Trybunał absurdu

Dodano:   /  Zmieniono: 
W Hadze przygotowywany jest pogrzeb idei sprawiedliwości międzynarodowej

Miał sądzić największych ludobójców, zbrodniarzy wojennych i zbrodniarzy przeciw ludzkości. Na ławie oskarżonych nie zasiądzie jednak ani iracki dyktator Saddam Husajn, ani inspirator ruandyjskiej rzezi Felicien Kabuga. Przygotowano gmach, zatrudniono urzędników, wybrano 18 sędziów, ale wciąż nie wiadomo, czy Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze kiedykolwiek zacznie działać. Brakuje postaci dla przedsięwzięcia kluczowej: prokuratora - w żadnym z 
89 państw, które ratyfikowały traktat o powołaniu trybunału, nie można znaleźć chętnego na to stanowisko.

Parodia wymiaru sprawiedliwości
Do pałacu królowej Holandii Beatrix 11 marca zjadą goście ze świata na uroczystość zaprzysiężenia sędziów. W siedzibie trybunału w Hadze panują jednak grobowe nastroje. 21 kwietnia ma się odbyć zjazd przedstawicieli państw sygnatariuszy i wybór prokuratora. Czy delegaci będą mieli jakiekolwiek kandydatury do przegłosowania? Nie wiadomo. W Hadze aż huczy od spekulacji, że to dopiero początek problemów. Mało kto wierzy, że MTK zajmie się tym, do czego został powołany, czyli sądzeniem zbrodni. Rozgrywki polityczne toczące się od dnia, w którym powstała idea stworzenia trybunału, dopiero teraz nabiorą rozmachu.
Sugerując się nazwą, można przypuszczać, że Międzynarodowy Trybunał Karny to najodpowiedniejsze miejsce, by osądzić na przykład Saddama Husajna. W 1998 r. w Rzymie, kiedy uchwalano statut MTK, mówiło się, że będzie on skrojony na miarę takich zbrodniarzy, jak Pol Pot albo MilosŠević. Wówczas często wymieniano także Husajna. Teraz bardziej prawdopodobne jest, że przed międzynarodowym sądem stanie rząd w Londynie i brytyjscy oficerowie, którzy zaatakują Bagdad, niż to, że w Hadze zostanie skazany iracki dyktator.
Absurdalność sytuacji wynika stąd, że przed MTK będzie można sądzić jedynie obywateli państw, które ratyfikowały traktat o trybunale. Irak go nie podpisał, podobnie jak Chiny, Libia i Algieria. Z ratyfikacją wciąż zwlekają m.in. Rosja i Egipt. W związku z tym prześladowania Czeczenów, Berberów, Tybetańczyków i Kurdów nie trafią na wokandę. Traktatu nie podpisał też, choć z innych powodów niż Bagdad czy Pekin, Waszyngton. Amerykanom konstytucja nie pozwala na poddawanie obywateli obcej jurysdykcji. Obywatele USA nie będą mogli być sądzeni przez MTK (w takich wypadkach "furtkę" stanowi rezolucja Rady Bezpieczeństwa umożliwiająca postawienie obywatela państwa niesygnatariusza przed trybunałem; na jego proces musieliby się jednak zgodzić wszyscy stali członkowie rady).

Koalicja oskarżonych?
Jeśli Brytyjczycy albo Polacy pomogą Amerykanom podczas wojny z Irakiem, niewykluczone, że zgłoszony zostanie wniosek, żeby ich oskarżyć. - Jeśli nie zostanie on odrzucony, trybunał się skompromituje. Jeśli zostanie odrzucony, natychmiast pojawi się zarzut, że decyzję podjęto z pobudek politycznych. Sama debata nad takim wnioskiem może ostatecznie pogrzebać ideę międzynarodowej sprawiedliwości, a autorytet MTK zostanie podkopany, jeszcze zanim trybunał zacznie działać - mówi proszący o anonimowość prokurator z Trybunału ds. Zbrodni w Byłej Jugosławii:

Abstrakcja sądowa
Waszyngton nie ustaje w przekonywaniu społeczności międzynarodowej, że wydawanie co roku 40 mln USD mija się z celem, bo sama idea trybunału jest - jak twierdzi administracja George'a Busha - "zbyt abstrakcyjna", a jego wyroki mogą mieć charakter polityczny. Zdaniem Johna Boltona, republikanina i publicysty "Foreign Affairs", najważniejsze jest to, że MTK już w pierwszych miesiącach działalności może się okazać kolejnym niezdolnym do działania organem ONZ albo, co gorsza, problemem w procesie ustanawiania pokoju i demokracji w krajach rządzonych przez dyktatorów lub ogarniętych wojnami. "O tym, że istnienie trybunału nic w praktyce nie zmienia, najlepiej świadczy sprawa Bośni. Trybunał badający popełnione tam zbrodnie powołano ad hoc, w trakcie konfliktu. Zamiast rozwiązywać problemy, stał się elementem sporu. Do identycznej sytuacji może dojść i tym razem" - uważa Bolton.

