Tama rozumu

Dodano:   /  Zmieniono: 
Budowa zapory na Jangcy grozi największą katastrofą ekologiczną w dziejach świata


Gdy chińska dziennikarka Dai Qing napisała, że "ujarzmienie Jangcy nie jest projektem hydrologicznym, ale politycznym, przypominającym najgorsze plany centralnie zarządzanej gospodarki socjalistycznej", została skazana na dziesięć miesięcy więzienia. Qing twierdziła, że inwestycja jest równie bezmyślna i szkodliwa jak stalinowskie projekty odwracania kierunku biegu rzek. Chińskie władze odpowiedziały, że żaden protest nie powstrzyma budowy największej tamy na świecie oraz elektrowni produkującej 18 tys. megawatów energii elektrycznej (tyle wytwarza dwadzieścia elektrowni atomowych średniej wielkości).
Pekin dowodzi, że dzięki zaporze po Jangcy kursować będzie pięciokrotnie więcej statków niż obecnie, zaś cena przewozów spadnie o jedną trzecią. Najważniejsze jest jednak to - argumentują władze - że wreszcie zostanie ujarzmiona Jangcy, zwana matką wszystkich powodzi. W ubiegłym wieku powodzie spowodowane przez Jangcy pochłonęły 300 tys. ofiar, m.in. w 1954 r. zginęło 30 tys. osób, a ponad milion straciło dach nad głową, w 1996 r. życie straciło 2700 osób, a straty sięgnęły 7 mld dolarów. W ostatniej wielkiej powodzi, w 1998 r., utonęło 10 tys. osób, a dachu nad głową zostało pozbawionych aż 5 mln ludzi.

Zabójcza woda
Przeciwnicy budowy zapory argumentują, że po jej wzniesieniu pod wodą znajdą się bezcenne obiekty kultury chińskiej: świątynie z czasów dynastii Ming czy kamienne budowle dynastii Han. Ekolodzy twierdzą, że to największe na świecie przedsięwzięcie hydrologiczne doprowadzi do katastrofalnych zmian w środowisku całego regionu. Jest bardzo prawdopodobne, że wyginie kilkadziesiąt gatunków zwierząt i roślin, na przykład rzeczny delfin Baiji, chiński aligator czy chiński jesiotr - ryba, która nie zmieniła się od czasów dinozaurów.
Pod wodami sztucznego jeziora mogą także zniknąć Trzy Przełomy Jangcy - trzecia po wielkim murze i terakotowej armii turystyczna atrakcja Chin. Rejs Jangcy turyści zaczynają w mieście Chongqing, dawnej stolicy Chin, liczącej dziś 16 mln mieszkańców. Z myślą o zagranicznych turystach powstały luksusowe statki wycieczkowe, m.in. "Princess Sheene" - jedna z trzech bliźniaczych jednostek wybudowanych kilkanaście lat temu w Niemczech.
Trzy Przełomy ciągną się przez ponad 200 km. Ta część rzeki nie należy do bezpiecznych: pod wodą na małej głębokości są skały. W tym miejscu rozbija się co dwudziesty sampan, a co dziesiąty doznaje poważnych uszkodzeń.
Pierwszy z Trzech Przełomów - Qutang (Przełom Ryczący) - wyrasta z wody niczym skalne wrota: dwie pionowe nagie ściany o wysokości kilkuset metrów, odległe od siebie o rzut kamieniem. Pierwszy z trzech kanionów jest najkrótszy, ma tylko 8 km, ale za to rzeka, przepływając przez niego, ma najbardziej bystry nurt. Wysoko na północnym brzegu, w miejscu zwanym Fengxiang Xia (Przełom Miechów), znajdują się charakterystyczne szczeliny skalne. Kiedyś rejon ten zamieszkiwały plemiona umieszczające trumny ze zmarłymi wysoko w górskich jaskiniach. W tych grobach odkryto miecze z brązu, zbroje i inne starożytne narzędzia - z późnego okresu Epoki Walczących Królestw.

