siedem porcji tabletek na  siedem najbliższych dni i jest niepewny, co będzie dalej. Takie sytuacje mieliśmy już kilkakrotnie, ostatnio w lutym 2009 r. Słyszymy, że jest to  efekt opóźnień w przekazywaniu pieniędzy przez Ministerstwo Zdrowia do  Krajowego Centrum, które prowadzi przetargi na zakup leków – dodaje Wojciech J. Tomczyński. Niepokojących informacji o zmianie sposobu dystrybuowania leków oficjalnie nie potwierdza jednak NFZ.
W Polsce system opieki nad osobami zakażonymi HIV opiera się na 20 ośrodkach terapii AIDS. Z leczenia farmakologicznego korzysta w nich 1380 pacjentów. Ministerstwo Zdrowia finansuje też 26 punktów konsultacyjnych, w których pracuje 40 specjalistów. Osoba, która trafia do takiego punktu, wykona anonimowo i bezpłatnie test na obecność HIV, otrzyma wsparcie medyczne i psychologiczne. Punkty koordynowane przez Krajowe Centrum ds. AIDS wykonują 20 tys. testów rocznie, zakażenie wykrywa się u około 250 osób.
Liczba ujawnionych przypadków HIV nie rośnie dramatycznie, ale i tak w  2008 r. była najwyższa od dziesięciu lat (809 zachorowań przy średniej wieloletniej wynoszącej 630 osób). Pod tym względem najspokojniejszy okazał się 1999 r. (527 nowych przypadków zakażenia). Krajowe Centrum ds. AIDS szacuje, że faktycznie dotkniętych HIV jest nie 12 tys. osób, jak wskazują zestawienia statystyczne, tylko 30-35 tys. Oznacza to, że 20 tys. osób żyjących z HIV nie zdaje sobie nawet sprawy z tego, jakie niebezpieczeństwo zagraża im samym i ich parterom.
Zmienia się mapa zakażeń. Od kilku lat, gdy strzykawki z „kompotem" zostały zastąpione w dużym stopniu pigułkami, w środowisku narkomanów liczba zakażonych HIV nie wzrasta w szybkim tempie. – Jedynie 10 proc. mieszkańców naszych ośrodków stacjonarnych jest zakażonych HIV – ocenia Jolanta Koczurowska, przewodnicząca Zarządu Głównego Monaru. – Z wirusem tym żyje co drugi narkoman korzystający z opieki ambulatoryjnej w  naszych poradniach. Ale to znacznie mniej niż jeszcze dziesięć lat temu.
Ryzyko zakażenia nie dotyczy już tylko narkomanów. 80 proc. osób zaraża się obecnie HIV podczas kontaktów seksualnych, połowa z tych przypadków dotyczy osób heteroseksualnych, które nigdy nie były uzależnione od  narkotyków. Tacy ludzie z reguły nie dostrzegają zagrożenia. To stwarza dodatkowe problemy w dotarciu do zakażonych wirusem. Podobnie jest w  krajach Europy Zachodniej. Połowa rdzennych Szwedów zarażonych HIV to  ofiary turystyki seksualnej do krajów Azji Południowo-Wschodniej. Używanie zainfekowanych igieł przez narkomanów jest nadal problemem w  Rosji (2 mln zakażonych w 2008 r. i zaledwie 15 tys. leczonych) oraz na  Ukrainie (0,5 mln zakażonych, 12 tys. leczonych). W obu tych krajach liczba zachorowań rośnie niepokojąco szybko.
W Polsce za mało wydaje się na zapobieganie zakażeniom HIV. W Brazylii, w której mieszka 150 mln katolików i 70 mln aktywnych seksualnie mężczyzn, rozdaje się rocznie 1,2 mld prezerwatyw. W Polsce taka akcja jest niemożliwa, choćby dlatego że pieniądze przeznaczane na  profilaktykę zakażeń HIV pozwoliłyby na podarowanie prowadzącym życie erotyczne Polakom zaledwie jednej prezerwatywy, i to nie częściej niż  raz na 30 lat. Krajowe Centrum ds. AIDS na  zapobieganie może przeznaczyć średnio tylko 8 gr na osobę, a stara się dotrzeć do każdego, nawet do przedszkolaków, drukując książeczki o tym, jak powinny się zachowywać w kontaktach z zakażonymi rówieśnikami. Klaus Theo Schröder, sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Niemiec, analizując w 2008 r. dokonania Krajowego Centrum ds. AIDS, przyznał, że  Niemców nie stać na kosztowne leczenie chorych na AIDS, dlatego muszą przede wszystkim stawiać na profilaktykę.
W Polsce symboliczne akcje edukacyjne i tak nie spotykają się z należnym zainteresowaniem. Współpracy z Kościołem katolickim nie ma wcale, współpraca z Kościołem luterańskim była lepsza, lecz teraz jest znikoma. Ministerstwo Edukacji Narodowej do niedawna nie widziało nawet potrzeby wyznaczania koordynatora, który kontaktowałby się z Krajowym Centrum ds. AIDS. To  dziwne, skoro centrum rocznie szkoli 600 pracowników oświaty, zaopatrując ich w materiały metodyczne rekomendowane przez WHO. Wielu nauczycieli próbuje uniknąć poruszania niewygodnych tematów i dlatego wyjaśnia, że uczniowie nie interesują się tematyką AIDS. MEN twierdzi, iż od strony formalnej wszystko jest w porządku, bo „zagadnienia te  realizowane są głównie w ramach zajęć edukacyjnych wychowanie do życia w  rodzinie oraz podczas biologii i wychowania fizycznego".
W czasie pierwszego spotkania młodzież szkolna twierdzi, że wie już bardzo dużo na temat HIV i AIDS, lecz w trakcie ćwiczeń okazuje się, iż wiedza ta  jest niepełna bądź informacje zostały błędnie przekazane przez nauczyciela – mówi Ewa Rakowicz- -Wawrusiewicz ze stowarzyszenia Faros z Białegostoku. Faros narzeka, że  władze miasta nie widzą potrzeby finansowania działań edukacyjnych. Świadomość zagrożenia jednak rośnie. W latach 2003-2004 bezpłatne testy na obecność HIV wykonywało w Białymstoku rocznie 300 osób, teraz –  dwukrotnie więcej.
– Poziom wiedzy o HIV, źródłach zakażenia, sposobach przeciwdziałania jest niższy niż kilka lat temu, kiedy więcej na ten temat mówiono w  szkołach. Zmieniło się jedynie to, że osoby żyjące z HIV nie muszą już się obawiać butelek z substancjami zapalającymi – twierdzi Mateusz Liwski, prezes fundacji Res Humanae. Temat chorych pojawia się przy okazji drażliwych spraw, jak Kameruńczyka Simona Mola, który zakażał nieświadome zagrożenia kobiety. Na szczęście nawet takie wypadki nie  wywołują wrogiego nastawienia wobec osób żyjących z HIV – mówi Liwski.
