Krytyka ukumplowiona

Krytyka ukumplowiona

Dodano:   /  Zmieniono: 
Gdyby Antoni Słonimski żył dzisiaj, zostałby uznany za zakałę towarzystwa Między artystami a krytykami sztuki trwa stan permanentnej wojny. Stan twórczego napięcia, w którym artysta stara się oczarować, wzruszyć, a czasem wyprowadzić krytyka i widzów w pole, zaś krytyk pilnuje, czy artysta jest uczciwy, a jego dzieło wartościowe, czy jest jak najbardziej zdrowy i pożądany. Spór twórców z krytykami jest konieczny, bo tak tworzy się kultura. Tymczasem u nas tzw. elity lansują model, w którym krytyk powinien kadzić artyście, a po premierze iść z nim razem na wódkę i dziwki. Nic dziwnego, że te elity oburzyły się na recenzenta "Gazety Wyborczej" Romana Pawłowskiego, gdy poważył się skrytykować świętość polskiego teatru Jerzego Grzegorzewskiego.
Ludzie z naszej paczki
Być może już niebawem powstanie w Polsce powieść kryminalna z kluczem, a nawet pękiem kluczy, której bohaterem będzie osaczony przez złych krytyków wrażliwy artysta. Po kolejnej "głupiej i napastliwej" recenzji, niszczącej nie tylko jego, ale także sztukę polską w całości, artysta nie wytrzymuje i zdejmując ze ściany sztucer myśliwski swego dziadka powstańca, idzie do redakcji, aby odstrzelić łeb wstrętnemu pismakowi. Po drodze do redakcji nachodzą go wątpliwości. Spotyka duchy Norwida, Wyspiańskiego, chór stoczniowców i Matkę Boską. Rozmawia ze zjawą, która przypomina mu starego cenzora z urzędu na Mysiej, gra w miny z Gombrowiczem i wypala skręta z Witkacym. Tuż przed wejściem do redakcji bije się z myślami i strażnikiem miejskim. Stojąc przed drzwiami gabinetu wstrętnego krytyka, zakochuje się w przypadkowej dziewczynie idącej korytarzem pionowym (licencja poetica Anita Błochowiak!). Niestety, dziewczyna okazuje się napaloną syrenką warszawską, która uciekła z cokołu, gdyż ma randkę z kolumną Zygmunta. Doprowadzony do ostateczności twórca wypija trzy jabole i wygłasza przejmujący, acz nieco przydługi monolog niczym Kordian w godzinie szczytu w centrum Warszawy. Jednym kopem otwiera drzwi i celnym strzałem w środek przeterminowanej kurtki kuloodpornej zabija krytyka, który właśnie pisał kolejną szkodliwą i nieodpowiedzialną recenzję. Dręczony wyrzutami sumienia twórca pisze list, w którym zrzeka się praw do strzelby i przekazuje ją na licytację orkiestrze Owsiaka, a sam znika przez szpary w podłodze, śpiewając piosenki powstańcze dziadka.
W Niemczech powieść o nienawiści do krytyka stała się bestsellerem. A w Polsce...
W Polsce nienawiść do krytyków i brak zgody na przyznanie im prawa do własnych (choćby okrutnych) ocen staje się powoli normą. Krytyków, którzy naruszają środowiskowe tabu, atakują etatowych purpuratów sztuki, przestaje się zapraszać na premiery (taki los spotkał przed laty m.in. Zygmunta Kałużyńskiego), wyrzuca się ich z jury konkursów (Marta Sawicka
z "Wprost" została usunięta z jury konkursu na polską powieść współczesną pod naciskiem rozwścieczonego jej recenzjami Jerzego Pilcha). Oburzone recenzjami instytucje kulturalne potrafią zerwać długoletnie umowy patronackie (galeria Zachęta zerwała umowę z "Wprost" po krytycznym artykule Łukasza Radwana "Wydzielina z artysty"). Gdyby bezkompromisowy recenzent teatralny Antoni Słonimski żył dzisiaj, zostałby uznany za zakałę towarzystwa.
