Kryptonim "Truteń"

Kryptonim "Truteń"

Dodano:   /  Zmieniono: 
Maciej Giertych, kandydat LPR na prezydenta, był łącznikiem między swoim ojcem Jędrzejem a służbami specjalnymi PRL Mama i reszta rodziny narzekali, że na długie godziny zamykamy się w gabinecie Ojca i gadamy, a reszta rodziny nie może w tym uczestniczyć" - pisał Maciej Giertych we wspomnieniach o ojcu Jędrzeju. Dziś dzięki aktom zgromadzonym w Instytucie Pamięci Narodowej znamy przyczyny tej rodzinnej konspiracji. Maciej Giertych w największej tajemnicy przekazywał swemu ojcu wiadomości od komunistycznych służb specjalnych. Choć nigdy nie podpisali zobowiązania do współpracy, obaj mieli pełną świadomość, że działają wspólnie ze Służbą Bezpieczeństwa i wywiadem. Wykorzystano ich w operacji o kryptonimie "Truteń" - wymierzonej bezpośrednio w Adama Michnika i rodzącą się opozycję antykomunistyczną w kraju.
Dążenia i punkty widzenia
Jędrzej Giertych jako jedna z głównych osób w emigracyjnym ruchu narodowym był obiektem zainteresowania służb specjalnych przez kilkadziesiąt lat. Jego niewątpliwie żarliwy antykomunizm spowodował jednak, że aż do roku 1976 Jegier nie był brany pod uwagę jako potencjalny współpracownik. Sytuacja się zmieniła, kiedy ten narodowiec w prywatnej korespondencji przesłał do kraju list otwarty. Dokument ten datowany na 1 czerwca 1976 r. dotarł do Polski już po wypadkach radomskich. Jedną z kopii Giertych wysłał do I sekretarza PZPR Edwarda Gierka. Treść dokumentu wywołała na emigracji wiele głosów oburzenia. Giertych krytykował bowiem w liście powstającą w Polsce opozycję antykomunistyczną i wzywał do utrzymywania jak najlepszych stosunków z ZSRR. To zaś dla wielu emigrantów wyglądało jak poparcie dla komunistów. "Tak się czasem składa, że się dążenia i punkty widzenia zbiegają" - odpowiadał swoim krytykom na łamach redagowanej przez siebie "Opoki" Jędrzej Giertych.

Dotarcie pośrednie
"List otwarty" szybko został dostrzeżony przez polskie MSW. Akcję mającą na celu zrobienie z Giertychów agentów wpływu (choć tego określenia w dokumentach nie używano) opracował ppłk J. Mazurek i nadał jej kryptonim "Truteń". Celem akcji prowadzonej wobec Jędrzeja Giertycha było "spowodowanie - napisania przez niego >>listów<<, artykułów czy tp., w których zawarta byłaby krytyka przywódców emigracyjnych za inspirowanie >>opozycji<< w Polsce, - zaatakowania >>Kultury<< i przywódców emigracyjnych za współpracę z oprawcami, którzy skazywali polskich oficerów na kary śmierci (przykład Stefana Michnika piszącego w >>Kulturze<< pod PS. >>Szwedowicz<<), - przyjazdu Giertycha do Polski w odwiedziny do rodziny, co ew. pozwoli na przeprowadzenie z nim rozmów dla >>wymiany poglądów<<". Dokumentowi temu, datowanemu 21 lutego 1977 r., nadano klauzulę "tajne spec. znaczenia".

Faktycznie z MSW
Do nawiązania kontaktu z Jędrzejem Giertychem ppłk Mazurek wytypował jego syna Macieja, który mieszkał w podpoznańskim Kórniku. "W toku czynności operacyjnych stwierdzono, że figurant zaprzestał wyrażania wrogich opinii. Pozytywny wpływ na obecną jego postawę miały fakty umożliwienia mu oraz jego rodzinie wyjazdów z kraju" - pisał. MSW postanowiło wykorzystać fakt, że Maciej Giertych właśnie wybierał się w kolejną podróż. "Należy założyć, że w drodze z lub do Polski Maciej >>zaczepi o Londyn i odwiedzi swego ojca<<" - pisał ppłk Mazurek do przełożonych.
