Widzę jasność

Widzę jasność

Dodano:   /  Zmieniono: 
Przeszczepy komórek przywracają wzrok! Okuliści potrafią już przywrócić oczom młodość za pomocą przeszczepów soczewkowych albo precyzyjnego podgrzewania rogówki. Okulary i szkła kontaktowe można zastąpić wszczepioną na stałe soczewką kontaktową. -Wkrótce będziemy mogli częściowo przywrócić wzrok nawet osobom ociemniałym - mówi prof. Jerzy Szaflik, kierownik Katedry i Kliniki Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie. W Europie Zachodniej co trzecia osoba po czterdziestce ma wadę wzroku.
Gwałtownie przybywa również krótkowzrocznych dzieci - w Szwecji połowa dwunastolatków to krótkowidze, w Japonii i Singapurze tę wadę zdiagnozowano prawie u 80 proc. dzieci! Winę za to ponosi obciążający oczy styl życia - od najmłodszych lat spędzamy coraz więcej czasu przed telewizorem i komputerem. Rozwój chorób cywilizacyjnych i starzenie się społeczeństw powoduje, że coraz więcej osób traci wzrok z powodu zwyrodnienia plamki żółtej (AMD), jaskry, zwyrodnienia barwnikowego siatkówki i zaćmy. Za 15 lat zagrożonych ślepotą będzie ponad 200 mln mieszkańców Ziemi! Jedną z głównych tego przyczyn jest epidemia powiązanej z otyłością cukrzycy typu II, która coraz częściej prowadzi do uszkodzenia siatkówki i ślepoty u ludzi w średnim wieku.

Pożegnanie z okularami
Lekarze dobrze sobie radzą z leczeniem wad rogówki - przezroczystej struktury znajdującej się w przedniej części oka. Likwidujące krótkowzroczność zabiegi laserowej keratotomii, czyli zmniejszania grubości rogówki, są już standardem. Niedawno w USA kliniki zaczęły oferować podobne leczenie osobom cierpiącym na prezbiopię, czyli tzw. starczowzroczność - dolegliwość wymagającą noszenia okularów do czytania po 40. roku życia. Zamiast lasera stosowane są bezpieczniejsze dla ludzkich tkanek fale radiowe - zabieg trwa średnio trzy minuty, a kosztuje 1,5-2 tys. dolarów. Można też naprawić powodujące niedowidzenie uszkodzenia rogówki. Okulistom z uniwersytetu w Osace udało się ją zastąpić cienką warstwą komórek nabłonkowych, pobranych z wewnętrznej powierzchni policzka. W USA są również dostępne rogówki wykonane z tworzywa sztucznego, takie jak AlphaCor i Dohlman KPro, które lekarze wszczepiają nawet kilkumiesięcznym dzieciom.
Prezbiopię i krótkowzroczność można likwidować, wszczepiając do oka syntetyczną soczewkę. Taki zabieg najczęściej jest przeprowadzany u chorych na zaćmę. Najnowsze soczewki, m.in. crystalens, są elastyczne, dzięki czemu przywracają oku młodzieńczą sprawność. W przyszłości taki zabieg będzie jeszcze prostszy - uczeni z Washington University pracują nad płynnym żelem, który będzie można wstrzyknąć do oka w miejsce niesprawnej soczewki. Po operacji nie trzeba będzie nawet zakładać szwów na gałkę oczną.