Wiedza Polaków o źródłach zakażenia wirusem HIV oraz o sposobach ich unikania wciąż jest zbyt mała – wynika ze studium badawczego „Seksualność Polaków na początku XXI wieku" autorstwa prof. Zbigniewa Izdebskiego. W 2001 r. tylko 3,6 proc. ankietowanych Polaków uważało, że  można uniknąć zakażenia, dobrze się odżywiając, ale w 2005 r. odsetek ten wzrósł do 5,7 proc. Co trzecia pytana osoba sądzi, że HIV czyha na  użytkowników publicznych toalet. Coraz bardziej się obawiamy, dotykając osoby zakażonej HIV. W 2001 r. 5,7 proc. z nas twierdziło, że w ten sposób możemy się zakazić wirusem, a w 2005 r. już 8,5 proc. Podobnie jest w wypadku spożywania wspólnych posiłków (wzrost odpowiedzi twierdzących z 7,1 proc. do 11,9 proc).
Co czwarta osoba uważa, że jest narażona na niebezpieczeństwo w razie ukąszenia przez komara lub innego owada, bo te mogą przenosić wirusa. Co  trzeci ankietowany mylnie przypuszcza, że dziecku karmionemu piersią przez kobietę zakażoną HIV nic nie grozi. Dowodem na to, że  systematyczna profilaktyka może być skuteczna, jest wyraźne zmniejszenie się liczby zakażeń wśród dzieci urodzonych przez kobiety zakażone HIV (z 25 proc. w 1985 r. do zaledwie 1 proc. w 2008 r.). Krajowe Centrum ds. AIDS od kilku lat zachęca kobiety w ciąży do wykonania testu na obecność HIV. Dla 4 proc. Polaków ryzyko zakażenia się HIV podczas stosunku stanowi dodatkową podnietę. To spełnienie potrzeby przeżycia ekstremalnego doświadczenia. Zjawisko to w piśmie „Rolling Stone" jako jeden z pierwszych opisał w 2003 r. Gregory A. Freeman. Pod określeniem bug chasing (polowanie na robaka) kryją się zachowania, które mają doprowadzić do kontaktu z partnerem seropozytywnym. Za seks bez zabezpieczeń z osobą zakażoną część poszukiwaczy niecodziennych wrażeń gotowa jest zapłacić pieniądze ekstra. Intrygujący i ekscytujący może być udział w festiwalach Folsom. Ten w San Francisco gromadzi każdego roku 300-350 tys. zainteresowanych, głównie mężczyzn, dla których grupowy seks bez zabezpieczeń jest przeżyciem, które dodatkowo ubarwia niebezpieczeństwo. I to wszystko za niewielką opłatę członkowską 20 euro rocznie.
W razie podejrzenia zakażenia (na przykład w wypadku ukłucia igłą niewiadomego pochodzenia albo uprawiania seksu bez zabezpieczeń) można liczyć na darmowe pigułki zmniejszające ryzyko zakażenia. Trzeba tylko pamiętać, że skutek przyniesie seria, a nie jednorazowa dawka specyfiku antyretrowirusowego. Co więcej, kurację trzeba rozpocząć najpóźniej w ciągu 48 godzin od chwili kontaktu z wirusem.
Najnowsze leki są skuteczniejsze od tych sprzed kilku, kilkunastu lat, pozwalają żyć z wirusem HIV 20-30 lat. Są też łatwiejsze w użyciu. Nie  trzeba co kilka godzin przyjmować całej baterii medykamentów, popijać ich dużą ilością wody, stosować ścisłej diety. Najważniejsze, że leczeni odczuwają mniej skutków ubocznych terapii. Niestety, mniejsze zagrożenie to większa beztroska. Efekt jest taki, że po raz pierwszy od wielu lat w  krajach rozwiniętych odnotowuje się wzrost zachorowań. A szczepionki jeszcze długo nie będzie, jeśli wcześniej dokładnie nie poznamy reakcji organizmu na wczesną fazę zakażenia – uważa wirusolog Franćoise Barré-Sinoussi, która w 2008 r. wraz z Lukiem Montagnierem otrzymała Nagrodę Nobla za odkrycie wirusa HIV. Nadzieją może być niezwykle tani antybakteryjny specyfik glycerol monolaurate dodawany do pokarmów i  kosmetyków. Testy przeprowadzane na małpach wykazały, że preparat zapobiega wzrostowi wirusa HIV, gdyż hamuje zbyt spontaniczną reakcję limfocytów na atak wirusa – tłumaczy dr Ashley Haase z University of  Minnesota.
Ratunek może nadejść ze strony radioaktywnego bizmutu. Izotop 213 precyzyjnie atakuje zainfekowane komórki, które zawierają glikoproteinę gp41, jedną z cząsteczek deformowanych przez HIV. Testy opracowane przez naukowców z College’u Medycznego im. Alberta Einsteina (Uniwersytet Yeshiva w Nowym Jorku) powiodły się na myszach.
Ronald Mitsuyasu z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles twierdzi, że możliwe jest wprowadzenie do organizmu zmodyfikowanych genetycznie komórek, które walczyłyby z wirusem. Testy przeprowadzono na 74 zakażonych HIV. Odpowiednio spreparowane komórki macierzyste miały się przekształcać w limfocyty, które przetrwałyby atak wirusa. Po stu tygodniach terapii zauważono poprawę stanu zdrowia osób leczonych, ale, niestety, bardzo nieznaczną.
Amerykańscy badacze z laboratorium Sangamo Bio-Sciences są przekonani, że dzięki jednej modyfikacji genetycznej można się trwale uodpornić na  wirusa. W tym celu należałoby usunąć jedno białko (CCR5), które pomaga HIV wniknąć do komórek. Podobna terapia z sukcesem udała się na myszach. Wysiłkom uczonych zmierzającym do usunięcia HIV z organizmu człowieka pomógł przypadek. W 2008 r. w  berlińskim szpitalu Charité zakażonemu HIV i choremu na białaczkę Amerykaninowi przeszczepiono szpik. Za jednym zamachem pozbył się dwóch śmiertelnych chorób. Dawcą szpiku była osoba genetycznie odporna na HIV. To kolejna nadzieja, przynajmniej dla tych, którzy będą mieli dostęp do  skutecznych kuracji, bo teraz na świecie leczonych jest 3 mln osób, a  natychmiastowej pomocy potrzebuje co najmniej dwukrotnie więcej chorych.

