Guten Tag, Osten

Dodano:   /  Zmieniono: 
Duet Merkel - Steinmeier tworzy nową wschodnią Realpolitik
Trzy godziny trwała dyskusja z Turkmenbaszą. Według Agencji Reutera, była ostra. "Pan nie przestrzega praw człowieka" - mówił Frank Walter Steinmeier. "Trzeba chronić kraj i region przed islamskim terroryzmem" - odpowiadał Turkmenbasza. "Ale w ten sposób nie możemy sobie pomóc, nie ma dostępu do funduszy pomocowych" - argumentował Steinmeier. Później szef niemieckiej dyplomacji był już nieco spokojniejszy. "Turkmenistan nie ma osiągnięć w dziedzinie przestrzegania praw człowieka, przekazałem to prezydentowi Nijazowowi" - stwierdził. Następnego dnia bulwarówka "Bild" opatrzyła korespondencję ze spotkania tytułem "Podróż do Absurdystanu".

Miesiąc po wizycie Steinmeiera Turkmenbasza już nie żył. Ale nie był to efekt wizyty. Niemiecka polityka zagraniczna wypłynie na nowe wody w czasie przewodnictwa Niemiec w UE. I choć Niemcy unikają określenia Ostpolitik, duet Merkel- Steinmeier przygotował kompleksową politykę wobec Wschodu. W pół roku Niemcy chcą uporządkować stosunki UE z Rosją, zająć się europejskimi ambicjami Ukrainy i stworzyć politykę unii w Azji Środkowej. Dla Ukrainy oznacza to zrównanie ze statusem krajów Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, dla Azji Środkowej - udział w budowie "europejskiego systemu bezpieczeństwa energetycznego", a dla Rosji - przywileje. Dokument "Nachbarschaft Plus" (Sąsiedztwo plus) to kontynuacja "Kamerad-schaft" (Braterstwa) Schrëdera i Putina. "Musimy pilnie odideologizować nieco usztywnioną dyskusję o Rosji. Jesteśmy żywotnie zainteresowani tym, by Rosja nieodwracalnie zbliżała się do Europy (...). Bez naszego zaangażowania nie dojdzie do tego" - mówił w wywiadzie dla "Der Spiegel". Gdy Niemcy odideologizują stosunki z Rosją i zainstalują się w Azji, rola Polski będzie znikoma. Ciężar polityki wschodniej UE przejmie na swoje barki Angela Merkel, uważana za "jedynego faceta" w unii.

Mocarstwo a wola
W 1993 r. Christian Hacke w książce "Welt-macht wider Willen", snując analogie do czasów sprzed I wojny światowej, gdy Niemcy szukały swojego miejsca pod słońcem, mówił o "lewicowym wilhelminizmie". W końcu ten wilhelminizm objawił się w postaci Gerharda Schrëdera, który to, co służyło potrzebom wyborczym, przekształcił w największy kryzys w powojennej polityce zagranicznej Niemiec. "To odwrócona mania wielkości. Ponieważ nie jesteśmy już najgorsi na świecie, chcemy być najlepsi" - pisał Hacke.
"Weltmacht wider Willen" przekształcił się w "Mittelmacht", mocarstwo średniego formatu, a za kilka lat być może publicyści będą pisać o "Grossmacht", wielkim mocarstwie. Angela Merkel ma ambicje globalne. Niemcy mają być obecne na Bliskim Wschodzie, w Rosji, Azji Środkowej i Chinach. Mają tworzyć politykę wschodnią UE i być "jądrem integracji" ożywiającym eurokonstytucję. "Za dziesięć lat koalicja CDU/CSU-SPD może być pamiętana jako ta, która zapomniała o polityce wewnętrznej, ale także ta, która zapewniła bezpieczeństwo w świecie pozimnowojennym" - napisał "The Economist".
Wraz z nadejściem Merkel wilhelminizm odszedł do lamusa, a zastąpił go zimny pragmatyzm. W spotkaniach z innymi przywódcami Merkel odkłada na bok sentymenty, akcentując niemieckie interesy. Pomaga jej odchodzenie w cień takich twórców światowej polityki, jak Chirac i Blair. "To najbardziej poważny i odpowiedzialny polityk, jakiego Europa miała w ciągu kilkunastu ostatnich lat" - mówił po spotkaniu z Merkel Ehud Olmert, premier Izraela.