Zaplanowane spotkanie odbyło się bardzo szybko. "Rozmowa miała miejsce w dn. 26.02.77 r. w mieszkaniu Macieja w m. Kórnik k./Poznania. Na wstępie przedstawiłem się Maciejowi nazwiskiem Januszewicz z PAN-u, ale gdy znaleźliśmy się sami w pokoju, wyjaśniłem mu, że jestem faktycznie z MSW" - raportował ppłk Mazurek. Maciej Giertych nie wyrzucił tajniaka za drzwi. "Interesująca jest w tym reakcja Macieja. Do rozmowy odniósł się b. przychylnie" - donosił Mazurek.

Michnik - awanturnik polityczny
Podpułkownikowi w szczególności zależało, by Jędrzej Giertych skompromitował antykomunistyczną opozycję w Polsce jak również polską emigrację niepodległościową. "Zwróciłem mu uwagę na rolę, jaką odgrywają w tym elementy syjonistyczne, z którymi >>Kultura<< i RWE [Radio Wolna Europa - przyp. "Wprost"] współpracują. Podałem przykład m.in. kpt. Stefana Michnika-Szechtera (podając mu o nim bliższe dane), z którym współpracuje >>Kultura<<. Przedstawiłem mu rolę Michnika w procesie grupy Tatara-Kirchmajera. Omówiłem mu dokładnie całą sprawę. Nawiązałem przy tym do brata Adama, politycznego awanturnika, którego emigracyjne koła próbują wykorzystać
p-ko Polsce za granicą i przedstawiają jako jednego z przywódców rzekomej >>opozycji<< w Polsce". Maciej Giertych w mig pojął, skąd pochodzą te informacje: "Wspomniał, że dużo z tego, co mu powiedziałem i pokazałem, pochodzi ze źródeł wywiadu".

Środowisko żydowsko-sanacyjne
Po powrocie z Londynu 16 kwietnia 1977 r. Maciej Giertych zdał przedstawicielowi MSW szczegółową relację z rozmów z ojcem. Jak się okazało, Jędrzej Giertych nie miał prawie żadnych wątpliwości, że należy podjąć grę z PRL-owskimi służbami. Jego motywacja miała niewątpliwie charakter antysemicki. "KOR ocenia jako środowisko sanacyjno-żydowskie powiązane z >>Wolną Europą<<"- relacjonował poglądy ojca oficerowi z MSW Maciej Giertych. Jędrzej bardzo zainteresował się sprawą brata Adama Michnika - Stefana Szechtera piszącego pod pseudonimem Szwedowicz w paryskiej "Kulturze". Za pośrednictwem syna poprosił MSW o dokumenty. Podobnie jak syn nie miał nic przeciwko kontaktom z PRL-owskimi służbami specjalnymi. "Nie ma nic przeciwko spotkaniu z naszym przedstawicielem w Londynie, ale ze względu na swoje bezpieczeństwo nie ma ochoty na spotkania na mieście (obawia się obserwacji za naszymi ludźmi)" - notował ppłk Mazurek.