Krytyką sztuki zaczynają rządzić środowiskowe i korporacyjne układy. Jeśli jesteś z naszej paczki, będziesz głaskany przez naszych ludzi. Wydamy ci kolejną książkę, dostaniesz nagrodę naszej gazety czy tygodnika i duży wywiad w środku numeru. Nawet jeżeli napisałeś rzecz słabą, nie możemy tego przyznać, bo już jesteś pod skrzydłem intelektualnej sitwy, a ta ma opinię, że nie promuje byle czego. Mianowane autorytety namaszczają twórców okrzykniętych wcześniej przez układ geniuszami. Przed paru laty pewna opiniotwórcza gazeta usilnie lansowała powieść Piotra Siemiona "Niskie łąki". Wszyscy pozostali niemal pod dyktando uznali ją za odkrycie sezonu. W tym owczym pędzie do chwalenia dzieła nikt nie zauważył, że to średnia, wręcz marna powieść. Aż dziw, że przy okazji najnowszej książki tego autora uczciwie przyznano, że Siemion to trzecia liga i dopiero uczy się pisać. W takiej atmosferze łatwo zgubić prawdziwy talent, a wypromować przeciętniaka.

Więcej pokory, mniej brązu
Od pewnego czasu metodą walki stają się zbiorowe listy podpisane przez zniesmaczone czymś autorytety. Wybitni twórcy i intelektualiści mają wyjątkowy talent do robienia głupot. Wystarczy przypomnieć list w obronie Lwa Rywina (podpisywali go głównie ci twórcy, którym Rywin dawał wcześniej zarobić) czy biskupa Juliusza Paetza (sami wielcy bronili wielkiego, w nosie mając skrzywdzonych i poniżanych kleryków). Istne kuriozum z dziedziny kabaretu to pamiętny list wybitnych twórców przeciwko programowi telewizyjnemu Polsatu "Amazonki" (podpisał go m.in. Krzysztof Zanussi). To, że sygnatariusze takich epistoł wychodzą często na idiotów (Rywin został uznany za przestępcę, biskup stracił posadę, a nie najmądrzejszy program "Amazonki" miał świetną reklamę), nie odstrasza kolejnych oburzonych.
Najnowszy hit z dziedziny epistolografii tzw. elit to list znanych teoretyków teatru i literatury przeciwko recenzentowi "Gazety Wyborczej" Romanowi Pawłowskiemu. Uznano, że forma i treść jego recenzji po prostu "uwłacza jednemu z najwybitniejszych artystów polskiego teatru", czyli Jerzemu Grzegorzewskiemu. Ależ drodzy, szanowni profesorowie! Nawet najbardziej krytyczna recenzja nie uwłacza żadnemu artyście, a zwłaszcza wybitnemu. Polskim twórcom przydałaby się odrobina dystansu wobec siebie. Warto czasem sobie uświadomić, że świat doskonale radzi sobie bez naszej sztuki. Warto sobie uświadomić, że naprawdę wielkie dzieła stworzyli Michał Anioł, Leonardo da Vinci i setki innych, a my jesteśmy zwykłymi smarkaczami, nawet jeśli dostajemy sezonowe nagrody. Więcej pokory, a mniej brązu. Zejście z cokołu i rozprostowanie nóżek każdemu wyjdzie na zdrowie. Sam jestem twórcą i ostatnie dobre recenzje miałem osiem lat temu. Tylko kilka moich płyt doczekało się uznania krytyki. Większość zaliczono do beznadziejnych. Do głowy by mi jednak nie przyszło się obrażać czy pisać protestacyjne memoriały.

Artystyczne gangi
W Polsce powiększa się krąg osób, o których nie wypada źle pisać. Prawdziwy problem zaczyna się, gdy ostrze krytyki skierowane jest w święte krowy. Okazuje się, że świętych krów kultury mamy całe stada. To są tzw. warszawsko-krakowskie liczne nieruchomości, czyli wybitni aktorzy, autorzy, reżyserzy, plastycy, których się nie rusza, bo kiedyś byli dobrzy, bo sto lat temu zrobili niezły film czy napisali książkę. Słowacki wielkim poetą był, i tyle! To wiemy już z "Ferdydurke" Gombrowicza.
