Świat żegna Peresa

Na pogrzebie izraelskiego męża stanu Szimona Peresa stawiła się polityczna elita świata, od Baracka Obamy, poprzez przywódców Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Kanady, Unii Europejskiej, a nawet Palestyńczyków, pozostających w otwartym konflikcie z Izraelem. Polskę reprezentował prezydent Andrzej Duda, który zabrał ze sobą byłego prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego i naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha. Napływ gości żałobnych z całego świata, którzy chcieli towarzyszyć byłemu premierowi i prezydentowi Izraela w drodze na cmentarz zasłużonych Żydów na Wzgórzu Herzla w Jerozolimie, okazał się największym wyzwaniem w historii izraelskich służb specjalnych. Duża część miasta została całkowicie wyłączona z ruchu. Dokonano także serii prewencyjnych aresztowań arabskich i żydowskich ekstremistów, którzy mogliby zakłócić uroczystości. Szimon Peres był ostatnim żyjącym współzałożycielem państwa Izrael. Za podpisanie z Palestyńczykami pokoju w Oslo, który doprowadził do powstania Autonomii Palestyńskiej, został uhonorowany wraz z Jasirem Arafatem i Icchakiem Rabinem Pokojową Nagrodą Nobla, mimo że wcześniej nie wahał się prowadzić zdecydowanej i brutalnej walki z Palestyńczykami. Peres urodził się w II Rzeczypospolitej jako Szymon Perski i wyemigrował do Palestyny, angażując się w walkę zbrojną o stworzenie tam państwa żydowskiego. Do końca życia mówił po hebrajsku z wyraźnym polskim akcentem, typowym dla pochodzących z Polski Żydów, którzy stanowili większość twórców i pierwszych obywateli Izraela. Jako wieloletni członek Knesetu, minister obrony, premier, a potem prezydent Izraela był jedną z najważniejszych postaci nie tylko izraelskiej, ale też światowej polityki. Zmarł w Jerozolimie w wieku 93 lat. JM

Znowu ubyło studentów

Około 1,4 mln osób rozpoczyna właśnie nowy rok akademicki. Jeszcze osiem lat temu studentów było przeszło pół miliona więcej. Polskie uczelnie wyludniają się szybciej, niż przewidywały to strategiczne analizy. Niżu demograficznego nie wypełniają studenci z zagranicy, jak to zakładano. W ostatnim rankingu szanghajskim, który grupuje 500 najlepszych uczelni globu, znalazły się jedynie dwie polskie. I to w ostatniej setce. Choć nasza gospodarka jest 24. na świecie, to siła naszych uczelni lokuje nas dopiero na 38. pozycji. Przyczyny tego stanu rzeczy są zdiagnozowane od lat. System finansowania sektora szkolnictwa wyższego oparty jest na ilości, nie jakości. Prace naukowe prowadzone na wielu uczelniach powstają w oderwaniu od potrzeb gospodarki i przedsiębiorców. Do tego dochodzi wąska oferta studiów wykładanych w języku angielskim. Ten stan rzeczy chce zmienić minister nauki Jarosław Gowin. Przez najbliższy rok akademicki potrwają prace nad nową ustawą o szkolnictwie wyższym, której projekt będzie przedstawiony we wrześniu 2017 r. podczas Narodowego Kongresu Nauki. Z zapowiedzi Gowina wynika, że chce on najsilniejsze ośrodki akademickie przekształcić w uniwersytety badawcze. Mówi się też o zmianie systemu finansowania uzależnionym od jakości oraz bardziej elastycznej formule awansów naukowych. Gowin chce także rozruszać współpracę nauki z biznesem. Już przedstawił założenia ustawy o innowacyjności, która podatkowo premiuje biznes inwestujący w działalność badawczo-rozwojową. Nowe prawo wejdzie w życie 1 stycznia 2017 r. AG

Frankowicze z całego świata w Warszawie

Na 7 października w polskim Sejmie zaplanowano międzynarodową konferencję dotyczącą kredytów frankowych. Organizatorami są dwa największe stowarzyszenia zrzeszające Polaków poszkodowanych przez toksyczne produkty finansowe. Głos zabiorą Tomasz Sadlik, lider organizacji Pro Futuris, i Maciej Pawlicki ze Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu. Pojawią się politycy z klubów: Kukiz’15, SLD i PiS oraz ekonomiści, prawnicy i reprezentanci z Wielkiej Brytanii, Węgier, Islandii, Hiszpanii, Rumunii, Cypru, Ukrainy, Grecji i Włoch. Wszyscy mają debatować o tym, jak rozwiązać problem toksycznych produktów bankowych sprzedawanych klientom w różnych częściach Europy. SK

