Boska polityka

Dodano:   /  Zmieniono: 
Nie można już trzymać Boga z dala od polityki zagranicznej - twierdzi Madeleine Albright
Ameryka staje się teokracją" - ostrzega Kevin Phillips, do niedawna strateg republikanów. "Trzeba otworzyć politykę na pierwiastek duchowy i dialog religii" - twierdzi Madeleine Albright, była sekretarz stanu. "Zmian w polityce zagranicznej, spowodowanych przez renesans amerykańskich kościołów konserwatywnych, nie sposób przecenić" - pisze politolog Walter Russell Mead. I dodaje: "ale to nie jest powód do paniki". Jeśli dać wiarę dyskusjom, które rozgorzały w USA, to religia odgrywa w polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych mniej więcej taką rolę jak w Europie za czasów krucjat. Religijny ferwor ukierunkowuje podobno wiele posunięć Białego Domu i amerykańskiej dyplomacji, a to za sprawą wpływów pozyskanych ostatnio przez konserwatywne odłamy protestantyzmu.

Religijność i oświecenie
Amerykanie zawsze byli narodem religijnym. Wielość wyznań sprawiła, że Alexis de Tocqueville, opisując Amerykę, zwrócił uwagę, iż mieszkańcy tego kraju od początku myśleli o tym, jak religia może wesprzeć demokrację i pluralizm. Myśl polityczna ojców założycieli była oparta na filozofii oświecenia, angielskiej tradycji prawnej i demokratycznych tradycjach antyku. Na tym fundamencie udało się stworzyć republikę szanującą duchowość obywateli i wolną od religijnej nietolerancji. James Madison, czwarty prezydent USA, pisał, że droga do sukcesu republiki polega na "zamknięciu w granicach jednego społeczeństwa tak wielu odmiennych klas obywateli, by tworzenie przez większość niesprawiedliwych związków stało się mało możliwe". Mnogość wyznań nie doprowadziła więc do dramatycznych konfrontacji, a wpływ poszczególnych kościołów na politykę był ograniczany przez interesy pozostałych.
Amerykańscy protestanci nie rezygnowali jednak z wywierania presji na Waszyngton. Jeśli polityka budziła ich moralny sprzeciw, zalewali Kongres petycjami. Przykładem skutecznej interwencji grup religijnych był protest przeciw polityce handlowej USA w latach wojen opiumowych (1834-1860). USA próbowały równoważyć deficyt w handlu z Pekinem, importując do Chin opium z Turcji i Indii; praktyka ta została ukrócona w wyniku interwencji amerykańskich misjonarzy w Chinach oraz wiernych, których zmobilizowali w Ameryce. W ostatnich latach dwa odłamy Kościoła protestanckiego, fundamentaliści i ewangelicy, uzyskały jednak duży wpływ na politykę, także zagraniczną. Szczególny niepokój budzi to, że ich przekonania religijne, na przykład w kwestii walki z islamem, poparcia dla Izraela i dialogu z innymi wyznaniami, są konfliktogenne.

Uczeń czarnoksiężnika
Ameryka przeżywa religijny renesans. Straciły jednak na popularności główne, z natury tolerancyjne nurty protestantyzmu: metodyści, prezbiterianie, baptyści, luteranie i Kościół episkopalny. Katolicy, choć jest ich w USA wielu, nie są wpływową grupą. Choćby dlatego, że ich rosnące szeregi tworzą w dużej mierze biedni imigranci z Ameryki Łacińskiej. Rośnie znaczenie zmarginalizowanych kiedyś odłamów protestantyzmu: zielonoświątkowców, fundamentalistów i ewangelików. Wierni tych kościołów sami wybrali niegdyś emigrację na obrzeża życia społecznego. Gdy w latach 20. doszło do konfrontacji między zwolennikami teorii Darwina a konserwatywnymi protestantami, wśród tych drugich nastąpił rozłam. Wyłoniła się grupa "separatystów", którzy postanowili się odwrócić od społeczeństwa otwartego na świeckie teorie naukowe. Jej szczególnie radykalny odłam, fundamentaliści, zamknął się w dobrowolnej izolacji. Nieco mniej doktrynalnie usposobieni protestanci, neoewangelicy, odcięli się od fundamentalistów, pozostali przy literalnym rozumieniu Biblii i wybrali tylko częściowe oderwanie od spraw publicznych. Pozostali są skłonni do dialogu z innymi nurtami chrześcijaństwa.