Wyeliminowanie uczciwej krytyki z obiegu, jej powolna wasalizacja i ukumplowienie sprzyjają funkcjonowaniu gangów artystycznych lansujących twórców podczepionych pod dany układ. Warto w tym miejscu przypomnieć wszystkim nawiedzonym artystom, zapatrzonym egoistycznie we własne piórka, słowa Stefana Kisielewskiego. Przytomnie zauważył on, że nie krytyka, ale właśnie dopiero brak krytyki powinien budzić nasz niepokój.

Fot. M. Stelmach Na zdjęciu: Marta Sawicka i Łukasz Radwan. Ich krytyczne recenzje rozsierdziły Jerzego Pilcha i kierownictwo galerii Zachęta
Więcej możesz przeczytać w 7/2005 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 7/2005 (1159)

  • Na stronie - Odchylenie centrowe20 lut 2005Efektem ubocznym teczkofobii są napadowe ataki na Bronisława Wildsteina Polski parlament podzielił się - prawie po równo - na opozycję rządzącą i opozycję nie rządzącą, co jest kolejnym, oryginalnie polskim wkładem w rozwój teorii i praktyki...3
  • Wprost od czytelników20 lut 2005Śpię spokojnie W związku z faktem, że imię i nazwisko takie jak moje znajduje się na tzw. liście Wildsteina, pragnę oświadczyć, że nie czuję się z tego tytułu pokrzywdzony. Śpię spokojnie, chodzę z podniesionym czołem. Bardzo się cieszę, że red....3
  • Skaner20 lut 2005Komisja Michnika Kto w kwietniu 1990 r. powołał tzw. komisję Michnika? Czy była to rzeczywiście komisja, czy prywatna inicjatywa? Jakim prawem kilka osób miało dostęp do archiwów MSW i teczek SB? Co Adam Michnik przeczytał w teczkach...8
  • Dossier20 lut 2005Wiem, że jakaś szczególna uroda ze mnie nie bije Radio Tok FM MAREK BOROWSKI przewodniczący SDPL Ludzie pokazują palcami, jakim ja samochodem jeżdżę. Że mercedesem klasy S. A niby czym mam jeździć? Na krowie mam jeździć? w Radiu Maryja o....9
  • Sawka20 lut 200510
  • Kadry20 lut 200511
  • Playback20 lut 200513
  • M&M20 lut 2005...PONIEŚLI I WILKA Nosiła lista razy kilka, chroniąc stary system, a gdy się w końcu zjawił Wildstein, wynieśli i listę. Więc etos z dworem krzyk podnoszą. Kto winien? Wiadomo! Nie ten, przez kogo jest ta lista. Winien jest l i s t o n o s z!13
  • Nałęcz - Deklaracja krakowska20 lut 2005W wojnie między SLD a radykalną prawicą nie ma miejsca na demokrację Klkudziesięciu krakowskich intelektualistów, w tym Wisława Szymborska, podpisało apel krytykujący partie prawicowe za nadmierny radykalizm. Liderzy prawicy odpowiedzieli...14
  • Ryba po polsku - Wraca nowe20 lut 2005To Biały Dom sprokurował nam grubą kreskę, a stary Bush zakazał lustracji Mam uczucie déja vu. Znów jest rok 1990, dyskutuje się o teczkach, agentach i lustracji, a po władzę sięga strona społeczna "okrągłego stołu". Wybierz przyszłość, głosuj na...15
  • Z życia koalicji20 lut 2005Naprawdę nie potrafimy państwu pomóc. Nie wiemy bowiem, czy wicepremier Jerzy Hausner pozostaje jeszcze w koalicji, czy już razem ze śp. Unią Wolności praktykuje życie pozagrobowe w opozycji. W każdym razie w Wielkim Poście w SLD zapanowała...16
  • Z życia opozycji20 lut 2005Sensacja! Okazuje się, że poza Frasyniukiem, Geremkiem i Potockim są w UW jeszcze jacyś inni ludzie. Ci inni ludzie nazywają się Jan Hoffman i domagają się delegalizacji Młodzieży Wszechpolskiej. Postulat słuszny, ale tylko częściowo. Z punktu...17
  • Fotoplastykon20 lut 200518