Kontynuowanie dialogu
Jedyne, na co się nie zgodził Jędrzej, to przyjazd do kraju. Bynajmniej nie z niechęci do MSW. "Do Polski przyjechać nie może, gdyż ma zastrzeżenia Anglików" - pisze oficer. Wyraził natomiast chęć spotkania z agentami poza Polską - w czasie urlopu w Wiedniu lub nad Balatonem. "Wydaje się celowe kontynuowanie dialogu" - proponował ppłk Mazurek. Współpraca została zapoczątkowana. "Nawiązany został przez nas pośredni kontakt z >>Jegierem<<, który zgodził się na publikowanie artykułów wprawdzie z pozycji endeckiej, ale piętnujących działanie >>opozycji<< w Polsce i inspiratorską rolę ośrodków dywersji RWE, >>Kultury<<. Kontakt nawiązaliśmy za pośrednictwem syna >>Jegiera<<. W administracyjnej przekazujemy plik materiałów, które niezwłocznie należy dostarczyć do >>Jegiera<< sposobem, jaki zasugerował on sam, a mianowicie - w sposób dyskretny wrzucić przez otwór dla poczty w drzwiach wejściowych mieszkania. Wykonajcie to, zachowując ostrożność i mając pewność, że nie ma obserwacji" - pisała centrala do rezydentury w Londynie. Wkrótce na łamach "Opoki" ukazał się obszerny artykuł Jędrzeja Giertycha demaskujący Adama Michnika jako żydowskiego trockistę, a jego brata jako stalinowskiego oprawcę. Trzy lata później poprze stan wojenny, dziewięć lat później jego syn zasiądzie w Radzie Konsultacyjnej przy Wojciechu Jaruzelskim, 28 lat później zostanie kandydatem Ligi Polskich Rodzin na prezydenta.
LPR-owski kandydat na prezydenta potwierdza, że był łącznikiem między PRL-owskimi służbami a ojcem. - Doszło do takich wydarzeń. Nie starałem się zapamiętać, jak nazywał się oficer, z którym się kontaktowałem. Kiedy przedstawił się, że jest ze służb, uznałem, że i tak zapewne podał fałszywe nazwisko - mówi Maciej Giertych "Wprost". Nie uważa wykorzystywania materiałów dostarczonych przez specsłużby za naganne. - Rzeczywiście, podrzucili ojcu egzemplarz "Narodowca", pisma Polaków we Francji, zawierający informację o współpracy brata Adama Michnika z "Kulturą", a ojciec to wykorzystał. Ale ta informacja była prawdziwa - zastrzega.
Decydując się na kandydowanie na urząd prezydenta, Maciej Giertych ujawnił dziennikarzom swoją teczkę. Nie było w niej materiałów z akcji o kryptonimie "Truteń". LPR-owski polityk nadal ma nadany mu przez IPN status poszkodowanego.
Więcej możesz przeczytać w 23/2005 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 23/2005 (1175)

  • Na stronie12 cze 2005Za bełkotem traktatu konstytucyjnego chciało się schować tysiące establishmentów3
  • Wprost od czytelników12 cze 2005WOJNY "WPROST" Z coraz większym zainteresowaniem, niedowierzaniem i stale rosnącą sympatią obserwuję niezwykłe jak na polskie standardy działania tygodnika "Wprost". Gratuluję coraz większej niezależności i odwagi...3
  • Skaner12 cze 2005Kulczyk na Krymie Jan Kulczyk bada możliwości inwestowania na Krymie - dowiedzieliśmy się. W ubiegłym tygodniu najbogatszy Polak spotkał się z premierem Autonomicznej Republiki Krymu Anatolijem Matwijenką przebywającym z oficjalną wizytą w Polsce....6
  • Sawka12 cze 20058
  • Dossier12 cze 2005LESZEK MILLER były premier "Mieszkam w Waszyngtonie, tuż obok głównej kwatery FBI, więc czuję się bardzo bezpiecznie" "Gazeta Wyborcza" MAREK BELKA premier "Od specjalistów lepsze są tresowane małpy"...8
  • Kadry12 cze 20059
  • Playback12 cze 200511
