Niewolnik na urlopie
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 8/2006 (1211)
Okładka tygodnika Wprost nr 8/2006 (1211)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Niewolnik na urlopie

Dodano:   /  Zmieniono: 
Stalin na krótko zamienił łagry w sanatoria - ze strachu przed brakiem siły roboczej
Łagry, obozy koncentracyjne Rosji Sowieckiej, zwane oficjalnie poprawczymi obozami pracy, nie bywały jak w systemie nazistowskim miejscem masowej eksterminacji. Śmierć nie była tam celem; śmierć była u Sowietów jedynie następstwem operacji. Cele były dwa: sparaliżowanie całego społeczeństwa strachem przed uwięzieniem i bezwzględna eksploatacja łagierników. Śmierć stawała się z reguły prostym kosztem produkcji. W 1946 r. okazała się kosztem za wysokim. Na krótko.

Dieta śmierci
Od 1929 r. liczba więźniów Gułagu systematycznie rosła, a od roku 1933, kiedy osiągnęła 300 tys. osób, zaczęła się zwiększać skokowo, by już w drugiej połowie lat 30. znacznie przekroczyć milion osób. Przy dużej podaży niewolniczej siły roboczej, używanej do wydobywania surowców, zagospodarowywania dziewiczej Syberii czy prowadzenia wielkich budów stalinizmu, zdrowie i życie więźnia nie miało wartości.
W łagrach panował głód. Normy żywieniowe wszędzie ustalane były poniżej elementarnego minimum. Zwykle na dobę był to niewielki kawałek gliniastego chleba oraz "zupa" - rzadka lura, gotowana na zwierzęcych odpadkach. Taka dieta, szczególnie przy wycieńczającej pracy, starczała na zachowanie sił najwyżej na dwa, trzy miesiące. Potem człowiek zaczynał powoli ginąć. Nic dziwnego, że warunki życia w łagrach niemal nigdy nie były rejestrowane na kliszy fotograficznej czy filmowej. Przetrwały jedynie propagandowe obrazy "pracy poprawczej" na rzecz Kraju Rad. Tym wymowniejszy staje się wykonany przez sowieckiego funkcjonariusza album, w którym przedstawione zostało nie eksploatowanie więźniów, ale ich uzdrawianie. Na zdjęciach widać, jak "inwestowano tam w człowieka".

Uzdrawianie nad grobem
60 lat temu, 8 marca 1946 r., naczelnik Gułagu wysłał do łagru w Borowsku w obwodzie mołotowskim polecenie, by w dwa miesiące "wyleczyć 300 więźniów". Naczelnik łagru wykonał rozkaz gorliwie, dokumentując jakość swej pracy (25 marca - 25 maja 1946). Po jej zakończeniu wysłał do centrali w Moskwie "ściśle tajny" album fotograficzny, mający dowieść, że "wyleczenie" jest możliwe. Album został odtajniony w 1993 r. w Państwowym Archiwum Federacji Rosyjskiej (zesp. 9414, vol. 40), gdzie odnalazł go i skopiował fotografik Tomasz Kizny współpracujący z Ośrodkiem Karta.
Przełom lat 1945 i 1946 był okresem drastycznego zmniejszenia się liczby więźniów Gułagu (na skutek wojny, ale i amnestii w 1945 r.). Życie niewolników zaczęło nabierać wartości, skoro jednych trudniej było zastąpić drugimi. Doświadczenie skutecznego "wyleczenia" postanowiono wykorzystać i jeszcze w 1946 r. rozkazem Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ZSRR utworzono sieć łagrów mających za zadanie przywrócenie zdolności do pracy więźniom III kategorii "fiztruda" (pracy fizycznej), czyli tzw. dochodiagom - wycieńczonym, zagłodzonym, bliskim śmierci.
Eksperyment z "uzdatnianiem" więźniów nie musiał być długi, skoro liczbę łagierników udało się władzy sowieckiej podwoić już w ciągu półtora roku, w 1948 r. A potem liczba ta nadal rosła. Znów "dochodiagę" można było niewielkim kosztem zastąpić podtuczonym na wolności nieszczęśnikiem.
System Gułagu dotrwał do 1960 r. (co jednak nie było końcem "sprawiedliwości sowieckiej"), przeżył więc znacznie swego wielkiego orędownika Józefa Stalina. Album, którego fragmenty przedstawiamy, można uznać za "humanitarny" testament jego czasów.