Dla polityki zagranicznej szczególne znaczenie ma stosunek tych grup do dialogu z katolikami, muzułmanami i innymi wyznaniami, a także religijny zapał, z jakim popierają Izrael, wojnę na Bliskim Wschodzie i ortodoksyjnych Żydów. Prawdą jest jednak, że gdyby nie Karl Rove, doradca prezydenta Busha, nie byłoby to dla spraw światowych tak ważne. Rove, projektant sukcesów wyborczych Busha juniora i Partii Republikańskiej, wprowadził radykalnych fundamentalistów i ewangelików na salony polityczne. Szukając sposobu na poszerzenie bazy wyborczej republikanów, pracował nad politycznym obudzeniem najbardziej konserwatywnych grup protestanckich. Pod względem wyników wyborczych odniósł sukces. Związany z ewangelikami George W. Bush, zaliczający się do grupy "nowo narodzonych chrześcijan", krótko cieszył się bezwarunkowym poparciem elektoratu, który stanął za nim murem w sprawie interwencji w Iraku. Szybko okazało się, że bez poparcia tej grupy nie da się przeforsować żadnej decyzji prezydenta.
Kevin Phillips w książce "Amerykańska teokracja" twierdzi wręcz, że Bush stał się zakładnikiem fundamentalistów i ewangelików. Prezentujący bardziej stonowane opinie Walter Russell Mead w eseju "Kraj Boga?" ogranicza się do refleksji, że wrogie nastawienie fundamentalistów do przedstawicieli innych wyznań może być przyczyną kłopotów w polityce zagranicznej. Wspomina też z melancholią, że liberalny protestantyzm był religią ojców założycieli i duchowym zapleczem mężów stanu, którzy przeprowadzili Amerykę przez wojny światowe oraz lata zimnej wojny. Rove oddał zaś decydujący głos polityczny grupom jak najdalszym od skłonności do pokojowego rozwiązywania sporów i pluralizmu. Wśród republikanów zapanowała moda na "nieprzyznawanie się" do prezydenta Busha, widoczna w kampanii przed wyborami uzupełniającymi do Kongresu.

Koniec świata
Prąd kulturowy, który ożywił konserwatywne nurty protestantyzmu, reanimuje animozje między nimi a innymi wyznaniami. Do głosu dochodzi tradycyjna niechęć tych kościołów do międzynarodowej współpracy, a zwłaszcza ponadnarodowych struktur politycznych. Fundamentaliści nie chcą mieć do czynienia z ONZ zrzeszającą państwa różnych wyznań. Zdumiewające powodzenie, jakim cieszy się seria książek "Left Behind" (Pozostawieni z tyłu) Tima LaHaye'a i Jerry'ego Jenkinsa, powinno dać do myślenia. Wielomilionowe nakłady dowodzą popularności przekonań religijnych, na których oparta jest ta opowieść o wniebowstąpieniu wybranych. Mniej więcej od początku XIX wieku pewne grupy konserwatywnych protestantów przyjęły własną interpretację Apokalipsy św. Jana. Zgodnie z nią ludzkość czeka Armagedon, który będzie ostatecznym starciem dobra ze złem. Dla wielu tzw. nowo narodzonych chrześcijan (protestantów, którzy przeszli ponowną konwersję jako dorośli) będzie to moment fizycznego wniebowstąpienia, podczas gdy inni zostaną "pozostawieni z tyłu". Ma się to zdarzyć, według wielu Amerykanów, lada moment, bo wojna w Iraku jest wypełnieniem proroctw i oznacza, że ostateczna walka się rozpoczęła. Na oficjalnej stronie internetowej serii "Left Behind" zamieszczono wyniki sondażu, według których 42 proc. Amerykanów uważa, że koniec świata się zaczął. Taka interpretacja Apokalipsy nie jest zgodna z nauką Kościoła katolickiego i wielu wyznań protestanckich. Powieść LaHaye'a i Jenkinsa wyraża niechęć "nowo narodzonych chrześcijan" do międzynarodowych organizacji (ONZ służy opanowaniu świata przez Antychrysta). Nie oszczędza katolików (Watykan też jest narzędziem Antychrysta) ani "nie odrodzonych" protestantów, których Królestwo Boże ominie na równi z niewiernymi i katolikami. Los ten będzie oszczędzony religijnym Żydom, którzy nawrócą się w ostatnich dniach apokalipsy.
