- Niedomknięty wiek

- Niedomknięty wiek

Dodano:   /  Zmieniono: 
Dla nas wciąż trwa wiek XX. Nawet wtedy, gdy cieszymy się z wejścia do Unii Europejskiej, ciągle jesteśmy jacyś wczorajsi
Z pozoru wszystko jest jasne: jeśli mamy rok 2004, to znaczy, że żyjemy w XXI wieku. A jednak, jeśli przyjrzymy się sobie - naszym myślom, emocjom, marzeniom - szybko dojdziemy to wniosku, że to nieprawda, bo nadal tkwimy w świecie minionym. Dla nas wciąż trwa wiek XX; może dlatego, że mamy wrażenie, iż został niedomknięty, z niezakończonymi wątkami, niezałatwionymi sprawami, nierozstrzygniętymi sporami. I sami siebie w nim uwięziliśmy. Nawet wtedy, gdy cieszymy się z wejścia do Unii Europejskiej lub protestujemy przeciw temu - ciągle jesteśmy jacyś wczorajsi, mentalnie niedzisiejsi.
Wejście do unii przedstawiane jest w Polsce jako koniec drogi, którą w ostatnich kilkudziesięciu latach przebyli Polacy. Jako koniec, nie jako początek! To dlatego w dniu akcesji telewizja przypominała dokumentalne zdjęcia: wyzwolenie Polski po zaborach i legioniści marszałka Piłsudskiego; początek II wojny światowej, łamiący graniczne szlabany hitlerowcy i dymiąca kopuła warszawskiego Zamku Królewskiego; powojenna odbudowa pod dyktando Bieruta; ogłoszenie stanu wojennego przez generała Jaruzelskiego i kolejne pielgrzymki papieża Jana Pawła II do ojczyzny; strajk w gdańskiej stoczni i wchodzący na ogrodzenie Lech Wałęsa; obrady "okrągłego stołu"; zaprzysiężenie pierwszego premiera demokratycznej Polski Tadeusza Mazowieckiego; wreszcie wygrane referendum w sprawie przystąpienia do unii i całująca się prezydencka para. 1 maja 2004 r. miał być ostatnim ogniwem tego łańcucha wydarzeń, ukoronowaniem XX-wiecznej historii Polski. I był. Wbrew kalendarzowi pozostał jednak w dwudziestym stuleciu. W czasie przeszłym wciąż niedokonanym.
Postawiłem przed telewizorem lustro i zobaczyłem w nim uśmiechniętych Polaków z chorągiewkami w dłoniach, nie bardzo wiedzących co dalej. Taki moment fachowo nazywa się cezurą: granicą chronologiczną, przełomową w historii narodu i jego kultury. Tyle że zwykle stojąc na granicy, widzimy nie tylko kraj, z którego przybywamy, ale i ten, do którego wchodzimy. Częściej zresztą patrzymy przed siebie niż za siebie. Jednak nie w tym wypadku.
Wszak na owej granicy nazywanej cezurą stoimy już od kilku lat i to w niezłym towarzystwie. Praktycznie wszyscy tam są: i Polacy, i Niemcy, i Rosjanie, i Anglicy, i Francuzi, i Amerykanie, i Irakijczycy. Stoją i ciągle jeszcze załatwiają przeciągające się formalności, wyrównują rachunki, podsumowują, zwieńczają, zamykają niedomykającą się epokę. Są politycy, artyści, żołnierze, studenci, zwyczajni obywatele. Słuchają piosenek z czasów swojej młodości, bo nowe przeboje jakoś nie powstają. Oglądają filmy złożone ze wszystkich używanych do tej pory schematów, bo nowych nie udaje się wymyślić. Czytają książki opisujące niemożność oderwania się od problemów XX wieku, bo niemożność ta nie pozwala na to, by powstawały książki poświęcone nowej epoce. I my stoimy z nimi. Czekamy, bo nie mamy odwagi, by zacząć żyć od nowego wiersza, od nowego akapitu, od nowej strony.