  • Poczta12 cze 2005Oświadczenie Zarząd Agencji Wydawniczo-Reklamowej "Wprost" spółka z o.o. przyznaje, że w dodatku do artykułu "Sejm świętych krów" ("Wprost" nr 29/2003) pojawiły się informacje nieprawdziwe i nieścisłe,...11
  • Nałęcz - Okrakiem na barykadzie12 cze 2005Weta Francuzów wobec konstytucji nie wykorzysta się do wynegocjowania korzystnych zapisów dla Polski Cudu nie było. Większość Francuzów wypowiedziała się przeciw konstytucji europejskiej. Jak się można było spodziewać, uskrzydliło to jej polskich...12
  • Ryba po polsku - Wylewanie eurynału12 cze 2005Politycy zachodni, w tym plemniki UE z jądra Europy, przyznają, że projekt konstytucji jest martwy Vivat Polonus, unus defensor constitutiae - taki napis będzie wyryty na pomniku Aleksandra Kwaśniewskiego, jeśli Europa sprawi sobie kiedyś taki...13
  • Z życia koalicji12 cze 2005Pojawiło się młode. Nazywa się Wojciech Olejniczak. Młode jak to młode - za bardzo nie umie mówić, za to na specjalnych kursach posiadło - jak się pochwaliło - "umiejętność uogólniania". I jest w tym uogólnianiu tak...14
  • Z życia opozycji12 cze 2005Lech Kaczyński zdania nie zmieniai za nic w świecie nie chce się zgodzić na paradę gejów w Warszawie. Homoseksualiści nie rezygnują, wysyłają kolejne listy i protesty, ale ostatnio sięgnęli po ostrą broń. Wygarnęli do Kaczyńskiego z...15
  • Fotoplastykon12 cze 200516
  • Guma do życia12 cze 2005Telewizja pełni funkcję starożytnej agory, tylko znacznie większej Przeciętny Polak dobrze wie, jak powinna wyglądać służba zdrowia. Swej wiedzy nie czerpie jednak z programu Platformy Obywatelskiej czy Prawa i Sprawiedliwości. Czerpie z serialu...18
  • Syn Kwaśniewskiego12 cze 2005Nowy zbawca lewicy ma 31 lat, reprezentacyjną żonę, syna, rozpoczęty doktorat w warszawskiej SGGW i około 10 kilogramów nadwagi Wojciech Olejniczak decyzję o kandydowaniu na szefa SLD podjął w lesie. Konkretnie na polowaniu, m.in. z jednym z...28
  • Polska Wirtschaft12 cze 2005Polak za granicą potrafi i nie łupi Po Europie krąży widmo - widmo polskiego hydraulika. A także glazurnika, rzeźnika, pielęgniarki, dentystki itd. Podbijają oni Europę ku zadowoleniu klientów i pacjentów, którzy płacą mniej za usługi lepszej...34
  • RP bożych prostaczków12 cze 2005Dla lewicowych intelektualistów budowa IV RP to rewolucyjne szaleństwo, dla przeciętnego Polaka - szansa na normalność W"Cyberiadzie" Stanisław Lem informuje, że Trurl, znany robot i konstruktor, wyprodukował kiedyś elektronicznego wieszcza....38
  • Giełda12 cze 2005Hossa Świat Andersen chwilowo niewinny Sąd Najwyższy USA uchylił orzeczenie sądu niższej instancji uznające, że firma konsultingowa Arthur Andersen utrudniała działania prokuratury i ponosi winę za upadek Enronu. Nie oznacza to jednak, że Arthur...40
  • Niemieckie wudu12 cze 2005Europejski socjalizm zabije euro? Podczas tegorocznych wakacji w Niemczech do łask wrócą wycofane oficjalnie z obiegu marki. Po wrzuceniu monety o nominale jednej marki - zamiast jak dotychczas jednego euro - rozmowa z niemieckich automatów...42
  • Łagronomika12 cze 2005Ekonomia strachu to nowy wynalazek prezydenta Putina Czternaście lat po upadku Związku Radzieckiego następuje koniec okresu mniej lub bardziej liberalnych przeobrażeń. Quasi-liberalizm rosyjski zastępuje ekonomia strachu. Nowa Rosja ma pierwszego...46
  • Włoska Bawaria w Polsce12 cze 2005Połączone banki Pekao i BPH kontrolowałyby prawie jedną czwartą polskich obrotów bankowych Pod koniec roku największym bankiem w Polsce przestanie być PKO BP. To, że powstanie nowy bank, najprawdopodobniej bawarski, prawie dwukrotnie większy,...50