Zrozumienie religijnego przywiązania fundamentalistów i ewangelików do sprawy Izraela powinno przynieść ulgę tym, którzy przypisują szczególne wpływy lobby izraelskiemu w Ameryce. Organizacje żydowskie nie zdziałałyby bowiem wiele, gdyby nie wsparcie tych protestantów, dla których jest to religijnym obowiązkiem. Starają się oni tak wpływać na politykę zagraniczną USA, by zmierzała ku wypełnieniu obietnicy, którą Bóg złożył Abrahamowi. Jak pisze Mead, "wierzą oni, że Bóg Abrahama pobłogosławi Amerykę, jeśli ona będzie błogosławić Izraelowi".

Powrót Boga
Wnioski, jakie z renesansu religii wyciąga Madeleine Albright, napawają większym optymizmem. "Nie można już trzymać Boga z dala od polityki zagranicznej" - pisze w książce "The Mighty & The Almighty" (Potężni i wszechmocny). Albright uważa, że wzrost politycznego znaczenia fundamentalistów i ewangelików oraz konfrontacja z wojowniczym islamem musi położyć kres chłodnej, intelektualnej polityce zagranicznej, niegdyś uprawianej przez Kissingera. Religia, a właściwie religie muszą się znaleźć, zdaniem pani sekretarz, w centrum myślenia o polityce zagranicznej, stały się bowiem treścią życia wielkich populacji i potencjalnym zarzewiem konfliktów. Najwyższa pora, by duchowy pierwiastek przeniknął do świata dyplomacji. Albright zwraca uwagę na renesans religijny w Indiach i krajach islamu, a nade wszystko przypomina polityczne wpływy Jana Pawła II. Przykładem tchnięcia religijnego ducha w politykę jest dla niej wspieranie przemian społecznych w Polsce przez Kościół katolicki i papieża. Jak pisze Albright, Jan Paweł II zrealizował obietnicę zawartą w przydomku biskupów Rzymu "pontifex maximus" (największy budowniczy mostów) i zbudował most łączący zachód Europy z jej wschodem.
Zdaniem Albright, przykładem błędów amerykańskiej polityki zagranicznej, polegających na braku zrozumienia dla siły religijnej motywacji, było poparcie USA dla szacha Iranu Rezy Pahlaviego. Zlekceważono wtedy religijną opozycję. Waszyngton nie docenił siły, która miała pchnąć zwolenników ajatollaha Chomeiniego do obalenia szacha. W poszukiwaniu w regionie innego sojusznika, który mógłby się stać zaporą dla politycznej ekspansji Sowietów, Amerykanie wsparli afgańską partyzantkę. Tam zaś niedowartościowanie religijnego pierwiastka okazało się grzechem obu zimnowojennych mocarstw, do dziś brzemiennym w skutki. Dlatego współczesną politykę zagraniczną musi cechować szacunek i zrozumienie dla uczuć religijnych. Albright zdaje się jednak nie doceniać niechęci fundamentalistów do tego, co nazywają "papizmem".