Siatkówka z płodów
Okuliści potrafią przywracać wzrok nawet osobom, u których doszło do nieodwracalnego zniszczenia komórek światłoczułych w oku. Prof. Robert Aramant z University of Louisville przywrócił wzrok sześciu pacjentom za pomocą przeszczepu siatkówki pobranej z płodu. Jednym z nich jest 64-letnia Elisabeth Bryant z Louisville, która przed operacją nie widziała nic. Teraz potrafi dostrzec twarze osób znajdujących się z nią w jednym pomieszczeniu. Zespół Aramanta przeszczepił niewidomym skrawki płodowej siatkówki o powierzchni 2 mm2, które zawierały zarówno czopki i pręciki, jak i chroniące oraz odżywiające je komórki barwnikowe. Dzięki temu przeszczep mógł się przyjąć i zastąpić tkanki biorcy uszkodzone przez proces chorobowy. Ta metoda wzbudza jednak wiele kontrowersji, gdyż uczeni wykorzystali siatkówki z płodów poddanych aborcji. Nawet w USA, gdzie ciążę można przerywać legalnie, matki rzadko zgadzają się na wykorzystanie tkanek dziecka do przeszczepów. "Ludzie zaczynają mówić, że promujemy aborcję" - mówi dr Norman Radtke, lekarz przeprowadzający zabieg transplantacji siatkówki. Istnieją obawy, że kobiety będą zachodzić w ciążę tylko po to, by potem wykorzystać tkanki płodu do wyleczenia swojego wzroku lub wzroku bliskiej osoby. Lekarze mają zatem nadzieję, że do takich zabiegów będzie można wykorzystać komórki macierzyste siatkówki pochodzące od osób dorosłych. Eksperymenty przeprowadzone przez uczonych z University of Toronto pokazały, że te komórki przyjmują się po wszczepieniu do oczu zdrowych myszy i kurcząt. Nie wiadomo jednak, czy poradziłyby sobie w siatkówce zniszczonej przez chorobę. Zdaniem Aramanta, bardziej prawdopodobne jest to, że będzie można przeszczepiać ludziom siatkówkę uzyskaną od transgenicznych świń.

Chip w oku
Kilka ośrodków badawczych prowadzi prace nad sztuczną siatkówką, która ociemniałym ma pomóc odzyskać zdolność widzenia, podobnie jak implant ślimakowy jest w stanie częściowo przywrócić słuch osobom niesłyszącym. W chorym oku zniszczeniu ulegają najczęściej tylko komórki światłoczułe, a połączone z nimi zakończenia nerwowe są nietknięte. Pobudzanie ich za pomocą impulsów elektrycznych sprawia, że człowiek zaczyna odbierać wrażenia wzrokowe. Takie urządzenie, skonstruowane przez prof. Marka Humayuna z University of Southern California, składa się z wbudowanej w okulary pacjenta kamery, która przekazuje obraz do miniaturowego komputera. Z niego dane są przesyłane do nadajnika umieszczonego za uchem, a stąd za pomocą fal radiowych trafiają do implantu w oku.
Początkowo uczeni stosowali implant zawierający 16 elektrod, który pozwalał pacjentom odbierać obraz składający się z siatki jasnych i ciemnych punktów. Mimo to osoba, która pierwsza otrzymała sztuczną siatkówkę w 2002 r., rozróżniała nawet duże litery oraz sztućce i naczynia na stole! Następny prototyp, testowany obecnie na zwierzętach, ma już kilkadziesiąt elektrod, a docelowo będzie ich co najmniej tysiąc. To powinno pozwolić pacjentom na widzenie obrazów (teraz większość może tylko odróżnić światło od ciemności). W przyszłości urządzenie ma się zmieścić w gałce ocznej. - Obiecująco wyglądają też próby przekazywania informacji bezpośrednio do kory wzrokowej w mózgu - mówi prof. Szaflik. Dane z kamery i komputera trafiałyby do neuronów w tylnej części mózgu, które odpowiadają za rozpoznawanie obrazów. Nie byłby potrzebny mikroskopijny implant ani ingerencja w chore oko.

Blokada genów
Największe nadzieje okuliści wiążą z terapią genową. Dzięki niej będzie można naprawić defekty komórkowe będące przyczyną choroby i powstrzymać jej rozwój. Próby z udziałem ludzi rozpoczęła już firma Acuity Pharmaceuticals, która chce leczyć zwyrodnienie plamki żółtej za pomocą nowatorskiej techniki zwanej interferencją RNA (RNAi). Polega ona na blokowaniu wytwarzania określonych białek przez komórkę, bez ingerowania w informację genetyczną zapisaną w DNA. "Zwyrodnienie plamki najbardziej nadaje się do zastosowania takiej terapii, ponieważ komórki barwnikowe siatkówki łatwo wchłaniają leki" - mówi Samuel Reich, dyrektor działu badawczego w firmie.
