Łagronomika

Dodano:   /  Zmieniono: 
Ekonomia strachu to nowy wynalazek prezydenta Putina

Czternaście lat po upadku Związku Radzieckiego następuje koniec okresu mniej lub bardziej liberalnych przeobrażeń. Quasi-liberalizm rosyjski zastępuje ekonomia strachu. Nowa Rosja ma pierwszego wielkiego więźnia politycznego. Federacja staje się w oczywisty sposób państwem autorytarnym. Na wyobraźnię społeczeństw najlepiej działają symbole. Skazany na dziewięć lat łagrów Michaił Chodorkowski stał się takim właśnie symbolem. Symbolem bezprawia i ucisku. Prezydent Putin samowolnie decyduje o losach obywateli i ich majątku. Żelazną ręką dzieli i rządzi. Jednym daje, innym odbiera. Dwaj szefowie zrujnowanego przez władzę naftowego koncernu Jukos już przeszli do historii. Nie jako wielcy menedżerowie, lecz jako ofiary systemu. We wszystkich rosyjskich domach - od stanowiących większość z nich obskurnych klitek aż po warte dziesiątki milionów rubli pałace - ich mieszkańcy zadają sobie to samo pytanie: kto następny? Biedni są po prostu ciekawi. Najbogatsi czekają z niepewnością.
Przez ostatnie 14 lat Rosjanie brawurowo i, jak na tę skalę, masowo wspinali się na szczyty światowych list najbogatszych. W ubiegłym roku Rosja była już trzecim państwem (po Stanach Zjednoczonych i Niemczech) z największą liczbą dolarowych miliarderów. Moskwa nie przypadkiem przypomina miejscami Las Vegas. Mieszka tu 23 miliarderów. Więcej jest tylko w Nowym Jorku - 31. Bajkowy Hongkong spadł na trzecie miejsce; tam żyje tylko 16 z grona najbogatszych ludzi świata. Ale to już wkrótce może się zmienić. Rosyjscy krezusi wywożą kapitały i coraz liczniej osiedlają się za granicą. Jedni z konieczności, inni z wyboru, wielu ze strachu.

Rosyjskie wille Tel Awiwu
Dwaj najsłynniejsi oligarchowie czasów Jelcyna - Borys Bieriezowski i Władimir Gusinski - nie wrócą do Rosji, bo natychmiast wylądowaliby za kratkami. Pierwszy znalazł azyl w Londynie. Drugi był już dwukrotnie zatrzymywany przez Interpol - w Grecji i w Hiszpanii. Władze żadnego z tych krajów nie zdecydowały się wydać go Moskwie, ale Gusinski na wszelki wypadek wolał się przeprowadzić do Izraela, najbezpieczniejszego schronienia dla ukrywających się przed karzącą ręką Kremla rosyjskich biznesmenów. W willowych dzielnicach Tel Awiwu aż roi się od posługujących się językiem Puszkina i Dostojewskiego miliarderów. Trzej z nich to przyjaciele Chodorkowskiego i akcjonariusze Jukosu: Leonid Niewzlin, Michaił Brudno i Władimir Dubow. Na tym pierwszym ciążą oskarżenia o nakłanianie do zabójstwa ludzi niewygodnych dla Jukosu. Były pracownik służby bezpieczeństwa koncernu Aleksiej Piczugin został już skazany na 20 lat za bezpośredni udział w tych zabójstwach. O winie Niewzlina trudno cokolwiek sądzić. Jego adwokaci nie mają dostępu do akt śledztwa.

Londongrad
Nową stolicą rosyjskiego biznesu staje się Londyn. W Moskwie mówią już o nim nawet "Londongrad". Według angielskich agencji nieruchomości, Rosjanie wykupili jedną trzecią mieszkań, willi i pałaców wartych ponad 10 mln USD. Najbogatszy i najsłynniejszy z nich Roman Abramowicz jako pochodzący z wyboru gubernator Czukotki jest senatorem i cieszy się parlamentarnym immunitetem. Rosyjski wymiar sprawiedliwości mógłby jednak bez problemów umieścić Abramowicza obok Chodorkowskiego na długie lata w celi skazując go za identyczne przestępstwa. Niemal wszyscy rosyjscy bogacze zdobywali majątki w taki sam sposób - przejmując za bezcen prywatyzowany majątek państwa: złoża surowców, fabryki, rurociągi. Wszyscy też stosowali tzw. system optymalizacji podatkowej, pozwalający na ukrywanie przed fiskusem prawdziwych dochodów.