Jądro demokracji
Przy wszystkich niepokojących elementach religijnego odrodzenia w Ameryce należy przypomnieć, że pomnożyła się też liczba tzw. katolików Jana Pawła II, społecznie konserwatywnych, lecz nieskłonnych do konfrontacyjnej polityki zagranicznej. Główne nurty protestantyzmu, choć ostatnio mniej popularne, są przesycone tradycją tolerancji i dialogu. Nienaruszony pozostaje fundament republiki, której ojcowie czerpali od Johna Locke'a, protoplasty liberalizmu i oświeceniowej tolerancji. Chrześcijaństwo i oświecenie były, jak pisze Marcin Król w "Historii myśli politycznej", elementami konstytutywnymi współczesnej myśli politycznej, na niej zbudowano nową republikę. W ten sposób powstało społeczeństwo, w którym pluralizm religijny ukształtował szczęśliwą formułę współistnienia demokracji i wielu religii bez szkody dla polityki. Walt Whitman, poeta i twórca amerykańskiego mistycyzmu, pisał, że element religijny jest jądrem tej demokracji i wszystkie religie, stare i nowe, mają w niej swoje miejsce. Równoważąc swe wpływy w obrębie tolerancyjnego państwa prawa, liczne kościoły Ameryki nie będą zapewne propagatorami kolejnych krucjat.
Więcej możesz przeczytać w 42/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 42/2006 (1244)

  • Na stronie - Taśmy Gibsona15 gru 2006, 15:00W odróżnieniu od polityków nie lubimy nagrywać znajomych. Co najwyżej piratujemy w Internecie3
  • Skaner15 gru 2006, 15:006
  • Śledztwo15 gru 2006, 15:00Taśmy na Michnika Jak ustalił "Wprost", taśmy z nagranymi rozmowami Adama Michnika, redaktora naczelnego "Gazety Wyborczej", i Aleksandra Gudzowatego, właściciela Bartimpeksu, złożył w prokuraturze 29 września 2006 r. Marcin...8
  • Szafy: Lesiak jak Globke15 gru 2006, 15:00Afera płk. Jana Lesiaka i jego szafy w świecie służb specjalnych nie jest oryginalna. To niemal kalka sprawy dr. Hansa Globkego. On także zaczął od służby skompromitowanemu reżimowi. Globke pracował w MSW III Rzeszy. Lesiak pracował dla SB. Po...8
  • IPN: KGB kontra Popiełuszko?15 gru 2006, 15:00Powiązania KGB z zabójstwem ks. Jerzego Popiełuszki znaleźliśmy w aktach śledztwa IPN w sprawie przestępczego związku w peerelowskim MSW. To protokół przesłuchania dyrektora Zakładu Kryminalistyki Komendy Głównej MO. Płk Tadeusz Rydzek zeznał, że...8
  • NAGRODY: Chimera "Wprost"15 gru 2006, 15:00Brązową Chimerę w kategorii "nowa szata graficzna" otrzymał tygodnik "Wprost", a Złotą Chimerę za projekty ilustracji, które wykonał m.in. dla "Wprost", dostał Igor Morski, grafik stale współpracujący z naszym...8
  • POKAZ: Krewka Naomi15 gru 2006, 15:00Modelka Naomi Campbell, słynąca z nerwowego usposobienia, ma wystąpić 17 listopada na pokazie Lexus Fashion Night w Warszawie. Wybór organizatorów tej imprezy - łączącej polską premierę limuzyny Lexus LS 480 z pokazem kolekcji Agnieszki Maciejak i...8
  • Legia Cudzoziemska15 gru 2006, 15:00Po wygranej z Portugalią Polska przesunęła się na czwarte miejsce w tabeli grupy A w kwalifikacjach do mistrzostw Europy. Podopieczni Leo Beenhakkera zwyciężyli 2:1. Obie bramki dla Polski strzelił Euzebiusz Smolarek, wychowanek zagranicznych...8
