Zakazana prokreacja

Zakazana prokreacja

Dodano:   /  Zmieniono: 
Co czwarte z miliona polskich małżeństw nie mogących się doczekać potomstwa miałoby szansę na nie dzięki zapłodnieniu in vitro
Sztuczna prokreacja oddaje życie i tożsamość embrionów w ręce lekarzy i biologów" - stwierdza "Katechizm Kościoła katolickiego". Inaczej myśli trzy czwarte Polaków ankietowanych przez CBOS, i to niezależnie od religijności czy politycznych sympatii. Uważają oni, że małżeństwo, które nie może mieć dzieci, powinno mieć możliwość skorzystania z zapłodnienia in vitro.
Trzydziestosiedmioletnia aktorka Julia Roberts po dwóch latach nieudanych prób zajścia w ciążę zdecydowała się na in vitro i urodziła bliźnięta - córkę Hazel i syna Phinaeusa. Bliźniaki wskutek sztucznego zapłodnienia urodziła też Beverly D'Angelo, partnerka Ala Pacino (miała wówczas 49 lat, a Pacino - 60). Courtney Cox, 39-letnia gwiazda serialu "Przyjaciele", doczekała się córki Coco po czterech latach starań i trzech próbach in vitro. Z zapłodnienia in vitro skorzystała też 37-letnia piosenkarka Celine Dion, która urodziła już syna Rene Charlesa, a za dwa lata chce wykorzystać zamrożony zarodek przechowywany w nowojorskiej klinice po poprzednim zabiegu. W drugiej ciąży będącej wynikiem sztucznego zapłodnienia jest też 40-letnia aktorka Brooke Shields.



Choroba niepłodności
Kłopoty z niepłodnością to choroba wymagająca leczenia tak samo jak alkoholizm, schizofrenia i cukrzyca - takie jest stanowisko Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Maria Granberg ze szwedzkiego Fertilitetscentrum w Gšteborgu przekonuje nawet, że sztuczne zapłodnienie należy traktować jako inwestycję, jeśli wziąć pod uwagę, że "wartość" nowego obywatela, czyli pracownika i podatnika, dla społeczeństwa wynosi w Unii Europejskiej aż 2 mln euro. Skutki demograficzne takiego prokreacyjnego myślenia są już widoczne: w krajach rozwiniętych sztucznie poczęte dzieci stanowią 2 proc. noworodków, a w Skandynawii - ponad 3 proc. W Polsce dzieci poczęte in vitro stanowią margines urodzeń: w ten sposób co roku przychodzi na świat jedynie około tysiąca dzieci, i to mimo że ponad milion małżeństw nie może się doczekać potomstwa, a co czwarte z nich mogłoby skorzystać z zapłodnienia in vitro.
Pierwsza Polka została poczęta metodą in vitro w 1987 r., prawie 10 lat po narodzinach Louise Brown - pierwszego na świecie "dziecka z probówki". W 1992 r. minister zdrowia Władysław Sidorowicz (dziś senator PO) niezgodnie z zaleceniem WHO wpisał zapłodnienie in vitro na listę zabiegów pełnopłatnych. Od tej pory resort zdrowia ignorował tę dziedzinę medycyny niezależnie od politycznej opcji. Tuż przed odejściem ze stanowiska minister Marek Balicki wysłał do Narodowego Funduszu Zdrowia program refundacji zabiegów in vitro, przygotowany przez zespół specjalistów, którym kierował prof. Stanisław Radowicki, krajowy konsultant ds. endokrynologii. Nowy minister zdrowia prof. Zbigniew Religa jużĘjednak ogłosił, że zapłodnienie in vitro nie będzie finansowane z publicznych pieniędzy. Tymczasem według sondażu CBOS, ponad 36 proc. Polaków uważa, że te zabiegi powinny być w całości refundowane, a drugie tyle opowiada się za częściową odpłatnością. Refundacja leczenia zaburzeń płodności jest standardem nie tylko w krajach skandynawskich, Niemczech czy Francji, ale też na Węgrzech, w Grecji i Portugalii. W UE poza Polską wyjątkiem w tej dziedzinie jest Litwa.