Następny do łagru
Pocieszające dla najbogatszych Rosjan jest to, że autorytarne zapędy Kremla mają swoje granice. Wart miliardy tort pod nazwą Jukos musi na jakiś czas zaspokoić apetyty pochlebców "cara Władimira" i emocje samego prezydenta. Ale pokusa jest ogromna, a narzędzia - przygotowane i sprawdzone. Następnym po Chodorkowskim może być Wiktor Wekselberg (majątek wartości prawie 3,5 mld USD), współwłaściciel holdingu Alfa Group. W rosyjskiej prokuraturze pracują nad aktami sprawy identycznej z aferą Jukosu. Chodzi o rzekome nadużycia podczas prywatyzacji jednego z największych rosyjskich przedsiębiorstw naftowych - Tiumeńskiej Kompanii Naftowej. Tyle że Wekselberg był ostrożniejszy, bardziej przewidujący i prawdopodobnie bardziej przebiegły niż Chodorkowski. W porę sprzedał udziały Brytyjczykom i połączył TKN z koncernem BP. Putinowi byłoby trudno odebrać cokolwiek globalnemu konsorcjum, nie narażając się na ostre retorsje ekonomiczne i polityczne ze strony rządów najpotężniejszych państw Zachodu. Poza tym Wekselberg nigdy otwarcie nie występował przeciwko Putinowi i zadbał o wizerunek dobroczyńcy spuścizny narodowej. Za 90 mln USD kupił na przykład kolekcję słynnych jaj Faberg�, triumfalnie wwiózł je do Rosji i teraz organizuje ich wystawy w całym kraju.
Właściciel koncernu Interros Władimir Potanin zasłynął wiernopoddańczymi gestami wobec prezydenta Putina. Biznesmen ma do stracenia prawie 5 mld USD. A o wartości jego majątku nie stanowią bynajmniej pozłacane klamki w jego wielkiej posiadłości. Potanin jest właścicielem wielkiego kombinatu Norylski Nikiel, jednego z największych producentów tego surowca na świecie. Już kiedyś zatrzęsła się pod nim ziemia. Prokuratura zażądała od niego zwrotu 140 mln USD, bo tyle miał nie dopłacić za akcje kopalni. Sprawa przycichła. Ale strach pozostał. W kolejce do rozkułaczenia jest jeszcze król aluminium Oleg Deripaska, który zasłynął głównie tym, że został oligarchą w wieku 26 lat. Mogą się w niej znaleźć inni, bo z sympatiami i antypatiami Kremla bywa jak z sytuacją na giełdzie: analizować trzeba, przewidzieć się nie da.
Rosyjscy miliarderzy to co mają, dostali właściwie w prezencie od władzy. Niepisana umowa, jeszcze z czasów Jelcyna, nakłada na nich dwa główne zobowiązania: dziel się i bądź lojalny. Ci, którzy ich nie wypełnili, są na wygnaniu albo siedzą w więzieniu. Chodorkowski popełnił jeszcze większy błąd, bo chciał wejść z Putinem w otwarte polityczne starcie. Na tym polega przecież demokracja. Ale nie w Rosji. Obecny gospodarz Kremla buduje tu system demokracji sterowanej, w którym - jak mówi Niewzlin - ma dojść do "strukturalnego braku opozycji". W Moskwie mówi się, że Chodorkowski będzie siedział w więzieniu tak długo, jak długo Putin pozostanie u władzy. To dla byłego oligarchy niezbyt pocieszająca perspektywa. Co prawda konstytucja stanowi, że prezydentem można być w Rosji tylko przez dwie kadencje, ale prawo można doskonalić. Z zachowaniem zasad demokracji.
