Wzrok, KRÓL ZMYSŁÓW

Wzrok, KRÓL ZMYSŁÓW

Dodano:   /  Zmieniono: 
POTRZEBNA JEST HIGIENA OCZU – NA CO DZIEŃ I DŁUGOTERMINOWA – APELUJE PROF. DR HAB. N. MED. IWONA GRABSKA-LIBEREK, PREZES POLSKIEGO TOWARZYSTWA OKULISTYCZNEGO.

Dlczego wzrok jest taki ważny?

Zmysł wzroku bywa nazywany odzwierciedleniem duszy. Jest jedynym łącznikiem pomiędzy mózgiem – naszym najważniejszym organem, który zawiaduje całym naszym organizmem – a światem zewnętrznym. Spotkałam się z opinią osób, które straciły wzrok, że wolałyby stracić słuch. Aż 90 proc. bodźców spoza ciała dociera do nas przez oczy. Możemy nie mówić i nie słyszeć, a mając sprawny wzrok, możemy porozumiewać się gestami. Ludzie są przeważnie wzrokowcami, lepiej zapamiętują różne rzeczy przez wzrok właśnie, a nie słuch. Odbiór bodźców wzrokowych, kształtów, kolorów jest nieporównywalnie bogatszy niż dźwięków.

Wzrok wykorzystujemy do pracy przy komputerze. To męczy oczy…

To prawda. Współcześnie dużo pracujemy oczami, wpatrując się przez wiele godzin w monitor komputera, przez co one cierpią – łzawią, pieką, a wzrok się pogarsza. Kiedyś tego nie było. Potrzebna jest higiena oczu – na co dzień i długoterminowa.

Jak powinna wyglądać?

Zacznijmy od dzieci. Skąd u nich ta epidemia krótkowzroczności? Winne są smartfony. Okazuje się, że wpatrywanie się w ten malutki ekranik jest dużo gorsze niż ślęczenie przy komputerze. Odległość oczu od ekranu laptopa czy komputera to mniej więcej 50 cm, a przy smartfonie jest znacznie mniejsza i wynosi 20-30 cm. Ta bliskość jest niszcząca dla dziecięcych oczu, które rosną do 21. roku życia. Najlepiej w ogóle ograniczyć dzieciom korzystanie z komórki, ale jeśli już czytają, to lepiej niech robią to na komputerze. Granie też jest niekorzystne. Okuliści zalecają, żeby dzieci jak najwięcej przebywały na świeżym powietrzu w warunkach naturalnego światła.

Jakie znaczenie ma światło naturalne dla wzroku?

Uważa się, że wzrost gałki ocznej jest związany ze światłem. Jeżeli przebywamy na powietrzu i rozproszone światło naturalne otacza nas ze wszystkich stron, to gałka oczna będzie rozrastać się naturalnie. Natomiast jeżeli światło pochodzi od lampki i jeszcze pali się ona w pokoju dziecka przez całą noc, to wtedy, podobnie jak przy odrabianiu lekcji przy lampce, gałka rozwija się w jednym kierunku – na bok, a nie całościowo. Dzieci powinny spać po ciemku. Dla wzrostu oczu ważne jest zachowanie rytmów dobowych – nocnego ciemnego i dziennego jasnego.

Czyli siedzenie w zamkniętych pomieszczeniach przy sztucznym świetle też sprzyja krótkowzroczności. Dlaczego?

Wlepiona w światło telefonu gałka narasta osiowo: przód – tył; nie rośnie na boki, stąd krótkowzroczność. Dzieci powinny robić przerwy przy nauce, biegać po powietrzu, a pracując przy komputerze, odchodzić od niego po godzinie i robić sobie 15-minutową przerwę. Kierować wzrok do dali, czyli go rozluźniać. Można robić ćwiczenia akomodacyjne (patrzeć na zmianę: dal – bliż, żeby rozluźnić mięsień gałki ocznej). Reguła prof. Wildsoet, tzw. reguła 20-20-20, zaleca, aby co 20 minut pracy z bliskiej odległości (praca przy komputerze, czytanie książki, korzystanie ze smartfona) popatrzeć na odległość 20 stóp (ok. 6 m) przez 20 s. To daje oczom chwilę przerwy. I tak jak trudno jest wstać z fotela po kilku godzinach siedzenia, to podobnie jest ze wzrokiem. Trudniej jest spojrzeć w dal i coś zobaczyć, jeśli ślęczało się przez wiele godzin ze wzrokiem skierowanym do bliży. Te same rady dotyczą dorosłych.