  • Pralnia pomorska12 cze 2005Nitki mafii paliwowej prowadzą do PKN Orlen Zaciska się pętla wokół mafii paliwowej. Centralne Biuro Śledcze zatrzymało właśnie Jerzego Krzystyniaka, jednego z najbogatszych biznesmenów na Pomorzu Zachodnim. Zarzuca mu się wyłudzenie "kredytu...54
  • 2 x 2 = 4 - Korupcja czy władza?12 cze 2005Nadmiar gestii państwowej osłabia, a nie umacnia państwo Mógłbym zacząć od banalnego stwierdzenia, że niczemu się już nie dziwię. Mógłbym też zauważyć, że mimo ujawnionych ostatnio spektakularnych przestępstw na wysokich szczeblach z pewnością...56
  • Supersam12 cze 200558
  • Zegarki na wakacje12 cze 2005Kolekcje zegarków, wzorem ubrań, zmieniają się wraz z porami roku. Linię Summer Adrenaline letniej kolekcji firmy Swatch cechują wyraźne, precyzyjne wzornictwo, żywe kolory, fluorescencyjne paski i tarcze ozdobione letnimi motywami surfingu,...58
  • Autosalon12 cze 2005Audi A6 avant stworzono dla tych, którzy uwielbiają wszystko, co duże. Bo to naprawdę ogromne auto, z dodatkami również imponujących rozmiarów. Począwszy od wielkiego "grilla" z przodu, a skończywszy na wnętrzu, gdzie można się poczuć...58
  • Kobiecość w modzie12 cze 2005Wielkie kwiaty z jedwabiu, kokardy i falbany, a do tego tiule i połyskujące materiały - dom mody Laura Guidi postawił w tym sezonie na romantyczną kobiecość. Fantazji towarzyszy jednak wyszukana elegancja, stąd w swej najnowszej kolekcji Guidi do...58
  • Elegancja buku12 cze 2005Producenci mebli i dodatków do mieszkań coraz częściej współpracują z uznanymi architektami i designerami nad stworzeniem oryginalnych kolekcji. Śladem Philippe`a Starcka projektującego dla firmy Alessi poszedł w tym roku Wolfgang Schaube, autor...58
  • Lewicofrenia12 cze 2005Chorzy cierpią na manię prześladowczą połączoną z paranoidalnym syndromem teorii spiskowych Lewicowość nie jest ani skłonnością umysłu, ani społeczną postawą, ani systemem etycznym czy ideologią. Lewicowość, jak przekonują badania amerykańskich...60
  • Płytkie głębokie gardło12 cze 2005Odkrycie sekretu "głębokiego gardła" mogło być decyzją rodziny Felta, a nie 91-letniego dziś staruszka Najsłynniejszy anonimowy informator w historii Ameryki ujawnił swoją tożsamość. To on przyczynił się do wyjaśnienia afery Watergate i...64
  • Kryptonim "Truteń"12 cze 2005Maciej Giertych, kandydat LPR na prezydenta, był łącznikiem między swoim ojcem Jędrzejem a służbami specjalnymi PRL Mama i reszta rodziny narzekali, że na długie godziny zamykamy się w gabinecie Ojca i gadamy, a reszta rodziny nie może w tym...68
  • Know-how12 cze 2005Ukryta moc życia Sokrates twierdził, że życie, którego nie zgłębiamy, nie jest warte przeżycia. By poznać tajniki życia, musimy sobie uświadomić, czym są emocje - przekonują autorzy "Psychologii emocji", wydanej przez Gdańskie...73
  • Plaga błędów medycznych12 cze 2005Patrz lekarzom na ręce! Ponad 36 tysięcy osób prawdopodobnie umrze w tym roku w Polsce z powodu błędów medycznych - dwukrotnie więcej, niż dotychczas szacowano. "Zdarzenia niepożądane", jak nazywają je lekarze, są już piątą przyczyną zgonów i...74
  • Lek ewolucji12 cze 2005Cukrzyca chroni przed mrozem! Woody Guthrie, legenda amerykańskiej muzyki folk, był uważany za alkoholika i leczony psychiatrycznie. Dopiero po wielu latach okazało się, że cierpiał na pląsawicę Huntingtona - dziedziczną chorobę niszczącą komórki...82
