Chińska grypa

Dodano:   /  Zmieniono: 
Chiny produkują, Ameryka kupuje, świat boi się kryzysu

Między Stanami Zjednoczonymi a Chinami toczy się wielka gra zatytułowana "Kto pierwszy spanikuje we wzajemnych stosunkach gospodarczych". Jej wynik może być poważniejszy w skutkach niż epidemia azjatyckiej ptasiej grypy. Zachorować może niemal cały świat. By zrozumieć zasady amerykańsko-chińskiej gry, trzeba się cofnąć nieco ponad 30 lat - do historycznej podróży prezydenta Richarda Nixona do Chin, kraju, który wówczas ledwie wkroczył w XX wiek i był odizolowany od świata. Gdy w latach 80. ubiegłego wieku Komunistyczna Partia Chin pod wodzą Deng Xiaopinga postanowiła dokonać mariażu autorytaryzmu politycznego z gospodarką rynkową, amerykańskie firmy przebojem weszły na chiński rynek, mając błogosławieństwo rządu USA. Stały się wówczas pionierami produkcji poza Stanami Zjednoczonymi i reimportu wytworzonych tam produktów do kraju (co Europejczycy nazywają teraz "delokalizacją"). Gdy w latach 90. dzięki upowszechnieniu komputerów nastąpił postęp w technikach produkcyjnych, amerykańskie firmy miały już opanowane Chiny. Europa nie zdawała sobie sprawy, co za chwilę stanie się w tym kraju. Dziś amerykańskie korporacje potrafią z central w USA kierować produkcją (i kontrolować ją) na obszarze całych Chin, jednak nie do końca. Chiny stały się bowiem gospodarczym lewiatanem i są powiązane ze Stanami Zjednoczonymi tak silnymi i złożonymi więziami ekonomicznymi, że ich rozluźnienie z finansowego punktu widzenia oznaczałoby dla Ameryki sądny dzień.

Amerykańskie made in China
Chiny wręcz zmuszały amerykańskie firmy do angażowania się u siebie, tworząc na przykład strefy przedsiębiorczości, w których istniała swoboda obrotu ziemią i niskie podatki (nie mówiąc o gwarantowanej sile roboczej za płace stanowiące odsetek płac w USA). Aktywność umożliwiły nowe techniki produkcyjne, które pozwoliły wytwarzać w Chinach zarówno produkty zaawansowane technologicznie (klasy high-end), bardzo wysokiej jakości, jak i produkty niezaawansowane (klasy lowend), na przykład chipy komputerowe i zabawki plastikowe - przyzwoitej jakości. Chińskie połączenie politycznego autorytaryzmu z nowoczesną polityką otwartych drzwi okazało się nadzwyczaj funkcjonalne.
Obecnie deficyt USA w handlu z Chinami wynosi około 200 mld USD rocznie. Eksport z Chin do USA jest jednak specyficzny, gdyż w 100 proc. obejmuje produkty wytwarzane przez amerykańskie firmy działające na chińskim rynku. Chinom handel ten przynosi nadwyżkę dolarową, którą ponownie wprowadzają do obiegu w Stanach Zjednoczonych w postaci nabywanych tam obligacji. Deficyt budżetowy USA (zbliżający się do 500 mld USD) jest więc ubezpieczony przez chińską nadwyżkę dolarową zarobioną na amerykańskich firmach sprzedających w Stanach Zjednoczonych to, co wyprodukowały w Chinach. W 2004 roku nastąpił przepływ około 200 mld USD z Chin do USA, zabezpieczając amerykański dług państwowy (w 2005 r. przepływ ten będzie jeszcze wyższy).

Chwycił Chińczyk Amerykanina...