Rzymska fuszerka
- Podczas konferencji rzymskiej w 1998 r. mówiło się, że niedociągnięcia w sprawach prawnych i organizacyjnych przynajmniej przez jakiś czas powinni nadrabiać sędziowie oraz prokuratorzy - mówił niedawno niemiecki dyplomata Hans-Peter Kaul (wybrany na jednego z 18 sędziów). Jego słowa potwierdza prof. Michał Płachta, dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, który reprezentował Polskę przy uzgadnianiu statutu MTK. - Dokument, nad którym rozpoczęliśmy pracę podczas konferencji w Rzymie, nie nadawał się ani do negocjacji, ani do rozpatrywania. Pierwsze dni traciliśmy na wysłuchiwanie deklaracji politycznych prezydentów i premierów. Wszyscy byli za utworzeniem MTK, ale każdy miał inną wizję. To, że deklaracja w ogóle powstała, zawdzięczamy chyba opiece Ducha Świętego. By całe przedsięwzięcie nie zakończyło się fiaskiem, wiele razy trzeba było pójść na kompromis - opowiada prof. Płachta. Jednym z takich kompromisów jest siedmioletni okres ochronny przed jurysdykcją MTK dla zbrodniarzy wojennych, jeśli państwo sygnatariusz zastrzeże to dla swoich obywateli (na razie zrobiła to Francja i Kolumbia).
- Sprawą numer jeden wydaje się teraz wybór prokuratora. Mało kto chce się sprzeciwiać niechętnym trybunałowi Stanom Zjednoczonym - mówi prokurator z Trybunału ds. Zbrodni w Byłej Jugosławii. - Ktoś, kto będzie działał sprawnie i bezstronnie - jeśli taki kandydat zostanie zgłoszony - ma jednak szansę zmienić stanowisko Waszyngtonu, a to jest kluczem do sukcesu. Od tego będzie zależeć istnienie MTK - uważa prof. Płachta. Chyba jednak nikt i nic nie jest w stanie uzdrowić kalekiej haskiej Temidy.

Więcej możesz przeczytać w 11/2003 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 11/2003 (1059)