  • Kontrowersje15 gru 2006, 15:00Od lat komitet norweskiego parlamentu przyznający Pokojową Nagrodę Nobla jest krytykowany za polityczny koniunkturalizm. Wielkie kontrowersje wzbudziła decyzja o przyznaniu nagrody w 1973 r. Henry'emu Kissingerowi i Le Duc Tho za zaprowadzenie...8
  • USA: Zima w Nowym Jorku15 gru 2006, 15:00Burza śnieżna sparaliżowała życie zachodniej części stanu Nowy Jork. Władze stanowe wprowadziły stan klęski żywiołowej w regionie. Rekordowe o tej porze roku opady śniegu (ponad 50 cm) pozbawiły dostaw prądu prawie 400 tys. ludzi. Załamanie pogody...8
  • NAUKA: Biblia Hawkinga15 gru 2006, 15:00Stephen Hawking wyjaśnia tajemnicę stworzenia świata. Tym razem dzieciom. Książka pod tytułem "The Grand Design" (Wielki projekt) ma się ukazać za rok. "To będzie Harry Potter bez magii" - zapowiada autor. Przykuty do wózka...8
  • GADŻET: Żona z TV15 gru 2006, 15:00Technika zmienia tak staromodne przedmioty jak ramki na zdjęcia. E-ramka to monitor LCD ze złączem do karty pamięci i portem USB. Wyświetla cyfrowe zdjęcia, odtwarza pliki wideo i muzyczne. Zdjęcia można ustawić tak, by zmieniały się co pewien...8
  • Sawka czatuje15 gru 2006, 15:00Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)12
  • Playback15 gru 2006, 15:00Roman Giertych, wicepremier i minister edukacji, i Andrzej Lepper, lider Samoobrony© A. Jagielak16
  • Poczta15 gru 2006, 15:00MURDOCH U BRAM WILDSTEINANajwiększe wyzwanie dla TVP, do którego nie jest ona w żadnej mierze przygotowana, jest natury technologiczno-filozoficznej i nazywa się era cyfrowa ("Murdoch u bram Wildsteina", nr 37). Jedyne, co TVP może...16
  • Ryba po polsku - Dajcie mi służby, ja was urządzę15 gru 2006, 15:00Coraz bardziej przychylam się do tezy,że największym zagrożeniem dla państwa są politycy17
  • Z życia koalicji15 gru 2006, 15:00DRAMATYCZNY PRZEBIEG MIAŁ WIEC PIS. Nie chodzi o to, że trzeba było rodziny z prowincji ściągać i im nocleg zapewniać, żeby plac zapchać. Otóż na chwilę przed wejściem na scenę premiera BOR obwieścił organizatorom, że Jarosław Kaczyński nie może...18
  • Z życia opozycji15 gru 2006, 15:00WIDZIELIŚMY W TELEWIZJI generała Wejnera, który w jakiejś książce twierdzi, że Jan Olszewski próbował dokonać puczu i internować Lecha Wałęsę. Sama wizja Olszewskiego w hełmie, kamizelce kuloodpornej i uzi w ręku jest całkiem zabawna. Jeszcze...19
  • Wprost przeciwnie - Przestroga Berlusconiego15 gru 2006, 15:00Politycy mogą stracić władzę, dziennikarze - twarz20
  • Fotoplastykon15 gru 2006, 15:00Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)21
  • Kto naprawdę nami rządzi15 gru 2006, 15:00Najbardziej wpływowi ludzie IV Rzeczypospolitej22
  • Political fiction15 gru 2006, 15:00Po wyborach - gdyby się odbyły - PiS i PO nie dogadają się w obecnym kształcie i z aktualnymi przywódcami32