Samochód za dziecko
W Polsce co roku przeprowadza się 4 tys. prób sztucznego zapłodnienia. Zabieg kosztuje około 5 tys. zł, a drugie tyle trzeba zapłacić leki wywołujące owulację (w Polsce te najskuteczniejsze i zarazem najdroższe są pełnopłatne). U większości par niezbędne jest przeprowadzenie kilku zabiegów, bo nawet w najlepszych ośrodkach tylko 30-40 proc. kobiet zachodzi w ciążę po pierwszym cyklu leczenia. Według projektu prof. Stanisława Radowickiego, NFZ miałby płacić za same zabiegi i przeznaczać na to 100 mln zł rocznie, co wystarczyłoby na opłacenie 20 tys. cykli. Aby osiągnąć średnią europejską (około 900 cykli na milion obywateli), musielibyśmy finansować 34 tys. cykli, co oznacza wydatek 170 mln zł rocznie. - Prawdopodobnie i to byłoby za mało, bo dla większości pacjentów barierą nie do pokonania jest konieczność wyłożenia 5 tys. zł na leki. Optymalnym rozwiązaniem byłaby pełna refundacja co najmniej dwóch cykli leczenia - twierdzi dr Katarzyna Kozioł z prywatnej kliniki nOvum. Dziś pary pragnące się doczekać własnego potomstwa często sprzedają samochody i biorą kredyty, by opłacić terapię.
Szacuje się, że do terapii zaburzeń płodności może się kwalifikować nawet 250 tys. Polek i Polaków. Nie oznacza to, że wszyscy powinni skorzystać z zapłodnienia in vitro. U wielu można zastosować prostsze i tańsze metody, takie jak hormonalne indukowanie owulacji albo inseminację domaciczną (ten zabieg może być refundowany przez NFZ po rozpatrzeniu wniosku pacjentki). - Zapłodnienie in vitro nie może być pierwszą metodą, powinno być wskazane dla pacjentek, które przez dwa lata diagnostyki i leczenia nie zaszły w ciążę - uważa prof. Radowicki. Analizy przeprowadzone przez organizację Cochrane Collaboration wykazały, że równie skuteczna jak in vitro może być metoda zwana dojajowodowym transferem gamet (GIFT), w której do zapłodnienia dochodzi w drogach rodnych kobiety. - Jest ona jednak bardziej inwazyjna, bo wymaga wykonania u kobiety operacji laparoskopowej w pełnym znieczuleniu, dlatego na świecie zaczyna tracić znaczenie - mówi dr Katarzyna Kozioł.
Żadna ze stosowanych dziś metod wspomagania rozrodu nie wpływa negatywnie na zdrowie dzieci. Osoby poczęte in vitro rozwijają się podobnie jak rówieśnicy, czasem nawet przewyższają ich inteligencją (tłumaczy się to większym zaangażowaniem rodziców w wychowywanie upragnionego dziecka). Pewne zagrożenie jest związane z zabiegiem docytoplazmatycznej iniekcji plemnika (ICSI) - odmiany zapłodnienia in vitro, w której męskie komórki rozrodcze są wstrzykiwane do komórek jajowych. Takie manipulacje mogą wpływać na funkcjonowanie genów u dziecka i zwiększać ryzyko wystąpienia niektórych rzadkich schorzeń. Nadal jednak ryzyko jest bardzo małe, rzędu jednego zachorowania na kilka - kilkanaście tysięcy urodzeń. Problemem jest też to, że po sztucznym zapłodnieniu częściej dochodzi do ciąży wielopłodowej, która jest bardziej ryzykowna dla matki i dzieci oraz bardziej kosztowna dla służby zdrowia. Znalazło się jednak rozwiązanie - w Szwecji, gdzie przepisy nakazują wszczepianie do macicy tylko jednego zarodka, odsetek bliźniaków poczętych in vitro spadł z 25 proc. do 10 proc., a trojaczki czy czworaczki stały się rzadkością.

Selekcja w ciekłym azocie
W polskim prawie nie ma regulacji odnoszącej się do wspomaganej prokreacji. Kliniki nie mają obowiązku prowadzenia statystyk udanych zabiegów ani trzymania się standardów. Gdyby procedura była refundowana przez NFZ lub prywatnych ubezpieczycieli, można by stworzyć centralny rejestr, podobny do funkcjonujących w Europie Zachodniej. Dziś nawet nie wiemy, ile jest w Polsce dzieci poczętych w ten sposób. Prof. Marian Szamatowicz z Akademii Medycznej w Białymstoku, który przeprowadził pierwszy polski zabieg zapłodnienia in vitro, ocenia, że może ich być 10 tysięcy.
