Ostatni wolny Amerykanin

Ostatni wolny Amerykanin

Dodano:   /  Zmieniono: 
Na szczerości i politycznej niepoprawności została zbudowana legenda Neila Younga
ostatNeil Young i Bob Dylan to dwaj ostatni amerykańscy giganci lat 60., którzy nie zamienili się w objazdowe cyrki dla nostalgicznie nastawionych pięćdziesięcioparolatków ani w czule wspominanych nieboszczyków czasów kontestacji. Pochodzili z zupełnie różnych intelektualnych światów, ale zawsze łączyły ich miłość do Ameryki i szacunek dla jej tradycji muzycznej, a także zdroworozsądkowa, nie skażona ideologicznym, tępym doktrynerstwem lewicowość. Rozpaczliwie usiłowano Dylana i Younga wpisać w różne polityczne konteksty. Zwykle jednak pokazywali oni tzw. gest Kozakiewicza i wymykali się wymoszczonym dla nich szufladkom, przedkładając swoją niezależność nad stadną tożsamość dyktowaną przez intelektualne kliki z "czerwonych" uniwersyteckich kampusów. W przeciwieństwie do Dylana 60-letni Young jest autorem niezwykle płodnym. Niemal co rok wydaje album z nowym materiałem - najnowszy, wyciszony, elegijny "Prairie Wind", nawiązujący do akustycznego, folkowego nurtu jego twórczości, znaczonego takimi osiągnięciami jak "Harvest", "Comes a Time" czy "Harvest Moon". To album o przemijaniu i śmierci, nagrany w dramatycznych okolicznościach, między zdiagnozowaniem u Younga tętniaka mózgu a operacją, po której wystąpiły poważne, zagrażające życiu pieśniarza komplikacje. "Prairie Wind" jest również poświęcony jego zmarłemu niedawno ojcu. Koncertowa wersja płyty została zarejestrowana na filmie zrealizowanym przez Jonathana Demme'a ("Milczenie owiec").

Rogata dusza
Duch przekory i dystans chroniły Younga przed bezkrytycznym angażowaniem się po tej czy tamtej stronie politycznego spektrum. Tak było na początku jego kariery, jeszcze w zespole Buffalo Springfield i w okresie współpracy z grupą Crosby, Stills & Nash. Tak jest do dziś w datującej się od 1968 r. karierze solowej. Mógł Young w swoim songu "Ohio" zaprotestować przeciw masakrze studentów na Kent University w stanie Ohio lub wytknąć mieszkańcom południa rasizm ("Southern Man"), miał jednak odwagę wystawić rachunek hipisowskiej epoce naiwności i straconych szans i tragicznemu pokłosiu eksperymentów z narkotykami na "After the Gold Rush", w pełnym goryczy "The Needle and the Damage Done", a wreszcie na ostrej, garażowej płycie "Tonight's the Night" (zainspirowanej śmiercią jego gitarzysty Danny'ego Whittena po przedawkowaniu heroiny).
Kilka lat później Young wywołał konsternację, gdy w utworach z albumu "Hawks and Doves" opowiedział się po stronie antykomunistycznej polityki zagranicznej Ronalda Reagana. Gdy w 1989 r. nagrał utwór "Rockin' in the Free World", problem Younga objawił się w klinicznej postaci. Konserwatyści uznali go za swojego, bo w ich mniemaniu wyrażał triumf polityki Reagana wobec Kremla, czego efektem miały się stać niebawem przemiany w Europie Środkowej i Wschodniej oraz upadek muru berlińskiego. Natomiast wedle lewaków, miało to być ostrzeżenie przed idącymi z wolnorynkową ekonomią nędzą i dyktatem krwiożerczych kapitalistów-globalistów.
Kontrowersje nie tylko nie szkodziły Youngowi, ale uczyniły go wzorem dla wykonawców z późniejszych pokoleń. Od Grama Parsonsa i Emmylou Harris, przez Ętzw. tradrockersów z lat 80. (R.E.M., The Long Ryders), po nowe, alt-country'owe pokolenie Lambchop, Wilco czy Ryana Adamsa. Dziś Young, który początkowo popierał atak na Afganistan, opowiada się przeciw wojnie w Iraku. Nie przeszedł jednak na stronę postępowców. Staje, jak zawsze, w obronie tradycyjnych wartości, po stronie dawnej Ameryki, celebrującej swą wielkość i naturalne piękno, będące w opozycji do kultury wielkich miast. To miasta i ich wścibskie media oraz obojętność na ekologiczne problemy są - według Younga - zagrożeniem. Jak te żywioły niszczą Amerykę, opowiada wydana przed dwoma laty muzyczna powieść "Greendale".