  • Republika esbeków15 gru 2006, 15:00W latach 80. komuniści chcieli przejąć PPS, by na wypadek likwidacji PZPR stworzyćz niej podległą sobie siłę polityczną36
  • Giełda15 gru 2006, 15:00Hossa Świat Google's Tube Astronomiczną sumę 1,65 mld USD zapłacił Google za serwis internetowy z plikami wideo YouTube. Stronę, na której każdy może umieścić stworzony przez siebie materiał wideo, założyło dwóch dwudziestoparolatków: Chad Hurley...40
  • Polski rabat15 gru 2006, 15:00Program powszechnego uwłaszczenia polityków, radnych, urzędników oraz krewnych i znajomych królika40
  • Rosyjskie imadło15 gru 2006, 15:00Gazprom próbuje puścić nas z torbami48
  • Zyta kontra Zyta15 gru 2006, 15:00Wicepremier Gilowska w dwóch togach - adwokata broniącego rządu i prokuratora oskarżającego go o nieudolność52
  • Plan Aznara15 gru 2006, 15:00Polska wystartowała ku bogactwu jak Hiszpania, ale podąża do europejskiego marazmu jak Grecja54
  • Keynes w remoncie15 gru 2006, 15:00Tegoroczny noblista w dziedzinie ekonomii nie miałby szans na prezesurę NBP56
  • 2 x 2 = 4 - Cud mniemany15 gru 2006, 15:00Czas powołać jury, które wybierze i nagrodzi najbardziej piramidalny absurd w polskiej polityce58
  • Supersam15 gru 2006, 15:0060
  • Sprzęty glamour15 gru 2006, 15:00Haute meubles, czyli meblarskie i wnętrzarskie haute couture wymyślone specjalnie dla VIP-ów i przez... VIP-ów - na taki pomysł wpadł brytyjski dom meblowy Habitat. Dla tej firmy meble i elementy dekoracyjne mieszkań zaprojektowały gwiazdy muzyki...60
  • Niezbędnik grzybiarza15 gru 2006, 15:00Wciąż warto wybrać się na grzyby, zwłaszcza że w tym roku jest ich w bród. Specjalnie z myślą o grzybiarzach został zaprojektowany nóż Sagaform - Adventure. Ma zaokrąglone ostrze do odcinania nóżki grzyba i pędzelek do oczyszczenia go z resztek...60
  • Frywolna Jacqueline15 gru 2006, 15:00Na pokazach bielizny w trakcie paryskiego Salonu de La Lingerie zaprezentował swoją kolekcję polski dom mody bieliźnianej Korin. W kolekcji Jacqueline biustonosze zdobią połyskliwe, perłowe i srebrzyste hafty, drobne motywy roślinne i tiulowe...60
  • Eva bez kabla15 gru 2006, 15:00Koniec z plączącymi się po całym mieszkaniu kablami, łączącymi monitor z głośnikami czy telewizor z komputerem. Przekaźnik Eva 700 firmy Netgear pozwala na bezprzewodowe połączenie telewizora, komputera, telefonu komórkowego i aparatu cyfrowego...60
  • Umywalka z wiązu15 gru 2006, 15:00Drewniana umywalka to nie tylko oryginalna ozdoba łazienki. Dzięki właściwościom izolacyjnym drewna wlana do niej woda dłużej utrzymuje ciepło. Do wyboru są trzy modele. Można zdecydować się na jedną z dwóch umywalek wyglądających jak misy, które...60
  • Czekolada po angielsku15 gru 2006, 15:00"Ci, którzy używają czekolady, cieszą się większą stałością zdrowia i mniej są podatni na różne drobne dolegliwości, które psują radość życia; zachowują przy tym niezmienną tuszę" - pisał Anthelme Brillat-Savarin w swojej słynnej...60
  • Drugi obieg IV RP15 gru 2006, 15:00Rządy braci Kaczyńskich uruchomiły niespotykaną od 15 lat lawinę politycznych dowcipów62