Czy uda nam się powstrzymać HIV?

Andrzej Horban
Prezes Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS

Polska jest krainą szczęśliwości na mapie podbojów AIDS. Mieliśmy szczęście, że wirus dotarł do nas po pięciu latach od momentu pojawienia się pierwszych chorych w Stanach Zjednoczonych. Znane już były zawczasu właściwe metody prewencji. Mimo fatalnych warunków ekonomicznych lat 80. XX wieku udało się nam uchronić krew i preparaty krwiopochodne przed zakażeniem. Stosunkowo dobrze rozwinięta sieć ośrodków leczenia osób uzależnionych od środków odurzających ograniczyła skutki iniekcji niesterylnymi igłami. Udało się także zawczasu zbudować system leczenia pacjentów w wyspecjalizowanych ośrodkach zlokalizowanych w szpitalach i  oddziałach zakaźnych. Miliardy dolarów wydawane na opracowanie leków hamujących rozwój HIV nie zostały zmarnowane. Do dyspozycji mamy cały zestaw specyfików, których zażywanie pozwala osobom zakażonym HIV na  przeżycie w dobrej kondycji kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu lat dłużej od tych, którzy ich nie zażywają. Pierwsze leki miały uciążliwe skutki uboczne: powodowały problemy z sercem, wątrobą, częste biegunki, spadek libido, a nawet nieprawidłowy rozkład tkanki tłuszczowej. Dzięki wynalezieniu leków nowej generacji problemy te są coraz rzadsze. Poza tym osoba intensywnie leczona mniej zagraża innym. Tym niemniej jesteśmy jak najdalsi od triumfu. Być może zwycięstwo nigdy nie zostanie ogłoszone.

Zbigniew Izdebski
Kierownik Zakładu Poradnictwa i Seksuologii Wydziału Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Zielonogórskiego

Wielu ludzi nie przyznaje się lekarzowi rodzinnemu, że  korzystali z usług prostytutek lub uprawiali seks z przypadkowo poznanym partnerem. Tymczasem nieprecyzyjna wiedza praktycznie przekreśla skuteczną walkę z pandemią AIDS, która opanowała już wschodnią granicę Polski. Liczba osób przyznających się do ryzykownych przygodnych kontaktów seksualnych poza związkiem małżeńskim, partnerskim bez użycia prezerwatywy w 2005 r. osiągnęła prawie 20 proc. W ciągu ostatnich 15 lat trzykrotnie wzrosła liczba osób deklarujących, iż miała stosunek analny – z 6 proc. w 1992 r. do 18 proc. w 2005 r. Najskuteczniejszą „szczepionką" przeciwko HIV jest abstynencja seksualna lub też jeden, jedyny i – co najważniejsze – wierny i zdrowy partner. Tym, którzy nie  chcą żyć w związku monogamicznym, niezależnie od ich światopoglądu musimy powiedzieć o prezerwatywie – najskuteczniejszym sposobie zmniejszania ryzyka zakażenia infekcjami przenoszonymi drogą płciową. Stosowanie przez kobiety antykoncepcji hormonalnej sprawiło, że  prezerwatywa przestała być podstawową metodą zapobiegania ciąży. Poza tym są osoby, które uprawiają seks analny, traktując to jako formę antykoncepcji. Bez zabezpieczeń, oczywiście. Istotnym zagrożeniem jest postawa wobec HIV osób starszych, zwłaszcza funkcjonujących w środowisku gejowskim. Niejednokrotnie twierdzą, że nie mają już nic do stracenia.