Powrót Brandta
Wejściem na globalną scenę w 2007 r. ma być dla Niemiec podwójne przewodnictwo: półroczne w UE i roczne w G-8. To okazja, by się zaprezentować z "konstruktywnej" strony. Choć Merkel unika sformułowania Ostpolitik (mówi o nowej polityce sąsiedztwa), jej koncepcja polityki wschodniej jest kontynuacją pomysłów WillyŐego Brandta. W latach 70. Brandt postawił śmiałą tezę, że skoro próba zjednoczenia Niemiec przy pomocy Zachodu nie powiodła się, to należy zabiegać o to przez zbliżenie do bloku komunistycznego. Zaczął kokietować NRD, dążyć do uznania granicy z Polską na Odrze i Nysie i do bezpośrednich rozmów z Moskwą. "Jeden wspólny projekt gospodarczy integruje bardziej niż lata dyplomacji" - mówił Brandt.
Dziś przeżywamy polityczne déjà vu. Wspólnym projektem gospodarczym, który "integruje bardziej niż lata dyplomacji", jest Gazociąg Północny. Nowa Ostpolitik zakłada stworzenie europejskiej sieci bezpieczeństwa energetycznego, której osią ma być gazociąg. Drugi projekt to zdobycie kontraktów energetycznych w Azji Środkowej. Polska niechęć do gazociągu jest dla Niemców niezrozumiała. Do projektu chcą się przyłączyć Holendrzy, Brytyjczycy i Francuzi, w rozumieniu Niemców nabrał on więc ogólnoeuropejskiego charakteru.
Kolejnym déjà vu jest strategia przyjęta wobec wschodnich sąsiadów UE. Według planów Berlina, Kijów nie otrzyma obietnicy członkostwa w UE. Zostanie przesunięty do poczekalni i dostanie w zamian ofertę unijnych funduszy i wolnego handlu z UE. Ta sama oferta ma zostać przedstawiona Mołdawii, Gruzji i Białorusi, jeśli ta przeprowadzi demokratyczne zmiany. Oznacza to zrównanie statusu tych krajów z państwami Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, którym ponad dziesięć lat temu zaoferowano model partnerstwa śródziemnomorskiego. Mimo wsparcia finansowego (3,5 mld euro rocznie) te kraje nie zbliżają się do UE, a cel (stworzenie do 2010 r. strefy wolnego handlu) się oddala. W gruncie rzeczy to odłożenie członkostwa Kijowa ad Kalendas Graecas, co jest po myśli Kremla. "Zalecam, byśmy podtrzymywali strategiczne zaangażowanie w stosunki z Rosją" - mówił Steinmeier w Brukseli, prezentując założenia prezydencji.

W interesie Rosji
Niemiecką politykę zagraniczną zawsze rozgrywały duety. W latach 70. i 80. kształtował ją tandem Helmut Schmidt - Hans-Dietrich Genscher, Helmut Kohl - Genscher, potem Kohl - Kinkel, a w latach 90. - Schrëder i Fi-scher. Pierwszą Ostpolitik stworzył duet Willy Brandt - Walter Scheel. Drugą budują Angela Merkel i Frank Walter Steinmeier.
Niemiecka kanclerz w wystąpieniu kreślącym priorytety niemieckiej prezydencji uniknęła tematu Rosji. Nie chciała kolejnego zadrażnienia w obliczu fatalnych relacji Warszawy z Moskwą. W duecie Merkel - Steinmeier odpowiedzialność za poprawę stosunków Brukseli z Moskwą przypadła temu drugiemu. - Niemcy zamierzają rozmawiać z Rosją po cichu. Nie przegapią okazji, by załatwić z Rosjanami większość spraw - mówi "Wprost" unijny dyplomata.
Steinmeier miał także zbadać możliwości zbliżenia UE z Azją Środkową. To też powrót do idei Brandta i ukutego wówczas pojęcia Randstatenpolitik. W czasach zimnej wojny był to pomysł poprawy stosunków z krajami bloku radzieckiego przez podkreślanie ich odmienności kulturowej. Steinmeier robi to samo. - Spotkanie z Turkmenbaszą to w gruncie rzeczy legitymizacja systemu. Tak jak kokietowanie Karimowa z Uzbekistanu czy przymilanie się do Nazarbajewa z Kazachstanu - mówi Nick Megoran, specjalista ds. Azji na uniwersytecie w New Castle. W Taszkiencie Steinmeier mówił, że unijne sankcje nałożone na Uzbekistan powinny zostać zniesione. Kilka miesięcy wcześniej Niemcy je złamali, zezwalając, by na leczenie do Hanoweru przyleciał Zokirjon Almatow, uzbecki szef MSW, w dużym stopniu odpowiedzialny za masakrę w Andidżanie.
