Kura orła

Dodano:   /  Zmieniono: 
Jan Kochanowski opisał ważną ekonomiczną prawidłowość W renesansie, co przekazał do wiadomości potomnym Jan Kochanowski, jajo kosztowało tyle ile wizyta w publicznej toalecie. W okresie przedwojennym sławojki były bezpłatne, a zarabiający około 200 zł miesięcznie urzędnik mógł nabyć co najmniej 2 tys. jaj. Urzędnik w PRL, gdyby chciał, zamieniłby swoją miesięczną gażę na mniej więcej 3 tys. jaj. Jego odpowiednik z III RP zarabia co najmniej 2 tys. jaj więcej. Niemieckim okupantom nie udało się objąć jaj (tak jak świń i bydła) obowiązkową rejestracją; sztuka ta udała się dopiero sowieckim wyzwolicielom. W jajo próbowała nas zrobić Unia Europejska, co jej się nie udało. Polskie jajo nie tylko w okresie wielkanocnym potęgą jest, i basta.
Jajo przedwojenne
Jaja zawsze były cennym towarem eksportowym; na przykład w 1928 r. wyeksportowaliśmy około 55 tys. ton, czyli miliard jaj (w przybliżeniu tyle ile obecnie), uzyskując za nie równowartość 145 mln przedwojennych złotych (dla porównania - dzięki eksportowi węgla uzyskaliśmy w tym samym roku 363 mln zł, czyli nieco ponad dwa razy więcej).
Nie wiadomo, ile jaj produkowaliśmy i konsumowaliśmy przed wojną. Podawana w powojennych rocznikach statystycznych wielkość - 3,2 mld jaj - jest najprawdopodobniej znacznie zaniżona ze względów propagandowych i wynika z dyrektywy, zgodnie z którą w 1949 r., po realizacji planu trzyletniego, osiągnęliśmy poziom produkcji z 1938 r. (dla porównania - nioski w III RP znoszą około 8,2 mld jaj rocznie). Pewne jest jednak, że jajek nie brakowało, a i ceny ich nie były wygórowane. W wielkich miastach kosztowały 8-10 gr, w miasteczkach - 5-6 gr, i dlatego kolportowaną z uporem plotkę, jakoby każde jajo (przed ugotowaniem) z nędzy dzielono na czworo, należy uznać za przesadzoną.

Jajo kułackie
Przed głodem jaja zaczęły nas ratować dopiero w czasach niemieckiego i sowieckiego okupanta. Kur zakolczykować się nie da, dlatego praktyczny Niemiec dał sobie spokój i nie objął restrykcjami handlu jajami. Odmiennie sowieci, zarówno ci rosyjscy, jak i polscy. Jaja poddano planowemu skupowi (w jednej ze znanych uczelni w Instytucie Obrotu i Skupu istniał nawet Zakład Obrotu Jajami) i zaczęto pouczać chłopów, jak z jajami postępować, co znalazło swój wyraz w napisach w punktach skupu: "Rolnicy, nie myjcie jaj!". Ożywioną walkę z "jajami kułackimi" prowadziła także Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym (powołana uchwałą KRN z 23 września 1946 r. funkcjonowała do roku 1955 i miała prawo zsyłać spekulantów do obozów pracy na okres do dwóch lat).

Jajo robotnicze
Jaj władza ludowa miała wystarczająco, żeby, realizując swój plan udostępniania w lokalach gastronomicznych "tanich posiłków dla klasy robotniczej", wprowadzić "zestaw obiadowy numer dwa", czyli dwa jaja na twardo z kartoflami. Zestawem obiadowym numer jeden były dorsze. Kłopot był tylko w tym, że skup i obrót jajami wymagał ich konserwowania, a ponieważ chłodni praktycznie nie było, jaja przechowywano w dołach z wapnem, co nie wpływało korzystnie na ich jakość. Dlatego - z dwojga złego - klienci woleli - zgodnie z powiedzeniem "jedzcie dorsze, wapno gorsze" - zestaw numer jeden.