W moim ulubionym kanale telewizyjnym BBC Prime jest nadawany program "Wielkie sprzątanie" (The Life Laundry). Przy pomocy psychologa i dobrego organizatora nakłania się w nim prywatne osoby, by wpuściły ekipę telewizyjną do swojego zagraconego domu, pozwoliły zinwentaryzować majątek i… wyrzucić wszystko, co niepotrzebne. Zwykle okazuje się zresztą, że to, czego należy się pozbyć, stanowi około
80 proc. dobytku! Graciarnia, która nie pozwala normalnie żyć. Pamiątki po zmarłej babci, które nie pozwalają przestać płakać na ich widok. Rozmaite przedmioty podarowane przez rodzinę i znajomych w prezencie; niepotrzebne, ale przyjęte, żeby nie urazić czyichś uczuć. Wielki garb zbudowany z rzeczy, przez które we własnym domu nie można swobodnie oddychać.
W tym programie na drodze perswazji i w trakcie psychoterapeutycznych seansów doprowadza się bohaterów do postanowienia, że chcą zamknąć za sobą poprzedni rozdział życia i decydują się na oddanie, sprzedanie, wyrzucenie większości swojego dotychczasowego dobytku po to… żeby zacząć żyć na nowo. Żeby być sobą. Żeby uwolnić się od zobowiązań wobec innych: żeby umieć dostrzec własne dobro i uznać je za warte ochrony.
Mam wrażenie, że takie wielkie sprzątanie powinniśmy urządzić także w naszych umysłach. Uwolnić się od demonów
XX wieku i zacząć myśleć o tym, jak najlepiej urządzić się w nowym stuleciu. Trochę przewietrzyć głowę, zapomnieć kilka zaklęć, otworzyć szeroko oczy i spojrzeć w innym kierunku niż zwykle. Może poczulibyśmy ulgę jak bohaterowie programu BBC? I może udałoby się przy okazji domknąć miniony wiek? n

[email protected]
Więcej możesz przeczytać w 20/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 20/2004 (1120)

  • Wprost od czytelników16 maj 2004, 1:00Listy od czytelników3
  • Na stronie - Kradnij z głową16 maj 2004, 1:00Czy można coś ukraść, nie popełniając grzechu?3
  • Skaner16 maj 2004, 1:00Zegarmistrz wywiadu Cobędzie robił Zbigniew Siemiątkowski, gdy przestanie być szefem Agencji Wywiadu? Mógłby założyć prywatne muzeum zegarków. Poseł SLD odejdzie ze stanowiska szefa AW w tym tygodniu. Ostatnio przyznał, że w tym roku...6
  • Sawka16 maj 2004, 1:007
  • Dossier16 maj 2004, 1:00MAREK BELKA premier RP Politycy, jak widzą sitko czy kamerę, to głupieją PAP ALEKSANDER KWAŚNIEWSKI prezydent RP Jestem starym człowiekiem "Trybuna" JANEK MELA pierwszy niepełnosprawny zdobywca bieguna północnego Sam biegun nie...7
  • Kadry16 maj 2004, 1:009
  • Licznik16 maj 2004, 1:00300 zł to podstawowa pensja netto Piotra Gembarowskiego w TVP od 600 do 3000 zł za dzień zdjęć filmowych dostaje Bogusław Linda 4 tys. zł za występ bierze hiphopowy zespół Jeden Osiem L 5 tys. zł inkasują Katarzyna Dowbor i Agata Młynarska...9
  • Zabagniona hipoteka16 maj 2004, 1:00Wyrok sądu nie zwalnia SLD z obowiązku wyjaśnienia afery Rywina12
  • Playback16 maj 2004, 1:0013
  • PROBLEM GORDYJSKO-ALEKSANDRYJSKI16 maj 2004, 1:00Felieton Marka Majewskiego13
  • Poczta16 maj 2004, 1:00Listy od czytelników13