A czemu służy mruganie?

Jest bardzo ważne, bo nawilża gałkę oczną. Wpatrując się w ekran, zapominamy o mruganiu i oko nie jest nawilżane. A mrugać trzeba, bo inaczej oko wysycha i dlatego po długiej pracy przy komputerze oczy pieką, mamy uczucie piasku pod powiekami. Po godzinie pracy dobrze jest zrobić 15 minut odpoczynku, posiedzieć, nawet zasłonić oczy albo je zamknąć, żeby odpoczęły od światła.

Krople do oczu pomagają?

Krople stosujemy, gdy oczy są chore. Aby lepiej je nawilżyć, warto regularnie zakraplać tzw. sztuczne łzy. Warto przypomnieć, że gdy intensywnie wpatrujemy się w ekran, wzrasta nam temperatura gałki ocznej i na jej powierzchni powstają zmiany, przez co łzy łatwiej parują. Dlatego warto wpoić sobie zasadę, że po godzinie pracy chwilę odpoczywamy. A jeżeli mamy wadę wzroku, nawet niewielką (szczególnie astygmatyzm), to wyrównanie szkłami korekcyjnymi tej wady odciąży oczy podczas pracy przy komputerze.

Wzrok naturalnie pogarsza się po 40. Roku życia. O czym wtedy trzeba pamiętać?

Nie wysilajmy się, wytężając wzrok przy czytaniu. Jeżeli oczy się męczą, należy iść do okulisty i zbadać wzrok, bo może już potrzebujemy okularów do czytania. Jeżeli nie mamy problemów z czytaniem przy dobrym oświetleniu, to znaczy, że ze wzrokiem wszystko jest porządku. Natomiast jeżeli pracujemy przy sztucznym świetle, a co gorsza przy jarzeniówkach, które są dla oczu szczególnie szkodliwe (powinniśmy mieć wtedy dodatkową lampkę z żółtym światłem), to wtedy oczy męczą nam się szybciej. Pomóc może wyrównanie wady, nawet niewielkiej.

A jak ktoś mruży oczy?

Mrużenie jest dla oczu fatalne, bo zwiększamy wtedy ciśnienie w gałce ocznej. Jest to niebezpieczne dla dzieci, u których gałka jest bardziej plastyczna i podatna wtedy na wydłużanie.

Jakie znaczenie ma zapalenie dodatkowego bocznego światełka przy oglądaniu telewizji?

Chodzi o to, żeby światło nie padało tylko z jednego miejsca. Rozproszone światło jest zdrowsze, wzrok się tak nie męczy.

Kino jest niezdrowe?

Nie, skąd! W kinie spędzamy raptem dwie godziny, ponadto ekran jest bardzo duży. Ten, kto ma wadę wzroku, powinien w kinie oglądać film w okularach, a nie mrużyć oczy. Nasze oczy są przyzwyczajone do pracy w różnych natężeniach światła. Dopiero wielogodzinne przesiadywanie przed telewizorem jest dla oczu męczące. Tak samo jak czytanie pod kołdrą z latarką. I tutaj nie tyle chodzi o to, że za ciemno, tylko że za blisko, jak przy smartfonie. Ten zbyt krótki dystans powoduje skurcze akomodacyjne do bliży.

A jak działa na wzrok zupełna ciemność?

Wtedy nie widzimy, bo nie mamy ku temu odpowiednich receptorów, ale nasze oczy są przyzwyczajone do ciemności. W całkowitym mroku nie zobaczymy nic, ale jak jest chociaż trochę światła, np. poświata księżyca, to dostrzeżemy ruch. To są atawistyczne zdolności – dla naszych przodków było ważne, by uciec przed zwierzyną. Umożliwiał im to ruch widziany w ciemności kątem oka, ale nie centralnie. Centralnie widzimy najostrzej i w ten sposób nasze oko pracuje w świetle.

Od kiedy trzeba badać wzrok?