Paradoksalnie obecność Niemiec w Azji Środkowej jest w interesie Rosji. Moskwa tworzy konkurencję, która ma wyprzeć z regionu USA. Konkurencję dla Moskwy niegroźną, bo uznającą status quo w regionie. Nowa wersja Randstatenpolitik przynosi efekty. Władze uzbeckie zażądały od USA zamknięcia bazy lotniczej w Karszi-Chanabad i skonfiskowały 50 proc. udziałów w amerykańskiej kopalni złota. Do niemieckiej bazy pod Taszkientem nikt nie miał zastrzeżeń.

Wolność i pieniądze
Nowa niemiecka Ostpolitik jest groźna, bo nie definiuje dokładnie stosunku wobec Rosji. Z jednej strony Merkel zapewnia, że "zadaje Putinowi niewygodne pytania", a niemiecka prasa jest przychylna polskiemu wetu w UE, nazywając je "ostatnim przejawem unijnej solidarności". Z drugiej - Rosjan darzy się w Niemczech szczególnym sentymentem. W oczach niemieckich elit Rosja to kraj boleśnie doświadczony przez zawinioną przez Niemcy wojnę. Zaproszenie do udziału w obchodach 60. rocznicy zakończenia wojny Schrëder nazwał "dowodem zaufania do narodu niemieckiego".
Polska nie była tak traktowana. Realizm Ostpolitik nie pozwolił Niemcom poprzeć "Solidarności". Teraz może być podobnie. "Dziś nie ma bojowników, nie ma szans na zmianę systemu politycznego w Rosji, są za to odideologizowane pieniądze, które można zarobić, wydobywając rosyjską ropę i gaz" - mówi politolog Iwan Krastew. Podobnie jak Finowie, Niemcy patrzą na Rosję w kategoriach korzyści. Dyskomfort, który wywołało zamordowanie Politkowskiej i Litwinienki, mija. "Złym" jest dziś Polska, która dla błahej "mięsnej sprawy" staje okoniem w dużych międzynarodowych interesach. Ostpolitik Brandta była pierwotną wersją détente. Pytanie, czy wobec dzisiejszej Rosji, coraz ostrzej skręcającej w stronę autorytaryzmu, należy stosować politykę odprężenia?
Willy Brandt stwierdził, że największą siłą w polityce jest moralność. Moralność w Ostpolitik Angeli Merkel schodzi na drugi plan.
Więcej możesz przeczytać w 2/2007 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 2/2007 (1255)

  • Wprost od czytelników8 sty 2007Wydział zabójstw księży Nie spodziewałam się, że ktoś wróci jeszcze do tematu niewyjaśnionych zabójstw księży w czasie, gdy większość Polaków zaczyna już oddychać wolnością ("Wydział zabójstw księży", nr 45). Dla mnie najważniejsza jest...3
  • Na stronie - Służba i bezpieczeństwo8 sty 2007Lustracja nie jest zemstą. Jest drogą do wyeliminowania kłamstwa z życia publicznego3
  • Skaner8 sty 2007SKANER POLSKA PROKURATURA Tropem Millera juniora Tajemnica tego, w jaki sposób firma żony Leszka Millera juniora zarobiła 4,3 mln zł (po opodatkowaniu ponad 2,5 mln zł), może zostać wyjaśniona. Polscy prokuratorzy dostaną komplet informacji o...8
  • Sawka czatuje8 sty 2007Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)11
  • Efekt Ziobry8 sty 2007  To była jedyna w ostatnich miesiącach okazja, kiedy w jednym rzędzie mogli stanąć obok siebie politycy, biznesmeni, ludzie tajnych służb i dziennikarze. A wszystko to z błogosławieństwem ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego. Tą...14
  • Playback8 sty 2007Roman Giertych, wicepremier i minister edukacji © A. JAGIELAK18
  • Poczta8 sty 2007NIELOT WE MGLE Wtrakcie redakcyjnych skrótów usunięto z tekstu fragment dotyczący działającego na warszawskim lotnisku Okęcie systemu radiowej nawigacji ILS (Instrument Landing System), który pozwala sygnałami radiowymi naprowadzać samoloty do...18
  • Ryba po polsku - Buraki inteligencji8 sty 2007Samoobrona postanowiła zostać partią inteligencji. Znudziły się jej buraki i chce sięgnąć do konfitur19