Kompleks prostaka i mędrca
Spojrzeć na imponujący dorobek Younga, w którym jaśnieją takie tytuły "After The Gold Rush", "Harvest", "Tonight's the Night", "Zuma", "Rust Never Sleeps", "On the Beach", "Ragged Glory" czy "Freedom" to jakby się przebić do jądra amerykańskiej muzyki. Raz wywodzącej się wprost z folkowo-country'owych, ale też gospelsowych i bluesowych korzeni, innym razem eksplodującej furią rockowego ataku - czy to wyrażając swoje głośne poparcie dla punkrockowej rewolty roku 1977, dowodzonej przez Johnny'ego Rottena na płycie "Rust Never Sleeps", czy kontynuując swą antynarkotykową krucjatę w albumie "Mirror Ball" nagranym w 1995 roku wraz z Pearl Jam po śmierci Kurta Cobaina.
Muzyczna wszechstronność i nieprzewidywalność zawsze działały na korzyść legendy Younga. Kluczem do zrozumienia istoty tej legendy nie jest jednak akademickie roztrząsanie, czy Young jest niezrównanym piewcą miłości, rzecznikiem tej czy innej sprawy, praojcem garażowego rocka czy grunge'u, lecz to, że w jego muzyce, zawsze powstającej spontanicznie, nigdy nie było ani cienia kalkulacji czy komercyjnego wyrachowania. Jest w niej natomiast wielka, pozbawiona wszelkich uprzedzeń otwartość na świat. Ta zaś nieodmiennie sprawia, że ów świat malowany w jego utworach jest miejscem jednocześnie odpychającym i fascynującym, pełnym przemocy i naturalnej harmonii, głupoty i mądrości. Może dlatego, że jest jedyny, jaki jest nam dany. On zaś sam, jako narrator i komentator, raz jawi się jako impulsywny wieśniak z niewyparzoną gębą, raz jako obdarzony mądrością wieszcz, nie lękający się mówić nawet najbardziej niewygodnych prawd.
Więcej możesz przeczytać w 47/2005 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 47/2005 (1199)

  • Na stronie - Rząd na kwantach27 lis 2005Przyłożona do III RP etyka Kaczyńskiego-Kurskiego sprawia, że Samoobrona i LPR zyskują szlachetne cechy3
  • Skaner27 lis 2005SKANER - POLSKA ŻYWNOŚĆ Genetyczna histeria Działacze Greenpeace twórczo rozwinęli pomysł premiera Kazimierza Marcinkiewicza. "Uregulowania wymaga sprawa określenia Polski jako strefy wolnej od żywności genetycznie modyfikowanej"...8
  • Dossier27 lis 2005LECH WAŁĘSA były prezydent RP "W mojej ocenie Jacek Kurski to największy łotr, jeśli chodzi o polityków" Program III Polskiego Radia ZBIGNIEW ZIOBRO minister sprawiedliwości "Pan Sobotka trafi do więzienia i o to tu...9
  • Sawka czatuje27 lis 200510
  • Playback27 lis 200514
  • Poczta27 lis 2005Casting dziewic Cztery lata pracowałam w afrykańskim kraju Swazi, w literaturze anglojęzycznej nazywanym Swazilandem, dlatego chcę sprostować informację zawartą w notce "Casting dziewic" ("Bez granic"). Rzeczywiście, jest to...14
  • Ryba po polsku - Kółko nam się połamało, a my wszyscy bęc!27 lis 2005Znając temperament Leppera, można oczekiwać marszu głodnych na Warszawę pod hasłem "chleba i liberalizmu"15
  • Z życia koalicji27 lis 2005Weteran walki z kapitalizmem politycznym Wiesław Walendziak, wicepremier bez teki od spraw gospodarczych, a zwłaszcza od spraw kapitalistów, stoi na czele POT. Polski Operator Telewizyjny właśnie się rejestruje i ma pracować nad telewizją...16
  • Z życia opozycji27 lis 2005Stefan Niesiołowski (PO) obiecał na konferencji prasowej, że pozwie nas do sądu za nazwanie go "klinicznym szaleńcem". Byłby to nasz pierwszy proces i będziemy doprawdy zaszczyceni. Musimy też przyznać, że rzeczywiście przeholowaliśmy....17
  • Nałęcz27 lis 2005Wielkim nieporozumieniem jest porównywanie Jarosława Kaczyńskiego do Józefa Piłsudskiego18