Jajo bezkartkowe
Jaja ratowały nas także przed nędzą w czasach wysokiej inflacji. Ich koszty produkcji w gospodarstwach małorolnych są niemal zbliżone do zera, dlatego gdy rozpoczyna się szaleństwo cenowe, jaja drożeją w stopniu znacznie mniejszym niż inne towary. Inna kwestia, że nadkonsumpcja może nie być najzdrowsza ze względu na cholesterol. Badania empiryczne nie zawsze jednak potwierdzają, że coś takiego jak cholesterol istnieje. Wynika to przynajmniej z doświadczenia mojej rodziny. Syn, który urodził się w stanie wojennym i wychowywał w czasach kartkowych, karmiony był głównie jajami. Wprawdzie w pewnym momencie zżółkł i wyglądał jak Chińczyk, ale nic mu się nie stało i wyrósł na zdrowego byka, który jajka lubi po dziś dzień.

Jajo unijne
Jajami podbiliśmy Unię Europejską. Co więcej, wygraliśmy wielką jajeczną wojnę. Jesienią ubiegłego roku próbowali zalać Polskę swoimi wyrobami producenci z zachodniej Europy, którzy dostają duże dotacje w ramach CAP (wspólnej polityki rolnej), co prowadzi do stałej nadprodukcji wytwarzanych przez nich w wielkich fermach produktów jajopodobnych (wygląda jak jajo, a smakuje wręcz przeciwnie). Czynili to w sposób sprzeczny z prawem, bo ich jaja z Hiszpanii, Niemiec, a nawet z Grecji czy Finlandii nie były oznakowane i dopiero w Polsce nadawano im polskie numery, i sprzedawano po cenach dumpingowych: 40-50 eurocentów (czyli 1,7-2,2 zł) za kilogram lub 10-12 groszy za sztukę. Polski konsument jednak nie jest w ciemię bity i na jajach się zna. Dlatego wolał - i tak niedrogie - jaja od polskich wiejskich kur karmionych paszą naturalną niż jaja od wrażych niosek tuczonych mączką rybną.

Jajo antyinflacyjne
Wybitny polski ekonomista Jan Kochanowski (przez niektórych znany także jako literat) stwierdził i opisał ważną ekonomiczną prawidłowość. Pieniądz jest słaby, jeżeli opłata za korzystanie z toalety publicznej (staropolski "wychód") jest wyższa od ceny jaja. Prawidłowość tę opisał w dziele "Na ucztę":

"Szeląg dałem od wychodu,
nie zjem jeno jaje.
Drożej sram niźli jadam,
złe to obyczaje".


Obecnie opłata za korzystanie z wychodu podrożała z szeląga do 1-2 zł, zaś cena jaja wynosi 25-30 gr.
O tym, że jaja znalazły swój godny opis w literaturze pięknej, stały się źródłem niezliczonych powiedzonek i bon motów, wspominamy tu tylko mimochodem. Dlatego, dzieląc się jajem na Wielkanoc i składając sobie najlepsze życzenia, skierujmy także proste życzenia pod adresem naszych polityków. "Panowie, nie róbcie jaj - zostawcie tę czynność kurom".
Więcej możesz przeczytać w 12/2005 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 12/2005 (1164)