  • Z życia koalicji16 maj 2004, 1:00Co za kariera! Z ministra od równości gejów na wicepremiera awansowała Izabela Jaruga-Nowacka. Z tej okazji pomnik wybudowała jej "Polityka", która za feministycznymi przyjaciółkami szefowej UP nazwała ją...14
  • Z życia opozycji16 maj 2004, 1:00Krakowska Platforma Obywatelska to homofoby! Pozazdrościli Lidze Polskich Rodzin i walczą z Krakowskimi Dniami Kultury Gejowskiej i Lesbijskiej Kultura dla Tolerancji. Najbardziej platformersom nie podoba się przemarsz gejów i lesbijek pod...15
  • Fotoplastykon16 maj 2004, 1:00Henryk Sawka www.przyssawka.pl16
  • Samoobrona demokracji16 maj 2004, 1:00Dlaczego powinniśmy bronić Leppera18
  • Tylko dla gejów?16 maj 2004, 1:00Pod hasłem walki o tolerancję w Krakowie odbyła się manifestacja nietolerancji22
  • Stokłosa lex16 maj 2004, 1:00Senator Stokłosa zachowuje się jak właściciel bananowej republiki24
  • Zamordować wolne słowo16 maj 2004, 1:00Waldemar Milewicz (1956-2004)26
  • Kradzieżpospolita16 maj 2004, 1:00Gdyby w Polsce kradzież karano obcinaniem rąk, witalibyśmy się, pocierając nosami28
  • Mała zbrodnia16 maj 2004, 1:00Polsce potrzeba Giulianich i Brattonów32
  • Zabawy z bronią16 maj 2004, 1:00Nie trzeba ograniczać policjantom prawa do użycia broni, trzeba tylko surowo karać jego nadużywanie36
  • Giełda16 maj 2004, 1:00HossaŚwiat Radiometki Wal-Mart, największa na świecie sieć hipermarketów, rozpoczyna testowanie tzw. tagów, które mają zastąpić kody kreskowe. Tagi są zaopatrzone w chipy, w których zakodowano nie tylko ceny...38
  • Unia świętych krów16 maj 2004, 1:0034 tysiące urzędników UE stworzyło sobie raj w Brukseli.40
  • Eurohossa16 maj 2004, 1:00Czy pora na optymizm na warszawskiej giełdzie?44
  • Belka w skórze Kiszczaka16 maj 2004, 1:00Rząd Marka Belki poprze tylko koalicja skłonna do rozdawania pieniędzy podatników48
  • Związek Socjalistycznych Landów Niemiec16 maj 2004, 1:00Prywatyzacji Schröder boi się jak diabeł święconej wody52
  • Zdążyć przed pogrzebem16 maj 2004, 1:00Kończą się dobre czasy dla "grupy trzymającej Rywina", trzeba więc zatrzeć za sobą ślady i zatroszczyć się o przyszłość56
  • Supersam16 maj 2004, 1:00Domowe klimaty Klimatyzacja w czasie upałów jest jednym z głównych kryteriów przy wyborze restauracji, sklepu czy salonu fryzjerskiego - wynika z badań konsumenckich. Coraz więcej osób kupuje też klimatyzowane...58
  • Aaaa Polaka poślubię!!!16 maj 2004, 1:00Z pięciu do dwudziestu tysięcy złotych wzrosła wartość Polek i Polaków: panien, kawalerów, rozwiedzionych. Wystarczyło przystąpienie naszego kraju do Unii Europejskiej. Wzrost wartości Polek i Polaków to cena paszportu, który cudzoziemcy spoza UE...60
  • Skrzydlata dama16 maj 2004, 1:00"Rolls-royce się nie psuje, tylko przestaje funkcjonować" - głosi rozpowszechniony w Wielkiej Brytanii dowcip66
  • - Niedomknięty wiek16 maj 2004, 1:00Dla nas wciąż trwa wiek XX. Nawet wtedy, gdy cieszymy się z wejścia do Unii Europejskiej, ciągle jesteśmy jacyś wczorajsi69