Uczeni będą wstrzykiwać do oczu pacjentów odpowiednio spreparowane krótkie odcinki RNA, które zablokują wytwarzanie tzw. czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF) - substancji powodującej wrastanie do siatkówki niszczących ją naczyń krwionośnych. Próby przeprowadzone na małpach dowiodły, że leczenie jest bezpieczne i skutecznie hamuje rozwój choroby. Za kilka lat terapia genowa trafi do klinik (magazyn "Fortune" już przed dwoma laty uznał RNAi za kolejny przełom naukowy wart miliardy dolarów). Znacznie wcześniej, bo już pod koniec tego roku, pacjenci cierpiący na zwyrodnienie plamki będą mogą korzystać z leku, który również potrafi unieszkodliwiać VEGF. Macugen niedawno został dopuszczony do użytku w USA, wkrótce trafi też do Europy. Czeka na niego 18 mln pacjentów na całym świecie, którym zwyrodnienie plamki powoli odbiera wzrok.

Jan Stradowski

Lek w soczewce
Niedługo zamiast kropli do oczu będzie można użyć szkieł kontaktowych! Soczewka opracowywana przez Edwina Chowa z Instytutu Bioinżynierii i Nanotechnologiiw Singapurze jest przezroczysta, ale zawiera mikroskopijne kanały wypełnione cząsteczkami leku, który jest uwalniany przez kilka godzin lub dni. W ten sposób ma być leczona głównie jaskra. Nowa technologia może posłużyć do produkcji antybakteryjnych szkieł kontaktowych zawierających antybiotyk albo mocno nawilżanych soczewek dla osób cierpiących na tzw. zespół suchego oka.
Więcej możesz przeczytać w 46/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 46/2004 (1146)

  • Na stronie - Bushowanie kontra chiracowanie14 lis 2004Lepiej z Bushem zgubić, niż z Chirakiem czy Schroederem znaleźć Nie trzeba jechać do Lizbony ani nawet wnikliwie studiować strategii lizbońskiej, by się zorientować, że lepiej z George'em Bushem zgubić, niż z Jakiem Chirakiem czy Gerhardem...3
  • Prawda Kisiela14 lis 2004Nagrody Kisiela 2004: Jerzy Hausner, Teresa Bogucka, Adam Krzanowski Prawdy niemiłe nie przestają być prawdami - mawiał Stefan Kisielewski. Jego powiedzenie jak ulał pasuje do laureatów piętnastej już edycji Nagród Kisiela: Jerzego Hausnera,...8
  • Skaner14 lis 2004Klub Ałganowa Urzędnicy i oficerowie specsłużb, którzy w 1996 r. zapobiegli ostatecznemu wyjaśnieniu afery szpiegowskiej z pułkownikiem Władimirem Ałganowem w roli głównej, zrobili zawrotną karierę w polityce i biznesie. Najwyżej...10
  • Dossier14 lis 2004Tym się różni demokracja od stalinizmu, że tam się mordowali, a tu się znają ALEKSANDER KWAŚNIEWSKI, prezydent RP Program I Polskiego Radia Komisja Śledcza to jest demontaż Polski złej, Polski, która nie pracuje na obrotach wolnej...11
  • Sawka14 lis 200412
  • Kadry14 lis 200413
  • Playback14 lis 200415
  • M&M14 lis 2004O KOMISJI ŚLEDCZEJ czyli NERWICA LEWICY Przestrogę dla lewicy przesłała młoda żonka: Prowadzi do nerwicy wycofywanie członka.15
  • Z życia koalicji14 lis 2004Bardzo ważne powody skłoniły ministra Ryszarda Kalisza do przedłużenia Leszkowi Millerowi ochrony. Chodzi o to, że były szef rządu chętnie by sobie jeszcze pojeździł premierowską limuzyną, a sam takiej nie ma. Cóż, ciężkie czasy, jak mawiał...18