Dziecko tuż po urodzeniu lepiej widzi z bliska, żeby dostrzegło pierś mamy, dlatego jego oczy są mocno nadwzroczne (to tak jakbyśmypatrzyli przez soczewki powiększające). Jeżeli u dziecka występuje zez – który jest niewielki albo występuje czasowo, do ukończenia sześciu miesięcy – to nic z tym nie robimy. Ale jeżeli się utrzymuje dłużej, to trzeba odwiedzić okulistę. To może być wada wzroku, która powoduje zeza stałego. Jeżeli dziecko rodzi się z zezem, to też najlepiej jest szybko odwiedzić okulistę, ponieważ niestety zeza mogą powodować nowotwory w gałce ocznej. To też jest groźne. Niewyrównane zezy i wady wzroku do siódmego roku życia będą skutkowały tym, że tego już się nie naprawi, oko pozostanie niedowidzące, bo połączenia oko – mózg nie zostaną wykształcone.

W jaki sposób naprawia się u dzieci wady wzroku i leczy zeza?

Okularami albo soczewkami kontaktowymi (zmienia je rodzic). Jeśli wady zaniedbamy przed ukończeniem siedmiu lat, to jedno oko pozostanie niedowidzące i pewne zawody będą już dla dziecka w przyszłości nieosiągalne. BHP-owcy nie chcą nawet osób jednoocznych dopuszczać do pracy z komputerem.

Okulary czy soczewki kontaktowe? co jest lepsze dla oka?

Jedne i drugie są dobre. Przy małych wadach to nie ma znaczenia, to jest kwestia komfortu. Ale przy dużych wadach lepsze są szkła kontaktowe, bo nimi możemy wyrównać duże wady wzroku, które były trudne do korygowania okularami – ze względu na ciężkie szkła i zawężone pole widzenia. Duży astygmatyzm można wyrównać tylko soczewkami kontaktowymi. Przy szkłach kontaktowych bardzo ważna jest kwestia przestrzegania higieny. Dziecka trzeba pilnować, a nastolatkowi przypominać, żeby brudnymi rękami nie zdejmował soczewek i żeby zawsze miał przy sobie preparat z płynem dezynfekującym. Trzeba być bardzo restrykcyjnym, ponieważ w wodzie z kranu może się pojawiać Acanthamoeba (pierwotniak), która wywołuje groźne zapalenia oka. Soczewki kontaktowe są bardzo dobre dla młodych ludzi, dla osób uprawiających sport, nawet do pływania z odpowiednimi okularkami. Poza tym dostępne są specjalne soczewki dla dzieci krótkowzrocznych, które dostarczają więcej światła do obwodu oka i powodują, że gałka nie rośnie tylko wzdłuż, ale też i wszerz. Z wiekiem pojawia się presbiopia (starczowzroczność), czyli potrzeba korzystania z okularów do czytania.

A jakie wady można korygować laserem?

Małe. Laser jest najskuteczniejszy przy małych wadach. Przy dużych niższe są skuteczność użycia lasera i bezpieczeństwo. Po laserowej operacji dużej wady ryzykujemy gorszym widzeniem. Przy dużej wadzie trzeba wymodelowaćdużą soczewkę w oku. Zbyt duże, zbyt głębokie ingerencje w rogówkę mogą być powodem powstania wtórnych tzw. ektazji, czyli wtórnego rozwoju stożka rogówki, ale także zwiększać aberracje, czyli gorsze jest widzenie wieczorne, nocne, szczególnie u osób, które mają z natury szersze źrenice. Jak soczewka jest mocno wycięta laserem, to promienie światła zatrzymują się na źrenicy, potem na brzegu soczewki i do oka docierają dwa obrazy. Dlatego dużych wad nie powinno się operować laserem, a jedynie doszczepić tzw. soczewkę fakijną.

Czy dieta wpływa na wzrok?

Zdrowa dieta, ale nie suplementacja, jest ważna dla całego organizmu, również dla wzroku. Bogata w kwasy omega, witaminy A i E, selen, antyoksydanty, jak beta-karoten – to wszystko jest ważne dla szkodliwych procesów antyoksydacyjnych, które przebiegają także w oku. Natomiast jeśli chodzi o suplementację, to okazuje się na podstawie dużego amerykańskiego badania, że ma ona znaczenie w przypadku już istniejącego AMD, czyli zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem, i wtedy suplementy owszem pomagają, ale trzeba brać je stale i niestety nie działa to zapobiegawczo, lecz spowalnia rozpoczęty już proces zwyrodnieniowy. Profilaktyczne łykanie suplementów od 40. roku życia nic nam nie da.