  • Fotoplastykon27 lis 2005© Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)19
  • Rząd zawiedzionych nadziei27 lis 2005Rząd nadziei Polaków może się stać nadzieją postkomunistów na odzyskanie władzy20
  • Grupa trzymająca mięso27 lis 2005Polski rząd stracił kontrolę nad naszym rynkiem eksporterów mięsa na rzecz... firmy z Pruszkowa26
  • Lipa dla ciemnoty27 lis 2005Zdumiewająca jest pogarda braci Kaczyńskich i ich stronników dla własnego elektoratu30
  • Naród otwarty27 lis 2005Liberał nie zajął wyborczego miejsca postkomuny, nie pała niechęcią do chrześcijaństwa, nie jest wyzyskiwaczem, relatywistą i obcym36
  • Długi cień radiokomitetu27 lis 2005Jak biuro polityczne ds. mediów jest traktowana Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji38
  • Giełda27 lis 2005Hossa Świat Podatek, czyli zysk bez ryzyka Większość firm na świecie robi wszystko, by płacić jak najniższe podatki, a holenderskie przedsiębiorstwa celowo nadpłacają należności wobec fiskusa. Powód? Tamtejsze Ministerstwo Finansów...42
  • Jutro będzie taniej27 lis 2005Rynek tanich towarów i usług jest już wart bilion dolarów44
  • Ekonomia DIYE27 lis 2005Politycy zaserwują każdą ekonomiczną bzdurę, a jej fiasko będą tłumaczyć czynnikami ubocznymi54
  • Prezydent Zepter27 lis 2005Janković, najbogatszy człowiek Europy środkowej, jest już wart 4 mld USD58
  • 2 x 2 = 427 lis 2005Mądrzy zwycięzcy unikają triumfalizmu, licząc na przewagę intelektualną, a nie liczebną, nad opozycją64
  • Supersam27 lis 200566
  • Clio 200627 lis 2005Przyznanie tytułu Samochód Roku jest nagrodą za funkcjonalność i dostępność. Dla koncernu Renault to już szóste wyróżnienie, a drugie dla modelu clio (clio I otrzymało tytuł w 1991 r.). Nagrodzone tym razem clio III jest wynikiem twórczej pracy...66
  • Pióro w klapie27 lis 2005Dla producentów luksusowych piór wiecznych, jak Parker, Waterman czy Montegrappa, Polska jest jednym z pięciu najważniejszych rynków w Europie. W tym miesiącu w salonach Parkera pojawią się pióra Latitude, które - dzięki płaskiemu pierścieniowi na...66
  • Połów talentów27 lis 2005Pięć laureatek piątej edycji konkursu Dla Kobiet i Nauki zorganizowanego przez UNESCO i L'Oreal Polska otrzymało roczne stypendia mające pomóc w rozwoju ich karier naukowych. Małgorzata Zakrzewska, Magdalena Ślusarz, Maria Ciemerych-Litwinienko,...66
  • McCartney dla każdego27 lis 2005Najsłynniejsi projektanci mody już na stałe współpracują z popularnymi sieciami sklepów odzieżowych. Po Karlu Lagerfeldzie najnowszą kolekcję dla sieci H&M przygotowała córka eksbitelsa Stella McCartney. Kreatorka, która kilka lat temu...66
  • Donos honorowy27 lis 2005W dawnej Kongresówce donosy od obywateli zdarzają się ponadsześciokrotnie częściej niż w Małopolsce68
  • Dyliżans XXI wieku27 lis 2005Niemiecki samochód wskrzesza w Ameryce modę na podbijanie Dzikiego Zachodu70
  • Chód z kijami27 lis 2005Nordic walking jest najszybciej rozwijającym się sportem na świecie72
  • Ameryka w Afryce27 lis 2005Apartheid w RPA pozostawił pamięć o arogancji i okrucieństwach białych władców, ale nie przeminęły jego dobre przepisy prawne74
  • Złoty wiek niewoli27 lis 2005Zaborcy pozbawili nas wprawdzie niepodległości, ale sprzyjali szybkiemu rozwojowi cywilizacyjnemu78
  • Know-how27 lis 2005Depresja gryzonia Chomiki w ponure zimowe dni cierpią na depresję i są nerwowe - zaobserwowali uczeni z Ohio State University. Smutne zwierzęta podczas badań piły mniej niż zwykle swojego ulubionego słodkiego napoju. Badacze zauważyli też, że...82