Wskutek przenoszenia produkcji do Chin w USA zmniejsza się liczba miejsc pracy, spadają również amerykańskie przychody budżetowe. Amerykańscy konsumenci korzystają jednak na takiej delokalizacji, gdyż otrzymują tańsze produkty. Ponadto znaczny zakup przez Chiny amerykańskich obligacji pozwala utrzymać niskie stopy procentowe w Stanach Zjednoczonych. Oczywiście, niższe stopy pozwalają Amerykanom zaciągać większe długi - pod zastaw nieruchomości, na kartach kredytowych i w formie kredytów mieszkaniowych. Szacuje się, że dziś w USA przeciętny dług obciążający gospodarstwo domowe sięgnął 100 tys. USD, niemal podwajając się od 1990 r. Każde gospodarstwo domowe jest ponadto zadłużone przez karty kredytowe na ponad 9 tys. USD.
Stale powiększające się długi sprawiły, że oba państwa wręcz uzależniły się od siebie. USA są największym odbiorcą chińskich towarów, bez Amerykanów chińska gospodarka obróciłaby się w gruzy, Chiny stały się największym wierzycielem Stanów Zjednoczonych. Nierównowaga w handlu zagranicznym USA i ich dług wewnętrzny osłabiły dolara, co zmniejsza wartość obligacji, które mają Chiny (gdyż są warte mniej, kiedy zostają wykupione w dolarach), i powoduje, że przyszłe zakupy amerykańskich obligacji wydają się mniej atrakcyjne.
Żadna ze stron nie może się wywikłać z wzajemnych zależności bez poniesienia konsekwencji. Jeśli USA zaczną kupować mniej chińskich produktów, spowoduje to podniesienie kosztów życia amerykańskich obywateli, co byłoby bardzo niebezpieczne ze względu na ich wielkie zadłużenie. Jeśli z kolei Chiny wezmą odwet i przeliczą amerykański dług wobec nich na mocniejsze euro, to ryzykują wywołanie kryzysu finansowego w USA, który... odbije się negatywnie na chińskiej koniunkturze.

Wielka gra
Administracja Busha wywiera na Chiny presję, by dokonały rewaluacji juana. Nawet gdyby Chiny na to przystały, jeśli rewaluacja nie będzie poważna (50 proc. lub więcej, czego nie bierze się pod uwagę), będzie miała niewielkie znaczenie dla przywrócenia równowagi w chińsko-amerykańskiej wymianie handlowej. USA chciałyby również wyegzekwować od Chin przestrzeganie podstawowych praw pracowniczych i stosowanie się do zobowiązań, które ten kraj przyjął w 2001 r. podczas akcesji do Światowej Organizacji Handlu (WTO). Zwiększyłoby to oczywiście koszty pracy w Chinach, a więc podniosłoby ceny chińskich towarów. Na razie rząd chiński jest głuchy na takie sugestie USA i innych krajów świata.
Finansowa nierównowaga w stosunkach gospodarczych Chin i USA zagraża tym państwom. Obu zagraża gwałtowny kryzys: w Stanach Zjednoczonych na rynku nieruchomości, w Chinach na skutek niemożliwego do utrzymania wzrostu gospodarczego. Możliwy jest również kryzys w innych częściach świata. W maju 2005 r. wywiadownia gospodarcza Economist Intelligence Unit ostrzegła przed nadmiernymi inwestycjami w Chinach. Okazuje się, że około 30 proc. pożyczek zaciągniętych w chińskich bankach jest nieściągalnych. Złagodzenie niebezpiecznej sytuacji finansowej nie będzie ani łatwe, ani bezbolesne.