Więcej możesz przeczytać w 23/2005 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 23/2005 (1175)

  • Na stronie12 cze 2005Za bełkotem traktatu konstytucyjnego chciało się schować tysiące establishmentów3
  • Wprost od czytelników12 cze 2005WOJNY "WPROST" Z coraz większym zainteresowaniem, niedowierzaniem i stale rosnącą sympatią obserwuję niezwykłe jak na polskie standardy działania tygodnika "Wprost". Gratuluję coraz większej niezależności i odwagi...3
  • Skaner12 cze 2005Kulczyk na Krymie Jan Kulczyk bada możliwości inwestowania na Krymie - dowiedzieliśmy się. W ubiegłym tygodniu najbogatszy Polak spotkał się z premierem Autonomicznej Republiki Krymu Anatolijem Matwijenką przebywającym z oficjalną wizytą w Polsce....6
  • Sawka12 cze 20058
  • Dossier12 cze 2005LESZEK MILLER były premier "Mieszkam w Waszyngtonie, tuż obok głównej kwatery FBI, więc czuję się bardzo bezpiecznie" "Gazeta Wyborcza" MAREK BELKA premier "Od specjalistów lepsze są tresowane małpy"...8
  • Kadry12 cze 20059
  • Playback12 cze 200511
  • Poczta12 cze 2005Oświadczenie Zarząd Agencji Wydawniczo-Reklamowej "Wprost" spółka z o.o. przyznaje, że w dodatku do artykułu "Sejm świętych krów" ("Wprost" nr 29/2003) pojawiły się informacje nieprawdziwe i nieścisłe,...11
  • Nałęcz - Okrakiem na barykadzie12 cze 2005Weta Francuzów wobec konstytucji nie wykorzysta się do wynegocjowania korzystnych zapisów dla Polski Cudu nie było. Większość Francuzów wypowiedziała się przeciw konstytucji europejskiej. Jak się można było spodziewać, uskrzydliło to jej polskich...12
  • Ryba po polsku - Wylewanie eurynału12 cze 2005Politycy zachodni, w tym plemniki UE z jądra Europy, przyznają, że projekt konstytucji jest martwy Vivat Polonus, unus defensor constitutiae - taki napis będzie wyryty na pomniku Aleksandra Kwaśniewskiego, jeśli Europa sprawi sobie kiedyś taki...13
  • Z życia koalicji12 cze 2005Pojawiło się młode. Nazywa się Wojciech Olejniczak. Młode jak to młode - za bardzo nie umie mówić, za to na specjalnych kursach posiadło - jak się pochwaliło - "umiejętność uogólniania". I jest w tym uogólnianiu tak...14
  • Z życia opozycji12 cze 2005Lech Kaczyński zdania nie zmieniai za nic w świecie nie chce się zgodzić na paradę gejów w Warszawie. Homoseksualiści nie rezygnują, wysyłają kolejne listy i protesty, ale ostatnio sięgnęli po ostrą broń. Wygarnęli do Kaczyńskiego z...15
  • Fotoplastykon12 cze 200516
  • Guma do życia12 cze 2005Telewizja pełni funkcję starożytnej agory, tylko znacznie większej Przeciętny Polak dobrze wie, jak powinna wyglądać służba zdrowia. Swej wiedzy nie czerpie jednak z programu Platformy Obywatelskiej czy Prawa i Sprawiedliwości. Czerpie z serialu...18
  • Syn Kwaśniewskiego12 cze 2005Nowy zbawca lewicy ma 31 lat, reprezentacyjną żonę, syna, rozpoczęty doktorat w warszawskiej SGGW i około 10 kilogramów nadwagi Wojciech Olejniczak decyzję o kandydowaniu na szefa SLD podjął w lesie. Konkretnie na polowaniu, m.in. z jednym z...28
  • Polska Wirtschaft12 cze 2005Polak za granicą potrafi i nie łupi Po Europie krąży widmo - widmo polskiego hydraulika. A także glazurnika, rzeźnika, pielęgniarki, dentystki itd. Podbijają oni Europę ku zadowoleniu klientów i pacjentów, którzy płacą mniej za usługi lepszej...34
  • RP bożych prostaczków12 cze 2005Dla lewicowych intelektualistów budowa IV RP to rewolucyjne szaleństwo, dla przeciętnego Polaka - szansa na normalność W"Cyberiadzie" Stanisław Lem informuje, że Trurl, znany robot i konstruktor, wyprodukował kiedyś elektronicznego wieszcza....38
  • Giełda12 cze 2005Hossa Świat Andersen chwilowo niewinny Sąd Najwyższy USA uchylił orzeczenie sądu niższej instancji uznające, że firma konsultingowa Arthur Andersen utrudniała działania prokuratury i ponosi winę za upadek Enronu. Nie oznacza to jednak, że Arthur...40