PrzeŁom KoŃskiego PŁuca
Po przepłynięciu pierwszego przełomu Jangcy przestaje przypominać kipiel i zaczyna płynąć szerokim, spokojnym nurtem. Następny przełom - Wu (Przełom Czarownic) - słynie z tablicy zwanej Kongming: olbrzymiej płyty skalnej u podnóża Wierzchołka Nieśmiertelnych. Kongming to oficjalne imię Zhuge Lianga, dowódcy państwa Shu w okresie Trzech Królestw (220--80 n.e.). Na tablicy wypisane jest oświadczenie mówiące o sojuszu państw Shu i Wu, sprzymierzonych przeciwko państwu Wei. Na jednej trzeciej wysokości ściany wykuto wąską "cesarską ścieżkę", po której poruszali się zaprzężeni niczym konie burłacy - stu, a nawet dwustu. W Trzech Przełomach często zrywała się lina poskręcana z bambusowych włókien i wielodniowy wysiłek burłaków szedł na marne. Jeśli nie było wypadków, pokonanie przełomów zajmowało dwa tygodnie. Mimo że na początku XX wieku po Jangcy kursowały już parowce, nie były one w stanie pokonać przełomów rzeki, więc burłacy pracowali tu jeszcze do połowy lat 50.
Przełom Xiling (Przełom Cieni) składa się z serii wąwozów, zwanych przełęczami Końskiego Płuca, Byczej Wątroby, Księgi Sztuki Wojennej i Cennej Szpady. Przełom Cieni ma 80 km długości i jest najdłuższy spośród Trzech Przełomów. Tutaj koryto Jangcy jest bardzo nierówne: w najgłębszym miejscu ma 180 m, a po chwili już tylko 15 m głębokości. Wystarczy moment nieuwagi, by rozpruć dno statku na podwodnej skale.

Ostatni seans w Trzech PrzeŁomach
Pierwszy projekt zapory na Jangcy opracował w 1919 r. Sun Jat-Sen, ojciec Republiki Chińskiej. W latach 50. XX wieku przypomniał sobie o nim Mao Tse-tung, ale nie zdecydował się na realizację tej inwestycji. Po dojściu do władzy Deng Xiaopinga w 1979 r. ruszyły prace projektowe. Dopiero jednak dziesięć lat później zaczęto forsować projekt budowy tamy.
Budowa tamy zmobilizowała ekologów na całym świecie. Niewiele to jednak daje, bo zainwestowano w nią zbyt duże pieniądze (nie tylko chińskie, ale też amerykańskie). Wprawdzie na wniosek amerykańskiej Narodowej Rady Bezpieczeństwa w 1994 r. Bank Eksportowo-Importowy USA odmówił poręczeń pożyczek inwestorów ze Stanów Zjednoczonych, ale prywatne banki nie były już tak restrykcyjne. Takie banki, jak Morgan Stanley czy Goldman Sachs, kupiły obligacje wypuszczone przez Chiński Bank Rozwoju.
W 1993 r. zaczęto konstruować długą na 550 m i wysoką na 37 m tamę tymczasową, dzięki czemu osuszono plac budowy. Cztery lata później rozpoczęto wznoszenie tamy właściwej, a w ubiegłym roku napełniono zbiornik zalewowy tamy. Hydroelektrownia będzie natomiast jeszcze rozbudowywana. Cała inwestycja ma być ukończona w 2009 r. Wówczas zostanie oddana do użytku gigantyczna zapora o długości ponad dwóch kilometrów i wysokości 180 m, ze sztucznym zbiornikiem o długości 630 km. Tyle wynosi odległość między Warszawą a Wiedniem.
Zanim zapora zostanie ukończona, nad Trzy Przełomy zjeżdżają turyści z całego świata. Przyjeżdżają oglądać to, co wkrótce będzie istniało tylko w dokumentalnych filmach.

