Wojny lodowe

Dodano:   /  Zmieniono: 
Rozpoczął się wyścig o energetyczne skarby Arktyki
Stephen Harper, nowy premier Kanady, trzy dni po zaprzysiężeniu zwrócił się do Davida Wilkinsa, ambasadora USA w Ottawie: "Kanada tak samo jak Stany Zjednoczone ma prawo bronić swojego terytorium. Nasz mandat pochodzi od Kanadyjczyków, nie od pana. Proszę się nie wtrącać". Takiego tonu w stosunkach Kanada - USA od dawna nie używano.
Już w dniu zaprzysiężenia Harper ogłosił, że jego rząd wyda ponad 5 mld USD na budowę satelitarnej sieci nasłuchowej, portu i trzech lodołamaczy, które będą pracowały wzdłuż arktycznego wybrzeża Kanady. Komentując te plany, ambasador Wilkins stwierdził, że "raczej nie może się na to zgodzić". To rozwścieczyło Harpera. "Rozpoczyna się arktyczna wielka gra" - mówi Christopher Walken, specjalista energetyczny z rosyjskiego Alfa-Banku, nawiązując do rozgrywki, którą w XIX wieku toczyły mocarstwa w Azji Środkowej. Kanadyjsko-amerykańska słowna potyczka jest wstępem do niej. O arktyczne źródła ropy i gazu oraz o panowanie nad tworzącymi się właśnie szlakami transportu walczą Norwegia, Rosja, Kanada, USA i Dania. W kolejce po udziały w energetycznym torcie stoją też Finlandia, Szwecja i Islandia. Wyścigowi sprzyja globalne ocieplenie klimatu powodujące, że eksploracja arktycznych złóż tanieje. "Rzeczywiście jest tu coraz tłoczniej" - mówi Peter Croker, przewodniczący Komisji ds. Ograniczeń Szelfu Kontynentalnego ONZ, powołanej do wyznaczenia granic na dnie morskim. Na razie z powodu luk prawnych panuje zasada "kto pierwszy, ten lepszy". Dlatego wyścig o skarby Północy staje się coraz bardziej agresywny.

Elektron elektryzuje Arktykę
Pod koniec października ubiegłego roku norweska straż przybrzeżna zatrzymała rosyjski kuter "Elektron", nielegalnie poławiający w okolicach Spitsbergenu. Norwegowie sądzili, że złapany na gorącym uczynku kapitan kutra popłynie pod eskortą do najbliższego norweskiego portu i tam zapłaci grzywnę. Po kilku godzinach kuter zaczął jednak uciekać w stronę rosyjskich wód terytorialnych. Kapitan norweskiego okrętu pościgowego "Tromsoe" zagroził, że ostrzela uciekiniera. Incydent szybko przerodził się w międzynarodowy kryzys. "Norwegowie nie mają prawa być policjantem Arktyki" - przestrzegał Siergiej Ławrow, szef rosyjskiej dyplomacji. Do Murmańska "Elektron" został odprowadzony przez rosyjską fregatę "Admirał Lewczenko".
Od kilku miesięcy Norwegowie i Rosjanie spierają się o granicę stref ekonomicznych na Morzu Barentsa. Aby pokazać swoją determinację, Rosjanie powrócili także do dawnego sporu o strefę ekonomiczną wokół Spitsbergenu. Norwegowie twierdzą, że mogą poławiać w strefie 200 mil od brzegu wysp. Rosjanie uważają, że zgodnie z traktatem z 1920 r. norweska strefa sięga jedynie 4 mil morskich. Tak naprawdę nie chodzi jednak o połowy. Okolice archipelagu Svalbard kryją duże złoża ropy oraz gazu i są przyczółkiem dla wypływających na wody północne. Według danych firm wydobywczych, Arktyka może skrywać czwarte zasoby gazu na świecie i około 375 mld baryłek ropy. Takie złoża pokryłyby 12-letnie światowe zapotrzebowanie na energię. Te przewidywania są dosyć ostrożne - ilość odkrywanej ropy i gazu stale rośnie, a Arktyka cały czas jest terenem dziewiczym.
