Agonia mamuta

Dodano:   /  Zmieniono: 
Polska jest ostatnim w Europie bastionem dominacji państwowej telewizji
Wojnę o publiczną telewizję wygrało Prawo i Sprawiedliwość. Wprawdzie Trybunał Konstytucyjny zadał PiS kilka dotkliwych ciosów, ale nowa, zmniejszona Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji nie jest nielegalna. Sejm musi tylko naprawić niekonstytucyjny przepis pozwalający prezydentowi na mianowanie szefa KRRiT. Kłopot ma także sama rada, gdyż nie jest jasne, kto jest obecnie jej przewodniczącą - Elżbieta Kruk czy jeszcze Danuta Waniek. Najważniejsze jest jednak to, że KRRiT może się zabrać do wyboru rad nadzorczych publicznych mediów.
W latach 80. XX wieku Mieczysław Rakowski, ówczesny wicepremier, twierdził, że kto ma telewizję, ten ma władzę. Obecnie podobnie myśli Jarosław Kaczyński, prezes PiS. "Jeśli rząd nie ma telewizji, która zawsze była traktowana jako instytucja superstrategiczna, to nie ma szans. Jak premier nie panuje nad telewizją i jest w niej kopany, to zbliża się jego koniec" - stwierdził Kaczyński w 2001 r. w książce "Kuchnia polityczna. Aforyzmy i wskazania dla polityków i nie tylko". Kaczyński nie zauważa, że TVP wkrótce nie będzie superstrategiczną instytucją, bo jest skazana na utratę dominującej pozycji. Prawie w całej Europie telewizje publiczne straciły status największych stacji na rynku. W Polsce jeszcze nie, bo TVP korzysta z uprzywilejowanego finansowania: z reklam i abonamentu.

Spółka 3P
"Nigdy jako prawica nie mieliśmy realnego wpływu na publiczne media. Teraz chcemy go mieć, mimo że będzie krzyk i hałas się podnosił, rwetes i lament" - mówił podczas radiowej dyskusji wiceszef klubu PiS Tomasz Markowski. Potem łagodził swoje słowa, twierdząc, że nie chodzi o kontrolę publicznych mediów, lecz jedynie o "możliwość wpływania na ich obiektywizm". To samo cztery lata temu twierdzili politycy SLD. Za niecały miesiąc KRRiT wybierze członków rady nadzorczej telewizji, a ta wskaże jej prezesa i członków zarządu. W kuluarach Sejmu mówi się, że publiczną telewizją będzie rządzić spółka 3P, czyli Adam Pawłowicz (członek ekipy pampersów Wiesława Walendziaka, świeżo wybrany prezes Ruchu i członek obecnej rady nadzorczej TVP), Wojciech Pawlak (socjolog, były prezes OBOP) i Maciej Pawlicki (producent telewizyjny, m.in. programu "Warto rozmawiać").
Walka o TVP jest przez polityków traktowana priorytetowo, bo to wciąż gigant zajmujący połowę telewizyjnego rynku. Politycy PiS nie przejmują się więc powiedzeniem, że ten, kto ma telewizję, traci władzę. Bo TVP wciąż obejmuje swym zasięgiem praktycznie 100 proc. powierzchni Polski, ma trzy ogólnopolskie naziemne kanały i cały czas dominuje w rankingach oglądalności. Ale to, jak obecnie funkcjonuje telewizja publiczna, jest ewenementem na skalę europejską. Właściwie jest ona komercyjna, mimo że jest finansowana także z abonamentu. Politycy PiS chcą to zmienić. Ma być ambitniejsza ramówka: mniej krwi i seksu, a więcej programów edukacyjnych i propagujących narodowe wartości. To oznacza niemal pewny spadek oglądalności, bo z sondaży wynika, że większość Polaków szuka w telewizji rozrywki. - Model spółki prawa handlowego, jaką jest TVP, wymusza zyski. Szarpie się więc ona między misją a zarabianiem pieniędzy. Aby pozwolić sobie na ambitniejszy niekomercyjny program i ograniczyć prawa do emisji reklam przez TVP, trzeba przede wszystkim zwiększyć wpływy z abonamentu. Pod koniec roku ma być przygotowana ustawa o mediach publicznych, która to ureguluje - zapowiada Jarosław Sellin, poseł PiS, wiceminister kultury.