Jacek Pałkiewicz

ŻYCIODAJNA RZEKA
Jangcy to największa w Chinach i trzecia pod względem długości rzeka na świecie. Rozdziela Chiny na północną strefę z umiarkowanym klimatem oraz południową - gorącą i wilgotną. W dorzeczu rzeki żyje ponad 420 mln osób (40 proc. ludności Chin), czyli więcej niż w całej Europie. To z tych terenów pochodzi większość uprawianych w Chinach roślin: aż 75 proc. ryżu rośnie na polach wokół Jangcy. Wzdłuż rzeki ulokowanych jest również ponad 2 tys. zakładów przemysłowych.
Więcej możesz przeczytać w 3/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 3/2004 (1103)

  • Na stronie - POLAIDS18 sty 2004W światowych rankingach i ratingach lecimy na łeb, na szyję3
  • Mafia z prokuratorem18 sty 2004Prokurator, prowadząca śledztwo w sprawie finansów "Pruszkowa", spędziła sylwestra z jednym z najniebezpie- czniejszych gangsterów.6
  • Peryskop18 sty 2004Nieusuwalny Jak to możliwe, że chociaż od byłego skarbnika PZPR i SdRP Wiesława Huszczy odciął się i prezydent, i liderzy SLD, jest on nadal nietykalny? Odpowiedź brzmi: Huszcza dysponuje gruntowną wiedzą o interesach całej lewicy; łączy lobby...6
  • Dossier18 sty 2004Aleksander KWAŚNIEWSKI prezydent RP "Gdybym ja miał dzisiaj ocenić ten rząd z punktu widzenia jakości poszczególnych ministrów, to jest to rząd merytorycznie niezły, może poza dwoma, trzema pozycjami, o których głośno nie...7
  • Kadry18 sty 20048
  • Jestem, więc piszę - Zad narodowy18 sty 2004Już wkrótce pójdziemy wszyscy do Europy, ale nogami naszych przedstawicieli. Już niebawem zasiądziemy w Parlamencie Europejskim zadami naszych reprezentantów. Będziemy pić i jeść w europejskich bufetach ustami wybrańców...9
  • Stan stabilny18 sty 2004Marek Majewski10
  • Skandaliczne odtajnianie18 sty 2004Decyzję o zwolnieniu Ewy Ornackiej i Wojciecha Sumlińskiego z tajemnicy dziennikarskiej podjął Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia. Dziennikarze "Wprost" ujawnili zeznania świadka koronnego Jarosława S., pseudonim Masa. W...10
  • Playback18 sty 2004Leszek Sikorski, minister zdrowia, i Donald Tusk, lider Platformy Obywatelskiej10
  • Poczta18 sty 2004List od czytelnika11
  • Z życia koalicji18 sty 2004Ot, taki dialog: do szefa katolickiego Radia Plus dzwoni telefon: "Witam przewielebnego księdza metropolitę, mówi Józef Oleksy". "A tu ks. Kazimierz Sowa. Niestety, nie jestem metropolitą... “. "A to przepraszam, prosiłem w sekretariacie, żeby...12
  • Z życia opozycji18 sty 2004Zalewski & Mazurek Gdzie nie spojrzeć, wszędzie Rokita. Najmądrzejszy, najprzystojniejszy, najskuteczniejszy... Wszystkie nagrody zgarnia. Jak tak dalej pójdzie, to rzeczywiście zostanie prezydentem. Co prawda, wreszcie mielibyśmy...13
  • Fotoplastykon18 sty 2004H. Sawka - www.przyssawka.pl14
  • Oskarżony Łapiński18 sty 2004Czy Mariusz Łapiński będzie pierwszym ministrem III RP, który trafi do więzienia?16
  • Spadająca kaczka18 sty 2004Ranking polityków: Kwaśniewscy w dół, platforma w górę20