  • Poganiacz mułów20 lut 2005"Temu panu już dziękujemy" - tyle ma do powiedzenia prezydentowi jego byłe zaplecze i sympatycy z centrum Przekonanie, że Aleksandrowi Kwaśniewskiemu wszystko się udaje, jest tak samo prawdziwe jak to, że nasi piłkarze potrafią grać. Polscy...20
  • Siewcy strachu20 lut 2005Polskie elity są przeświadczone, że największym zagrożeniem w naszym kraju jest społeczeństwo Kto im łzy przywróci? - pyta retorycznie abp Józef Życiński. Kto wynagrodzi krzywdę niewinnie posądzonych, którzy znaleźli się na liście z...24
  • Wielka wsypa20 lut 2005Generał Dukaczewski i całe kierownictwo WSI powinni sobie znaleźć inną pracę Generał Marek Dukaczewski, szef Wojskowych Służb Informacyjnych, okłamuje opinię publiczną, twierdząc, że na tzw. liście Wildsteina znalazło się tylko dwóch czynnych...26
  • Wizoholicy20 lut 2005Amerykanie znoszą wizy za przestrzeganie prawa, a nie za wojskową pomoc Ameryko! Nie rób z nas terrorystów", "Znieść te wizy", "Ameryko! Nie jesteśmy bydłem", "Irak za wizy". Pod takimi hasłami...28
  • Oblężenie Dziwisza20 lut 2005Pewny jest upadek polskiego lobby w Watykanie, wątpliwa dymisja papieża Papież z trudem wyszedł z opresji zdrowotnej, ale czy wyjdzie z opresji kurialnej? 1 lutego był o krok od śmierci po grypowych komplikacjach, ale antybiotyki postawiły go na...32
  • Nie przebieram nóżkami do konfitur20 lut 2005Rozmowa z Zytą Gilowską, wiceprzewodniczącą Platformy Obywatelskiej36
  • Giełda20 lut 2005Hossa Świat Bezpłatny dymek Amerykańskie koncerny tytoniowe nie będą musiały płacić 280 mld USD odszkodowania, którego zażądał od nich rząd Billa Clintona w 1999 r. - uznał Sąd Apelacyjny w Waszyngtonie. Administracja stwierdziła, że...38
  • Nie jadaj w Europie20 lut 2005Dziwna to religia, która utrzymuje się z pieniędzy niewierzących Gdyby kanclerz Niemiec Gerhard Schroeder zaprosił prezydenta USA George`a Busha na obiad do swojej prywatnej berlińskiej rezydencji, jego żona zapłaciłby za produkty zużyte do...40
  • Złoty nie zwariował20 lut 2005Z mocnym pieniądzem trzeba się nauczyć żyć Kiedy dziesięć lat temu ktoś chciał kupić mieszkanie, sprzedający nie chciał nawet słyszeć o tym, by cenę ustalać w złotych. Musiała być w dolarach, bo wiadomo było, że na tym na pewno się nie straci, w...48
  • Upadek infogwiazdy20 lut 2005Carly Fiorinę pokonały drukarki, kopiarki i niechęć Hewletta juniora Carly Fiorina, dziś już była prezes Hewletta-Packarda, była pierwszą kobietą prezesem (CEO) spółki zaliczanej do grupy największych firm w rankingu Fortune 100. Podczas...50
  • 2 x 2 = 4 - Meandry prywatyzacji20 lut 2005Tylko w Polsce ludzie są przekonani, że Huta Katowice to obiekt o wielkiej wartości, bo utopiono w niej ogromne pieniądze Zdawałoby się, że wszystko jest jasne. Własność państwowa zawiodła jako ustrojowy fundament gospodarki. Chwalebnym wyjątkiem...54
  • Supersam20 lut 200558
  • Obiad z karty20 lut 2005Aż 50 proc. wszystkich kart kredytowych wydawanych w Stanach Zjednoczonych to karty typu affinity - płacąc nimi, można jednocześnie wspierać jakiś szczytny cel. Ta moda dotarła już do Polski. 112 tysięcy obiadów dla dzieci z najbiedniejszych...58
  • Morele zamiast pumeksu20 lut 2005Nasze prababcie złuszczały martwy naskórek gorczycą z siarką, pumeksem nasączanym w moczu lub okładami ze starego wina. Współczesne peelingi, takie jak St. Ives Swiss Formula, nie tylko ładniej pachną, ale są też dużo skuteczniejsze. Roślinne...58