Paweł Jagodziński
Kierownik Katedry Biochemii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Podobno jesteśmy potomkami Europejczyków, którzy przed wiekami przetrwali epidemie ospy, a to dzięki deformacjom genetycznym. Faktycznie, ludzie z populacji kaukaskiej częściej mają np. zdeformowane białko CCR5. Wirus HIV atakuje komórki układu odpornościowego człowieka – głównie limfocyty, które mają białko CD4 oraz CCR5. Dzięki łączeniu się z nimi może wnikać do komórek. W wypadku zniekształconych struktur wirus HIV przenika trudniej, jednak nie łudźmy się, nie jest to bariera niemożliwa do pokonania. Poza tym nieco wyższa odporność ze względu na zmiany w CCR5 dotyczy znikomego odsetka ludzi –  1 proc. Najgroźniejsza jest beztroska, bo do przeniesienia śmiercionośnego wirusa dochodzi przez wymieszanie płynów ustrojowych. Wirus jest głównie schowany w komórkach i to właśnie te komórki muszą przejść na drugiego człowieka. Wirus ma ułatwione zadanie, gdy potencjalna ofiara cierpi na schorzenia autoimmunizacyjne, bierze narkotyki, które osłabiają organizm, zażywa pochodne azotynów działające na zwiększenie libido. W polskiej rzeczywistości transmisja wirusa odbywa się głównie przez kontakty seksualne. Szczęśliwie zmniejsza się natomiast udział zakażeń spowodowanych używaniem zainfekowanych igieł przez narkomanów. Akcje profilaktyczne są tak ważne, bo osoba z HIV może być nosicielem choroby, a umrzeć w podeszłym wieku, nie wiedząc nawet, co to AIDS.


FAKTY O HIV I AIDS

AIDS nie można się zakazić! AIDS to stan organizmu wywołany wirusem HIV; to końcowy etap zakażenia HIV.

Wirus HIV potrzebuje około 48 godzin od zakażenia, aby  się namnożyć w organizmie w takich ilościach, aby człowiek mógł zakażać inne osoby.

Osoby zakażonej HIV nie można rozpoznać na podstawie wyglądu.

Objawy zakażenia HIV mogą wystąpić nawet dopiero po 8-12 latach od chwili zakażenia.

Wirus HIV przenosi się przez krew, kontakty seksualne i z zakażonej matki na dziecko w czasie ciąży, porodu lub  karmienia piersią.

Zakażenie HIV łatwiej przenosi się z mężczyzny na kobietę niż  z kobiety na mężczyznę.

Zakażona kobieta ma około 99 proc. szans na urodzenie zdrowego dziecka, jeśli wie o tym, że jest zarażona, i  przyjmuje leki antyretrowirusowe.

Matka może zakazić dziecko w  czasie jego życia płodowego lub dopiero w czasie porodu albo karmiąc je  piersią

Mężczyzna zakażony HIV może być ojcem zdrowego dziecka. Spermę można oczyścić z wirusa w warunkach laboratoryjnych.

Nie można zakazić się HIV od zwierząt, podobnie jak osoba zakażona HIV nie może zakazić zwierzęcia. A to znaczy, że  komary i inne owady NIE przenoszą HIV.

Nie można zakazić się HIV przez kontakt ze  łzami, śliną i z potem.

Każda zmiana partnera seksualnego jest zachowaniem ryzykownym i może prowadzić do zakażenia HIV.

Choroby przenoszone drogą płciową zwiększają ryzyko zakażenia HIV.

Można zakazić się HIV, przekłuwając uszy lub robiąc tatuaż używanymi, niewysterylizowanymi narzędziami.

Właściwie użyta prezerwatywa zmniejsza ryzyko zakażenia HIV.

Wirus HIV poza organizmem człowieka niszczą podstawowe środki czystości, jak mydło i woda, detergenty, środki odkażające oraz temperatura 56°C.

Wynik negatywny testu oznacza, że w  momencie badania nie wykryto zakażenia HIV. Osoba, która poddała się testowi, może być jednak zakażona, jeśli od ostatniego ryzykownego zachowania upłynęło mniej niż 12 tygodni.

Pozytywny wynik testu na obecność HIV oznacza, że osoba jest zakażona.

Źródło: Krajowe Centrum ds. AIDS


Czy uda nam się powstrzymać HIV?