  • Na stronie - Moja wina27 mar 2005Nie można wszystkich Polaków ciągle nabierać. Tyle że dla rządzących obecnie Polską "nie można" oznacza, że wolno Można nabierać cały świat jakiś czas i kilka osób cały czas, ale nie można nabierać wszystkich ciągle - powiedział Abraham Lincoln....3
  • Skaner27 mar 2005Anastezjologia finansowa Balickiego W ubiegłym tygodniu zarzuciliśmy ministrowi zdrowia Markowi Balickiemu, że w kwietniu 2004 r. forsował niewinną z pozoru poprawkę do nowelizacji ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Z pozoru, bo jej skutkiem...8
  • Dossier27 mar 2005Pewnym ludziom puknęło na głowę. Mnie też puknęło, bo byłem bez przerwy w walce. Przez tamte warunki każdy z nas jest troszeczkę zboczony Polsat LECH WAŁĘSA były prezydent RP Dzieje się coś niedobrego wokół Pałacu Prezydenckie-go: nie tylko...9
  • Sawka27 mar 200510
  • Kadry27 mar 200511
  • Playback27 mar 200513
  • M&M27 mar 2005KLUB TRZYMAJĄCY GRUPĘ13
  • Poczta27 mar 2005HUBA BALICKIEGO W artykule "Huba Balickiego" (nr 11) popełniłem błąd, pisząc, że "Fundacja Zdrowie" została założona przez ówczesnego dyrektora szpitala Jana Ciszeckiego i Poradnię Chorób Sutka, prowadzoną przez...13
  • Nałęcz - Stary numer27 mar 2005Jarosław Kaczyński nie przedstawił nawet strzępu dokumentu, który świadczyłby o uzależnieniu Kwaśniewskiego od Rosji Jarosław Kaczyński oskarżył Aleksandra Kwaśniewskiego o to, że jego polityka wobec Rosji podyktowana jest skrywanym przed opinią...14
  • Okiem barbarzyńcy - Duchowe karły lustracji27 mar 2005Zwolennikom lustracji nie chodzi o sprawiedliwość, a o zwykłą zemstę i radowanie się upadkiem bliźnich - zawyrokowali moraliści W dyskusji o lustracji ogromny udział mają złe emocje" - napisał zatroskany o jej poziom Henryk Woźniakowski w...15
  • Z życia koalicji27 mar 2005SLD NIEZŁOMNIE TRWAprzy wrześniowym terminie wyborów. Nie robi tego dla siebie ani dla diet swych parlamentarzystów. Robi to dla Europy, bo jak prawica dojdzie do władzy, może zrobić krzywdę referendum konstytucyjnemu. To...16
  • Z życia opozycji27 mar 2005POWSTAJE DŁUGO WYGLĄDANA partia Radia Maryja. Nazwę ma tak pogmatwaną i dziwaczną, że nie jesteśmy w stanie powtórzyć. Owa potęga powstaje z taką energią, że podejrzewamy, iż ręce w tym macza Partia Demokratyczna. Cóż, skoro...17
  • Fotoplastykon27 mar 200518
  • Agencja bezpieczeństwa mafii27 mar 2005Mafię paliwową osłaniali znani politycy i oficerowie tajnych służb - wynika ze śledztwa reporterów "Wprost" i TVP 1 oraz z zeznań Andrzeja Czyżewskiego Jakie to szczęście, że nasza prokuratura nie stała się organem ścigania mafii, a sądy mafijnym...20
  • Ofiara niewinności27 mar 2005Czy Aleksander Kwaśniewski zna Edwarda Mazura? O Edwardzie Mazurze można by powiedzieć, że jest w czepku urodzony. Co zaskakujące, szczęście sprzyjało mu zawsze wtedy, gdy u władzy był Sojusz Lewicy Demokratycznej, a w Pałacu Prezydenckim...22
  • Wybierzmy przeszłość!27 mar 2005Politycy prawicy chętnie opowiadają o swoich przodkach, politycy lewicy nie chcą o nich mówić Kiedy George W. Bush został gubernatorem Teksasu, dostał od ojca spinki do koszuli. Wcześniej spinki należały do Prescotta Busha, dziadka, w latach 50....24
  • Koniec imperium27 mar 2005Sensem idei IV Rzeczypospolitej jest zakwestionowanie tego, co pochodzi z PRL i niszczy polskie życie publiczne Czy można zasadniczo zmienić Polskę, zachowując obecną konstytucję? Tylko ktoś, kto jej nie czytał bądź poświęcił tej lekturze kilka...30