  • Białe przekleństwo20 lut 2005Na nartach jeździmy tak samo wariacko jak samochodami - mówi Krzysztof Hołowczyc, rajdowiec i zapalony narciarz. "Wariacko" to mało powiedziane. Według danych Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego i Tatrzańskiego Ochotniczego...58
  • Video-Costner20 lut 2005Nawet ochroniarz grany przez Kevina Costnera w filmie "Bodyguard" mógłby mieć dzisiaj problemy ze znalezieniem pracy. A wszystko przez system ochronny Video IQ, który - na wzór ludzkiego mózgu - selektywnie analizuje obraz z kamer. Nie...58
  • Mężczyzna nieszpakowaty20 lut 2005Johnny Depp i Keanu Reeves wypowiedzieli wojnę pierwszym siwym włosom. Z myślą o tak młodych mężczyznach jak oni firma Argentyna Limited wypuściła na rynek Biferdil - szampon likwidujący w ciągu 10 minut siwiznę, ale nie zmieniający naturalnego...58
  • Siostry Ally McBeal20 lut 2005Co trzecia wykształcona Polka będzie żyć samotnie Mel Gibson jest uznawany za jednego z najatrakcyjniejszych mężczyzn na świecie. Dla wielu jest więc prawdziwym szokiem, że swoją żonę, amerykańską pielęgniarkę Robyn Moore, poznał za pośrednictwem...60
  • Poczciwy oprawca20 lut 2005Czy Adolf Eichman był tylko specjalistą od rozkładów jazdy pociągów, który nie zasłużył na śmierć? Adolf Eichmann mówił trochę po hebrajsku i codziennie pytał strażnika o zdrowie rodziny. - Nosił okulary w rogowej oprawie, za wszystko...64
  • Fatalne soczauroczenie20 lut 2005Dekoracją dla parad niewolników miała być socrealistyczna architektura Warszawy Chyba będziemy jeszcze długo żyć w cieniu tego średniowiecznego rumowiska" - tak o Krakowie piszą na stronie internetowej młodzi miłośnicy Nowej Huty. Wzniesione w...66
  • Makłowicz do Bikonta, Bikont do Makłowicza - Gdzieś Hiszpania za górami20 lut 2005Piotrusiu! Piszę z Austrii. Za oknem śniegu tyle, jakby go Stachanow produkował. Tubylcy pocieszają się, pokazując w telewizji różne ośnieżone miejsca, które z reguły ośnieżone nie są. Widziałem lepiące bałwana algierskie dzieci, widziałem sannę w...70
  • Druga płeć - Nie gasić światła20 lut 2005Wisłocka nie opowiadała głodnych kawałków, że mężczyzna najpierw się zakochuje, a dopiero potem ma ochotę na seks Wspaniali ludzie odchodzą, a zacofańce żyją. Jaka była, niech ją Bóg sądzi, ale jedno robiła mądrze - łączyła pojęcie seksu z...71
  • Hitler bombarduje Drezno20 lut 2005Jak Niemcy doprowadzili do zrównania Drezna z ziemią 18 lutego 1943 r. na wiecu w Berlinie Joseph Goebbels zapytał tłumnie zgromadzonych Niemców: - Chcecie wojny totalnej? - Ja. Sieg heil - wrzeszczał tłum. I miał wojnę totalną. Do niej należało...72
  • Jałta według Churchilla20 lut 2005W Monachium zdradzono Czechów, w Jałcie - pół Europy Drugie spotkanie wielkiej trójki. To miał być punkt zwrotny w dziejach świata. Wielokrotnie odkładane, przygotowywane od wielu miesięcy. Pierwsze - w Teheranie w grudniu 1943 r. - decydowało o...76
  • Know-how20 lut 2005Inteligentny jak ptak Ptaki nie ustępują inteligencją szympansom. Badania biologów zaintrygowanych zachowaniem wron i papug pokazały, że mózg ptaków potrafi wykonywać równie skomplikowane zadania jak mózg...78
  • Śmierć służby zdrowia20 lut 2005Doktor Rynek kontra doktor Łapówka Na oddziale intensywnej terapii leży pacjent, któremu lekarze przetaczają litry krwi, a mimo to czuje się coraz gorzej i grozi mu śmierć. Dlaczego? Ponieważ chory ma krwotok z kilku tętnic, a medycy robią mu...80