  • Hieny wykopalisk12 cze 2005Kuratorzy muzeów narodowych strażnikami skradzionych zabytków! Christopher Chippin-dale, kurator muzeum archeologicznego w Cambridge, i David Gill, archeolog z uniwersytetu w Walii, nie mogli uwierzyć, gdy sprawdzili, jakie jest pochodzenie...84
  • Bez granic12 cze 2005Znowu bomby W Pakistanie doszło do ostrych zamieszek między szyitami i sunnitami. W walkach ulicznych w Karaczi zostało rannych osiem osób. Tłum palił samochody, demolował wystawy sklepowe. W spalonej restauracji KFC policja znalazła sześć...86
  • Euroklapa12 cze 2005Ukraina stała się pierwszą ofiarą odrzucenia eurokonstytucji W nocy po ogłoszeniu wyników referendum konstytucyjnego w Holandii kanclerz Gerhard Schroeder chwycił za telefon, by namawiać Holendrów, Francuzów, a także Belgów i Włochów do...88
  • Ósmy sekretarz12 cze 2005Kwaśniewski kontra Clinton? U Thant, pochodzący z Birmy sekretarz generalny ONZ, pomylił się. Świętując w latach 60. ćwierćwiecze istnienia Narodów Zjednoczonych, stwierdził, że organizacja ma dziesięć lat, by się zreformować. Potem przestanie...92
  • Palestyna, czyli Hamasland12 cze 2005Podczas tajnej narady w sztabie generalnym Izraela gen. Kuperwasser ostrzegał, że wkrótce proces pokojowy zawali się jak domek z kart Strefa Gazy to królestwo Hamasu. Tam Fatah - dawniej partia Arafata, dziś prezydenta Abu Mazena - nie miała...96
  • Koniec Polish jokes12 cze 2005Nie stać nas na to, by na promocję Polaków w USA zabrakło pieniędzy "Polski dowcip" to sztuka teatralna, która cieszy się zdumiewającym powodzeniem na amerykańskich scenach od Salt Lake City w Utah, egzotycznym stanie mormonów, po Houston,...98
  • Menu12 cze 2005KRÓTKO PO WOLSKU  Potęga drobiazgów Bywa, że w historii decydują drobiazgi. Przekonuje o tym ciekawa książka PennyŐego Le Couteura i Jaya Burresona "Guziki Napoleona". Cynowe guziki rozpadające się pod wpływem mrozu...102
  • Sodoma XXI wieku12 cze 2005Sin City jest połączeniem wszystkiego, co najlepsze w czarnym kryminale To pierwszy film, który został uznany za kultowy, zanim zaczęto go realizować. To pierwsza czarno-biała ekranizacja komiksu, która zajęła pierwsze miejsce w box office: film...104
  • Lex Waniek12 cze 2005Plusy przesłoniły Danucie Waniek minusy, więc musiała swój błąd naprawić "Sądy sądami, ale sprawiedliwość musi być po naszej stronie" - to zdanie śmieszyło nas w znakomitej komedii "Sami swoi". Teraz okazuje się, że "sprawiedliwość po naszej...108
  • Rock z drugiej ręki12 cze 2005Zespół Oasis jest największym rockandrollowym oszustwem ostatniej dekady Ta grupa nie tylko nie wniosła niczego wartościowego do historii rocka, ale całą swoją egzystencję oparła na bezczelnym pasożytowaniu na muzyce z lat 60. Przez dziesięć lat,...110
  • Ueorgan Ludu12 cze 2005Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 23 (138) Rok wyd. 4 WARSZAWA, poniedziałek 6 czerwca 2005 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza UJAWNIAMY PLANY AWARYJNE Na ratunek konstytucji!...112
  • Skibą w mur - Świeża dostawa zgorzkniałych12 cze 2005Lepszy wesoły dziadek niż po kominiarzu spadek - Świeża dostawa zgorzkniałych Życie jest jak urozmaicone danie wykreowane przez Okrasę czy Makłowicza, obok miodu potrzebuje też żółci. Miód nigdy nie był naszą specjalnością, choć lubimy się...114