Jakie są nowoczesne metody leczenia?

W trakcie są badania nad użyciem komórek macierzystych. I jak dotąd nie udowodniono pozytywnego działania po wstrzykiwaniu komórek macierzystych do krwiobiegu czy do ciała szklistego w oku. Prowadzi się badania kliniczne, ale żadna z metod nie jest jeszcze zarejestrowana przez Europejską Agencję ds. Leków (EMA). W związku z tym podawanie komórek macierzystych odbywa się na wyłączne ryzyko lekarza. Pacjent powinien być o tym poinformowany i wyrazić zgodę na tzw. terapię niekonwencjonalną. W dodatku są to zabiegi bardzo kosztowne, a nie udowodniono ich skuteczności. Ostatnio w 2016 r. ukazała się praca opisująca przypadek powstania nowotworu po podaniu komórek macierzystych do kanału rdzenia kręgowego. To samo może się zdarzyć w oku. Dlatego jeszcze raz podkreślam: póki nie ma dużych badań klinicznych i dana terapia nie jest zarejestrowana, dopóki nie udowodniono jej skuteczności i bezpieczeństwa, nie stosujmy takiej terapii i nie dajmy się na nią namówić.

Przyszłość terapii wad wzroku to…

Inżynieria genetyczna. I te badania są zgłoszone do EMA. W taki sposób będziemy leczyć wrodzoną ślepotę Lebera czy retinitis pigmentosa (często używany jest skrót RP), czyli zwyrodnienie barwnikowe siatkówki.

Więcej możesz przeczytać w 44/2016 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 44/2016 (1760)