  • Niemieckie wudu12 cze 2005Europejski socjalizm zabije euro? Podczas tegorocznych wakacji w Niemczech do łask wrócą wycofane oficjalnie z obiegu marki. Po wrzuceniu monety o nominale jednej marki - zamiast jak dotychczas jednego euro - rozmowa z niemieckich automatów...42
  • Łagronomika12 cze 2005Ekonomia strachu to nowy wynalazek prezydenta Putina Czternaście lat po upadku Związku Radzieckiego następuje koniec okresu mniej lub bardziej liberalnych przeobrażeń. Quasi-liberalizm rosyjski zastępuje ekonomia strachu. Nowa Rosja ma pierwszego...46
  • Włoska Bawaria w Polsce12 cze 2005Połączone banki Pekao i BPH kontrolowałyby prawie jedną czwartą polskich obrotów bankowych Pod koniec roku największym bankiem w Polsce przestanie być PKO BP. To, że powstanie nowy bank, najprawdopodobniej bawarski, prawie dwukrotnie większy,...50
  • Pralnia pomorska12 cze 2005Nitki mafii paliwowej prowadzą do PKN Orlen Zaciska się pętla wokół mafii paliwowej. Centralne Biuro Śledcze zatrzymało właśnie Jerzego Krzystyniaka, jednego z najbogatszych biznesmenów na Pomorzu Zachodnim. Zarzuca mu się wyłudzenie "kredytu...54
  • 2 x 2 = 4 - Korupcja czy władza?12 cze 2005Nadmiar gestii państwowej osłabia, a nie umacnia państwo Mógłbym zacząć od banalnego stwierdzenia, że niczemu się już nie dziwię. Mógłbym też zauważyć, że mimo ujawnionych ostatnio spektakularnych przestępstw na wysokich szczeblach z pewnością...56
  • Supersam12 cze 200558
  • Zegarki na wakacje12 cze 2005Kolekcje zegarków, wzorem ubrań, zmieniają się wraz z porami roku. Linię Summer Adrenaline letniej kolekcji firmy Swatch cechują wyraźne, precyzyjne wzornictwo, żywe kolory, fluorescencyjne paski i tarcze ozdobione letnimi motywami surfingu,...58
  • Autosalon12 cze 2005Audi A6 avant stworzono dla tych, którzy uwielbiają wszystko, co duże. Bo to naprawdę ogromne auto, z dodatkami również imponujących rozmiarów. Począwszy od wielkiego "grilla" z przodu, a skończywszy na wnętrzu, gdzie można się poczuć...58
  • Kobiecość w modzie12 cze 2005Wielkie kwiaty z jedwabiu, kokardy i falbany, a do tego tiule i połyskujące materiały - dom mody Laura Guidi postawił w tym sezonie na romantyczną kobiecość. Fantazji towarzyszy jednak wyszukana elegancja, stąd w swej najnowszej kolekcji Guidi do...58
  • Elegancja buku12 cze 2005Producenci mebli i dodatków do mieszkań coraz częściej współpracują z uznanymi architektami i designerami nad stworzeniem oryginalnych kolekcji. Śladem Philippe`a Starcka projektującego dla firmy Alessi poszedł w tym roku Wolfgang Schaube, autor...58
  • Lewicofrenia12 cze 2005Chorzy cierpią na manię prześladowczą połączoną z paranoidalnym syndromem teorii spiskowych Lewicowość nie jest ani skłonnością umysłu, ani społeczną postawą, ani systemem etycznym czy ideologią. Lewicowość, jak przekonują badania amerykańskich...60
  • Płytkie głębokie gardło12 cze 2005Odkrycie sekretu "głębokiego gardła" mogło być decyzją rodziny Felta, a nie 91-letniego dziś staruszka Najsłynniejszy anonimowy informator w historii Ameryki ujawnił swoją tożsamość. To on przyczynił się do wyjaśnienia afery Watergate i...64
  • Kryptonim "Truteń"12 cze 2005Maciej Giertych, kandydat LPR na prezydenta, był łącznikiem między swoim ojcem Jędrzejem a służbami specjalnymi PRL Mama i reszta rodziny narzekali, że na długie godziny zamykamy się w gabinecie Ojca i gadamy, a reszta rodziny nie może w tym...68
  • Know-how12 cze 2005Ukryta moc życia Sokrates twierdził, że życie, którego nie zgłębiamy, nie jest warte przeżycia. By poznać tajniki życia, musimy sobie uświadomić, czym są emocje - przekonują autorzy "Psychologii emocji", wydanej przez Gdańskie...73