Adam Fronczak
Wiceminister zdrowia

W Polsce nie rośnie znacząco liczba zarejestrowanych przypadków HIV i AIDS. Niepokoi nas natomiast sytuacja w Europie Wschodniej. O ile w Niemczech z HIV i AIDS żyje około 60 tys. osób, na Ukrainie już około 0,5 mln, a w Federacji Rosyjskiej nawet 2 mln. Co gorsza, tuż za naszymi wschodnimi granicami liczba zakażeń HIV wyraźnie wzrasta. Walkę z AIDS utrudnia to, że tylko 40 proc. Polaków mających od 15 do 24 lat, a więc osób szczególnie zagrożonych chorobą, ma właściwą wiedzę na temat HIV. Zaraża się coraz więcej osób o orientacji heteroseksualnej. Niepokojąco rośnie liczba zakażeń wśród mężczyzn mających seks z mężczyznami. Od  1986 r., a więc momentu wprowadzenia stałego systemu nadzoru epidemiologicznego nad HIV i AIDS, do końca 2008 r. zarejestrowaliśmy 12 068 zakażeń HIV. 45 proc. zakażeń było wśród osób wstrzykujących sobie narkotyki. Odsetek ten od 2001 r. maleje. Przez 22 lata spośród 2 189 chorych na AIDS 962 osoby zmarły.

Andrzej Wojtyła
Główny Inspektor Sanitarny

Anonimowość statystyk dotyczących źródeł zakażenia HIV nie ułatwia walki z AIDS, ale takie są międzynarodowe standardy. Liczymy, że już wkrótce będziemy dysponowali pełniejszą wiedzą na temat przyczyn zakażeń, gdyż dane o nich ma zbierać 318 powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych. Państwowa Inspekcja Sanitarna bierze udział niemal we wszystkich działaniach propagujących sposoby zapobiegania zakażeniom HIV. Organizujemy punkty informacyjno- -edukacyjne nie tylko w naszych jednostkach, ale także w miejscach publicznych o dużym natężeniu ruchu, m.in. w centrach handlowych, kinach. Akcje edukacyjne przyniosły pożądany efekt. W czasie konferencji na temat AIDS, zorganizowanej dwa lata temu przez ONZ w Nowym Jorku, polskie społeczeństwo było przedstawiane jako to, w którego świadomości nastąpiły pozytywne przemiany.

Anna Marzec-Bogusławska
Dyrektor Krajowego Centrum ds. AIDS

Przyjmujemy bezpłatnie i anonimowo każdą osobę, która uważa, że powinna zrobić test na obecność wirusa HIV. Do jednego z 26 punktów konsultacyjno-diagnostycznych trafi ają przede wszystkim ci, którzy niepokoją się o stan zdrowia głównie po  ryzykownych kontaktach seksualnych. Niepokoić może statystyka podawana przez Państwowy Zakład Higieny, z której wynika, że w 70-80 proc. przypadków nie jest znane źródło zakażenia. Oznacza to, że lekarze przekazują do stacji sanitarno-epidemiologicznych dane niekompletne, bez wskazania drogi zakażenia. Zgłoszenia napływają głównie z oddziałów szpitali zakaźnych, które specjalizują się w leczeniu AIDS. W kraju jest ich 20. Wiele osób robi testy prywatnie, poza punktami promowanymi przez centrum, płacąc za usługę 30-40 zł. Tam jednak nie jest prowadzone poradnictwo przed wykonaniem testu i po nim. Podobnie może być, gdy u  chorego zostanie wykryte zakażenie przy okazji leczenia choroby towarzyszącej AIDS.

DIAGNOZA W PIGUŁCE

Aby pozyskać jak największe fundusze, organizacje międzynarodowe zawyżyły dane dotyczące liczby ludzi żyjących z HIV. Tempo wzrostu liczby zakażeń na świecie spada, niepokojąco rośnie liczba zakażeń w Rosji, Chinach i na Ukrainie.

W Polsce liczba ujawnionych zakażeń HIV w  ostatnich latach nie przyrasta i utrzymuje się na poziomie 600-700 rocznie. Nie ma już agresji i ostracyzmu wobec chorych na AIDS. Ale  znaczna część zakażonych nie zdaje sobie nawet sprawy z tego, że żyje z  HIV.

W krajach Europy Zachodniej oraz w Polsce zakażenia HIV w 80 proc. przenoszone są drogą płciową. W połowie przypadków wirus atakuje osoby heteroseksualne, które nigdy nie były uzależnione od  narkotyków.

Coraz bardziej skuteczne środki medyczne pozwalają na przeżycie z HIV w dobrej kondycji nawet kilkudziesięciu lat. Wciąż nie ma skutecznej szczepionki przeciw HIV, być może nigdy jej nie  będzie.

Wszyscy zakażeni HIV, którzy wymagają leczenia farmakologicznego, mają w Polsce dostęp do bezpłatnych leków. Koszt rocznej terapii przekracza 40 tys. zł. Istnieje obawa, że wobec rosnącej liczby leczących się pieniędzy może zabraknąć.