Muzułmanka na okładce Playboya

Amerykańska dziennikarka pochodzenia libijskiego, która na co dzień nosi hidżab, pojawi się na okładce październikowego amerykańskiego wydania magazynu „Playboy”. Noor Tagouri opublikowała na swoim profilu jedno ze zdjęć, które powstało podczas sesji. Pozuje na nim w trampkach i czarnej skórzanej kurtce. Na głowie ma hidżab. Pomysł z okładką, na której znajdzie się kobieta w tym nakryciu głowy, wywołał spore kontrowersje. Jedni twierdzą, że to znakomita inicjatywa. Nie brakuje jednak głosów krytyki i opinii, że okładka magazynu „Playboy” nie jest miejscem dla muzułmanki. Przypomnijmy – zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, po 62 latach magazyn „Playboy” przestał pokazywać nagie kobiety na okładkach. MK

Deutsche Bank w opałach

Największym zmartwieniem Angeli Merkel nie są obecnie imigranci, ale kłopoty Deutsche Banku. Niemiecki gigant jest w coraz trudniejszej sytuacji finansowej. 28 września sprzedał udziały za 3,9 mld euro chińskiemu bankowi Huaxia. Dzień później niemiecki dziennik „Die Zeit” podał, że Deutsche Bank ma być sprzedany w częściach, a niemiecka federacja przejmie 25 proc. udziałów. Problemy niemieckiego banku zaczęły się po tym, jak w 2008 r. amerykański Departament Sprawiedliwości zażądał od niego 14 mld dolarów tytułem ugody w sprawie tzw. toksycznych instrumentów. MK

Kultura przodem

PAWEŁ RABIEJ poleca film „Ostatnia rodzina” w reżyserii Jana P. Matuszyńskiego:

To poruszająca historia rodziny, którą poznajemy poprzez węzłowe, dramatyczne momenty z życia jej członków. Dla mnie to film o miłości między nimi i o tym, że nie potrafili jej wyrazić. Porozmawiać w odpowiednim momencie, przytulić się. „Ostatnia rodzina” konfrontuje nas z naszymi własnymi doświadczeniami. Przypomina chwile, kiedy sami nie potrafiliśmy z kimś porozmawiać czy okazać miłości. Wydała mi się w tym bardzo polska pod tym względem, że dusimy w sobie uczucia, mamy problem z rozmową. To film doskonały, fantastycznie zagrany przez wszystkich aktorów. Jest jak uderzenie obuchem w głowę, przez co skojarzył mi się z „Miłością” Michaela Hanekego. Miałem okazję poznać Tomka Beksińskiego, pracując w radiowej Trójce. Najczęściej mijaliśmy się na korytarzach i dyżurach. W latach 90. był już dość znany i konsekwentnie kreował swój wizerunek, za którym chował się nadwrażliwiec szukający w życiu wielkiej miłości, wielkich emocji, wielkiego piękna. Znałem jego historię z książki i z opowieści przyjaciół z Trójki, ale film uświadomił mi, że ten bunt wobec życia był w nim zawsze, od najmłodszych lat. SH

Polityk, członek zarządu partii Nowoczesna, dziennikarz

Dwie pary trojaczków jednego dnia

Trojaczki jednojajowe zdarzają się raz na 200 mln ciąż. W Polsce urodziły się dwa razy tego samego dnia – 15 września. Amelia, Laura i Oliwia przyszły na świat w Opolu, a Stefan, Jonatan i Beniamin w Toruniu. Trojaczki jednojajowe rodzą się, kiedy jedna zapłodniona komórka jajowa dzieli się na dwie części, a jedna z tych części znów się dzieli na dwie kolejne części. Oznacza to, że noworodki są identyczne genetycznie: wyglądają niemal tak samo, są tej samej płci i podczas okresu zarodkowego mogą mieć to samo łożysko. To najrzadsza forma ciąży trojaczej. Fakt, że w Polsce doszło do dwóch takich porodów jednego dnia, jest wręcz nieprawdopodobny. MK

Międzynarodowa nagroda dla prezydenta Wrocławia

Rafał Dutkiewicz został uhonorowany nagrodą Ericha Kästnera, przyznawaną przez Presseclub Dresden (Klub Dziennikarzy w Dreźnie). Trafia ona m.in. w ręce osobistości ze świata polityki, gospodarki, kultury, które wybitnie zasłużyły się na rzecz tolerancji, humanitaryzmu, porozumienia między narodami. Ich działalność powinna także mieć związek z Dreznem. Rafał Dutkiewicz jest 21. laureatem nagrody i pierwszym Polakiem. W przeszłości odebrali ją m.in. Joachim Gauck, Richard von Weizsäcker, Hans-Dietrich Genscher. Prezydent Wrocławia został nagrodzony za „zaangażowanie się w pokojowe kształtowanie wielokulturowej Europy” i rozwój partnerstwa stolicy Dolnego Śląska z Dreznem.– Pamiętam Wrocław zniszczony wojną. Ale przyjechałem tutaj z kwitnącego miasta. Z Wrocławia otwartego i europejskiego – mówił po wręczeniu nagrody Rafał Dutkiewicz. JP