(C) 2005, GLOBAL ECONOMIC VIEWPOINT
Więcej możesz przeczytać w 29/2005 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 29/2005 (1181)

  • Na stronie - Zasada kiełbasy24 lip 2005Z czego robi się europejską kiełbasę polityczną? Z dzieci, dobrobytu i ramion Ludzie, którzy lubią kiełbasę i szanują prawo, nie powinni patrzeć na powstawanie tych rzeczy. Temat okładkowy i przytoczone dane o tym, co jemy, potwierdzają, że...3
  • Wprost od czytelników24 lip 2005MORDERCY FUTBOLU Pozwolę nie zgodzić się z tezą artykułu "Mordercy futbolu" (nr 21), że "im szybciej zgaśnie gwiazda Jose Maurinho, tym lepiej dla piłki nożnej". Po pierwsze futbolowi potrzebna jest równowaga, potrzebna...3
  • Skaner24 lip 2005Czystka w NIK Krzysztof Szwedowski, wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli, stracił pracę. Odwołał go marszałek Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz. Odwołał też Zbigniewa Wesołowskiego, drugiego wiceprezesa izby. Wnioski o odwołanie urzędników...6
  • Dossier24 lip 2005DONALD TUSK lider Platformy Obywatelskiej "Wóz zwany Polską ugrzązł w błocie. Cimoszewicz chce go cofnąć. Ja - przepchnąć do przodu. A Lech Kaczyński - zbadać, czy winny jest woźnica, konie czy pękło koło" "Gazeta...9
  • Kadry24 lip 200510
  • Sawka czatuje24 lip 200510
  • Okiem barbarzyńcy - Nonkonformiście biada!24 lip 2005W III RP są sprawy, których lepiej nie tykać. Reżyser Jerzy Zalewski ma do nich skłonność Reżyserowi Jerzemu Zalewskiemu nikt talentu nie może odmówić. Dokumenty "Tata Kazika", "Staszek" (kontynuacja "Taty Kazika") czy "Był raz dobry świat"...14
  • Playback24 lip 200515
  • Poczta24 lip 2005ZMARTWYCHWSTANIE ZWIERZĄT Autorka artykułu "Zmartwychwstanie zwierząt" (nr 21) napisała, że "masowe wymieranie gatunków to mit!", przytaczając jako przykłady 8 gatunków ptaków, 2 gatunki ssaków, 4...15
  • Z życia koalicji24 lip 2005WYEMIGROWAŁ NAM DO AMERYKI PAN DOKTOR Cimoszewicz. Syna tam żeni. Bo jak tylko junior zwąchał, że Tato mają szansę prezydentem Polski zostać, to korzenie postanowił zapuścić w Ameryce. Takoż i córka, i reszta familii, która za...16
  • Z życia opozycji24 lip 2005NAJCIEKAWSZA REAKCJA NA WIADOMOŚĆ, że Jarosław Wałęsa będzie kandydował do Sejmu z Platformy Obywatelskiej? To banalne. Oczywiście reakcja Lecha Wałęsy: "Zagłosuję na niego, ale z wątpliwościami". W SONDAŻOWEJ GORĄCZCE jedno jest stałe:...17
  • Nałęcz - Odwrócenie sojuszy?24 lip 2005Platformie w wielu sprawach bliżej jest do rozsądnej lewicy niż do nawiedzonego PiS Sejm wybrał nowego rzecznika praw obywatelskich. Został nim prof. Andrzej Rzepliński, znakomity uczony, specjalista od prawa karnego i przestrzegania swobód...18
  • Fotoplastykon24 lip 200519
  • Czy wiesz, co jesz?24 lip 2005Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś. Wygląda na to, że dziś - niezależnie od tego, jaka byłaby odpowiedź - należałoby indagowanemu w ten sposób postawić diagnozę: jesteś idiotą. "Bieda i ostrygi zawsze idą w parze" - powiedział Sam...20
  • Koktajl Millera24 lip 2005Obozy Millerowski i prezydencki mówią: "Uważajcie z wyciąganiem haków, bo to miecz obosieczny" Zastępczą areną walki stała się komisja śledcza ds. PZU. I wcale nie chodzi o walkę lewicy z prawicą, lecz wewnątrz lewicy. Dowodzą tego...30