  • Dlaczego piszemy o Durczoku30 paź 2016, 20:00Do czasu zakończenia procesów, jakie byłym i obecnym dziennikarzom „Wprost”, a także wydawcy tygodnika, wytoczył Kamil Durczok, nie chcieliśmy na naszych łamach pisać na jego temat. Choć od czasów naszych głośnych publikacji z lutego 2015 r....3
  • CETA, blamaż UE30 paź 2016, 20:00To miała być stosunkowo mało kontrowersyjna umowa handlowa z najbardziej europejskim spośród pozaeuropejskich krajów świata. Jej cel wydawał się jasny: znieść bariery celne i przygotować Europę na nieuchronne zderzenie ze światową konkurencją. A...3
  • Niedyskrecje parlamentarne30 paź 2016, 20:00Tak czy owak Sławek Nowak Sławomir Nowak został szefem ukraińskiego Ukrawtodoru, państwowej agencji drogowej Ukrainy. I w dodatku przyjął ukraińskie obywatelstwo, co spowodowało, że na polityka wylała się fala krytyki ze strony komentatorów życia...6
  • Zdarzyło się jutro30 paź 2016, 20:00MOŻE BY NAM WRESZCIE ktoś wytłumaczył, o co chodzi z tym CETA? Jedyny ludzki argument przedstawiła Maja Bohosiewicz, która twierdzi, że jak to wejdzie, to kobiety będą rodzić ośmiornice. To by się nawet jakoś zgadzało z polityką obecnego...14
  • Kłamstwa Durczoka. „Wprost” przerywa milczenie30 paź 2016, 20:00Wobec medialnej ofensywy nieprawdy, jaką w ostatnich dniach rozpoczął Kamil Durczok, „Wprost” czuje się w obowiązku przerwać milczenie i ujawnić, w których miejscach były dziennikarz TVN mówi nieprawdę.16
  • Lwica Nowoczesnej30 paź 2016, 20:00W Sejmie wyróżnia się lewicowymi poglądami. Popiera aborcję na życzenie, zwalcza mowę nienawiści, jest wielką miłośniczką Zygmunta Baumana. To dzięki niej Nowoczesna staje się wiarygodna dla lewicowego elektoratu.20
  • Pustka po śmierci ojca30 paź 2016, 20:00Czasem przychodzą takie ułamki sekund, kiedy całym sobą czujesz brak ojca, takie walnięcie, tąpnięcie, pustkę, żal. Są i takie, kiedy robię jakąś głupotę i myślę sobie: „Boże, dobrze, że tego ojciec nie widział” – zwierza się Paweł Kukiz.24
  • SPROSTOWANIE30 paź 2016, 20:00W artykule pt.: „GUS utracił wiarygodne dane o stanie państwa” autorstwa Artura Grabka, opublikowanym w dniu 20 czerwca 2016 r. w numerze 25/2016 tygodnika „Wprost”, zostały zamieszczone następujące nieprawdziwe i nieścisłe wiadomości: 1....27
  • Lepsza edukacja za podpis na volksliście30 paź 2016, 20:00Edukację mniejszości narodowych trawi patologia. Rodzice składają fałszywe deklaracje, które dają ich dzieciom możliwość darmowej nauki drugiego języka obcego, a szkołom dostęp do większych pieniędzy.28
  • Przybysz o aborcji. Podkopana solidarność kobiet30 paź 2016, 20:00Czarny protest połączył kobiety o różnych poglądach i wrażliwości. Kontrowersyjne wyznanie piosenkarki Natalii Przybysz dotyczące aborcji może pogrzebać solidarność polskich kobiet.30
  • Kto się boi Halloween30 paź 2016, 20:00Halloween to zabawa podkręcana przez marketing. W sklepach już od dawna można kupić sztuczną krew, wampirze szczęki i plastikowe pająki. A jednak budzi kontrowersje natury czysto duchowej.34
  • Ekonomia społeczna30 paź 2016, 20:00Dzięki Funduszom Europejskim powstają firmy, które rozwiązywanie ludzkich problemów stawiają na pierwszym miejscu, a wynik finansowy na drugim.37
  • Ostatni makijaż30 paź 2016, 20:00Jesteśmy jak położne, tylko na drugim biegunie życia. One przyjmują człowieka na świat, a my oddajemy. – mówią Morgane i Ryszard Mazurkowie, balsamiści ze specjalizacją w chirurgii pośmiertnej.38
  • Kto zapłaci za prawnika30 paź 2016, 20:0027 października weszły w życie wprowadzone przez Zbigniewa Ziobrę, ministra sprawiedliwości, nowe stawki wynagrodzeń radców prawnych i adwokatów. Dotyczą one m.in. zwrotu kosztów w wygranych procesach i prawników z urzędu.40
  • Jak gwiazdy zarabiają na swoich teatrach30 paź 2016, 20:00Po zakręceniu kurka z państwowymi pieniędzmi prywatne teatry zaczęły biedować. Ale Janda, Karolak, Żebrowski i spółka wiedzą, jak bez milionowych dotacji ze swoich teatrów zrobić dobry biznes.42