  • Dziedzictwo Kwaśniewskiego27 mar 2005Klub "Wprost" Czy schyłek prezydentury Aleksandra Kwaśniewskiego oznacza także zmierzch świata, który można nazwać jego imieniem? To pytanie zasadne po tym, jak prezydent odmówił stawienia się przed sejmową komisją śledczą ds. Orlenu. Zasadne tym...34
  • Niewinny jak esesman27 mar 2005Hermann Schaper, inspirator mordu na Żydach w Jedwabnem i Radziłowie, pozostaje bezkarny To chyba najdłuższa choroba sądowa w dziejach powojennej Europy. Aż 26 lat z powodu kolejnych zdrowotnych dolegliwości sądu unika Hermann Schaper. A to nie...36
  • Giełda27 mar 2005Hossa Świat Amerykanin na bank Rozmowa z PAULEM WOLFOWITZEM, nominowanym przez George'a Busha na szefa Banku Światowego - Czy Bank Światowy nie powinien dawać pieniędzy najbiedniejszym państwom, zamiast udzielać im pożyczek, których...40
  • Eliksir zysku27 mar 2005Po trzech latach badań Bioton złamał monopol zachodnich koncernów farmaceu-tycznych na produkcję insuliny Gdy w 2002 r. niemiecki potentat farmaceutyczny Bayer próbował wykorzystać nagle zwiększone zapotrzebowanie na szczepionki przeciwko ospie w...42
  • Berek na polu minowym27 mar 2005Nie ma takich pieniędzy, których uspołeczniona służba zdrowia nie byłaby w stanie zmarnotrawić Media codziennie podają dobrą wiadomość - SLD odchodzi w polityczny niebyt. Zgodnie z zasadą serwowania wyłącznie przyjemnych newsów media nie podają...46
  • Kura orła27 mar 2005Jan Kochanowski opisał ważną ekonomiczną prawidłowość W renesansie, co przekazał do wiadomości potomnym Jan Kochanowski, jajo kosztowało tyle ile wizyta w publicznej toalecie. W okresie przedwojennym sławojki były bezpłatne, a zarabiający około...50
  • Sakiewka i zbawienie27 mar 2005Wolnorynkowy kapitalizm - najbardziej efektywny system gospodarczy - narodził się w świecie chrześcijańskim Żebrak, według Buddy, znajduje się bliżej stanu nirwany niż ciężko pracujący rzemieślnik lub kupiec. Islam spowodował, że kraje arabskie...52
  • Supersam27 mar 2005W sieci elektroniki Tegoroczne hanowerskie targi CeBIT potwierdziły nieograniczone możliwości rozwojowe branży elektronicznej. Hitem targów okazał się home networking, domowa sieć bezprzewodowa, umożliwiająca łączność między domowym serwerem i na...56
  • Przetwórnia chuliganów27 mar 2005Większość blokersów chciałaby służyć w armii Jak nie ma hajcu, to zaczynasz myśleć, skąd go wziąć. Pożyczyć na osiedlu nie ma od kogo, bo już się kiedyś pożyczyło. Matka nie da, bo nie ma. No to się wsiada do autobusu i jedzie na inne osiedle,...58
  • Karły wyobraźni27 mar 2005W 1899 r. szef amerykańskiego urzędu patentowego oświadczył, że wszystko, co można wynaleźć, zostało już wynalezione Przyszłość się skompromitowała. Przynajmniej w wersji futurologów. Gdyby spełniły się choćby proroctwa Klubu Rzymskiego, nasza...62
  • Ministerstwo Prawdy27 mar 2005Jak działa rosyjska szkoła kłamstwa historycznego Polskie elity polityczne często patrzą na współczesność przez pryzmat przeszłości, przez pryzmat faktów historycznych, co wypacza obraz teraźniejszości - stwierdził w ubiegłym tygodniu Siergiej...68
  • Know-how27 mar 2005Uzdrowić hamburgery Czy potrawy fast food mogą być mniej szkodliwe dla układu krążenia? Tak, o ile doda się do nich substancję hamującą wchłanianie tłuszczu w przewodzie pokarmowym - twierdzą chemicy. Kandydatem numer jeden do tej roli jest...71