  • Z życia opozycji14 lis 2004Ponieważ media zajmują się tropieniem członków rodziny Józefa Oleksego, i my się tym zajęliśmy. Jak zwykle - z sukcesem. Otóż wykryliśmy, że Oleksy jest wujkiem prawej ręki Jana Marii Rokity, niejakiego Łukasza Pawłowskiego....19
  • Fotoplastykon14 lis 2004Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)20
  • Trzęsawisko III Rzeczypospolitej14 lis 2004Kto się boi sejmowej komisji śledczej? To nie będzie "pełzający zamach stanu", jak mówi prezydent Kwaśniewski, lecz prawdziwy polityczny przewrót, z tym że w pełni legalny - taki finał prac komisji śledczej badającej aferę Orlenu przewiduje Roman...22
  • Biuro Prasy Kwaśniewskiego14 lis 2004Dziennikarze nie powinni się godzić na zastraszanie przez polityków Dlaczego postkomuniści tak ostro atakują ostatnio dziennikarzy? Może to tylko przejaw frustracji, ale lepiej dmuchać na zimne, bo Białoruś za miedzą. 0 tym, że nie należy ataków...28
  • Politycy z lumpeksu14 lis 2004Partie odkurzają weteranów, bo nie mają kandydatów na młode gwiazdy Tadeusz Mazowiecki ma znowu kandydować na prezydenta. Waldemar Pawlak znowu gra pierwsze skrzypce w PSL. Hanna Gronkiewicz-Waltz znowu marzy o politycznej karierze. Znowu jest...30
  • Bez przedawnienia14 lis 2004Pierwsza w Europie specjalna grupa do spraw nie wyjaśnionych zbrodni działa w Krakowie Prawda zawsze znajduje się daleko" - twierdzą twórcy słynnego serialu "Z Archiwum X". Dewiza, którą kierują się agenci Scully i Mulder: "Szukać tam, gdzie nikt...32
  • Nałęcz - Ostatnie ogniwo14 lis 2004Kiedy rozum zasypia, natychmiast budzą się LPR-owskie upiory Wydawałoby się, że w XXI wieku w środku Europy nie nastąpi takie wydarzenie! Ale zaistniało. I to w tak szacownej instytucji jak sejmik województwa wielkopolskiego. Jego członkowie na...34
  • Poczta14 lis 2004SZKODA CZASU NA DZIECIŃSTWO Autor artykułu "Szkoda czasu na dzieciństwo" (nr 36) pisze co by było, gdyby Einstein nie czytał od trzeciego roku życia - prędzej czy później nauczyłby się czytać, w końcu odkryłby i teorię...34
  • Giełda14 lis 2004Hossa Świat Czeki z zaświatów Elvis Presley, twórca "Fistaszków" Charles Schulz oraz J.R.R. Tolkien są najlepiej zarabiającymi zmarłymi osobami - twierdzi magazyn "Forbes". Presley zarobił w 2003 r. 40 mln...36
  • Zostań swoim szefem!14 lis 2004Ponad dwa miliony Polaków pracuje i zarabia bez etatu "Delegaci na Krajowy Zjazd >>Solidarności<< potępili zjawisko samozatrudnienia. (...) W ten sposób firmy zmniejszają swoje koszty, a ich faktyczni pracownicy (jednoosobowe firmy) zostają...38
  • Pan autobusik14 lis 2004Krzysztof Olszewski, prezes Solarisa, pobił zachodnich konkurentów ich własnymi podzespołami 260 autobusów dostarczy do 2006 r. do Berlina polska firma Solaris Bus & Coach! We wrześniu 2004 r. spółka wygrała największy przetarg w Europie na zakup...42
  • Carlos zawodowiec14 lis 2004Jak Libańczyk uczył Japończyków robić samochody Le costkiller (zabójca kosztów) - tak nazywają we Francji Carlosa Ghosna, pochodzącego z Libanu prezesa Nissana. Gdy pięć lat temu Ghosn obejmował stanowisko, firma znajdowała się na krawędzi...48