  • Człowiek z właściwościami18 sty 2004Rok 2003 być może stanie się rokiem mentalnego, psychicznego przełomu w Polsce. Z jednej strony, poznaliśmy bardzo blisko brzydką twarz współczesnej Polski. Z taką twarzą obcowałem w komisji śledczej. Ale z drugiej strony, bez poznania tej...24
  • Żydzi pod flagą biało18 sty 2004W Polsce można poczuć "zapach żydostwa", mimo że mieszka tu ledwie kilka tysięcy Żydów28
  • Gladiatorzy znad Wisły18 sty 2004W ośmiokątnej klatce dwóch mężczyzn okłada się pięściami, kopie i dusi. Co chwila któryś z nich uderza o pręty klatki i jęczy z bólu. Po ciosach w żołądek niektórzy wymiotują, inni duszą się przyciskani do ziemi. Od...32
  • Nałęcz - Śpiew syren18 sty 2004Pomysł, by Kwaśniewski stanął na czele SLD, jest zabójczy dla niego samego34
  • Poczta18 sty 2004List od czytelnika34
  • Giełda i wektory18 sty 2004Hossa Świat Casting na menedżera "Praktykant" to nowy reality show emitowany przez amerykańską stację NBC. Wśród uczestników programu nie będzie jednak blondynek w wannie ani rolników z ambicjami politycznymi. Będzie...36
  • Plan Smitha & Hausnera18 sty 2004Pilnujmy portfeli - Raczko zaczyna liczyć!38
  • Powitanie z bronią18 sty 2004Już około 2 mln Polaków uzbroiło się legalnie w broń palną (krótką, sportową, myśliwską), gazową, pneumatyczną, paralizatory elektryczne lub inne przedmioty służące do ochrony! Od 1999 r. - gdy pojawiła się możliwość zakupu bez pozwolenia...42
  • Bankomatnia18 sty 2004Dlaczego ceny usług w działających w Polsce bankach należą do najwyższych w Europie46
  • Gorączka złota18 sty 2004Złoto jest najdroższe od 1989 roku!49
  • Balcerowicz wprost18 sty 2004Aby dogonić Amerykę, Europa musi się oddalać od Karola Marksa i przybliżać do Adama Smitha50
  • Samokrytyka i poczucie wyższości18 sty 2004Niemcy i Francuzi nie mają podstaw, aby patrzeć na Polskę z góry51
  • Supersam18 sty 2004Odmładzające soczewki Aby podkreślić piękno jasnych oczu, firma Ciba Vision zaprojektowała nową generację kolorowych soczewek kontaktowych FreshLook Dimensions. Grafitowa obwódka o promienistym wzorze i zmiennym natężeniu barwy sprawia, że...52
  • Mięśniaki na kołach18 sty 200488. Auto Show w Detroit: powrót aut o potężnych silnikach54
  • Tama rozumu18 sty 2004Budowa zapory na Jangcy grozi największą katastrofą ekologiczną w dziejach świata57
  • Twarde lądowanie18 sty 2004 Adam Małysz przestał skakać daleko, bo nie udźwignął ciężaru 38 milionów rodaków podczepionych do jego nart. Ta anegdota dobrze oddaje powody psychicznego zmęczenia mistrza oczekiwaniami Polaków wobec jego osoby. Kibice...60
  • Druga płeć - Harpia europejska18 sty 2004Harpie z lekkością unoszą się ponad stereotypy i przeciętność, przekraczają krępujące je tabu i nie boją się nieznanego62
  • Francuska choroba18 sty 2004De Gaulle nie łudził się, że jego ojczyzna kiedykolwiek będzie światowym mocarstwem64
  • Know-how18 sty 2004Sport prozawałowy Osoby, które chcą intensywnie ćwiczyć, a wcześniej systematycznie nie uprawiały sportu, są zagrożone zawałem serca. Valerie Gladwell i Samantha Dawson z University of Essex porównały czas regeneracji organizmu...67