Prawo i Sprawiedliwość chce mieć wpływ na publiczną telewizję przynajmniej do czasu jej cyfryzacji, kiedy pojawi się konkurencja w postaci kanałów tematycznych. Zgodnie z wytycznymi Unii Europejskiej, do końca 2012 r. musimy przejść z telewizji analogowej na cyfrową. Już rozpoczęła się walka o dwa pierwsze tzw. multipleksy, z których każdy będzie emitował od pięciu do ośmiu programów. Polsat i TVN utworzyły spółkę Polski Operator Telewizyjny, którą kieruje Wiesław Walendziak. Udziału w przedsięwzięciu odmówiła TVP, która stara się o multipleks tylko dla siebie. - Telewizja cyfrowa to będzie rewolucja, która spowoduje, że udział TVP się zmniejszy, bo odbiorcy będą mieli do wyboru bogatszą ofertę. Docelowo przy większej liczbie multipleksów będzie to nawet osiemdziesiąt programów - mówi Jarosław Sellin.

Powszechny odwrót
Polska jest ostatnim bastionem silnego nadawcy publicznego w Europie. W innych krajach Starego Kontynentu, a także w Ameryce Północnej nadawców publicznych na rynku pokonały stacje komercyjne albo osłabiły polityczne wojny. Najlepiej widać to na przykładzie państw postkomunistycznych. Podczas gdy popularność TVP utrzymuje się na poziomie 50 proc., stacje publiczne w państwach nadbałtyckich znalazły się w ogonie rankingów oglądalności. W Czechach o dwie długości wyprzedza wszystkich Nova TV, kontrolowana przez Ronalda Laudera. W połowie lat 90. Novej wystarczyło kilka tygodni, by przebić oba kanały telewizji publicznej. A po roku obecności na rynku udało jej się odebrać prawie trzy czwarte widzów telewizji publicznej. Oglądalność Novej wynosi obecnie ponad 50 proc. Telewizji publicznej zaszkodziła też pełna dyspozycyjność wobec kolejnych rządów, przez co traciła wiarygodność. Z billingów rozmów przewodniczącego Rady Telewizji Czeskiej wynika, że w chwili gabinetowego przesilenia w ciągu 24 godzin rozmawiał on z politykami z rządu aż 138 razy. Gdy ujawniono te fakty, wiarygodność publicznej telewizji spadła trzykrotnie. Inna sprawa, że czeski nadawca nie wytrzymuje konkurencji ze stacjami komercyjnymi, bo reklamy nie mogą zajmować więcej niż 1 proc. czasu antenowego, więc ma mniejsze dochody i mało atrakcyjny program.
Podobnie jak w Czechach wygląda rynek mediów elektronicznych na Słowacji. Największą widownię ma tam komercyjny kanał Ronalda Laudera - TV Markiza - który przyciąga ponad połowę widzów. Najmocniejszy z kanałów publicznych - STV1 - ogląda jedynie co szósty Słowak. Nie lepiej ma się publiczna telewizja na Węgrzech. Jeszcze 10 lat temu gromadziła 60 proc. widowni, obecnie ma 10 proc. W 1997 r. nad Dunajem pojawiły się stacje prywatne i wypchnęły z rynku nudną telewizję publiczną. Podobnie jak w Czechach swoje zrobiły też polityczne przepychanki, w wyniku których telewizja albo miała dwóch prezesów jednocześnie, albo nie miała żadnego. Na Węgrzech przetrwał tylko jeden publiczny kanał - Magyar Televisio 1.
We Francji flagowy program publicznej telewizji - TF 1 - po prostu sprzedano. I to jeszcze w latach 80., czyli przed największym boomem telewizji komercyjnych. Obecnie sprywatyzowany TF 1 ma największą oglądalność, sięgającą 41 proc. Takiego wyniku nie osiągają łącznie dwa istniejące kanały publiczne - France 2 i France 3.
W Austrii do 2001 r. nie istniała żadna stacja prywatna, a monopol miał państwowy ORF. I podobnie jak TVP jednocześnie ściągał haracz w postaci abonamentu i nadawał reklamy. W szczytowym momencie wpływy z ich emisji sięgały połowy dochodów stacji. Było to możliwe, bo do końca lat 90. w Austrii obowiązywała ustawa medialna z 1974Ęr., która sankcjonowała ten telewizyjny monopol. Ale kiedy pojawiły się programy satelitarne, 80 proc. gospodarstw domowych zdecydowało się na anteny, dzięki czemu uzyskały dostęp do komercyjnych stacji niemieckojęzycznych. W ten sposób widzowie ograli telewizję publiczną. Monopol ORF ukróciła w 2001 r. interwencja unii, która wymogła wpuszczenie na rynek nadawców prywatnych.