  • Więzień historii16 maj 2004, 1:00Czy człowiek, który 41 lat spędził w Spandau, był rzeczywiście Rudolfem Hessem?70
  • Know-how16 maj 2004, 1:00Opatrunek komórkowy Żywe" bandaże przyspieszające gojenie się ran u osób z oparzeniami i chorych na cukrzycę opracowali brytyjscy naukowcy. Takie biologiczne opatrunki zawierają komórki skóry pobrane od pacjenta i...74
  • Głowa nie od parady16 maj 2004, 1:00Badanie mózgu pozwala wykryć nawet preferencje wyborcze76
  • Poszukiwacze biblijnej arki16 maj 2004, 1:00Co ukrywa góra Ararat?80
  • LEP na boską cząstkę16 maj 2004, 1:00Początek wszechświata będzie można odtworzyć w laboratorium!82
  • Bez granic16 maj 2004, 1:00Bombowa olimpiada Grecja przed zbliżającymi się igrzyskami olimpijskimi przygotowuje się do prezentacji kraju jako państwa gospodarczego sukcesu. Mimo godzinnego zaćmienia Księżyca nad grecką gospodarką wciąż świeci słońce: kraj ma jeden z...84
  • Koalicja przekupionych16 maj 2004, 1:00Lista płac Husajna sięga szczytów światowej władzy86
  • Demokratyczny globalizm16 maj 2004, 1:00Amerykanie winni wspierać demokrację wszędzie, ale narażać życie tylko w swoim strategicznym interesie89
  • Kiełki Brukseli16 maj 2004, 1:00Czy powstanie silna, sprawna euroarmia?92
  • Trzęsienie Bałkanów16 maj 2004, 1:00Kogo oskarży oskarżony Milorad Luković Legija?94
  • Klucz francuski - Wyczucie16 maj 2004, 1:00Zachodnia prasa przedstawia Polaków jako katolików o poglądach antysemickich, podatnych na populistyczne hasła97
  • Menu16 maj 2004, 1:00Kraj Słowacki "Bal" w Warszawie Ordynatora Sovę ze "Szpitala na peryferiach" zobaczymy w Warszawie. Aktor Ladislav Chudik wystąpi w spektaklu "Bal" Słowackiego Teatru Narodowego z Bratysławy. Inną gwiazdą...98
  • Fotel Prousta16 maj 2004, 1:00W designie wszystko już było - uważa Alessandro Mendini100
  • Rosół dla duszy16 maj 2004, 1:00Co czytają Amerykanie?104
  • Agencja Wywiadowcza Clancy16 maj 2004, 1:00Tom Clancy przewidział wykorzystanie samolotów pasażerskich do ataków terrorystycznych.106
  • Tańczący z Szekspirem16 maj 2004, 1:00Prawdziwą sztuką jest zrobienie dobrej komercji108
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego16 maj 2004, 1:00Recenzje płyt109
  • Najdroższy chłopiec świata16 maj 2004, 1:00Co łączy chłopca z fajką Picassa z Moną Lizą Leonarda da Vinci i dziewczyną z perłą Vermeera? Poza ogromną wartością rynkową obrazów, na których się pojawiają, postacie te łączy tajemnica.110
  • Sława i chała16 maj 2004, 1:00Recenzje - książki, płyty, kino112
  • Ueorgan Ludu16 maj 2004, 1:00TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 20 (85) Rok wyd. 3 WARSZAWA, poniedziałek 10 maja 2004 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza A my jesteśmy lesbijkami! Deklarują red. red. S. Klawe i A. Paulukiewicz za red. S. Blumsztajnem z krakowskiej...113
  • Skibą w mur - Garnitury wypier...!16 maj 2004, 1:00Niegrzeczni muzycy buntownicy to na co dzień szacowni milionerzy114