  • Peerelczycy24 lip 2005Co Kwaśniewscy i Cimoszewicz chcą ukryć przed społeczeństwem? Jeżeli do drugiej tury wyborów prezydenckich wejdą Cimoszewicz i Lepper, będę głosował na Leppera. To oświadczenie mojego znajomego pokazuje nie tylko jego desperację, ale i tragizm...32
  • Nieznośna wolność słowa24 lip 2005Wpływowe grupy polskich dziennikarzy wołają o ograniczenie wolności mediów Włodzimierz Cimoszewicz rzucił orlenowskiej komisji śledczej wyzwanie. I dobrze (...)" - cieszy się w komentarzu "Gazety Wyborczej" (11 lipca 2005 r.) Piotr Stasiński,...34
  • Wróg zastępczy24 lip 2005Bronisław Wildstein w artykule "Anarchiści III RP" (nr 28) przypisuje "Gazecie Wyborczej" udział w zmasowanej kampanii przeciw orlenowskiej komisji śledczej. Przypominam zatem, że komisja ta powstała po tekście w...38
  • Polityczni kasiarze24 lip 2005Obywatele podczas wyborów kupują stare, naprędce odświeżane mięso, a potem zżymają się i narzekają Zjednoczony front lewicy nie dopuścił do skrócenia kadencji Sejmu, dzięki czemu zyskał na czasie. Ten czas będzie co prawda bezpowrotnie stracony...39
  • Giełda24 lip 2005Hossa Świat Emeryci na eksport Nowym hitem eksportowym Niemiec stali się emeryci. Tylko w ubiegłym roku fundacja Senior Experten Service wysłała ponad 1,4 tys. z nich do 90 państw świata. Niemieccy emeryci dzielą się doświadczeniami zawodowymi z...40
  • Podatek dla idiotów24 lip 2005Eurokraci wyrzucają pieniądze z Europy do Azji W marcu 1972 roku na pierwsze strony szwajcarskich gazet trafiło zdjęcie Stanleya Little'a, urzędnika brytyjskiego Ministerstwa Finansów. Próbował on przekupić szwajcarskich bankowców, aby wydali mu...42
  • Chińska grypa24 lip 2005Chiny produkują, Ameryka kupuje, świat boi się kryzysu Między Stanami Zjednoczonymi a Chinami toczy się wielka gra zatytułowana "Kto pierwszy spanikuje we wzajemnych stosunkach gospodarczych". Jej wynik może być poważniejszy w skutkach...46
  • Czysta amerykańska24 lip 2005W bitwie o polski, czwarty na świecie rynek wódka leje się strumieniami Prawie co piąta butelka żubrówki, absolwenta, Sobieskiego, bolsa czy luksusowej, którą kupujemy w sklepach, dociera do nich z hurtowni należących do spółki Amerykanina...48
  • Hellena kaliska24 lip 2005Hellenę utopił niezatapialny właściciel Niezatapialny - mówiono przez piętnaście lat w Kaliszu o właścicielu Helleny Zenonie Sroczyńskim (38. na liście 100 najbogatszych Polaków "Wprost"). Kilka tygodni temu niezatapialny gdzieś zniknął. Znajomym...51
  • 2 x 2 = 4 - Mądry świat biznesu24 lip 2005Polskiemu biznesowi należy się superdyplom za zaufanie do stabilności polskiej gospodarki Obserwujemy ostatnio niezwykle ciekawą odwrotnie proporcjonalną zależność. Im niższa jest jakość pracy parlamentu i rządu, im większy jest bałagan w światku...52
  • Supersam24 lip 200554
  • Modny Nowy Świat24 lip 2005Kolekcje 46 projektantów mody pokazano na warszawskim Nowym Świecie 10 lipca podczas Warsaw Fashion Street, pierwszej tego typu imprezy w Polsce. Swoje kreacje przedstawili m.in. popularny w Kalifornii Michał Starost, Łucja Wojtala, zwyciężczyni...54
  • Zapach arbuza24 lip 2005Sportowe perfumy i wody kolońskie do całodniowego użytku przestają mieć uniwersalny, orzeźwiający zapach z dominującą nutą morską lub leśną. Najmodniejszym obecnie trendem są wyciągi i ekstrakty z owoców. W nowej kolekcji damskich zapachów Pumy,...54