  • Zakazana prokreacja27 lis 2005Co czwarte z miliona polskich małżeństw nie mogących się doczekać potomstwa miałoby szansę na nie dzięki zapłodnieniu in vitro84
  • Epidemia bezdzietności27 lis 2005Trzydziestoletnia kobieta ma jedynie 15 proc. szans na zajście w ciążę podczas jednego cyklu90
  • Kawa na lekarstwo27 lis 2005Kawa zawiera więcej substancji chroniących przed rakiem niż czerwone wino, owoce czy czekolada92
  • Bez granic27 lis 2005Dalej do Europy Mecz piłki nożnej Szwajcaria - Turcja zakończył się bijatyką i skandalem, który pogorszył notowania Turków w Europie. W Stambule po meczu eliminacyjnym mistrzostw świata szwajcarscy zawodnicy padli ofiarą ataku....94
  • Iracki test Polski27 lis 2005Iracki kontyngent jest jednym z najcenniejszych polskich towarów na rynku światowej polityki96
  • Gorzki smak pomarańczy27 lis 2005Paradoksem "pomarańczowej rewolucji" jest to, że rzecznikami politycznej reformy na Ukrainie są dziś siły bliższe Janukowyczowi niż Juszczence100
  • Germanizacja Japonii27 lis 2005Światowa potęga gospodarcza numer 2 chce być potęgą militarną102
  • 100 lat do pokoju27 lis 2005Prezydent Bush już wie, że za jego kadencji nie powstanie państwo palestyńskie106
  • Menu27 lis 2005KRÓTKO PO WOLSKU Dramaturdzy do pióra Ci, którzy widzieli i nie widzieli, rozpisują się na temat sztuki o Wałęsie wystawionej w Gdańsku. Też nie widziałem spektaklu, ale na podstawie tego, co można wyczytać w prasie, dochodzę...108
  • Recenzje27 lis 2005110
  • Mrok nad Hogwartem27 lis 2005**** Im bliżej dorosłości bohaterom filmowego cyklu o Harrym Potterze, tym mniej ekranizacje książek J.K. Rowling nadają się dla dzieci. Po trzymających się baśniowej konwencji dwóch pierwszych częściach zrealizowanych przez Chrisa Columbusa...110
  • Powrót diwy27 lis 2005**** Otwierający album utwór "Hung Up" - z samplem z "Gimme Gimme Gimme (The Man After Midnight)" Abby - ma szansę być uznany za najlepszy kawałek taneczny w całym dorobku Madonny. To dobra wiadomość dla najwierniejszych fanów...110
  • Spartakus na koturnach27 lis 2005**1/2* Balet Arama Chaczaturiana "Spartakus", pokazujący największe starożytne powstanie, ze względu na rewolucyjny, jak chciały ówczesne władze, charakter cieszył się uznaniem radzieckich aparatczyków. Podobnie jak inne dzieła muzyczne...110
  • Tuż obok27 lis 2005**** Sceny są nieostre, więc widzowie na seansie "Ukrytych" się irytują i interweniują u operatora. Dopiero po chwili okazuje się, że to, co widzimy na ekranie, to oglądany przez bohaterów obraz z taśmy filmowej, którą ktoś im podrzucił....110
  • Nadmuchana małpa27 lis 2005"King Kong" jest najdroższą w dziejach kina podróżą reżysera do krainy swych dziecięcych fantazji i fascynacji112
  • Anielska diablica27 lis 2005Chyba tylko Marilyn Monroe może w Ameryce konkurować ze sławą Georgii O'Keeffe116
  • Ostatni wolny Amerykanin27 lis 2005Na szczerości i politycznej niepoprawności została zbudowana legenda Neila Younga118
  • UEorgan Ludu27 lis 2005TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 47 (162) Rok wyd. 4 WARSZAWA, poniedziałek 21 listopada 2005 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Samoobrona Balcerowicza Lepper do Nagrody Kisiela D. Tusk atakuje A. Leppera za dogmatyczny liberalizm Po...120
  • Skibą w mur - Moher Power27 lis 2005Delikatne kapelusze z Krakowa czas oddać na złom lub wymienić na gumowe rękawice122