  • Sprzedawcy mieszkań liczą zyski30 paź 2016, 20:00Deweloperom sprzyja program Mieszkanie dla młodych, łagodna ostatnia zima, niskie stopy procentowe (tanie kredyty!). Podsumowaliśmy wyniki wiodących graczy na tym rynku.46
  • Sukces w pigułce4 wrz 2017, 1:00Mieszkańcy Europy Środkowo-Wschodniej mają potrzebę samoleczenia, bo dostęp do lekarzy jest ograniczony – mówi Michał Nitka, prezes Teva w Polsce, i zapowiada dalszą ekspansję giganta farmaceutycznego.48
  • Pierwsi w biznesie30 paź 2016, 20:00Wrocławscy czempioni nagrodzeni Orłami „Wprost”.51
  • Złupieni w sieci30 paź 2016, 20:00W internecie nadal łatwo paść ofiarą oszustwa, bo tak trzeba nazwać działania nieuczciwych sprzedawców.52
  • Gdzie pracuje się najlepiej30 paź 2016, 20:00Globalna firma badawcza, konsultingowa i szkoleniowa Great Place to Work po raz kolejny przygotował ranking najlepszych pracodawców na świecie. Amerykańskie badanie prowadzone jest od 1981 r. Przeprowadzono je wśród 6 tys. pracodawców, którzy...54
  • Europa zamyka drzwi przed imigrantami30 paź 2016, 20:00Likwidacja „dżungli” z Calais to dowód na klęskę polityki imigracyjnej starej Unii.56
  • Brexit: prawa Polaków gwarantowane30 paź 2016, 20:00Demontaż imigranckiej dżungli w Calais to sposób na rozwiązanie kryzysu migracyjnego w Europie czy jego zaostrzenie? Kryzys migracyjny podważył poczucie bezpieczeństwa w Europie i zaufanie do klasy politycznej. To potencjalne źródło destabilizacji...60
  • Urzędnicy i rodzina30 paź 2016, 20:00Norweski urząd do spraw ochrony dzieci miał chronić je przez przemocą i molestowaniem. W rękach nadgorliwych urzędników stał się przekleństwem wielu uczciwych rodziców.64
  • I będą sunąć po szosach elektryki30 paź 2016, 20:00Rządowy plan elektromobilności jest bardzo ambitny. Ale warunki, by elektryczne auta przyjęły się w Polsce są. Zresztą sprzedaż takich pojazdów powoli rośnie.66
  • Volkswagen kreuje przyszłość motoryzacji30 paź 2016, 20:00Volkswagen cały czas poszerza ofertę samochodów zasilanych prądem. Do 2025 r. marka planuje rocznie sprzedawać milion samochodów elektrycznych. Jesteśmy świadkami i uczestnikami dużej zmiany w motoryzacji, która właśnie się rozpoczyna.69
  • BMW włącza iPerformance30 paź 2016, 20:00Gdyby zapasy ropy miały się skończyć szybciej, niż przewidywano, koncern BMW jest na to gotowy. Stawia na napęd elektryczny i auta hybrydowe.70
  • Wypożyczenie na życzenie30 paź 2016, 20:00Ledowe siedziska, podświetlane bary, ślubne aranżacje – to tylko niektóre perełki z oferty Colors of Design, firmy specjalizującej się w wynajmie mebli i scenografii eventowej.71
  • Samowystarczalny30 paź 2016, 20:00Mitsubishi Outlander PHEV jest niemal całkowicie samowystarczalny. Ma elektryczny napęd i własne zasilanie – aż trudno uwierzyć, że nikt na to wcześniej nie wpadł.72
  • Dostęp do leczenia potrzebny od zaraz30 paź 2016, 20:00Powikłania cukrzycy związane z zaburzeniami krążenia to pierwsza przyczyna zgonów w Polsce. Bez skutecznych nowoczesnych terapii nie powstrzymamy pandemii XXI w.74
  • Know How30 paź 2016, 20:00Chiński bezramkowiec CHIŃSKA FIRMA XIAOMI POKAZAŁA COŚ, CO OD LAT POJAWIAŁO SIĘ NA DESKACH KREŚLARSKICH TELEFONÓW PRZYSZŁOŚCI, CO W ZAPOWIEDZIACH MA MIEĆ IPHONE 8. Chińczycy byli jednak szybsi. MioMix to jeden z pierwszych telefonów, który ma...77
  • Wierzący z natury. Dlaczego dzieci tak łatwo przyswajają religie30 paź 2016, 20:00Można wątpić w to, czy jakiekolwiek istoty nadprzyrodzone istnieją – nie ma jednak wątpliwości co do tego, że istnieją ludzie, którzy w różnych bogów wierzą. A ludzi, w przeciwieństwie do istot boskich, można zaprosić do udziału w rozmaitych...78
  • Bohater bezbronny30 paź 2016, 20:00Desmond Doss potraktował Dekalog poważnie, czym naraził się w armii na prześladowania z powodu odmowy noszenia broni. Mimo to został jednym z największych bohaterów wojny na Pacyfiku.82