  • Auto na korki24 lip 2005Ograniczenia ruchu samochodowego w centrach europejskich metropolii, takich jak Londyn czy Ateny, wprowadzone, by zmniejszyć korki, nakręcają koniunkturę na małe samochody. Jednym z najmniejszych aut dostępnych na rynku (zaledwie 3,43 m długości)...54
  • Tourminator - Lance Armstrong24 lip 2005Lance Armstrong jest silny, ponadprzeciętnie inteligentny i znakomicie zorganizowany - niczym amerykański generał Armstrong? - Oczywiście to ten kolarz - tak odpowiada ośmiu na dziesięciu Amerykanów. Lance Armstrong jest bardziej znany niż Neil...56
  • Miasteczko w mieście24 lip 2005Nowe miasta przywracają ład przestrzenny i zabudowę na miarę przechodnia, a nie maszyny pędzącej wśród innych maszyn Miasteczko Wilanów nie przypomina tradycyjnych miasteczek z kościołem, ratuszem i rynkiem. Nowa wielka inwestycja Warszawy...60
  • Królestwo orchidei24 lip 200510 miejsc, które musisz zobaczyć - Budrewicz odkrywa Sikkim W tym dziwnym, ukrytym w górach kraju podstawą przemieszczania się ludzi i towarów jest jak przed tysiącleciem transport juczny. Zważywszy na skalę, cywilizacyjny poziom i miliardową...63
  • Anioły stróże Fuehrera24 lip 2005Hitler musi żyć - rozkazał Stalin generałowi Sudopłatowowi na początku 1943 r. Hitler wyszedł z zamachu bez szwanku, z niewielkimi obrażeniami. Jedynie trochę poparzony i pokłuty dębowymi drzazgami wielkiego stołu, nad którym się pochylał w...66
  • Know how24 lip 2005Przyprawa na czerniaka Żółty barwnik nadający charakterystyczny kolor przyprawie curry i musztardzie może wkrótce znaleźć zastosowanie w onkologii. Kurkumina, znana z właściwości przeciwutleniających i przeciwzapalnych, hamuje...70
  • Toksyczna ekologia24 lip 2005"Zielona energetyka" niszczy środowisko! Najlepszymi sposobami pozyskiwania "zielonej energii" ekolodzy okrzyknęli elektrownie wiatrowe i wodne. W Europie, poza niektórymi wybrzeżami morskimi, właściwie nie ma rejonów, w których wieją na tyle...72
  • Zastrzyk Gatesa24 lip 2005Koniec AIDS, malarii i gruźlicy? Gdy w 1998 r. Bill Gates przekazał 100 mln dolarów na szczepionki dla dzieci z krajów rozwijających się, zarzucano mu, że próbuje poprawić mocno nadszarpnięty wizerunek Microsoftu. Okazało się, że nie był to tylko...76
  • Erupcja zagłady24 lip 2005Drzemiące superwulkany zagrażają całej cywilizacji W południe w Pompejach zapadł mrok, a potem noc, ale gęstsza niż noc zwykła i o wiele bardziej gorąca, absolutnie czarna, taka, jaka panuje w szczelnie zamkniętej komnacie. Ciemności rozświetlały...78
  • Bez granic24 lip 2005Mięśnie gubernatora Arnold Schwarzenegger, gubernator Kalifornii i gwiazda kina, od kilku lat jest także konsultantem magazynów przeznaczonych dla kulturystów. Rocznie zarabia na tym milion dolarów. Schwarzenegger ma podpisany...80
  • Eurodżihad24 lip 2005W krajach Unii Europejskiej mieszka 20 mln muzułmanów, co stanowi 5 proc. mieszkańców UE Bez wychowanych i wyszkolonych w Europie terrorystów samobójców nie byłoby nie tylko zamachów w Londynie i Madrycie, ale i 11 września w Nowym Jorku oraz...82
  • Trzecia wojna światowa24 lip 2005Krew będzie się lała, póki istnieją dyktatury i państwa totalitarne Albert Einstein miał powiedzieć, że nie wie, jak będzie wyglądała III wojna światowa, lecz wie, że czwarta odbędzie się na kije i maczugi. Finał tej trzeciej może być dla nas...86