  • Załatwione odmownie - zdrowa żywność i chore pomysły14 lis 2004Ekowojownicy chcą nas zawrócić do komunistycznego rezerwatu, gdzie wybierali nadzorcy, a nie konsumenci Wszystko ma swoje granice - mówi ludowe porzekadło. Tyle że siź myli; ludzka głupota nie zna granic. I nie tylko dlatego, że bzdurne idee...52
  • Supersam14 lis 2004Monitor na wybiegu Superpłaski 17-calowy monitor LCD BenQ FP 785 zaprezentował słynny... projektant Roberto Cavalli podczas mediolańskiego tygodnia mody. Monitor niesiony przez piękną modelkę bardziej przypominał ekskluzywną torebkę niż urządzenie...54
  • Taśmy śmierci14 lis 2004Autentyczne sceny zabijania są najnowszym przebojem filmowym Co było ulubionym horrorem amerykańskiej młodzieży tuż przed Halloween? Wcale nie remake "Teksańskiej masakry piłą mechaniczną". Najwięcej młodych ludzi oglądało w Internecie obcięcie...56
  • Kosmita mody14 lis 2004Pierre Cardin chętnie zamieszkałby w warszawskim Pałacu Kultury, bo przypomina mu rakietę kosmiczną Jaki on piękny! Toż to prawdziwa haute architecture! - wykrzyknął Pierre Cardin na widok... warszawskiego Pałacu Kultury i Nauki. Gdy tylko Polska...60
  • Rocky Gołota14 lis 2004Gołota dostał znowu szansę, bo jest jedynym białym, którego czarni mistrzowie traktują jak równego sobie Niczym filmowy Rocky podniósł się po upadku Andrzej Gołota. Cztery lata temu był na dnie. "Wstyd i upokorzenie", "Dezerter", "Tchórz",...64
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta - Wielka bania14 lis 2004Drogi Przyjacielu! W naszej kuchni przyszedł czas na dynię. Zwieźliśmy do Krakowa dorodny okaz z warzywnika w Badowie i teraz zastanawiamy się, co z nim zrobić. Nie, nie - nie myśl sobie, że nie wiemy, jak zamienić miąższ dyni na dobre jedzenie....66
  • Ekran osobisty - Z kim warto rozmawiać14 lis 2004Politycy na naszych oczach właśnie kończą akt zbiorowego samobójstwa Mimo że w telewizyjnych programach głównie rozmawia się o wydarzeniach (zamiast je szczegółowo prezentować), a może właśnie dlatego, coraz częściej powstaje wrażenie, że te...68
  • Garbata niepodległość14 lis 2004Do II Rzeczypospolitej wracali z emigracji inżynierowie, do III RP - poeci II Rzeczpospolita upadła we wrześniu 1939 r. III RP narodziła się we wrześniu roku 1989. Między nimi zieje czarna dziura dwóch okupacji i PRL. Podobno był to czas...70
  • Know-how14 lis 2004Użądlenie na zdrowie W pszczelim jadzie znajduje się substancja o silnym działaniu przeciwzapalnym, która może być wykorzystywana jako lekarstwo - twierdzą badacze z Korei Południowej. Białko zwane melityną działa podobnie jak blokery...74
  • Widzę jasność14 lis 2004Przeszczepy komórek przywracają wzrok! Okuliści potrafią już przywrócić oczom młodość za pomocą przeszczepów soczewkowych albo precyzyjnego podgrzewania rogówki. Okulary i szkła kontaktowe można zastąpić wszczepioną na stałe soczewką kontaktową....76
  • Zastrzyk erekcji14 lis 2004Seks po genoterapii Jeden zastrzyk wystarczy, by cierpiący na impotencję mężczyźni przez sześć miesięcy nie mieli kłopotów z erekcją - wykazały próby kliniczne leczenia impotencji terapią genową w Mount Sinai School of Medicine w Nowym Jorku. -...80