  • Jak złapać raka27 mar 2005Zbadaj swoje DNA, a dowiesz się, czy grozi ci nowotwór [ kliknij na powyższą grafikę, aby ściągnąć większą wersję ] 90-procentową szansę na wyleczenie ma chory na nowotwór, jeśli zgłosi się do lekarza w pierwszym stadium choroby. Niestety,...72
  • Medycy ostatniej posługi27 mar 2005Lekarze zabili Napoleona, króla Jerzego III i prezydenta McKinleya Egipski władca Tutenchamon nie został zamordowany - ogłosili egipscy i brytyjscy uczeni. Zdjęcia rentgenowskie mumii wykonane w 1968 r. pokazały wgniecenie w tylnej części...80
  • Bez granic27 mar 2005Wojny wulkaniczne Tokto to nasza ziemia. Jeśli zajdzie taka potrzeba, będziemy o nią walczyć - zapewniał Ban Ki-moon, szef południowokoreańskiego MSZ. Spór o niezamieszkane wysepki na Morzu Japońskim doprowadził do kryzysu między Japonią a...82
  • Czerwony gwiazdozbiór27 mar 2005Europa Wschodnia pod rosyjskimi rządami była rajem - pisał w 1990 r. Noam Chomsky Lenin nazywał ich użytecznymi idiotami, bolszewicy poputczikami, czyli towarzyszami drogi. Przez lata studiowali tomy Lenina, Marksa, książeczki Mao i jako...84
  • Dzieci Thatcher i Reagana27 mar 2005Kapitalizm milenijny podważy tradycyjną pozycję europejskich elit Od czasów Margaret Thatcher i Ronalda Reagana obserwujemy rozwój nowej formy kapitalizmu, agresywnej i liberalnej, która przyjęła się na gruncie amerykańskim i staje się...88
  • Gwóźdź do trumny Asada27 mar 2005Po wyzwoleniu Libanu powinno nastąpić wyzwolenie Syrii Losy Syrii zostały częściowo przesądzone 21 stycznia 1994 r.Wówczas Basil Asad, pędząc na lotnisko w Damaszku, by udać się za granicę na narty, rozbił swego mercedesa. On i jego towarzysze...92
  • Europa kontra generał27 mar 2005Chorwacja za przymkniętymi drzwami Generał Gotovina nigdy się nie podda", "Unia Europejska nie jest warta ofiary złożonej z generała" - czytamy na stronie internetowej założonej przez wielbicieli Ante Gotoviny, chorwackiego generała oskarżonego o...93
  • Menu27 mar 2005WYDARZENIA KRÓTKO PO WOLSKU Majtki - rozmiar IQ Z ubiegłotygodniowego "Wprost" dowiedziałem się o wynalazku tzw. inteligentnych butów, które dzięki czujnikom, komputerowi i systemowi przekładni dostosowują się do...94
  • Paryż wart mszy27 mar 2005Nigdy jeszcze w Polsce nie pokazywano tylu arcydzieł francuskiego malarstwa To będzie wystawienniczy hit dekady w Polsce. Na Węgrzech był to nawet przebój kilku dekad: wystawę "Cienie i światła. Arcydzieła malarstwa francuskiego 1600-2000"...96
  • Obława na pisarzy27 mar 2005Jak bezpieka fałszowała historię powojennej polskiej literatury Polska literatura ma swoich Sołżenicynów, Bułhakowów i swoje Achmatowe - inwigilowanych, szczutych, doprowadzanych do ostateczności przez bezpiekę. Podczas gdy oni byli z wielką...100
  • Ueorgan Ludu27 mar 2005Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 8 (125) Rok wyd. 4 WARSZAWA, poniedziałek 21 marca 2005 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza DLA NASZEGO BEZPIECZEŃSTWA Na konferencji ministrów...104
  • Skibą w mur - Bono w kartoflach27 mar 2005Jeżeli ktoś ma wolę, by dać się oskubać, to jest to absolutnie jego sprawa Bilety na lipcowy koncert legendy rocka U2 rozeszły się szybciej niż rządy Millera czy tanie buty z promocji. Szybka sprzedaż biletów stała się sensacją, mimo że koncert...106