Sprawa Arktyki stała się jednym z tematów Światowego Forum Ekonomicznego w Davos. Do jej eksploracji zachęcali nawet przedstawiciele mało elastycznej w kwestiach energetycznych Unii Europejskiej. Im szybciej, tym lepiej. Na północy do tej pory nie wyznaczono granic. Artykuł 76 prawa morskiego (konwencja jamajska) mówi, że państwa, które udowodnią, że dane tereny podmorskie są przedłużeniem ich naturalnego szelfu kontynentalnego, mają prawo do większej niż 200-milowa wyłącznej strefy ekonomicznej. Kraje, które ratyfikowały traktat przed 13 maja 1999 r., mogą składać wnioski o poszerzenie strefy do 13 maja 2009 r. Pozostałe będą miały na to dziesięć lat od ratyfikacji. Wszystkie kraje arktyczne wysłały już ekspedycje badające morskie dno. W 2001 r. Rosja dysponująca kilkunastoma lodołamaczami atomowymi złożyła wniosek, w którym domaga się prawie połowy Oceanu Arktycznego. Spory graniczne toczą Dania z Kanadą oraz USA z Rosją.

Azja północy
Rosja najlepiej zdaje sobie sprawę z potencjału Arktyki i najstaranniej dba o swoje interesy na tym terenie. Kreml stosuje podobną taktykę jak w XIX wieku w stosunku do Azji Środkowej: zagarniając kolejne tereny, przygotowuje sobie pole do negocjacji, a w przyszłości będzie się mógł zgodzić na drobne ustępstwa, żądając za każde słonej zapłaty. W Rosji nie ma też lobby ekologicznego, które blokowałoby poczynania rządu. To przez naciski ekologów USA tak ostrożnie podchodzą do sprawy odwiertów w Arktyce. Amerykanie pamiętają katastrofę tankowca "Exxon Valdez", który w 1989 r. rozbił się u wybrzeży Alaski i spowodował jedną z największych katastrof ekologicznych w historii. W Rosji do środowiska naturalnego podchodzi się po macoszemu, ma ono po prostu "wspierać państwo i mu służyć".
Arktyka pozostałaby terenem dziewiczym, gdyby nie globalne ocieplenie. Zmiana klimatu powoduje, że otwierają się niedostępne do tej pory tereny. Czapa lodowa ciągle się kurczy. Według naukowców z NASA, średnia temperatura w tym rejonie wzrasta o 1,2ŃC na dekadę. Za pięć lat arktyczna pokrywa lodowa zmniejszy się na tyle, że statki handlowe będą mogły bezpiecznie (choć tylko sezonowo) przepływać przez morza na północ od Syberii i Kanady, które dziś są skute lodem. Za 50 lat pokrywy lodowej w ogóle nie będzie! To kolejny argument przemawiający za przejęciem kontroli nad Arktyką. Przez nią będzie przebiegać skrócona trasa z Europy do Azji Wschodniej. Rząd nadzorujący tę trasę będzie miał wpływ na wymianę handlową między krajami dwóch kontynentów.

Arktyczna gorączka
Arktyczna gorączka może wywołać nieprzewidywalne objawy. Może skłócić państwa demokratyczne i stabilne, które do tej pory wyrzekały się przemocy. Tak było kilka miesięcy temu, kiedy z powodu skalistej wysepki Hans w pobliżu Grenlandii pokłóciły się Dania i Kanada. Padły ostre słowa, a ministrowie obu krajów prześcigali się w najazdach na wyspę i wywieszaniu tam flag narodowych. Wysepka leży w samym środku Cieśniny Smitha. Oddanie prawa do kontroli wyspy obcemu rządowi oznacza oddanie kontroli nad całą cieśniną i biegnącym tamtędy szlakiem morskim.
USA nie ratyfikowały do tej pory konwencji jamajskiej blokowanej przez grupę senatorów obawiających się, że traktat narusza amerykańską suwerenność. Podobnie jest z projektem wydobycia ropy na Alasce, który został zablokowany w Kongresie. "Musimy jak najszybciej wejść do gry. Od tego będą zależały nasze połowy, surowce mineralne i swoboda nawigacji" - mówi admirał James Watkins, szef amerykańskiej Komisji Polityki Oceanicznej. Zwolennicy ratyfikowania prawa morskiego argumentują, że w przyszłości pomoże to w walce z terroryzmem, gdyż północna droga pozwoli na szybsze dotarcie do punktów zapalnych globu.