  • Bez granic14 lis 2004Pani od rachunków Tuż przed śmiercią szejk Zayed bin Sultan al-Nahyan, prezydent Zjednoczonych Emiratów Arabskich, wydał dekret mianujący na stanowisko ministra gospodarki pierwszą w historii kraju kobietę. Sheikha Lubna al-Qasimi...82
  • Bushmeni kontra buszmeni14 lis 2004Cywilizacja przedsiębiorczości i indywidualizmu wybrała Busha Daltoniści socjologiczni interpretują zwycięstwo prezydenta George'a Busha wyłącznie jako wyraz obaw Amerykanów związanych z terroryzmem. Owszem, dla neokonserwatystów walka z tym, co...84
  • Bitwa o grób14 lis 2004Czterdzieści kilka lat trwał Arafatowski taniec śmierci Po odejściu Arafata należy się spodziewać krwawych zajść. Mogą one wybuchnąć w reakcji na decyzję rządu Ariela Szarona, który zdecydowanie sprzeciwia się pochowaniu Arafata na Wzgórzu...92
  • Co po Arafacie14 lis 2004Gotowość do zabijania Izraelczyków jest w Palestynie miarą politycznych zasług Ciężka choroba Jasera Arafata na zawsze usuwa człowieka. Który stworzył i zdominował sprawę palestyńską, blokował pokojowe rozwiązanie arabsko-izraelskiego konfliktu...94
  • Brukselski urząd cenzury14 lis 2004Walka z religią zawsze odbywała się w Europie pod hasłami postępu, tolerancji i obrony wolności innych Sprawa prof. Rocco Buttiglionego nie jest incydentem, który mógłby się zdarzyć nawet w dobrym towarzystwie i należałoby o nim szybko zapomnieć....96
  • Obrona konieczna14 lis 2004Rozmowa z Rocco Buttiglione włoskim politykiem, nominowanym na komisarza ds. sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa97
  • Menu14 lis 2004KRÓTKO, PO WOLSKU Prawo zachowania biomasy Miłośnicy hobbitów górą! Na wyspie Flores odkryto szczątki karłowatego człowieka nie przekraczającego metra. Podobno kobity hobbity były jeszcze mniejsze. Przy czym zauważmy, iż przed...98
  • Tucznik z McDonalda14 lis 2004Szokować, drażnić, prowokować, burzyć stereotypy, a jednocześnie bawić - taka jest rola dokumentu Proces dobrowolnego rujnowania sobie zdrowia poprzez obżarstwo jest tematem najnowszego przeboju kinowego. W dokumencie "Super Size Me" reżyser...102
  • Muzeum: ewakuacja14 lis 2004W Czechach i na Węgrzech reprywatyzowano zbiory muzealne, w Polsce proponuje się ich pośrednią nacjonalizację Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci zniknie z krakowskiego Muzeum Czartoryskich. Warszawskie Muzeum Narodowe opuści "Bitwa pod...106
  • Jeźdźcy małej Apokalipsy14 lis 2004Kiedyś polscy artyści tworzyli ku pokrzepieniu, obecnie nasi rysownicy robią to ku przerażeniu serc Porównywano ich do czterech jeźdźców Apokalipsy, choć każdy mógł zobaczyć, że to tylko kpiarze. Zgodnie z konwencją Tadeusza Konwickiego można by...108
  • Ueorgan Ludu14 lis 2004Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 46 (111) Rok wyd. 3 WARSZAWA, poniedziałek 8 listopada 2004 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Z prac komisji śledczej Nowe metody wymiaru...111
  • Skibą w mur - Drzemka14 lis 2004Dziś, żeby być wiarygodnym, trzeba się nieźle naoszukiwać Nic tak nie poprawia humoru jak nowe odkrycia naukowe. Przeciętnemu zjadaczowi serków topionych mogłoby się wydawać, że po odkryciu viagry, pralki automatycznej czy inteligentnych...114