  • Pluton ajatollahów24 lip 2005Iranu nie trzeba atakować, wystarczy podzielić Z punktu widzenia bezpieczeństwa międzynarodowego nie ma znaczenia, kto jest prezydentem Iranu, ponieważ kurs polityki i tak wytyczają ajatollah Ali Chamenei, najwyższy duchowy przywódca, i...88
  • Do zobaczenia w Aszkelonie24 lip 2005Przez siedem dni w izraelskim miasteczku nad Morzem Śródziemnym królowała polska piosenka Gdy sekretarz stanu USA William Rogers zmuszał Żydów w latach 70. do oddania Arabom wszystkich terenów zdobytych w wojnie sześciodniowej, Andrzej K.,...92
  • Menu24 lip 2005KRÓTKO PO WOLSKU Lokale zastępcze Co pewien czas w mediach podnosi się wrzawa na temat eksmisji lokatorów. Pełno w niej samotnych matek lub emerytów, którzy zostają wyrzuceni na bruk, a konkretnie do lokali socjalnych....94
  • Recenzje24 lip 200596
  • Bach z Dębskim24 lip 2005Wszyscy wiedzą, że nie ma muzyki klasycznej i rozrywkowej, lecz tylko dobra i zła. Lecz dzięki wspólnemu albumowi Adama Klocka i Leszka Możdżera można się o tym przekonać na własne uszy. Zestawienie "świętego" Bacha z Piazzollą, Budem...96
  • Krzyżacy, nuda i besserwisser24 lip 2005Urodziłem się w mieście z wielkim zamkiem krzyżackim. I choć wychowałem się już w zupełnie innym mieście, to w domu z widokiem na, jakżeby inaczej, zamek krzyżacki. Ze szkoły do ruin było blisko, a że Krzyżaków w nich od jakiegoś czasu nie było,...96
  • Romantyczna breja24 lip 2005Honorowego Oscara, odcisku dłoni na chodniku sławy i pomnika w Hollywood wart będzie ten, kto wreszcie odrąbie na dobre odrastające bez końca łby hydry o nazwie "komedia romantyczna". Czasy, gdy kręciło się błyskotliwe komedie...96
  • Lolita po włosku24 lip 2005Czternastoletnia Melissa pochodzi z dobrego włoskiego domu, na co dzień słucha muzyki klasycznej oraz oddaje się masturbacji, podziwiając w lustrze swe apetyczne ciało. Gdy poznajemy ją upalnego lipcowego dnia (wtedy właśnie zaczyna prowadzić swój...96
  • Kwasoholicy24 lip 2005W Liverpoolu ożył duch generacji LSD Cała generacja się wtedy nastroiła, pobudziła, przeżyła euforię, a potem wielu odpadło i znalazło się na marginesie społeczeństwa. A wszystko to głównie pod wpływem zmieniającego percepcję narkotyku LSD,...98
  • Blues Pana Tadeusza24 lip 2005Rockowa muzyka Breakoutu znokautowała ugrzeczniony polski big beat Nagrałem dwadzieścia kilka albumów i pewnie jeszcze trochę nagram, żebym miał czego na emeryturze słuchać. Bo moja muzyka bardziej mi pasuje niż innych wykonawców - mówi Tadeusz...100
  • Kod Dana Browna24 lip 2005Po "Kodzie Leonarda", legendzie o Marii Magdalenie jako prawowitej żonie Jezusa, Dan Brown pisze powieść o spisku masońskim To dzięki niemu setki tysięcy turystów podążają do konwentu Santa Maria delle Grazie w Mediolanie, w którego refektarzu...102
  • Ueorgan Ludu24 lip 2005Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 29 (144) Rok wyd. 4 WARSZAWA, poniedziałek 18 lipca 2005 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Faworytem wyborów nieznany wcześniej rolnik z...105
  • Skibą w mur - Nowe komedie24 lip 2005Przez wspólne ciemne interesy księdza i czerwonych wierni siedzą w kościele na plażowych leżakach W Gdańsku, "mieście, w którym wszystko się zaczęło", czyli w stolicy etosowego styropianu, sprytny ksiądz do spółki z byłym cenzorem i byłym ubekiem...106