Najlepsze kliniki próbowały same ustalić standardy leczenia, ale nie wszystkie prywatne ośrodki się do nich stosują. Część lekarzy nie chce ich wprowadzić, bo dobrze zarabia w prywatnych klinikach, nie podlegających kontroli. Lekarzowi nie można udowodnić złego prowadzenia terapii, dlatego pacjentki nie zgłaszają się do rzecznika praw pacjenta ani sądu - najwyżej wylewają żale w Internecie. - Opracowaliśmy wymogi dotyczące sprzętu i wykształcenia lekarzy oraz przepis o konieczności bezterminowego zamrażania zarodków - mówi prof. Radowicki. Ta ostatnia kwestia budzi najwięcej kontrowersji. Lekarze przekonują, że zamrażanie jest konieczne, bo w czasie zapłodnienia in vitro powstaje wiele zarodków, spośród których tylko te najbardziej witalne powinny zostać wszczepione do macicy matki. Pozostałe są zamrażane w ciekłym azocie i przechowywane na koszt pacjentów. Pozwala to uniknąć niszczenia zarodków, a także wykorzystać je, gdyby pierwszy zabieg się nie powiódł lub gdyby poddawana terapii para chciała mieć kolejne dzieci. - Możliwa jest także, za zgodą biologicznych rodziców, "adopcja" zarodka, ale i ta kwestia nie została uregulowana prawnie - mówi dr Kozioł. Zamrażania nie przeżywa 30-40 proc. zarodków, ale uczeni tłumaczą, że i tak nie rozwinęłaby się z nich ciąża. W ten sposób dokonuje się naturalna selekcja, bo trzy czwarte embrionów - zarówno poczętych naturalnie, jak i in vitro - nie jest zdolnych do rozwoju z powodu wad genetycznych.
We Włoszech przez lata nie było przepisów dotyczących zapłodnienia in vitro, co doprowadziło do nadużyć i skandali. W Polsce sytuacja jest lepsza, ale problemu nie można odkładać w nieskończoność. UE dała nam czas do 2007 r. Wtedy mamy przedstawić rozwiązania prawne regulujące tę kwestię. Ministerstwo Zdrowia ma powołać zespół, który zajmie się wypracowaniem stanowiska dotyczącego zabiegów in vitro. Tyle że w dzisiejszej sytuacji politycznej osoby cierpiące na zaburzenia płodności mogą się doczekać raczej ograniczenia możliwości leczenia niż choćby częściowej jego refundacji.

Rynek płodności
Leczeniem zaburzeń płodności w Polsce zajmują się 42 ośrodki. Siedem działa przy akademiach medycznych: dwa w Lublinie, po jednym w Białymstoku, Szczecinie, Bydgoszczy, Wrocławiu i Warszawie, 29 ośrodków to placówki prywatne (pełną listę można znaleźć na stronach internetowych stowarzyszenia Nasz Bocian - www.nasz-bocian.pl). Tylko część klinik publikuje dane dotyczące prowadzonej w nich terapii - w 2000 r. zaledwie 12 przekazało takie informacje do Europejskiego Towarzystwa Rozrodu Człowieka i Embriologii. Wynika z nich, że w Polsce rocznie wykonuje się niespełna 4 tys. cykli wspomaganego rozrodu (rzeczywista liczba może być o połowę wyższa).

Więcej możesz przeczytać w 47/2005 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 47/2005 (1199)

  • Na stronie - Rząd na kwantach27 lis 2005Przyłożona do III RP etyka Kaczyńskiego-Kurskiego sprawia, że Samoobrona i LPR zyskują szlachetne cechy3
  • Skaner27 lis 2005SKANER - POLSKA ŻYWNOŚĆ Genetyczna histeria Działacze Greenpeace twórczo rozwinęli pomysł premiera Kazimierza Marcinkiewicza. "Uregulowania wymaga sprawa określenia Polski jako strefy wolnej od żywności genetycznie modyfikowanej"...8
  • Dossier27 lis 2005LECH WAŁĘSA były prezydent RP "W mojej ocenie Jacek Kurski to największy łotr, jeśli chodzi o polityków" Program III Polskiego Radia ZBIGNIEW ZIOBRO minister sprawiedliwości "Pan Sobotka trafi do więzienia i o to tu...9
  • Sawka czatuje27 lis 200510
  • Playback27 lis 200514
  • Poczta27 lis 2005Casting dziewic Cztery lata pracowałam w afrykańskim kraju Swazi, w literaturze anglojęzycznej nazywanym Swazilandem, dlatego chcę sprostować informację zawartą w notce "Casting dziewic" ("Bez granic"). Rzeczywiście, jest to...14