Cały album: "Karta", nr 26
Więcej możesz przeczytać w 8/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Autor:

Spis treści tygodnika Wprost nr 8/2006 (1211)

  • Na stronie - Użyteczni idioci26 lut 2006 — Z rządzeniem jest podobnie jak z piłką nożną: im prostsza gra, tym skuteczniejsza3
  • Skaner26 lut 2006 — (Skaner - Polska) RZĄD Dziesięć dni stu dni Jeśli premierowi Marcinkiewiczowi uda się porządzić tysiąc dni, możemy się spodziewać studniowych obchodów. Stoma dniami rządu ministrowie i premier chwalili się bowiem z niewielkimi przerwami od...6
  • Dossier26 lut 2006 — BOGDAN BORUSEWICZ marszałek Senatu "Stabilizacja stała się bardziej stabilna" Program I RP ROMAN GIERTYCH lider Ligi Polskich Rodzin "Jeśli ktoś uważa, że PiS jest monolitem, to ja mam 150 cm wzrostu" "Rzeczpospolita"...7
  • Playback26 lut 2006 — 12
  • Poczta26 lut 2006 — W obronie Wildsteina Jacek Żakowski w TVN 24 stwierdził, że poglądy Bronisława Wildsteina na lustrację przychodzą mu łatwo, bo przez całe lata 80. Wildstein dekował się za granicą. 10 lutego w Tok FM Żakowski przestrzegał, by określając Wildsteina...12
  • Ryba po polsku - Obchody obchodów26 lut 2006 — Nie mamy innych polityków. Musimy słuchać wywodów tych, których mamy13
  • Z życia koalicji26 lut 2006 — Kolega z rubryki obok po(że)gnał już Samoobronę i LPR, że niby nieopozycyjni. To fakt, ale przejście tak poważnych polityków z jednej strony na drugą musi trochę potrwać. Dlatego w tym tygodniu ani słowa o Lepperze i Giertychu. Utknęli...14
  • Z życia opozycji26 lut 2006 — Tośmy narobili! Przechlapane mamy nie tylko u dziennikarzy "Wprost", ale i u niektórych czytelników tygodnika. Wszystko przez to, że zamarzył nam się tekst Frasyniuka w miejsce tekstów Millera. Lider...15
  • Nałęcz - Stabilizowanie kijem26 lut 2006 — Lepper i Giertych przy pierwszej nadarzającej się okazji skoczą do gardła braciom Kaczyńskim16
  • Fotoplastykon26 lut 2006 — © Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)17
  • Ziobro kontra klika sprawiedliwości26 lut 2006 — Kodeks postępowania karnego w ostatnich kilku latach nowelizowano aż 25 razy, a tylko jedna zmiana zawierała 250 poprawek!18
  • Chcę przeciąć wrzód26 lut 2006 — Rozmowa ze Zbigniewem Ziobrą, ministrem sprawiedliwości, prokuratorem generalnym24
  • Dramat w dwóch aktach i pół26 lut 2006 — Czy przed wyborami parlamentarnymi przygotowywano prowokację przeciwko braciom Kaczyńskim?26
  • Agenci w sutannach26 lut 2006 — Czy ks. Janusz Bielański, jedna z legend krakowskiego Kościoła, to agent SB o pseudonimie Waga?28
  • Testament programowy26 lut 2006 — Najwyższy czas przerwać umysłowy impas w MSZ30
  • Awantura demokratyczna26 lut 2006 — Może kiedyś historyk badający nasze czasy odnotuje zwycięski początek zmian, opisując niepojęty sukces rządu Marcinkiewicza34
  • Wczasy pod olimpiadą26 lut 2006 — Słabi polscy olimpijczycy maskują swoją nieudolność i słabe wytrenowanie biadoleniem o pechu36
  • Giełda26 lut 2006 — HossaŚwiat Śmiecie napędowe Dwieście milionów euro zainwestuje w ciągu pięciu lat w czternastu krajach Europy (w tym w Polsce) holenderska firma Envosmart. Firma chce budować zakłady przetwarzania odpadów z tworzyw sztucznych na olej...38
  • Unia nie do usług26 lut 2006 — Merkel i Chirac wygrali z "polskim hydraulikiem", czyli strzelili Niemcom i Francuzom w stopy40
  • Prywatny plan Gilowskiej26 lut 2006 — Rząd nie wie, co zrobić, by populistyczny elektorat był syty i budżet cały44
  • Maratończyk26 lut 2006 — Jak Słowacja stała się jasną górą w sercu Europy46
  • Billboard w komórce26 lut 2006 — Przeciętnego Europejczyka codziennie bombarduje 2 tysiące reklam48
  • Załatwione odmownie26 lut 2006 — Polską gospodarkę czekają kolejne cztery zmarnowane lata50
  • Supersam26 lut 2006 — 52
  • Gigant ze szklanką26 lut 2006 — Zimowy Puchar Jedynki już trwa! Drużyna narciarska "Wprost"- ubiegłoroczny zwycięzca imprezy - tym razem potyka siź na stokach z silniejszą konkurencją. Najwiźcej emocji i zabawy dostarcza zawodnikom i publiczności slalom gigant ze...52
  • Suknia zdobi mężczyznę26 lut 2006 — Znany z awangardowego image`u piłkarz David Beckham był jedną z osobowości, które zainspirowały organizatorów Madryckiego Tygodnia Mody do stworzenia wystawy "Mężczyźni w sukienkach". Prezentowane tam kreacje, nawiązujące do tradycyjnych...52
