Jak poinformowała Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda ma zastrzeżenia wobec faktu, że ustawa różnicuje status zgromadzeń publicznych przy zastosowaniu elementu konstrukcyjnego. „Wątpliwości Prezydenta budzi również wyłączenie możliwości zaskarżenia przez organizatora zgromadzenia zarządzenia zastępczego wojewody o zakazie zgromadzeń. Prezydent Andrzej Duda kwestionuje także artykuł ustawy o zakazie odbycia zgromadzeń nakazując stosowanie nowoustanowionych przepisów do zdarzeń, które miały miejsce przed ich wejściem w życie” – czytamy w uzasadnieniu decyzji głowy państwa.
Prezydent podkreśla, że wolność zgromadzeń to niezbędny element demokracji i warunkuje korzystanie z innych wolności i praw człowieka związanych ze sferą życia publicznego. Andrzej Duda ostrzega, że jego zdaniem wejście w życie zaskarżonej ustawy mogłoby skutkować tym, że unormowanie sprzyjające korzystaniu z konstytucyjnej wolności zgromadzeń przestałyby funkcjonować prawidłowo, a w przypadku zaskarżenia decyzji zakazującej zgromadzenia – zostałyby częściowo zniesione.
„Należy również podkreślić, że gwarancje wolności zgromadzeń wynikające z art. 57 Konstytucji dotyczą wszelkich form pokojowego zgromadzenia się osób. Obejmują one zatem wszystkie zgromadzenia i obowiązkiem organów władzy publicznej jest zapewnienie warunków realizacji wolności pokojowego zgromadzania się niezależnie od tego, w jakiej formie jednostki chcą z niej korzystać” – informuje Kancelaria Prezydenta.
Andrzej Duda twierdzi, że zaskarżone przepisy mogą naruszać zasadę równości, ponieważ różnicują sytuację prawną podmiotów podobnych na podstawie kryterium, które nie znajduje konstytucyjnego uzasadnienia.
Kontrowersyjny projekt
Nowelizacja ustawy o zgromadzeniach jest projektem autorstwa posłów Prawa i Sprawiedliwości i została przyjęta głosami głównie posłów partii rządzącej, przy poparciu części przedstawicieli Kukiz'15 i głośnych protestach ze strony opozycji oraz organizacji pozarządowych. Podczas procesu legislacyjnego przyjęte zostały dwie poprawki likwidujące część kontrowersyjnych zapisów. Wprowadzono 14-dniowy okres vacatio legis oraz wykreślono punkt, zgodnie z którym pierwszeństwo organizowania zgromadzeń przyznawane było Kościołowi oraz związkom wyznaniowym.
Co zakłada nowelizacja?
Nowelizacja wprowadza m.in. możliwość zwrócenia się z wnioskiem do wojewody o zgodę na cykliczne organizowanie zgromadzeń. Chodzi o zgromadzenia organizowane przez tego samego organizatora w tym samym miejscu lub na tej samej trasie co najmniej cztery razy w roku według opracowanego terminarza lub co najmniej raz w roku w dniach świąt państwowych i narodowych. Ponadto musiałyby się one odbywać w ciągu ostatnich trzech lat i mieć na celu, w szczególności, uczczenie doniosłych i istotnych dla historii Polski wydarzeń. Organ gminy będzie wydawał decyzję o zakazie już zgłoszonego zgromadzenia, jeżeli ma ono odbyć się w miejscu i czasie, w którym odbywa się zgromadzenie cykliczne.
Jeżeli zostały wniesione zawiadomienia o zamiarze zorganizowania dwóch lub większej liczby zgromadzeń chociażby częściowo w tym samym czasie i miejscu, w szczególności w odległości mniejszej niż 100 m między nimi, i nie jest możliwe zagwarantowanie, że ich przebieg nie stworzy zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi albo mienia w znacznych rozmiarach, o pierwszeństwie wyboru miejsca i czasu zgromadzenia decyduje kolejność wniesienia zawiadomień.