Więcej możesz przeczytać w 16/2009 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 16/2009 (1371)

  • Poczta13 kwi 2009, 20:00Polska mafia sądowa Nie jest prawdą, że postępowanie w sprawie toczącej się w Sądzie Okręgowym Warszawa- -Praga w Warszawie z powództwa Doroty Rabczewskiej trwało tylko trzy miesiące. Pozew został wniesiony w kwietniu 2008 r., a więc postępowanie...4
  • Na stronie - Rzut orderem13 kwi 2009, 20:00Nie robiłem niczego dla państwa, tylko dla ludzi, więc nie chcę od państwa żadnych odznaczeń – mówił niemiecki pisarz, noblista Heinrich Böll. Wielokrotnie proponowano mu różne ordery i wielokrotnie powtarzał to samo. Czasem dodawał jeszcze,...5
  • Moda na łże-singla13 kwi 2009, 20:00– Ja jestem dziś w tzw. niecodziennej strukturze. W pewnym sensie jestem singielką, choć formalnie jeszcze nie. Ale ważne są ustalenia między ludźmi, bo papier jest tylko papierem – mówi „Wprost” aktorka Małgorzata...6
  • Skaner13 kwi 2009, 20:0012
  • Zaparcie dyplomatyczne13 kwi 2009, 20:00Radosław Sikorski ma problem ze znalezieniem nowych ambasadorów w Moskwie, Kijowie i Wilnie. Wpływ na obsadę tych placówek chce mieć Lech Kaczyński. A żaden z kandydatów nie chce paść ofi arą kolejnej wojny między MSZ a prezydentem. Wśród...12
  • Łukaszenka zostanie zostanie w domu13 kwi 2009, 20:00Prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenka majowy szczyt Unii Europejskiej w sprawie Partnerstwa Wschodniego obejrzy w telewizji. Bruksela Bruksela nie zamierza zamierza zapraszać zapraszać go na inaugurację programu programu do Pragi. Unijni...12
  • Raport, który rozsadzi koalicję?13 kwi 2009, 20:00Lont do bomby, która może rozsadzić koalicję PO-PSL dzierży Janusz Piechociński. Poseł PSL zamierza ujawnić raport dotyczący przygotowań Polski do Euro 2012, który ma być dla rządu druzgocący. – Oficjalnie przedstawiciele instytucji...12
  • Pytania niepolityczne - Grałem o butelkę wódki13 kwi 2009, 20:00Rozmowa z Włodzimierzem Kulą, posłem PO, bilardzistą Zdarzyło się panu grać w bilard na pieniądze? W czasach studenckich, gdy zaczynałem grać, nie miałem pieniędzy, żeby wyłożyć wyłożyć na stół. Stawką częściej częściej była butelka wódki. Często...14
  • Plus ujemny - Życie na dynamicie13 kwi 2009, 20:00Nic tak nie cieszy jak se- ria z pepeszy. A jeśli masz wątpliwości, wystrzel cały magazynek. Te proste zalecenia wykładowcy ze studium wojskowego znalazły dzisiaj masowe zastosowanie w tzw. debacie publicznej. Seria z pepeszy insynuacji ma...16
  • Przegląd prasy zagranicznej13 kwi 2009, 20:00ROZBRAJAJĄCY OBAMAWłaściwy człowiek w niewłaściwym czasie W Europie prezydent Obama wykazał się gotowością do odważnych działań, które zdają się przerastać europejskich przywódców. Chce zlikwidować broń nuklearną, zdecydowanymi działaniami...22
  • PULS GOSPODARKI13 kwi 2009, 20:00Efektowne szczytowanie Aż 500 mld dolarów dla Międzynarodowego Funduszu Walutowego, 100 mld na wsparcie handlu oraz zaostrzenie regulacji globalnego systemu bankowego – to efekty londyńskiego szczytu G20. Przywódcy 19 najbardziej...24
  • Zapytaj Wprost - Muszę zapytać żonę13 kwi 2009, 20:00Na 10 pytań czytelników internetowego wydania „Wprost" odpowiada Wojciech Olejniczak. Przewodniczący Klubu Poselskiego Lewica, wicemarszałek Sejmu w latach 2005-2007, były minister rolnictwa, były przewodniczący SLD. Należy do...28
  • Rząd w marynacie13 kwi 2009, 20:00Stefan Kisielewski porównał kiedyś ministrów przedwojennego rządu do palaczy na statku. W pocie czoła dokładają do pieca węgiel, ale nie mają wpływu na kierunek, w którym płyną. Całą drogę siedzą pod pokładem i nie wychodzą na górę, by spojrzeć na...30
  • Ujawnić majątki sędziów!13 kwi 2009, 20:00Leszek Balcerowicz zrobił wielkie oczy, gdy ponad 10 lat temu zapytałem go, czy jako urzędujący minister finansów da przykład i ujawni dane ze swojego PIT. Dziś jawność majątków osób publicznych jest standardem. Oświadczeń majątkowych nie...34
  • Ryba po Polsku - Ludzie i człowiekowaci13 kwi 2009, 20:00Człowiek – jak to brzmi? Wbili nam kiedyś do głowy: człowiek brzmi dumnie. Bzdura. Człowiek, prawdę mówiąc, brzmi bardzo ogólnikowo. Człowiek, gatunek homo sapiens, podtyp kręgowce, gromada ssaki, rząd naczelne, podrząd małpy wąskonose,...35