TVP jak PBS?
Obrońcy TVP najczęściej wskazują BBC jako przykład publicznej telewizji, która dobrze prosperuje, a zarazem wypełnia publiczną misję. Tyle że najpopularniejszym kanałem w Wielkiej Brytanii nie jest BBC, lecz komercyjna ITV, której oglądalność jest o 10 proc. wyższa. Dystans między obiema telewizjami zresztą wciąż się powiększa. Nieprawdą jest też, że BBC nie ma kłopotów finansowych. Gdyby tak było, nie trzeba by zwalniać 3800 pracowników. Brytyjski rząd rozważa nawet sprywatyzowanie części BBC.
Jak będzie wyglądała europejska, a więc i polska telewizja publiczna za kilkanaście lat? Michael Tracey, jeden z najwybitniejszych medioznawców na świecie, uważa, że jedynym ratunkiem dla nadawców publicznych na Starym Kontynencie jest... zmiana zainteresowań widzów. W praktyce oznacza to, że ratunku nie ma żadnego, a europejską telewizję prędzej czy później czeka los amerykańskiej PBS. Mimo że ma ona największy zasięg spośród wszystkich stacji w USA, ogląda ją tylko 3 proc. widzów. To samo czeka TVP. Do przyspieszenia tego procesu zmierza PiS. PiS zapowiada zwiększenie misyjności nadawanych programów, co - jak pokazują europejskie przykłady - wiąże się ze spadkiem oglądalności. Popołudniowe programy edukacyjne Jedynki nie będą w stanie konkurować z Discovery czy Animal Planet. Z kolei serwisy informacyjne Dwójki nie będą reagować tak szybko, jak TVN 24, zaś TVP 3 nie będzie pokazywać sportu, jak Eurosport czy Canal+.
Problem publicznej misji TVP jest o tyle wydumany, że misyjną funkcję najlepiej spełniają obecnie komercyjne kanały tematyczne. Nie dość, że robią to bez ściągania haraczu od widzów, to potrafią jeszcze na tym zarobić.

Fot. K. Pacuła
Więcej możesz przeczytać w 13/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 13/2006 (1216)

  • Na stronie - Pułapka na pułapki2 kwi 2006Chiracowi i Schroederowi łatwo udawać szczerych i twardych obrońców idei prymatu interesu europejskiego nad narodowym3
  • Skaner2 kwi 2006SKANER - POLSKA KOŚCIÓŁ Dziwisz papabile Do grona najpoważniejszych kandydatów na Tron Piotrowy dołączył metropolita krakowski Stanisław Dziwisz, który otrzymał z rąk Benedykta XVI kardynalski biret. Nie ma wątpliwości, że nie...8
  • Dossier2 kwi 2006ROMAN GIERTYCH przewodniczący LPR "Mam wrażenie, że doszliśmy do kabaretu" Polsat MICHAŁ KAMIŃSKI eurodeputowany PiS "Problem zrozumienia naszych intencji przez naszych politycznych przeciwników polega na tym, że tutaj nie ma...9
  • Sawka czatuje2 kwi 200610
  • Poczta2 kwi 2006Kto dba o klientów Pekao W artykule "Kto dba o klientów Pekao" (nr 12) pojawiła się sugestia, iż interesy klientów Banku Pekao SA mogły być zagrożone powstrzymaniem się spółek UniCredit od dokonywania...14
  • Playback2 kwi 2006Jarosław Kaczyński, prezes Prawa i Sprawiedliwości © M. Stelmach14
  • Ryba po polsku - Straszny dwór2 kwi 2006Najważniejsze, że przedstawienie trwa. I trwa mać15
  • Okiem barbarzyńcy - Z dziejów układu, którego nie ma2 kwi 2006Grzegorz Gauden zrobił wszystko, aby "Rzeczpospolita" zaczęła funkcjonować jako cień "Gazety Wyborczej"16
  • Z życia koalicji2 kwi 2006KACZYŃSKIEMU NIC SIĘ OSTATNIO NIE UDAJE. Najpierw przestraszył się wyborów i zabronił bratu rozwiązywać parlament. Potem rozpadł mu się pakt stabilizacyjny. Następnie uznał, że wybory są jednak potrzebne w maju i właśnie dlatego ich pewnie...18