  • Ryba po polsku - Kółko nam się połamało, a my wszyscy bęc!27 lis 2005Znając temperament Leppera, można oczekiwać marszu głodnych na Warszawę pod hasłem "chleba i liberalizmu"15
  • Z życia koalicji27 lis 2005Weteran walki z kapitalizmem politycznym Wiesław Walendziak, wicepremier bez teki od spraw gospodarczych, a zwłaszcza od spraw kapitalistów, stoi na czele POT. Polski Operator Telewizyjny właśnie się rejestruje i ma pracować nad telewizją...16
  • Z życia opozycji27 lis 2005Stefan Niesiołowski (PO) obiecał na konferencji prasowej, że pozwie nas do sądu za nazwanie go "klinicznym szaleńcem". Byłby to nasz pierwszy proces i będziemy doprawdy zaszczyceni. Musimy też przyznać, że rzeczywiście przeholowaliśmy....17
  • Nałęcz27 lis 2005Wielkim nieporozumieniem jest porównywanie Jarosława Kaczyńskiego do Józefa Piłsudskiego18
  • Fotoplastykon27 lis 2005© Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)19
  • Rząd zawiedzionych nadziei27 lis 2005Rząd nadziei Polaków może się stać nadzieją postkomunistów na odzyskanie władzy20
  • Grupa trzymająca mięso27 lis 2005Polski rząd stracił kontrolę nad naszym rynkiem eksporterów mięsa na rzecz... firmy z Pruszkowa26
  • Lipa dla ciemnoty27 lis 2005Zdumiewająca jest pogarda braci Kaczyńskich i ich stronników dla własnego elektoratu30
  • Naród otwarty27 lis 2005Liberał nie zajął wyborczego miejsca postkomuny, nie pała niechęcią do chrześcijaństwa, nie jest wyzyskiwaczem, relatywistą i obcym36
  • Długi cień radiokomitetu27 lis 2005Jak biuro polityczne ds. mediów jest traktowana Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji38
  • Giełda27 lis 2005Hossa Świat Podatek, czyli zysk bez ryzyka Większość firm na świecie robi wszystko, by płacić jak najniższe podatki, a holenderskie przedsiębiorstwa celowo nadpłacają należności wobec fiskusa. Powód? Tamtejsze Ministerstwo Finansów...42
  • Jutro będzie taniej27 lis 2005Rynek tanich towarów i usług jest już wart bilion dolarów44
  • Ekonomia DIYE27 lis 2005Politycy zaserwują każdą ekonomiczną bzdurę, a jej fiasko będą tłumaczyć czynnikami ubocznymi54
  • Prezydent Zepter27 lis 2005Janković, najbogatszy człowiek Europy środkowej, jest już wart 4 mld USD58
  • 2 x 2 = 427 lis 2005Mądrzy zwycięzcy unikają triumfalizmu, licząc na przewagę intelektualną, a nie liczebną, nad opozycją64
  • Supersam27 lis 200566
  • Clio 200627 lis 2005Przyznanie tytułu Samochód Roku jest nagrodą za funkcjonalność i dostępność. Dla koncernu Renault to już szóste wyróżnienie, a drugie dla modelu clio (clio I otrzymało tytuł w 1991 r.). Nagrodzone tym razem clio III jest wynikiem twórczej pracy...66
  • Pióro w klapie27 lis 2005Dla producentów luksusowych piór wiecznych, jak Parker, Waterman czy Montegrappa, Polska jest jednym z pięciu najważniejszych rynków w Europie. W tym miesiącu w salonach Parkera pojawią się pióra Latitude, które - dzięki płaskiemu pierścieniowi na...66
  • Połów talentów27 lis 2005Pięć laureatek piątej edycji konkursu Dla Kobiet i Nauki zorganizowanego przez UNESCO i L'Oreal Polska otrzymało roczne stypendia mające pomóc w rozwoju ich karier naukowych. Małgorzata Zakrzewska, Magdalena Ślusarz, Maria Ciemerych-Litwinienko,...66
  • McCartney dla każdego27 lis 2005Najsłynniejsi projektanci mody już na stałe współpracują z popularnymi sieciami sklepów odzieżowych. Po Karlu Lagerfeldzie najnowszą kolekcję dla sieci H&M przygotowała córka eksbitelsa Stella McCartney. Kreatorka, która kilka lat temu...66
  • Donos honorowy27 lis 2005W dawnej Kongresówce donosy od obywateli zdarzają się ponadsześciokrotnie częściej niż w Małopolsce68
  • Dyliżans XXI wieku27 lis 2005Niemiecki samochód wskrzesza w Ameryce modę na podbijanie Dzikiego Zachodu70
  • Chód z kijami27 lis 2005Nordic walking jest najszybciej rozwijającym się sportem na świecie72
  • Ameryka w Afryce27 lis 2005Apartheid w RPA pozostawił pamięć o arogancji i okrucieństwach białych władców, ale nie przeminęły jego dobre przepisy prawne74