Polityka Waszyngtonu sprowadza się na razie do powstrzymywania zapędów innych państw. Stąd sprzeciw wobec planów Kanady. Dotychczas spory mają głównie charakter dyplomatyczny. W przyszłości tak nie będzie. Im bardziej będą topniały lody Północy, tym bardziej będzie się zwiększać wachlarz środków stosowanych do powiększenia swoich wpływów. W czasie poprzedniej wojny o terytoria, czyli wielkiej gry, w środkowej Azji skuteczniejsza okazała się polityka Rosji. Niewykluczone, że i teraz tak będzie.
Więcej możesz przeczytać w 7/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 7/2006 (1210)

  • Wprost od czytelników19 lut 2006Nieposłuszeństwo nieobywatelskie Nie mogę się zgodzić z Dariuszem Baliszewskim, autorem artykułu "Nieposłuszeństwo nieobywatelskie" (nr 6). Prawo i Sprawiedliwość doszło do władzy dzięki demokratycznym wyboromi na tym poszanowanie przez...3
  • Na stronie - Niezgoda buduje19 lut 2006Może gdy ogólnonarodowa zgoda zrujnuje nas do szczętu, większość się ocknie, stuknie w głowę i zawoła: "no, no, no!"3
  • Skaner19 lut 2006Dwudziesta olimpiada 1 złoty medal zdobyli Polacy w historii zimowych igrzysk olimpijskich (Wojciech Fortuna w skokach narciarskich w Sapporo w 1972 r.) 3. raz bierze udział w olimpiadzie Adam Małysz, najbardziej znany polski uczestnik igrzysk 6...8
  • Dossier19 lut 2006LECH KACZYŃSKI prezydent RP "Od prezydenta Busha dowiedziałem się rzeczy, o których nie można przeczytać w prasie, i ja o nich też prasie nie powiem" podczas wizyty w USA JAN ROKITA lider Platformy Obywatelskiej "Strategia...11
  • Sawka czatuje19 lut 200612
  • Playback19 lut 200615
  • Poczta19 lut 2006Apel aplikantów Ustawa z 30 września 2005 r., nowelizująca prawo o adwokaturze, wytyczyła nowe zasady zdobywania zawodów prawniczych bez wprowadzenia koniecznych przepisów przejściowych. W ten sposób nie uwzględniła...15
  • Z życia koalicji19 lut 2006A rządowi stuknęło 100 dni. Z tego powodu media nie zostawiły na gabinecie Marcinkiewicza suchej nitki, mówiąc, że to wszystko pic na wodę, fotomontaż, a Polacy wręcz przeciwnie - są w Kaziu zakochani. Rodakom nie dziwimy się ani trochę. Po...16
  • Z życia opozycji19 lut 2006Ponieważ Samoobrona i LPR nie są ani w rządzie, ani w opozycji, nie wiemy, co z nimi zrobić. Nie pasują do żadnej rubryki i psują nam koncepcję. W tej sytuacji chyba w ogóle ich wywalimy. Liczymy na to, że naszym śladem pójdą...17
  • Nałęcz - Woń spalenizny19 lut 2006Czyjaś pieczeń, zbyt późno wyjęta z politycznego pieca, na pewno się przypali18
  • Fotoplastykon19 lut 2006© Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)19
  • Najdroższe leki19 lut 2006Zostałem pracownikiem koncernu farmaceutycznego po to, by ratować życie, a nie po to, by je zabierać.20
  • Cnota i prawda19 lut 2006W aktach tajnych współpracowników z kręgów krakowskiego Kościoła są budzące odrazę przykłady upadku i zaprzaństwa28
  • Lustracja przed konfesjonałem19 lut 2006Każda informacja o agentach w sutannach musi budzić szczere zdziwienie i zwyczajne zażenowanie30
  • Pamflet na Polskę19 lut 2006Zamiast debatować o zakresie ingerencji państwa w gospodarkę, rozważamy, czy w KRRiT powinno być pięciu, czy dziewięciu członków32