  • Z życia opozycji2 kwi 2006NAJWIĘKSZY POLSKI POLITYK zaproponował PiS, żeby się samorozwiązało - zamiast Sejmu. Takie teksty zwiastują ostateczne rozwiązanie kwestii LPR-owskiej. Zrobi się konferencję nad jakimś jeziorem i po krzyku. PREZES PSL WALDEMAR Pawlak chciał się...19
  • Nałęcz - Bić Balcerowicza!2 kwi 2006Prześladowcy prezesa NBP może i wygrają w komisji śledczej, ale nie przed trybunałem historii20
  • Fotoplastykon2 kwi 2006© Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)21
  • Czy jesteśmy nacjonalistami?2 kwi 2006Przy niemieckim, francuskim, austriackim, holenderskim czy szwedzkim polski nacjonalizm to zaledwie nacjonalizmek22
  • Wielcy bracia2 kwi 2006Bracia Kaczyńscy zdają się żywić i wzmacniać to, co w nas słabe, pokrętne, co jest tylko łatwizną30
  • Esteci cudzego upodlenia2 kwi 2006W 1999 r. brałem udział w operacji ratunkowej związanej z "golenią" prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego34
  • Giełda2 kwi 2006Hossa Świat Miss Concorde Concorde, ponaddźwiękowy samolot pasażerski, został uznany za najpiękniejszy projekt brytyjskiego wzornictwa przemysłowego XX wieku w konkursie zorganizowanym przez BBC i Muzeum Wzornictwa Przemysłowego w Londynie. Na...40
  • Wojna dziesięcioletnia2 kwi 2006Czy Prokom zresetuje ComputerLand?42
  • Prymus "złoczyńca"2 kwi 2006Kto w Brukseli przyprawił nam gębę?48
  • Na swoje!2 kwi 2006Kurs ekonomii NBP i "Wprost", czyli jak założyć własną firmę54
  • 2 x 2 = 4 - Małość i wielkość2 kwi 2006Polska staje się krajem hałaśliwej małości56
  • Supersam2 kwi 200660
  • Bursztynowa gala2 kwi 2006Bursztyn stał się inspiracją do stworzenia najciekawszych kolekcji sezonu. Na finałowej gali gdańskich targów biżuterii Amberif kolekcje ośmiu projektantów ozdobiono biżuterią z bursztynu oprawionego w metale szlachetne - od kolczyków po ciężkie...60
  • Pamięć na pasku2 kwi 2006Nośniki pamięci USB coraz śmielej zastępują tradycyjne dyskietki czy płyty CD, stając się standardem w przenoszeniu i wymianie danych. Na polskim rynku debiutuje właśnie flashowa pamięć podręczna firmy Prestigio, która proponuje USB w ochronnym...60
  • Porcelanowe koronki2 kwi 2006Kreatorzy mody coraz częściej projektują meble i zastawy stołowe. Do takich sław jak Giorgio Armani i Versace dołączyła właśnie Vera Wang, nagrodzona w 2005 r. amerykańskim Oscarem Mody. Lace - kolekcję porcelany, którą Wang zaprojektowała dla...60
  • Pralka dla oszczędnych2 kwi 2006Pralka, która w zależności od rodzaju załadowanych do niej tkanin sama wybiera optymalny program prania i "stara się" wyprać je jak najszybciej, zużywając minimum wody i prądu - to najnowsza propozycja firmy Whirpool. W modelu AWM 8000...60
  • Agonia mamuta2 kwi 2006Polska jest ostatnim w Europie bastionem dominacji państwowej telewizji62
  • Chuck Bond2 kwi 2006James Bond po raz pierwszy przegrywa. Z internautami66
  • Wielcy mali ludzie2 kwi 2006Toulouse-Lautrec miał 150 cm wzrostu, Kant - 152 cm, Balzak - 157 cm, Wolter- 160 cm, a Mahler - 163 cm69
  • Schizma futbolowa2 kwi 2006Najlepsze kluby wypowiadają posłuszeństwo światowej federacji piłki nożnej70
  • Wybory Pałkina2 kwi 2006Specgrupa czekistów z Moskwy sfałszowała w Polsce wyniki referendum z 1946 r.72
  • Know-how2 kwi 2006Szpinak na raka Szpinak chroni przed rakiem. Badania opublikowane w "Journal of Nutrition" dowodzą, że to warzywo zawiera aż 13 rodzajów flawonoidów - substancji o właściwościach przeciwutleniających, które pomagają...75
  • Przeczyszczanie zdrowia2 kwi 2006Głodówki są tuczące!76