  • Plaga błędów medycznych12 cze 2005Patrz lekarzom na ręce! Ponad 36 tysięcy osób prawdopodobnie umrze w tym roku w Polsce z powodu błędów medycznych - dwukrotnie więcej, niż dotychczas szacowano. "Zdarzenia niepożądane", jak nazywają je lekarze, są już piątą przyczyną zgonów i...74
  • Lek ewolucji12 cze 2005Cukrzyca chroni przed mrozem! Woody Guthrie, legenda amerykańskiej muzyki folk, był uważany za alkoholika i leczony psychiatrycznie. Dopiero po wielu latach okazało się, że cierpiał na pląsawicę Huntingtona - dziedziczną chorobę niszczącą komórki...82
  • Hieny wykopalisk12 cze 2005Kuratorzy muzeów narodowych strażnikami skradzionych zabytków! Christopher Chippin-dale, kurator muzeum archeologicznego w Cambridge, i David Gill, archeolog z uniwersytetu w Walii, nie mogli uwierzyć, gdy sprawdzili, jakie jest pochodzenie...84
  • Bez granic12 cze 2005Znowu bomby W Pakistanie doszło do ostrych zamieszek między szyitami i sunnitami. W walkach ulicznych w Karaczi zostało rannych osiem osób. Tłum palił samochody, demolował wystawy sklepowe. W spalonej restauracji KFC policja znalazła sześć...86
  • Euroklapa12 cze 2005Ukraina stała się pierwszą ofiarą odrzucenia eurokonstytucji W nocy po ogłoszeniu wyników referendum konstytucyjnego w Holandii kanclerz Gerhard Schroeder chwycił za telefon, by namawiać Holendrów, Francuzów, a także Belgów i Włochów do...88
  • Ósmy sekretarz12 cze 2005Kwaśniewski kontra Clinton? U Thant, pochodzący z Birmy sekretarz generalny ONZ, pomylił się. Świętując w latach 60. ćwierćwiecze istnienia Narodów Zjednoczonych, stwierdził, że organizacja ma dziesięć lat, by się zreformować. Potem przestanie...92
  • Palestyna, czyli Hamasland12 cze 2005Podczas tajnej narady w sztabie generalnym Izraela gen. Kuperwasser ostrzegał, że wkrótce proces pokojowy zawali się jak domek z kart Strefa Gazy to królestwo Hamasu. Tam Fatah - dawniej partia Arafata, dziś prezydenta Abu Mazena - nie miała...96
  • Koniec Polish jokes12 cze 2005Nie stać nas na to, by na promocję Polaków w USA zabrakło pieniędzy "Polski dowcip" to sztuka teatralna, która cieszy się zdumiewającym powodzeniem na amerykańskich scenach od Salt Lake City w Utah, egzotycznym stanie mormonów, po Houston,...98
  • Menu12 cze 2005KRÓTKO PO WOLSKU  Potęga drobiazgów Bywa, że w historii decydują drobiazgi. Przekonuje o tym ciekawa książka PennyŐego Le Couteura i Jaya Burresona "Guziki Napoleona". Cynowe guziki rozpadające się pod wpływem mrozu...102
  • Sodoma XXI wieku12 cze 2005Sin City jest połączeniem wszystkiego, co najlepsze w czarnym kryminale To pierwszy film, który został uznany za kultowy, zanim zaczęto go realizować. To pierwsza czarno-biała ekranizacja komiksu, która zajęła pierwsze miejsce w box office: film...104
  • Lex Waniek12 cze 2005Plusy przesłoniły Danucie Waniek minusy, więc musiała swój błąd naprawić "Sądy sądami, ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie" - to zdanie śmieszyło nas w znakomitej komedii "Sami swoi". Teraz okazuje się, że "sprawiedliwość po naszej...108
  • Rock z drugiej ręki12 cze 2005Zespół Oasis jest największym rockandrollowym oszustwem ostatniej dekady Ta grupa nie tylko nie wniosła niczego wartościowego do historii rocka, ale całą swoją egzystencję oparła na bezczelnym pasożytowaniu na muzyce z lat 60. Przez dziesięć lat,...110
  • Ueorgan Ludu12 cze 2005Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 23 (138) Rok wyd. 4 WARSZAWA, poniedziałek 6 czerwca 2005 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza UJAWNIAMY PLANY AWARYJNE Na ratunek konstytucji!...112
  • Skibą w mur - Świeża dostawa zgorzkniałych12 cze 2005Lepszy wesoły dziadek niż po kominiarzu spadek - Świeża dostawa zgorzkniałych Życie jest jak urozmaicone danie wykreowane przez Okrasę czy Makłowicza, obok miodu potrzebuje też żółci. Miód nigdy nie był naszą specjalnością, choć lubimy się...114