  • Słabość siły19 lut 2006Trawestując słowa kanclerza Kohla, można powiedzieć, że prawica może w Polsce rządzić, ale lewica musi na to najpierw zarobić36
  • Trochę rządu19 lut 2006Każdej decyzji i każdemu działaniu gabinetu Marcinkiewicza trochę brakuje do pełnego sukcesu39
  • Giełda19 lut 2006Hossa Świat Otwarta Europa? Wzrost gospodarczy, zwiększenie zatrudnienia i spadek bezrobocia, ewentualnie utrzymanie go na stałym poziomie to korzyści jakie odniosły Anglia, Szwecja i Irlandia dzięki otwarciu rynków dla pracowników z...42
  • Ropowisko19 lut 2006Koniec układu monopolizującego rynek naftowy w Polsce?44
  • Deutsche Wirtschaft?19 lut 2006Niemiecka gospodarka zaraża polską wirusem bankructwa48
  • Mojżesz na polskiej pustyni19 lut 2006Polacy nie mogą się wyzbyć mentalności żebraczo-roszczeniowej i podejścia chytrego niewolnika52
  • Mieszkanie na wierzbie19 lut 2006Rząd rozpoczyna program budowy wirtualnych mieszkań dla wirtualnych mieszkańców56
  • 2 x 2 = 4 - Obrzydzenie19 lut 2006Prawo i Sprawiedliwość zawraca Polsk do epoki "sprawiedliwego podziału"59
  • Supersam19 lut 200660
  • Powrót futra19 lut 2006Z 9 do 12 mld dolarów wzrosła w ciągu ostatnich trzech lat wartość sprzedaży futer na świecie. Dlatego w tym sezonie są one podstawą kolekcji niemal wszystkich projektantów i firm odzieżowych. W Polsce - obok marek Simple czy Hexeline - futra...60
  • Złota polska wiosna19 lut 2006Złoto i kamienie szlachetne wyznaczają trendy w makijażu na nadchodzący wiosenny sezon. Twarz kobiety powinna błyszczeć jak materiał jej modnej sukni. Tom Pecheux z firmy Shiseido, która wprowadza właśnie na polski rynek lśniące nowości, proponuje...60
  • Megatelefon19 lut 2006Funkcjonalność naszpikowana najnowszymi technologiami zawarta w tradycyjnej, eleganckiej obudowie to zaleta trójzakresowego telefonu SGH-X700 firmy Samsung. Telefon został wyposażony m.in. w aparat fotograficzny o rozdzielczości 1,3 megapiksela,...60
  • Globalny caliber19 lut 2006Amerykanie przymierzają się do podboju Europy, no i - zgodnie z zasadą nierozdrabniania się - jeszcze kilku innych kontynentów. Po wielkim sukcesie PT cruisera, który zachwycił karoserią stylizowaną na modele z początku ubiegłego stulecia,...60
  • Igrzyska na wybiegu19 lut 2006Olimpiada w Turynie to okno wystawowe rynku odzieży sportowej wartego 150 miliardów dolarów62
  • Labirynt Yoko Ono19 lut 2006Znani architekci i rzeźbiarze uświetnili olimpiadę w Turynie budowlami i rzeźbami ze śniegu66
  • Sławonomika19 lut 2006Ekscesy gwiazd wpływają na światową gospodarkę w podobnym stopniu jak Nasdaq70
  • Żydowski wieszcz19 lut 2006Twórca syjonizmu chciał założyć państwo, które będzie pokojowo współistnieć z Arabami i promieniować rozwojem na cały region74
  • Know-how19 lut 2006T. rex z grzebieniem Pysk przodka tyranozaurów zdobił delikatny, żłobiony grzebień kostny - odkryli paleontolodzy. Pochodzący sprzed 150 mln lat szkielet dinozaura Guanlong wucaii (co po chińsku znaczy "koronowany smok pięciobarwnych...76
  • Doktor Blagier19 lut 2006Co czwarty lekarz sprzeniewierza się przysiędze Hipokratesa78
  • Pigułka czasu19 lut 2006Wystarczy zwiększyć poziom neuroprzekaźnika mózgu, by wydłużyć dobę do 25 godzin!82