  • Winne biuro podróży15 gru 2006, 15:00Rejsy połączone z degustacją win po Renie, Dunaju i Mozeli oraz winiarskie spa - kąpiel w winogronowym moszczu66
  • Miasto diabła15 gru 2006, 15:00W Rio de Janeiro jeżeli wychodzisz z domu na ulicę i udaje ci się wrócić, masz tego dnia wielkie szczęście70
  • Sezam Hitlera15 gru 2006, 15:00Skarb III Rzeszy mógł zostać wymyślony przez handlujących kradzionymi antykami byłych funkcjonariuszy bezpieki72
  • Pazurem - Żbik z granitu15 gru 2006, 15:00Największym wydarzeniem tego sezonu w popkulturze jest powrót kapitana Żbika74
  • Gest Chruszczowa15 gru 2006, 15:00Chińskiemu "nie" zawdzięczamy, że 1956 r. Polska nie stała się Węgrami76
  • Know-how15 gru 2006, 15:00Kobiety da Vinci "Głównym celem tej książki jest wydobycie obrazu Leonarda jako człowieka z krwi i kości, żyjącego w konkretnym czasie i jadającego zupy jarzynowe, a nie uprawiającego wiele dyscyplin, nadludzko uzdolnionego 'człowieka...80
  • Syndrom lady Makbet15 gru 2006, 15:00Wypadkom samochodowym najczęściej ulegają ludzie, którzy źle o sobie myślą82
  • Zasada dziwonii15 gru 2006, 15:00Samice rządzą płcią!86
  • Nadjeżdża Demonstrator15 gru 2006, 15:00W USA zadebiutowały najczystsze diesle świata88
  • Bez granic15 gru 2006, 15:00Paszport dla Maorysa Maorysi z Nowej Zelandii chcą uzyskać takie uprawnienia emerytalne i paszportowe, jakie przysługują obywatelom Wielkiej Brytanii. Będą dochodzić roszczeń na podstawie traktatu z Waitangi z 1840 r., na mocy którego Wielka...90
  • Boska polityka15 gru 2006, 15:00Nie można już trzymać Boga z dala od polityki zagranicznej - twierdzi Madeleine Albright92
  • Łańcuch Putina15 gru 2006, 15:00Zamordowani rosyjscy dziennikarze walczyli o prawdę i moralność w polityce96
  • Atomowe domino15 gru 2006, 15:00Korea Północna odpaliła właśnie nowy wyścig zbrojeń100
  • Geopolityczna smycz15 gru 2006, 15:00Spółka Rosja jest na fali, a Niemcy to pierwszy przystanek na trasie jej podbojów102
  • Przekleństwo koalicji15 gru 2006, 15:00Druga wojna libańska zaczyna wywracać izraelską scenę polityczną104
  • Recenzor15 gru 2006, 15:00108
  • Noc z operą15 gru 2006, 15:00Gdyby lider zespołu Queen prowadził bardziej higieniczny tryb życia, miałby dzisiaj 60 lat. A gdyby wydawca jubileuszowego DVD poprzestał na przypomnieniu teledysków z piosenkami, które Mercury na własną odpowiedzialność nagrał w latach 80., nie...108
  • Żądło elżbietańskie15 gru 2006, 15:00Sting od lat tworzy wykwintną galanterię dla yuppies w średnim wieku. Tym razem stara się - wraz z lutnistą Edinem Karamazovem z Sarajewa - przerzucić pomost między muzyką Johna Dowlanda, gwiazdy epoki elżbietańskiej, a współczesną generacją...108
  • Zagraj na banjo15 gru 2006, 15:00"Jeszcze raz przepraszamy za wypadek z wibrafonem, ale gdyby państwo wiedzieli, w drodze jakich wyrzeczeń sekstet Komedy zdobył ten wibrafon, nie byłoby dla nikogo dziwne, że ten wibrafon ma prawo się psuć" - tłumaczył sopockiej...108