  • Złoty wiek niewoli27 lis 2005Zaborcy pozbawili nas wprawdzie niepodległości, ale sprzyjali szybkiemu rozwojowi cywilizacyjnemu78
  • Know-how27 lis 2005Depresja gryzonia Chomiki w ponure zimowe dni cierpią na depresję i są nerwowe - zaobserwowali uczeni z Ohio State University. Smutne zwierzęta podczas badań piły mniej niż zwykle swojego ulubionego słodkiego napoju. Badacze zauważyli też, że...82
  • Zakazana prokreacja27 lis 2005Co czwarte z miliona polskich małżeństw nie mogących się doczekać potomstwa miałoby szansę na nie dzięki zapłodnieniu in vitro84
  • Epidemia bezdzietności27 lis 2005Trzydziestoletnia kobieta ma jedynie 15 proc. szans na zajście w ciążę podczas jednego cyklu90
  • Kawa na lekarstwo27 lis 2005Kawa zawiera więcej substancji chroniących przed rakiem niż czerwone wino, owoce czy czekolada92
  • Bez granic27 lis 2005Dalej do Europy Mecz piłki nożnej Szwajcaria - Turcja zakończył się bijatyką i skandalem, który pogorszył notowania Turków w Europie. W Stambule po meczu eliminacyjnym mistrzostw świata szwajcarscy zawodnicy padli ofiarą ataku....94
  • Iracki test Polski27 lis 2005Iracki kontyngent jest jednym z najcenniejszych polskich towarów na rynku światowej polityki96
  • Gorzki smak pomarańczy27 lis 2005Paradoksem "pomarańczowej rewolucji" jest to, że rzecznikami politycznej reformy na Ukrainie są dziś siły bliższe Janukowyczowi niż Juszczence100
  • Germanizacja Japonii27 lis 2005Światowa potęga gospodarcza numer 2 chce być potęgą militarną102
  • 100 lat do pokoju27 lis 2005Prezydent Bush już wie, że za jego kadencji nie powstanie państwo palestyńskie106
  • Menu27 lis 2005KRÓTKO PO WOLSKU Dramaturdzy do pióra Ci, którzy widzieli i nie widzieli, rozpisują się na temat sztuki o Wałęsie wystawionej w Gdańsku. Też nie widziałem spektaklu, ale na podstawie tego, co można wyczytać w prasie, dochodzę...108
  • Recenzje27 lis 2005110
  • Mrok nad Hogwartem27 lis 2005**** Im bliżej dorosłości bohaterom filmowego cyklu o Harrym Potterze, tym mniej ekranizacje książek J.K. Rowling nadają się dla dzieci. Po trzymających się baśniowej konwencji dwóch pierwszych częściach zrealizowanych przez Chrisa Columbusa...110
  • Powrót diwy27 lis 2005**** Otwierający album utwór "Hung Up" - z samplem z "Gimme Gimme Gimme (The Man After Midnight)" Abby - ma szansę być uznany za najlepszy kawałek taneczny w całym dorobku Madonny. To dobra wiadomość dla najwierniejszych fanów...110
  • Spartakus na koturnach27 lis 2005**1/2* Balet Arama Chaczaturiana "Spartakus", pokazujący największe starożytne powstanie, ze względu na rewolucyjny, jak chciały ówczesne władze, charakter cieszył się uznaniem radzieckich aparatczyków. Podobnie jak inne dzieła muzyczne...110
  • Tuż obok27 lis 2005**** Sceny są nieostre, więc widzowie na seansie "Ukrytych" się irytują i interweniują u operatora. Dopiero po chwili okazuje się, że to, co widzimy na ekranie, to oglądany przez bohaterów obraz z taśmy filmowej, którą ktoś im podrzucił....110
  • Nadmuchana małpa27 lis 2005"King Kong" jest najdroższą w dziejach kina podróżą reżysera do krainy swych dziecięcych fantazji i fascynacji112
  • Anielska diablica27 lis 2005Chyba tylko Marilyn Monroe może w Ameryce konkurować ze sławą Georgii O'Keeffe116
  • Ostatni wolny Amerykanin27 lis 2005Na szczerości i politycznej niepoprawności została zbudowana legenda Neila Younga118
  • UEorgan Ludu27 lis 2005TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 47 (162) Rok wyd. 4 WARSZAWA, poniedziałek 21 listopada 2005 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Samoobrona Balcerowicza Lepper do Nagrody Kisiela D. Tusk atakuje A. Leppera za dogmatyczny liberalizm Po...120
  • Skibą w mur - Moher Power27 lis 2005Delikatne kapelusze z Krakowa czas oddać na złom lub wymienić na gumowe rękawice122