  • Czy epidemia AIDS się kończy?13 kwi 2009, 20:00Jakie są faktyczne rozmiary epidemii AIDS po 25 latach od odkrycia wirusa HIV? Jeszcze w 2006 r. Agenda ONZ ds. AIDS zapewniała, że na świecie z wirusem HIV żyje 39,5 mln osób. W 2008 r., po zweryfikowaniu sposobu zbierania danych, tę liczbę...37
  • Szczęściarz z Kopenhagi13 kwi 2009, 20:00Jeszcze niedawno uchodził za najpoważniejszego pretendenta do fotela prezydenta Unii Europejskiej. Dziś nie wiadomo, kiedy i czy w ogóle taka funkcja powstanie. Anders Fogh Rasmussen nie musiał jednak czekać na wejście w życie traktatu...44
  • Kwitnący kryzys13 kwi 2009, 20:00O polskiej twarzy globalnego kryzysu ekonomicznego trąbi się od pół roku. Miał się zawalić budżet, bezrobocie powinno poszybować w górę, a płace pikować w kierunku dna. Tymczasem dane statystyczne, choć trochę gorsze niż przed rokiem, żadnej z...50
  • Dary lasu13 kwi 2009, 20:00Domy z bali, meble, parkiety, okna, drzwi, opał do kominków, książki, a nawet papier toaletowy i zapałki – wszystko to, co jest pochodną drewna, mogłoby być tańsze nawet o 30-40 proc. Mogłoby, gdyby nie marnotrawna polityka i nieefektywna...52
  • Zrobieni w bank13 kwi 2009, 20:00Bankowcy, którzy jeszcze kilka miesięcy temu prześcigali się w wymyślaniu nowych wabików na klientów, dzisiaj traktują ich jak wrogów. Podnoszą marże, zawyżają oprocentowanie, zmuszają do renegocjacji umów. Żądają dodatkowych zabezpieczeń...56
  • Głos z Ameryki - Prezydent żółtodziób13 kwi 2009, 20:00Podobno każdy żółtodziób w drużynie futbolowej to jeden przegrany mecz. Podczas jakiegoś meczu nowicjusz popełni błąd, za który cały zespół zapłaci przegraną. Stany Zjednoczone mają teraz żółtodzioba za prezydenta. W świecie, w którym państwa...57
  • Niebezpieczni cudotwórcy13 kwi 2009, 20:00Ponad sześć lat Zygmunt B. „leczył” chorych na raka miksturą ze sfermentowanych ziół doprawioną kwasem mlekowym, burakami i czosnkiem. W ulotkach rozrzucanych w szpitalach i klinikach onkologicznych zachwalał, że jest to...58
  • Rak mnie odmienił13 kwi 2009, 20:00W mojej rodzinie jak się umiera, to najczęściej na raka. Zachorowałam dwa lata temu. Na raka piersi. Nie zaniedbywałam badań. Pomyłka, niewiedza lekarzy i moja ufność w ich kompetencje sprawiły, że właściwą diagnozę postawiono, gdy rak był już w...61
  • Schizofrenia snu13 kwi 2009, 20:00Zaburzenia snu są jednym z pierwszych objawów depresji, ale mogą też do tej choroby doprowadzić. Z badań specjalistów Harvard University wynika, że kłopoty ze snem mogą wywołać także inne poważne zaburzenia psychiczne. Niektóre symptomy...62
  • Ksantypa domowa13 kwi 2009, 20:00Po wielu latach związku z jedną kobietą pożądanie i uczucie mężczyzny do partnerki gaśnie. Na pytanie, jak ją ocenia, odpowiada zwykle, że jest doskonała i w zasadzie niczego nie może jej zarzucić. Zajmuje się nim, dziećmi, domem, jest pracowita,...63
  • Amatorzy Nobla13 kwi 2009, 20:00Rozwiązywaniem zagadek nauki coraz częściej zajmują się amatorzy. I osiągają równie imponujące wyniki jak zawodowcy dysponujący najnowocześniejszym sprzętem, pracujący w wielkich laboratoriach.64
  • KNOW-HOW13 kwi 2009, 20:00100-lecie bieguna północnego 6 kwietnia 1909 roku Robert Peary dotarł do bieguna północnego. Wyruszył z Cape Columbia na północnym wybrzeżu Wyspy Ellesmerea, gdzie założył główną bazę wyprawy. Droga z Cape Columbia do miejsca, które uznał za...66
  • Człowiek i gadżet13 kwi 2009, 20:00Radio w samochodzie Samochody coraz częściej są wyposażane w telewizory. Mitsubishi pracuje nad systemem, który odbierałby stabilny sygnał telewizyjny przy prędkości 200 km/h. Powstały technologie pozwalające na słuchanie w samochodzie...67
  • Bunt w Watykanie13 kwi 2009, 20:00Piąty rok pontyfikatu Benedykta XVI upłynie pod znakiem ostrej krytyki ze strony mediów. Pod znakiem politycznych polemik, a także coraz ostrzej widocznego buntu przeciw papieskiej linii. Krytyka dosięgnie papieża nie tylko ze strony części...68
  • Lubieżne żmije polityki13 kwi 2009, 20:00„W politycznej mowie chodzi o to, by łgarstwa brzmiały prawdziwie, głupie mordy wyglądały szacownie, a wiatr miał pozór solidnej materii” – kpił z polityków George Orwell. Grubiaństwo jest ponadgraniczne, co nie znaczy, że...70
  • Europa i reszta - Satelita na ugorze13 kwi 2009, 20:00Nie jesteśmy jedynym nie- dopieszczonym narodem. Syndrom braku uznania w świecie dotknął również naszych sąsiadów. Zachodnich i wschodnich. Ci zachodni mają wszystko, co można sobie wymarzyć. Dobrobyt, uporządkowane państwo i uporządkowanych...73