  • Żeń-szeń na zmęczenie26 lut 2006 — 56 proc. dorosłych Polaków - według badań Pentora - odczuwa ogólne osłabienie i zmęczenie (skarży się na nie aż 66 proc. Polek). Zaradzić temu może uzupełnienie diety wyciągiem z żeń-szenia i witaminami. Producent środka Bodymax poleca tabletkę...52
  • Choroba próżniacza26 lut 2006 — Inteligencki salon to siedlisko schizofrenii: nie mam nic, nie znaczę nic, ale udaję, że jestem znakomitością54
  • Styliści sejmowi26 lut 2006 — Styl retro disco zdominował ubiory polskich polityków58
  • Tapeta na ludwiku26 lut 2006 — Meble projektowane w Finlandii przez włoskich designerów, produkowane w Rumunii i sprzedawane w Niemczech składają się na niemieckość wnętrz62
  • Niewolnik na urlopie26 lut 2006 — Stalin na krótko zamienił łagry w sanatoria - ze strachu przed brakiem siły roboczej66
  • Know-how26 lut 2006 — Grejpfruty na serce Czerwone grejpfruty obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów niemal tak skutecznie jak leki. Uczeni z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie wykazali, że codzienne spożywanie jednego owocu lub wyciśniętego z...69
  • Igrzyska genetyków26 lut 2006 — Pierwsi superatleci walczą o medale w Turynie?70
  • Pandemia paniki26 lut 2006 — Wirus ptasiej grypy zaatakował ponad milion Chińczyków!74
  • Saper błonkoskrzydły26 lut 2006 — Owady potrafią wykryć rozkładające się zwłoki, narkotyki, broń biologiczną, a nawet groźne zanieczyszczenia76
  • Bez granic26 lut 2006 — Terror zakratowany Abu Hamza al-Masri, jeden z najgroźniejszych muzułmańskich duchownych w Wielkiej Brytanii, idzie do więzienia. Sąd w Londynie uznał go za winnego kilkakrotnego podżegania do morderstwa oraz siania nienawiści rasowej i skazał na...78
  • Konserwatysta Blair26 lut 2006 — Brytyjska lewica zamienia się poglądami z prawicą80
  • Wojna o pokój26 lut 2006 — Izrael ma przystąpić do NATO czy NATO do Izraela? - pytają niektórzy komentatorzy84
  • Ekstremiści w salonie26 lut 2006 — Palestyńska demokracja nie mogła dostać lepszego prezentu niż zwycięstwo Hamasu86
  • Z armaty do przepiórki26 lut 2006 — Amerykańska opinia publiczna zniesie w polityce wszystko, ale nie śmieszność88
  • Menu26 lut 2006 — KRÓTKO PO WOLSKUObrazoburcy Po ostatniej globalnej awanturze z karykaturami Mahometa naszły mnie spore wątpliwości, czy my i muzułmanie wierzymy w tego samego Pana Boga... IĘnie jest to podejrzenie bezpodstawne. Wygląda bowiem na to, że...92
  • Recenzje26 lut 2006 — 94
  • Strach się bać26 lut 2006 — ** W grudniu amerykańskie stacje telewizyjne wyemitowały dwa różne filmy o Janie Pawle II: ABC - obraz "Nie lękajcie się: Życie papieża Jana Pawla II" z Thomasem Kretschmannem, CBS dwuodcinkowy film "Jan Paweł II" z Jonem...94
  • Stara, poczciwa małpa26 lut 2006 — ***** W 2005 r. Peter Jackson użył całej współczesnej technologii, by w swym "King Kongu" odtworzyć rok 1933. W 1933 r. podróżnicy, awanturnicy i filmowcy Merian C. Cooper i Ernest B. Schoedsack o realizm troszczyli się mniej. Stworzyli...94
  • Ojczyzna z papieru26 lut 2006 — * Nareszcie nie biurowiec z pleksi na skrzyżowaniu Alej i Marszałkowskiej, ale Polska podwrocławska w epizodach. Alert jest jednak na wyrost. Niby mamy młodych, których wolny rynek nie wciągnął, starszych, których odsunął, i emerytalnych, których...94
  • Sekretne życie kowbojów26 lut 2006 — *** Cztery Złote Globy i osiem nominacji do Oscara nie są w stanie zagłuszyć wątpliwości, czy mamy do czynienia z dziełem sztuki, czy średniej klasy niskobudżetowym filmem, który wstrzelił się w klimat naszych czasów. Filmów traktujących o...94
  • Polskie sępy26 lut 2006 — Na 20 polskich filmów przypada rocznie prawie 300 nagród i kilka razy tyle nominacji96
  • Orgazm świętej Teresy26 lut 2006 — Erotyczne uniesienia przeżywa co piąty widz oglądający klasyczną sztukę100
  • Pazurem - Kochani inaczej26 lut 2006 — W słowniku biograficznym wielcy posortowani, cali w datach i przypisach: martwica104
  • Ueorgan Ludu26 lut 2006 — TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 8 (174) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 20 lutego 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza POLSKA CORAZ BLIŻEJ MEDALU Krokiem Łyżwowym od sukcesu do sukcesu * Pewny medal na igrzyskach w 2030 roku...105
  • Skibą w mur - Dotacje na kreacje26 lut 2006 — Osoba rozdająca pieniądze jest miła sercu każdego, choćby prezentowała się jak członek gangu106