  • Prusak ze skalpelem2 kwi 2006Insekty atakują w szpitalach nie tylko kuchnie, łazienki i sale chorych, ale też sterylizatornie i sale operacyjne80
  • Samoewolucja człowieka2 kwi 2006Ludzie udomowili nie tylko zwierzęta i rośliny - także samych siebie82
  • Plaga Rzymu2 kwi 2006Hałas, zanieczyszczenie wody i powietrza, nadmiar śmieci i przeludnienie nękały wszystkie starożytne metropolie84
  • Bez granic2 kwi 2006Wybory poszukiwanych Ukraińcy wybierali parlament. Wybór był trudny, bo na listach wyborczych partii roiło się od niepolityków. Z list bloku Pora-RPP startował na przykład Witalij Kliczko, mistrz świata wagi ciężkiej federacji WBB....86
  • Superprodukcja Putina2 kwi 2006Rosja jest pierwszym wirtualnym mocarstwem ery medialnej88
  • Sojusznik przeciwnik2 kwi 2006Waszyngton toczy z Moskwą podwójną grę92
  • Milion euro od ciotki2 kwi 2006Antykorupcyjny smok pożera polityków w Rumunii i Bułgarii94
  • Liberman? Da2 kwi 2006Izraelczycy tęsknią do mocnego człowieka, który będzie wiedział, co zrobić z Arabami96
  • Menu2 kwi 2006KRÓTKO PO WOLSKU Pała z kultury! Po raz kolejny wraca sprawa warszawskiego Pałacu Kultury i Nauki. Tym razem nie mówi się jednak o jego zburzeniu, tylko o sprzedaniu. I w odróżnieniu od kolumny Zygmunta, której sprzedaż...98
  • Recenzje2 kwi 2006100
  • Romantyk bez duszy2 kwi 2006**** Dramaty romantyczne to materiał, na którym poległo wielu reżyserów. Przerobienie trącącego już myszką "Kordiana" na aktualny i ciekawy przekaz to nie lada wyzwanie nawet dla scenicznych wyjadaczy. Tym razem podjął siź go Paweł...100
  • Pomnik ślizgacza2 kwi 2006*****Tego Andermana należałoby oprawić w ramki. Za kawał rzetelnej pracy u podstaw. Anderman sportretował bowiem Polaka średniaka, którym nasza literatura gardzi. Bo to ani bohater, ani okazowa szuja. Kombinował w literaturze. Za Gierka...100
  • Karzeł Mozart2 kwi 2006***** Mozart Miloša Formana to kabotyn i imprezowicz. Niemiecki socjolog Norbert Elias zobaczył w nim zakompleksionego, mało atrakcyjnego geniusza. Eliasa zawiodła intuicja i zamiast panoramy zjawisk historycznych i barwnych anegdot, czytelnik...100
  • Żydowska "Aria"2 kwi 2006***** To zjawiskowy głos Dawn Upshaw wybrzmiewa w słynnym nagraniu III symfonii Góreckiego. Talent śpiewaczki sprawia, że świetne dzieła powstają specjalnie dla niej. Tak jest też z "Arią", niezwykłą suitą napisaną przez argentyńskiego...100
  • Człowiek z papierosem2 kwi 2006***** Uważał, że butelka whisky i gitany są najlepszymi przyjaciółmi mźżczyzny. Gdy w latach 60. udzielił wywiadu francuskiej telewizji, wywołał taki skandal, że chciano go aresztować. Podpalał wtedy papierosa za papierosem zwitkami franków i lżył...100
  • Hollywood kontra Watykan2 kwi 2006Największa wojna chrześcijaństwa od czasu wypraw krzyżowych102
  • Skandalista Edward Munch2 kwi 2006Pierwsza wystawa Muncha spotkała się z tak silnymi protestami publiczności i krytyki, że zamknięto ją po tygodniu106
  • Pazurem - Artyści do rad!2 kwi 2006Artyści nie świnie. Jak ojczyzna wzywa, to wkroczą i opieprzą całe to dziennikarskie tałatajstwo108
  • Ueorgan Ludu2 kwi 2006Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy. TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 13 (179) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 27 marca 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Jak pacyfista z pacyfista Redakcja "GW" ujęła...112
  • Skibą w mur - Hit pomyłka!2 kwi 2006Ludzi bardziej interesuje ten, co upadł tuż przed metą, niż ten, który bez problemu do niej dobiegł114