  • Organ Ludu16 mar 2003Kaszanka dla wszystkich! TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 11 (24) Rok wyd. 2 WARSZAWA, poniedziałek 10 marca 2003 r. Cena + VAT + ZUS + winieta Urban oszalał I sekretarz Partii i rządu Leszek Miller skomentował rzekome rewelacje...1
  • Wprost od czytelników16 mar 2003Listy od czytelników3
  • Polska Rzeczpospolita Bananowa16 mar 2003Polską rządzi alternatywny układ nakładający własne podatki (haracze) i mający własny wymiar (nie)sprawiedliwości3
  • Peryskop16 mar 2003Śpiew trabanta NRD żyje! Niemieckie eliminacje do piosenkarskiego konkursu Eurowizji przypominały najlepsze czasy enerdowskiej rozrywki. Zapewne przez przeoczenie podczas imprezy zabrakło tylko Franka Schöbla, czołowego śpiewaka epoki...8
  • Dossier16 mar 2003LESZEK MILLER, premier RP "Zawsze można powiedzieć "dziękuję", jeżeli już nie ma możliwości wypełnienia misji" Program I Polskiego Radia KRZYSZTOF JANIK, minister spraw wewnętrznych i administracji "PSL musi sobie...8
  • Z życia koalicji16 mar 2003Pożegnania nadszedł czas, a tak dobrze nam było z nimi... Niestety, Leszek Miller postanowił, że PSL przejdzie do rubryki obok. Chłopy na koniec zrobiły wreszcie w Sejmie coś sensownego i uwaliły winiety, za co naród i "Z życia...10
  • Z życia opozycji16 mar 2003Jak to dobrze, że Robert Strąk (LPR) nie zastąpił posła Kopczyńskiego (eks-LPR) w sejmowej komisji śledczej. Kopczyński jest znacznie fajniejszy. Co prawda Strąk mówi "proszę panią" i wrzuca ludzi do stawu, ale gdzie mu tam do...10
  • M&M16 mar 2003FRASZKA O TYTULE... - felieton Marka Majewskiego12
  • Playback16 mar 200312
  • Rektor16 mar 2003Znani i lubiani chcą się dzielić wiedzą. Krzysztof Krawczyk zamierza otworzyć w Łodzi studium piosenkarsko-aktorskie. "Traktuję to przedsięwzięcie bardzo osobiście, chciałbym, żeby było uwieńczeniem czterdziestolecia pracy scenicznej, które...12
  • Fotoplastykon16 mar 200314
  • Poczta16 mar 2003Listy od czytelników16
  • Kadry16 mar 200317
  • Urbanem w Millera16 mar 2003Skończyło się strzelanie tylko w naszą stronę. Wreszcie Miller i jego przyboczni przestaną odgrywać rolę sprawiedliwych - tak jeden z bliskich współpracowników prezydenta miał skomentować zeznania Jerzego Urbana przed sejmową komisją śledczą...18
  • Egzekucja w Magdalence16 mar 2003Komandosi biorący udział w akcji w Magdalence nie zabrali z sobą broni snajperskiej, szybko skończyła im się amunicja, a zapasy trzeba było dowozić z komendy stołecznej.23
  • Szkoła Kiepskich16 mar 2003Bill Clinton, pochodzący z biednej rodziny z miasteczka Hope w Arkansas, w Polsce nie tylko nie zostałby prezydentem, ale mógłby wręcz nie ukończyć studiów. Zaledwie 3-4 proc. utalentowanych uczniów i studentów wyławia polski system edukacyjny....26
  • Polowanie na ekspertów16 mar 2003W ostatnich kilkunastu tygodniach w Polsce oglądaliśmy żenujące widowisko - paradę pseudoekspertów opowiadających rozmaite historie o tzw. biopaliwach i konsekwencjach ich stosowania.34
  • Nałęcz - Pakt europejski16 mar 2003Ludowcy szykują się do otwartego zanegowania naszego członkostwa w Unii Europejskiej36
  • Giełda i wektory16 mar 2003Hossa Świat "Terroryści" społeczeństwuWładze Kalifornii wystawiły na aukcji internetowej eBay niebezpieczne przedmioty odebrane "terrorystom" na lotniskach. Na sprzedaży scyzoryków, nożyczek, pilniczków do...38
  • Inkubator w garażu16 mar 2003Małe polskie firmy konkurują z najlepszymi na świecie40
  • Licznik "Forbesa"16 mar 2003476 najbogatszych Ziemian47
  • Japonia nad Renem16 mar 2003Kierowca jadący berlińską aleją Unter den Linden ma wrażenie, że znalazł się w stolicy nowej, tętniącej życiem Europy. Odrestaurowana aleja konkuruje z paryskimi Polami Elizejskimi o miano najszykowniejszego traktu Europy, a kanclerz Schröder...52
  • Ideologia średniactwa16 mar 2003Mamy 4,5 miliona bezrobotnych, ale znalezienie sprzątaczki graniczy z cudem52
  • (Nie)realny kapitalizm władzy16 mar 2003Ustrój ekonomiczny III RP jest najgorszym z możliwych połączeń władzy feudalnej i socjalistycznej56
  • Wątpliwa moralność16 mar 2003Łatwy dostęp do zasiłków sprzyja bezradności albo premiuje cwaniaków utrzymujących się z podatków innych ludzi58
  • Egzekucja i bezkarność16 mar 2003Złagodzenie polityki penitencjarnej po roku 1989 do dziś odbija się nam potężną czkawką59