  • Kto umrze na grypę Fujian18 sty 2004Z powodu grypy kanclerz Niemiec Gerhard Schroeder odwołał wszystkie planowane na miniony weekend spotkania. Osiemdziesięcioletni książę Rainier z Monako ponad tydzień leczył się ostatnio w szpitalu na pogrypowe zapalenie płuc. To może być...68
  • Przesiadka na Marsa18 sty 2004Amerykanie chcą podbić Czerwoną Planetę73
  • Bez granic18 sty 2004Amerykanin Bill Martin za ponad 1,6 mln dolarów kupił 240 akrów ziemi nieopodal Tampy na Florydzie, by spełnić swoje marzenie o założeniu współczesnego raju - miejsca, gdzie wszyscy chodziliby nago. Oczywiście, ogród ma się nazywać Eden.76
  • Imperium nadziei18 sty 2004Ameryka uwolni umysły i rynki78
  • Uzbrojeni misjonarze18 sty 2004Jak Zachód powinien promować demokrację na Bliskim Wschodzie?80
  • Granice wojny18 sty 2004Ameryka musi oczyścić imigracyjną stajnię Augiasza82
  • Wyścig do Brukseli18 sty 2004Ruszył casting przed wyborami szefa unijnego quasi-rządu85
  • Menu18 sty 2004Świat Bajki Pythona Terry Gilliam, niegdyś filar grupy Monty Pythona, a po usamodzielnieniu oryginalny reżyser ("Brazil", "12 małp"), lubi baśnie. Po "Przygodach barona Münchausena" nakręcił w Czechach film...88
  • Rockiem w Busha18 sty 2004Amerykanie chcą podbić Czerwoną Planetę90
  • Klątwa magistra18 sty 2004W Hollywood przepustką do kariery jest talent, w Polsce - dyplom94
  • Wygnańcy literatury18 sty 2004Emigracja często pomaga pisarzom - poza krajem tworzą najlepsze dzieła96
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego18 sty 2004JOSS STONE **** The soul sessions Panie, panowie, mamy noworoczne objawienie! Pannica biała jak Zbigniew Ziobro, a soulująca jak najczarniejsze diwy. Dziewuszysko apetycznie nieletnie, zaledwie szesnaście wiosen, a stylowe i emocjonalnie dojrzałe,...97
  • Sława i chała18 sty 2004Recenzje98
  • Perły do lamusa? - Jaka piękna klęska!18 sty 2004"Inwazja barbarzyńców" to pożegnanie z kulturą i tradycją minionego półwiecza we Francji99
  • Nowowizja - Same kłopoty18 sty 2004Rok się jeszcze na dobre nie zaczął, a już sypią się nieszczęścia na partię i rząd. Kolejna przepchnięta ustawa okazuje się niezgodna z konstytucją. I panika w szeregach, i kolejne procenty popularności w dół. A co gorsza, nie ma żadnego...100
  • Śmiesznoty - Ustawowa kompromitacja18 sty 2004Współczuję panu prezydentowi. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że podpisał on ustawę niezgodną z konstytucją. Przysięgał stać na straży konstytucji. Pewnie głupio mu teraz, że nie stał, a nawet nie siedział i nie leżał. Mówiąc współczesną...100
  • Organ ludu18 sty 2004TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 3 (68) Rok wyd. 3 WARSZAWA, poniedziałek 12 stycznia 2004 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Francuzów na szczęście interesują tylko ślimaki Czy Niemcy nas nie zjedzą? Przy okazji głośnego procesu...101
  • Skibą w mur - Zwycięstwo pod Hugh Grantem18 sty 2004W czasach braku narodowych sukcesów powodem do dumy może być to, że angielski playboy i gwiazdor filmowy bzyka naszą rodaczkę102