  • Orgazm na żądanie20 lut 2005Oziębłość płciowa u kobiet to wymysł firm farmaceutycznych W latach 90. chirurdzy plastyczni uważali mały biust u kobiet za stan patologiczny, zwany mikromastią, który trzeba leczyć operacyjnie. Teraz firmy farmaceutyczne przekonują, że oziębłość...86
  • Bez granic20 lut 2005Nędzna prognoza Rumuński rząd postanowił zwolnić naczelnego meteorologa kraju. Jego prognozy uznano za "wyjątkowo nędzne". Ion Poiana, szef Narodowej Agencji Metereologicznej, stracił pracę po tym, jak kierowana przezeń instytucja nie...88
  • Odmrażanie Atlantyku20 lut 2005Waszyngtonowi bliżej teraz do Europy przez Brukselę niż przez Paryz i Berlin Ukarać Francję, zignorować Niemcy i wynagrodzić Rosję - tak po wybuchu wojny w Iraku mawiała podobno Condoleezza Rice, wówczas doradczyni prezydenta USA ds....90
  • Lasso Schroedera20 lut 2005Niemcy są jedynym krajem, który Bush wyróżni całodzienną wizytą podczas podróży po Europie Jedynym amerykańskim kanałem telewizyjnym, gdzie Niemcy są stale obecni, jest History Chanel, zwany Hitler Chanel. Według niemieckich analiz, jedna trzecia...92
  • Kim, syn Jurija20 lut 2005Walka o sukcesję w Korei Północnej toczy się między 24-letnim Kim Dzong Czolem i 22-letnim Kim Dzong Unem Dyktatura jest najbardziej zagrożona rebelią nie wtedy, kiedy jest najsroższa, ale w fazie liberalizacji - twierdził Alexis de Tocqueville....96
  • Praski Makbet20 lut 2005Przetrwać - to główne zadanie czeskiego rządu Miał być cudownym dzieckiem polityki, okazał się gwiazdą jednego sezonu. 35-letni Stanislav Gross, który pół roku temu został szefem rządu Czech, miał odnowić oblicze czeskiej socjaldemokracji i...98
  • Menu20 lut 2005WYDARZENIA Krótko po Wolsku Ś(Fiński) poradnik Prasa doniosła o aferze dyplomatycznej między Finlandią a Rosją. Powodem konfliktu był poradnik "Rosyjskie zwyczaje dla Finów". Nakład wycofano, niedźwiedzia przeproszono,...100
  • Żubr, bocian, błazen20 lut 2005Zawiść jest głównym kryterium przyznawania polskich nagród muzycznych Żadna z premierowych płyt sprzedawanych w naszym kraju w 2004 r. nie osiągnęła stutysięcznego nakładu. To był smutny rekord III RP. I nic dziwnego: wyniki preeliminacji do...104
  • World Press Photo 2005: Śmierć jak wielka woda20 lut 2005Zwyczajna Hinduska opłakuje śmierć bliskiej osoby, która zginęła podczas tsunami - to kolorowe zdjęcie indyjskiego fotografa Arko Datty z Agencji Reutera wykonane w Cuddalore 28 grudnia 2004 r. zostało fotografią roku 2004 w 48. edycji konkursu...108
  • Krytyka ukumplowiona20 lut 2005Gdyby Antoni Słonimski żył dzisiaj, zostałby uznany za zakałę towarzystwa Między artystami a krytykami sztuki trwa stan permanentnej wojny. Stan twórczego napięcia, w którym artysta stara się oczarować, wzruszyć, a czasem wyprowadzić krytyka i...110
  • Ueorgan Ludu20 lut 2005TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 7 (124) Rok wyd. 4 WARSZAWA, poniedziałek 14 lutego 2005 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Mińsk, Warszawa - wspólna sprawa! Wolności! Precz z 18-proc. NDS i 22-proc. VAT! W Mińsku i innych miastach...112
  • Skibą w mur - Kronika wypadkow emocjonalnych20 lut 2005Lepiej siedzieć na plaży niż w więzieniu W biurach turystycznych tłok jak za Gierka po cukier. Letnie wakacje najlepiej kupuje się zimą. Wytrawny turysta wie, że właśnie teraz można klepnąć najciekawsze oferty. Wiele biur kusi promocjami, a w...114