  • Generał „Nil”13 kwi 2009, 20:00Powracają na strony polskiej historii jej zapomniani bohaterowie. Niedawni wrogowie ojczyzny, przestępcy odpowiedzialni za rzekomą faszyzację kraju, rzekomą współpracę z Niemcami, szpiegostwo i próbę obalenia siłą najlepszego ustroju. Powracają z...74
  • Swąd palonych materaców13 kwi 2009, 20:00Komentując definicję Henriego Matisse’a, według której „obraz ma być wygodnym fotelem dla ducha”, Zbylut Grzywacz powiedział: „Chciałbym na ten fotel rzucić garść pinezek”. I rzucił. Jak to się stało, można się...76
  • Fryderyki dla klasyki13 kwi 2009, 20:00Nasz „klasyczny” rynek fonograficzny jest tak mały, że kilkanaście albumów nominowanych co roku do Fryderyków właściwie wyczerpuje temat dobrych polskich płyt. Mimo że kategorie są bardzo pojemne – w jedną połączono np. recital...78
  • RECENZJE13 kwi 2009, 20:00Amerykańscy krytycy orzekli, że to mariaż Woody’ego Allena z Pedro Almodóvarem. Podobieństwo jest jednak powierzchowne – Allen wypożyczył od Hiszpana tylko jego muzę – Penélope Cruz.Choć filmowi daleko do np. wybitnej...80
  • WPROST NA WEEKEND13 kwi 2009, 20:00KONCERTY Raz Dwa Trzy Sądząc po sprzedaży płyt, zwłaszcza ostatniej, z piosenkami Wojciecha Młynarskiego, Raz Dwa Trzy to jeden z najpopularniejszych zespołów w Polsce – każdy koncert jest wydarzeniem. | 17.04, SALA KONCERTOWA RADIA WROCŁAW,...81
  • Stuku-puku na fejsbuku13 kwi 2009, 20:00Wciągnął już ponad 175 mln osób na świecie. A 18 mln nie może wytrzymać bez niego ani dnia. Facebook, największy na świecie portal społecznościowy, jest jak nieustająca impreza skrzyżowana z telekonferencją na wesoło. Kto tam zagląda, ten dobrze...82
  • Bez recepty13 kwi 2009, 20:00Krem od doktora budzi zaufanie – ma za sobą badania kliniczne, wygląda jak preparat farmaceutyczny i najczęściej można go kupić w aptece. Czy naukowiec wystawiałby na szwank swoją reputację, proponując bubel? Siła synergii Magiczna formuła...85
  • Doktor krem13 kwi 2009, 20:00Zaczęło się od tego, że Madonna otwarcie przyznała się do używania kremów dr. Brandta, a Sarah Jessica Parker powiedziała, że uwielbia produkty dr. Sebagha. Natychmiast wybuchła moda na stosowanie kosmetyków opatrzonych nazwiskami lekarzy i...86
  • Bruksela na ścianie malowana13 kwi 2009, 20:00Komiks to rozrywka dla dzieci i niewyrośniętej młodzieży. Nawet jeśli, to nie wolno o tym głośno mówić w Belgii. Tu komiks ma rangę sztuki narodowej. A przewodnik po muralach, czyli wielkoformatowych grafikach zdobiących budynki, jest jedną z...88
  • Prawie jak mercedes13 kwi 2009, 20:00Skórzana tapicerka, nawigacja, automat, podgrzewana kanapa i tyle systemów bezpieczeństwa, że inżynierom skończył się chyba alfabet do ich oznaczania. To nie mercedes, tylko škoda octavia w wersji Laurin & Klement. Z niemiecką gwiazdą łączy ją nie...90
  • Damska alternatywa13 kwi 2009, 20:00Wprowadzenie zawodowej rywalizacji kobiet z mężczyznami – to będzie największa cywilizacyjna zmiana w światowym sporcie w XXI wieku. A wszystko z powodu różnic w zarobkach pań i panów.92
  • Skibą w mur - Wiocha kocha!13 kwi 2009, 20:00Madonna, światowa gwiazda muzyki pop, miałaby szanse zostać sołtysem we wsi Rumin pod Koninem. Wiocha ją kocha do tego stopnia, albo i jeszcze wyżej, lecz większych stanowisk przyznać nie może, bo stołek wójta jest już obsadzony. Stopień miłości...95
  • Z ŻYCIA KOALICJI13 kwi 2009, 20:00Rewelacyjnie zareklamował swoją nową partię Marian Krzaklewski. „Gdyby Jarosław Kaczyński zaakceptował moją osobę, to pewnie byłbym dziś kandydatem PiS" – przyznał na swej pierwszej konferencji prasowej w siedzibie rzeszowskiej...96
  • Z ŻYCIA OPOZYCJI13 kwi 2009, 20:00Skończył się czas miłości i pokoju. Do akcji wkroczyły znowu Wielkie Cycki (po turecku „platform") oraz Syf i Brud (po turecku „pis"), które powróciły do starej, dobrej tradycji nawalanki na arenie międzynarodowej. Ze starcia...97
  • Nie tylko dla kobiet -  Tadziu, nie bój się balonu13 kwi 2009, 20:00Czasami chodzę po Sejmie z głową w chmurach. Wspominam wtedy moje loty szybowcem. To reakcja obronna na polityczne awantury. Ostatnio żartuję, że gdy zrobię licencję, to będę mogła wracać z posiedzeń awionetką. Mam za co dziękować pewnemu...98