  • Z trupim uśmiechem15 gru 2006, 15:00Kościany chłopak to prawdziwa gwiazda miasteczka Halloween. "Jack, przy tobie rany jątrzą się i ropieją!" - z zachwytem wykrzykują monstra płci żeńskiej, wpatrzone w niego jak w najpiękniejszy pogrzebowy wieniec. Ale nawet mistrzowie...108
  • Zoofil z Jersey15 gru 2006, 15:00Po klapie "Dziewczyny z Jersey" Kevin Smith postanowił wrócić do korzeni, czyli do "Sprzedawców". Ten niskobudżetowy czarno-biały film z 1994 r., odebrany przez krytykę jako portret pozbawionego ambicji pokolenia X,...108
  • Głupawka sobotniej nocy15 gru 2006, 15:00Żeński "Fight Club" w wykonaniu Jennifer Aniston, "Obywatel Kane II", samurajski numer dyskotekowy, parodia "Seksu w wielkim mieście", przygody wrednego Nicka - biurowego speca od komputerów, a także występy na żywo...108
  • Sukces zaprogramowany15 gru 2006, 15:00Ciężkie jest życie Hindusa w Ameryce (patrz też recenzja "Pani na domkach" w "WiK"). Wychowany w kulturze filozoficznego spokoju, przekonany przez najbliższych o swoich nadzwyczajnych talentach, musi on stawić czoła życiu na...108
  • Dał mu przykład Bonaparte15 gru 2006, 15:00Aleksander Dumas starszy nawet zza grobu wydaje książki lepsze od wielu współczesnych bestsellerów. Odnaleziona 20 lat temu i pracowicie zrekonstruowana nieznana powieść Francuza z 1870 roku, stała się prawdziwą sensacją. Okazała się bowiem...108
  • Kod Newtona15 gru 2006, 15:00Co tam biografie, furda nauka - najlepiej zostać autorem thrillerów, bo zbić fortunę na sensacji potrafi każdy. Michael White, dziennikarz i wykładowca w Oksfordzie, autor kilkunastu książek popularnonaukowych wyciągnął logiczne wnioski z sukcesu...108
  • Co z tą Turcją?15 gru 2006, 15:00Literacka Nagroda Nobla dla Orhana Pamuka jest policzkiem wymierzonym tureckim fundamentalistom112
  • Fatalne zauroczenie15 gru 2006, 15:00Podczas gdy Kubańczycy umierają z głodu i na AIDS, amerykańskie kino pielęgnuje mit kolorowej Hawany, pełnej muzyki i radości116
  • Serce na drogę15 gru 2006, 15:00Marek Grechuta był artystą organicznym. Szedł za swoim wewnętrznym głosem118
  • Wencel gordyjski - Epitafium dla hydraulika15 gru 2006, 15:00Melo-mania jest tak powszechna, że Melo-farsa nam raczej nie grozi119
  • Ueorgan Ludu15 gru 2006, 15:00Nr 42 (208) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 16 października 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Lech Wałęsa odda swoją Nagrodę Nobla J. KACZYŃSKI niesłusznie pominięty W tym roku Pokojową Nagrodę Nobla otrzymał, niestety, nie Jarosław Kaczyński....120
  • Wprost plus15 gru 2006, 15:00KRÓTKO PO WOLSKU Prowokacja i paranoja Nastały świetne czasy dla prowokacji. Na przykład w nudnej jak flaki z olejem Danii znowu pojawiły się karykatury Mahometa. Ogłoszono nawet konkurs rysunkowy na następne. Wiadomo, czym to się może skończyć. Z...121
  • Skibą w mur - Krótkie czasy15 gru 2006, 15:00W PRL władcy panowali latami. Dziś ulice pełne są byłych premierów, ministrów i sekretarzy stanu122