  • Plaga peloponeska19 lut 2006Epidemie od czasów starożytności pochłaniają więcej ofiar niż wojny84
  • Bez granic19 lut 2006Dramat Kenii Ostatni raz deszcz padał tu 14 miesięcy temu. "Trwał krótko i szybko wsiąkał w wysuszoną ziemię" - mówią Kenijczycy. Kraj dotknęła największa klęska suszy od uzyskania niepodległości w 1963 r. Kenijski rząd...86
  • Dialog cywilizacji?19 lut 2006Fundamentaliści islamscy dobijają Europę jej własną bronią - poprawnością polityczną88
  • Rozważni, nie romantyczni19 lut 2006Prezydent Kaczyński między wilsonizmem a hamiltonizmem92
  • Tele-Berlusconi19 lut 2006We włoskiej polityce wygrywa mistrz spektaklu94
  • Bolek i Lolek kontra Łukaszenka19 lut 2006Na Białorusi świat tłumaczą szpiegowskie seriale96
  • Wolne Kosowo19 lut 2006W bałkańskim kotle znów zaczyna wrzeć97
  • Wojny lodowe19 lut 2006Rozpoczął się wyścig o energetyczne skarby Arktyki98
  • Menu19 lut 2006WYDARZENIE ŚWIAT World Press Groza Nic się na naszej planecie nie zmieniło - to wniosek z 49. już edycji World Press Photo. Wojny, kataklizmy, głód, przemoc i nędza - oto obraz najczęściej pokazywany przez fotoreporterów. Zdjęcie,...100
  • Recenzje19 lut 2006102
  • W starym kinie19 lut 2006"Good Night, and Good Luck" to podróż w czasie do lat 50. - zarówno ze względu na czas akcji, jak i artystyczną stylizację na kino tamtej epoki, kiedy poważne filmy były kręcone w surowej czerni i bieli, zwykle zasnutej gęstą mgłą...102
  • Teatrzyk garażowy19 lut 2006Powszechnym grzechem rodzimych twórców jest brak samokrytyki i nadwyżka samozachwytu. W Łodzi padł jednak rekord - młody reżyser, zakochany zarówno w "Pawiu królowej" Doroty Masłowskiej, jak i we własnych umiejętnościach, zrealizował...102
  • Diabelskie manipulacje19 lut 2006"Montaż" to pierwsza powieść Władimira Wołkowa opublikowana w Polsce, co może o tyle budzić zdziwienie, że jest to pisarz nie tylko doskonały, ale i niezwykle czytelniczo atrakcyjny. Francuz, z pochodzenia Rosjanin, jest autorem powieści...102
  • Jazz a sprawa polska19 lut 2006Chyba już tylko studenci polonistyki i ich profesorowie wiedzą, że "Anhelli" to skomplikowany, pełen ukrytych sensów poemat prozą Słowackiego, dziejący się wśród politycznych zesłańców na Sybirze. Dzieło to, rzecz o wolności i...102
  • Mądra blondynka19 lut 2006Od Mieci Ćwiklińskiej po Mariusza Szczygła: tradycji dumb blond mogliby nam pozazdrościć nawet Amerykanie104
  • Truman show19 lut 2006"Z zimną krwią", dzieło życia Trumana Capote'a, stało się przyczyną jego upadku108
  • Górna półka - Postny karnawał19 lut 2006Studenci, emeryci, biznesmeni i kryminaliści. Którzy z nich częściej odwiedzają agencje towarzyskie?110
  • Pazurem - W deszczu, pod wiatr19 lut 2006Parada szuj, alkoholików i debili to obraz, jaki pojawia się na hasło "dziennikarz w polskim kinie"112
  • Ueorgan Ludu19 lut 2006TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 7 (173) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 13 lutego 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Koalicja kija i marchewki - z przewagą kija Pora na marchewkę Po zawarciu koalicji PiS z Samoobroną i LPR -...113
  • Skibą w mur - Felietoniści w akcji19 lut 2006Wśród gromkich oklasków Numerem Roku został numer telefoniczny do Radia Maryja114