  • Kazik: Polska – rozdarcie trudne do zaszycia30 paź 2016, 20:00Kultowi lada dzień stuknie 35 lat, ale formacja Kazika Staszewskiego nie zwalnia tempa. Właśnie wyszła ich 15. płyta – „Wstyd”. Kolejna, której zespół nie musi się wstydzić.86
  • Bagiński mierzy się z legendami30 paź 2016, 20:00Kiedy w 2003 r. Tomasz Bagiński został nominowany do Oscara, Polska dowiedziała się, że ma animatora na światowym poziomie. Teraz reżyser wraca z filmem „Operacja Bazyliszek”.90
  • Dobra zmiana Świetlickiego30 paź 2016, 20:00Marcin Świetlicki „Drobna zmiana” Marcin Świetlicki to nie tylko autor świetnych wierszy. To, co w przypadku tego artysty budzi wielki szacunek, to jego autentyczna niezależność. W świecie polskiej literatury, gdzie każdy z kimś trzyma, nagrody...94
  • Z dala od karaoke30 paź 2016, 20:00Kolejny dowód na to, że Bowie wcale nas nie opuścił. Kanon piosenek Davida w wersjach artystów występujących w nowojorskiej wersji musicalu z początku tego roku jest albo bardzo podobny do jego wykonań, albo kreatywnie zinterpretowany sposób...96
  • M jak morderca30 paź 2016, 20:00Czy ja naprawdę zabiłem te kobiety?” – pyta domniemany wampir z Zagłębia w celi. Między kolejnymi przesłuchaniami traci zmysły. Właśnie o takim świecie opowiada Pieprzyca. O rzeczywistości, w której wszyscy żyją w fałszu i trudno im zachować...97
  • Małe żałoby30 paź 2016, 20:00MAŁGORZATA OHME Pamiętam taki dzień w szkole podstawowej, gdy do klasy weszła nasza wychowawczyni i powiedziała nam, że naszemu koledze zmarła mama. Zrobiło się bardzo cicho, mam wrażenie, że przestaliśmy oddychać. Mieliśmy wtedy osiem albo...98
  • ZABURZENIE, KTÓREGO nie dostrzegamy30 paź 2016, 20:00ZABURZENIA WIDZENIA OBUOCZNEGO SĄ POWSZECHNE, ALE CZĘSTO NIEZDIAGNOZOWANE. OBJAWY SĄ MYLONE Z... ADHD. JAK ROZPOZNAĆ PROBLEM I JAK GO LECZYĆ – OPOWIADA SZYMON ZIELONKA, OPTOMETRYSTA I TERAPEUTA WIDZENIA Z TOWARZYSTWA OCHRONY WZROKU.103
  • Wzrok, KRÓL ZMYSŁÓW30 paź 2016, 20:00POTRZEBNA JEST HIGIENA OCZU – NA CO DZIEŃ I DŁUGOTERMINOWA – APELUJE PROF. DR HAB. N. MED. IWONA GRABSKA-LIBEREK, PREZES POLSKIEGO TOWARZYSTWA OKULISTYCZNEGO.104
  • Innowacje w leczeniu plamki żółtej30 paź 2016, 20:00Jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej, zaćma to najpoważniejsze choroby wieku dorosłego, prowadzące do utraty widzenia. Ich wczesne wykrycie daje szansę na szybkie podjęcie leczenia i ocalenie wzroku – mówi prof. Krystyna Czechowicz-Janicka, dyrektor...106
  • Przejrzeć NA OCZY30 paź 2016, 20:00DZIŚ OPERACJE ZAĆMY PRZYWRACAJĄ SENIOROM WIDZENIE NA POZIOMIE 80-90 PROC. SPRAWNOŚCI WZROKU 20-LETNIEJ OSOBY – MÓWI DR HAB. MED. BARTŁOMIEJ KAŁUŻNY Z BYDGOSKIEJ KLINIKI OKULISTYCZNEJ OFTALMIKA.108
  • NOWY PUNKT widzenia30 paź 2016, 20:00Polacy coraz gorzej widzą – alarmują specjaliści z sieci doktor marchewka, którzy diagnozują wady wzroku u ponad 90 proc. Badanych osób. Przybywa też niedowidzących dzieci.110
  • KORYGOWANIE KRÓTKOWZROCZNOŚCI? Najlepiej nocą!30 paź 2016, 20:00O krótkowzroczności u dzieci, o tym, jak ją rozpoznać i jak zahamować jej postęp, rozmawiamy z magdaleną dudą, optometrystką z centrum okulistycznego nowy wzrok.112
  • Soczewki K�SY LUX30 paź 2016, 20:00Nie ma oku�rów uniwersalnych, które sprawdzą się zarówno podczas jazdy samochodem, jak i przy pracy przy komputerze. O rozwiązaniach, które oferuje rynek optyczny, mówi przemysław bolek, dyrektor sprzedaży w seiko optical polska.114
  • KIEDY BRAKUJE łez30 paź 2016, 20:00Teraz także polscy pacjenci mogą skorzystać z nowoczesnej aparatury do leczenia i diagnostyki zespołu suchego oka – mówi prof. Zbigniew zagórski, założyciel ośrodków chirurgii oka.116
  • ZOBACZ świat BEZ WAD30 paź 2016, 20:00Współczesna okulistyka daje wiele możliwości leczenia wzroku i korekcji wad. Przy użyciu117