  • Z życia koalicji8 sty 2007NAZWISKO ZOBOWIĄZUJE. Młody kanadyjski piłkarz wyszedł w podstawowym składzie przetrzebionego kontuzjami Newcastle i strzelił bramkę samemu Manchesterowi United. Doprowadził w ten sposób do sensacyjnego remisu. Jak się nazywa ten bohater? To...20
  • Z życia opozycji8 sty 2007JUŻ NIE JAN ROKITA, lecz Bronisław Komorowski został platformowym cieniem premiera. Jest to słuszne i przemyślane, bo Bronek, szef MSZ, nie wiedzący, gdzie leży i do czego należy Norwegia, troszkę nadszarpnął wierunek Platfomy Obywatelskiej,...21
  • Wprost przeciwnie - Wizerunek teściowej8 sty 2007Wizerunkiem Polski wycierają sobie gęby ci, którym na tym wizerunku nie zależy22
  • Fotoplastykon8 sty 2007Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)23
  • Błogosławiona wina arcybiskupa8 sty 2007Kłamstwa abp. Stanisława Wielgusa pogrzebały plan zatrzymania lustracji w polskim Kościele24
  • Agent Ignacy8 sty 2007Biskup Jerzy Dąbrowski był świadomym, wynagradzanym za współpracę agentem bezpieki28
  • Naiwni i zdrajcy8 sty 2007Rozmowa z prof. Janem Żarynem, dyrektorem Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, badaczem historii Kościoła30
  • Jastrzębi gołąb8 sty 2007Skrzypek może dać NBP to, czego bank centralny najbardziej potrzebuje - spokój32
  • Kwas w platformie8 sty 2007Aleksander Kwaśniewski zrobi wszystko, by związać partię Donalda Tuska z lewicą36
  • Chamy i warchoły8 sty 2007Powrót do praktyki sądów honorowych i pojedynków mógłby uzdrowić nasze stosunki polityczne38
  • Giełda8 sty 2007Hossa Świat Liniowy macedoński Macedonia to kolejny, dziesiąty już europejski kraj, który wprowadził podatek liniowy. Stawka wynosi 12 proc., a za rok ma zostać obniżona do 10 proc. Dotychczasowe stawki PIT wynosiły 15 proc., 18 proc. i 24 proc....40
  • Bushujący w ropie8 sty 2007Ameryka wypowiedziała wojnę naftowemu monopolowi Bliskiego Wschodu42
  • Ministerstwo głupich podatków8 sty 2007V EDYCJA KONKURSU O NAGRODĘ ZŁAMANEGO GROSZA46
  • Liberałowie kontra łże-liberałowie8 sty 2007Kraje rządzone przez gangsterów, w majestacie prawa rabujących współobywateli, nie są w stanie się rozwijać48
  • Gerontokapitalizm8 sty 2007Tradycyjny konflikt między robotnikami i właścicielami zastąpi starcie "starych" z "młodymi"52
  • Supersam8 sty 200754
  • Oczy Penélope Cruz8 sty 2007Makijaż á la Penélope Cruz czy Milla Jovovich? Brzmi kusząco i jest możliwy dzięki Color Appeal Star Secrets Trio Pro - nowym cieniom L'Oréal Paris. Powstały one we współpracy z pięcioma "ambasadorkami" marki: Penélope Cruz, Millą...54
  • Pasaże milionerów8 sty 20071,35 mln dolarów rocznie - tyle wynosi czynsz za wynajęcie 100-metrowego sklepu w najdroższym miejscu świata, na skrzyżowaniu nowojorskiej Piątej Alei z 57. Ulicą. Firma Cushman & Wakefield, która monitoruje rynek nieruchomości, jak co roku...54
  • Kupaż pachnący papryką8 sty 2007Chorus 2003, Thermenregion, Stift Klosterneuburg Cena: 115 zł, importer: CK Oboźnia Augustyńskie opactwo w Klosterneuburgu pod Wiedniem istnieje od 1114 r. Tradycja robienia wina jest w nim niemal równie stara. Tu w 1860 r. powstała pierwsza na...54
  • Gra w zwierzątka8 sty 2007"Viva Pinata" to gra stworzona przez brytyjskie studio gier Rare Ltd. specjalnie dla produkowanej przez koncern Microsoft konsoli xBox 360. Przeznaczona dla graczy w każdym wieku ma szansę - jak twierdzą producenci - w krótkim czasie...54
  • Przed ołtarz bez welonu8 sty 2007Do sukni ślubnej nie pasuje welon. Do takiego wniosku doszła amerykańska projektantka Vera Wang, w której strojach na ślubnym kobiercu stawały m.in. Sharon Stone, Avril Lavigne i Jennifer Lopez. W wiosennej kolekcji kreatorki tiulem nie ozdabia...54