  • Supersam16 mar 2003Klawiatura bez sznura Logitech Cordless Desktop Deluxe Optical umożliwia pozbycie się znienawidzonej przez każdego użytkownika komputera plątaniny kabli. Bezprzewodowa klawiatura oraz ergonomiczna bezprzewodowa myszka przekazują do komputera...60
  • Dyktatura digitariatu16 mar 2003Technologie informatyczne tworzą nowe warstwy społeczne, a ludzie nie potrafiący się nimi posługiwać stanowić będą najniższą kastę.63
  • Limuzyna przeciwgazowa16 mar 2003Auta luksusowe i kabriolety dominują na salonie w Genewie66
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta - Między nogami a piersiami16 mar 2003Drogi Robercie! Słynny dylemat "skrzydełko czy nóżka", tak spopularyzowany przez francuską komedię filmową, wydaje się źle sformułowany. Bo przecież chodzi o wybór między nogą a piersią, nie zaś skrzydłem.68
  • Szynel na wybiegu16 mar 2003Projektanci mody ruszają na wojnę z Husajnem70
  • Lwica obronna16 mar 2003Dziesięć tysięcy tygrysów, czyli więcej niż żyje na wolności, trzymają w domach Amerykanie73
  • Co siedemnaście lat16 mar 2003Kobiety coraz częściej nie czekają już na mężowski skok w bok, ale same zaczynają zdradzać74
  • Rok 1968 Orwella16 mar 2003Marzec, 35 lat temu: SB inwigiluje wszystkich77
  • Know-How16 mar 2003Gen spóźnionego porodu Geny ojca mogą spowodować, że ciąża będzie trwać dłużej - odkryli duńscy naukowcy. Badacze zaobserwowali, że u kobiet, które rodziły pierwsze dziecko po spodziewanym terminie, następny poród następował...79
  • Kichaj na aptekę!16 mar 2003Kupowanie dostępnych bez recepty preparatów na kaszel to strata pieniędzy - twierdzą farmakolodzy Knut Schröder i Tom Fahey z University of Bristol. Powszechne przekonanie, że w leczeniu grypy i przeziębienia pomagają zioła i witaminy, nie ma...80
  • Zabójcza iluminacja16 mar 2003Sztuczne światło grozi nowotworami!84
  • Bez granic16 mar 2003Co słychać, towariszcz? Mimo że od upadku komunizmu w Rosji minęło ponad dziesięć lat, jedna trzecia Rosjan nadal zwraca się do siebie per "towariszcz" - wynika z sondażu przeprowadzonego przez Instytut Romir. 29 proc. Rosjan woli...86
  • Dzielenie skóry na Saddamie16 mar 2003W powojennym Iraku Amerykanie najpierw będą musieli poszukać studni z wodą88
  • Bliski Wschód Iraku16 mar 2003Rozmowa z CONDOLEEZZĄ RICE, doradcą prezydenta USA do spraw bezpieczeństwa narodowego90
  • Ententa Putina16 mar 2003Rosja gra pierwsze skrzypce w rozgrywce dyplomatycznej między krajami Zachodu92
  • Osioł trojański Ameryki16 mar 2003Polskę trzeba "zdyscyplinować" i "zeuropeizować" - orzeczono w Paryżu i Berlinie. Jak powinniśmy odpowiedzieć?94
  • Trybunał absurdu16 mar 2003W Hadze przygotowywany jest pogrzeb idei sprawiedliwości międzynarodowej96
  • Wieprzowina a sprawa polska16 mar 2003Nie dajmy sobie wmówić, że koalicyjny rozwód jest powodem do głosowania przeciw wejściu do UE99
  • Menu16 mar 2003Polska Pietrzak po przejęciach Legenda poskiego kabaretu (i felietonista "Wprost") Jan Pietrzak reaktywował wraz z przyjaciółmi (Ewa Dałkowska, Paweł Dłużewski, Krzysztof Paszek, Marcin Wolski) stary dobry Kabaret pod Egidą. Tym...100
  • Alchemik duszy - Paulo Coelho16 mar 2003Za 10 złotych za godzinę Paulo Coelho zmywał naczynia w barze na warszawskiej Starówce102
  • Ostatnie Kuszenie Scorsese16 mar 2003Moje życie upływa na chodzeniu na przemian do kina i do kościoła - mówi Martin Scorsese106
  • Kino Tomasza Raczka16 mar 2003Recenzje filmów: Polowanie na króliki, Star Trek X107
  • Vincent wspołczesny16 mar 2003Van Gogh zdrowy na ciele i umyśle straciłby połowę wielbicieli108
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego16 mar 2003Recenzje płyt110
  • Piękne i bezwzględne16 mar 2003"Chicago" to musical stuprocentowo amerykański - napisany przez Amerykanów, opowiadający o Amerykanach w stylu amerykańskim Rozmawiają ZYGMUNT KAŁUŻYŃSKI i TOMASZ RACZEK110
  • System Idiotele - Damy i Saddamy16 mar 2003Melchior Wańkowicz był za młodu na jednym z pierwszych nad Wisłą wieców w sprawie równouprawnienia kobiet.112
  • Kto sprawuje władzę16 mar 2003Rozmawiałem kilka dni temu z zaprzyjaźnionym prawnikiem o zawiłościach naszego prawa i o tym, że jedni siedzą w więzieniach za byle co, a inni przewalają miliony i właściwie nic im nie grozi. Przyjaciel wówczas powiedział takie zdanie: -...112
  • Niech żyją trupy!16 mar 2003Sporty ekstremalne pachną trupem i głupotą. Nic tak nie ożywia nażartego, bogatego i znudzonego idioty jak ocieranie się o śmierć114