  • Ciasteczka babuni8 sty 2007W Wielkiej Brytanii zapanowała moda na domowy wypiek ciast. Rynek potrzebnych do niego produktów szacuje się na mniej więcej 430 mln funtów rocznie. Nowy trend wylansowały brytyjskie gwiazdy kulinarne, więc może - razem z ich programami - trafi on...54
  • Gwiazdobicie8 sty 2007Aktorka Sienna Miller to dla serwisu Perez Hilton "slutienna", czyli "kurwessa"56
  • Polskie Davos8 sty 2007Ranking polskich ośrodków narciarskich: 1. Zakopane, 2. Szczyrk, 3. Zieleniec60
  • Auto na szpilkach8 sty 2007Samochodami zaprojektowanymi dla kobiet lepiej jeździ się mężczyznom62
  • Pazurem - Kamienne tablice8 sty 2007Cybulskiego ostrzegano żartem, że byłoby głupio, gdyby największy polski aktor się zabił, skacząc do pociągu66
  • Urna w urnie8 sty 2007Dopiero podczas wyborów 1957 r. Polacy pogodzili sięz pojałtańską rzeczywistością68
  • Know-how8 sty 2007Serce na nartach Narciarstwo nie zawsze służy zdrowiu, szczególnie zdrowiu osób prowadzących siedzący tryb życia. Takie osoby są narażone na zawał serca na stoku - ostrzegają lekarze w "British Medical Journal". Tak tragiczne skutki może...72
  • Zażyjesz, pożyjesz 100 lat8 sty 2007Czy człowiek mógłby żyć około 190 lat, czyli tyle, ile żyją żółwie, najbardziej długowieczne zwierzęta? Od kilku miesięcy kurację resweratrolem, czyli swoistym eliksirem młodości, stosuje ponad80 Amerykanów cierpiących na choroby skracające życie,...74
  • Eros w koronie8 sty 2007Wielu polskich władców zasłużyło na miano jurnych wszeteczników79
  • Bez granic8 sty 2007Pieniądze w śniegu W Polsce leje, a w północnochińskiej prowincji Jilin trwa Międzynarodowy Festiwal Śniegu. Wystawiane są tam ogromne, mierzące kilkadziesiąt metrów śnieżne rzeźby. Eksperci twierdzą, że Chiny znalazły niszę, rozwijając w...82
  • Guten Tag, Osten8 sty 2007Duet Merkel - Steinmeier tworzy nową wschodnią Realpolitik84
  • Nowe partnerstwo8 sty 2007Z początkiem roku Niemcy przejęły prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Do naszych ważniejszych zadań należy uruchomienie negocjacji dotyczących zawarcia nowego układu w sprawie partnerstwa i współpracy między Unią Europejską a Rosją. W związku...87
  • Trzecia śmierć Saddama8 sty 2007W Bagdadzie coraz częściej mówi się o powołaniu rządu wojskowych88
  • Miasto jednego człowieka8 sty 2007Listy z Rosji - śladami markiza de Custine'a90
  • Recenzor8 sty 2007KINO Fałszywe wzruszenia Bogusław powrócił chyba na dobre, a coraz bardziej manieryczny "Boguś" wreszcie dokonał żywota. To dobra wiadomość dla wielbicieli talentu Lindy. Ale jedna z nielicznych. Reżyserowane przez niego "Jasne,...94
  • Homo Hitler8 sty 2007Druga młodość Trzeciej Rzeszy98
  • Kleksbroadway8 sty 2007"Akademia Pana Kleksa" to pierwszy nowoczesny polski musical102
  • Wencel gordyjski - Konkwistadorzy z Majami8 sty 2007Mit dobrego dzikusa to przejaw rasizmuwobec dzikusów104
  • Krótko po wolsku - Korek w tunelu8 sty 2007I śmieszno, i straszno. W pewnej jaskini w Republice Południowej Afryki zdarzył się ostatnio ciekawy wypadek. Grupa turystów została uwięziona we wnętrzu góry za sprawą pewnej bardzo puszystej pani, która utknęła w korytarzu. Ani wte, ani wewte!...105
  • Ueorgan Ludu8 sty 2007Nr 2 (219) Rok wyd. 6 WARSZAWA, poniedziałek 8 stycznia 2007 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza UWOLNIĆ SIMONA MOLA Wzywamy wszystkie postępowe siły do obrony niesłusznie aresztowanego bojownika w walce z faszyzmem, nietolerancją i rasizmem - Simona...105
  • Skibą w mur - Polska jest facetem8 sty 2007Powiedzmy sobie szczerze: ktoś, kto ładnie się uśmiecha w serialu, przyda się w polskiej polityce106