NA zachodnim krańcu świata arabskiego leży uboga Mauretania ? pustynny kraj zamieszkany przez trzy miliony ludzi. Z przeciętnym rocznym dochodem na mieszkańca w wysokości 800 USD. Na wschodnim skraju tegoż świata leży Katar ? podobnie pustynna i niegościnna ojczyzna miliona ludzi. Ci ludzie wywodzą się z ubogich plemion nomadów, przez stulecia żyjących w biedzie i zmagających się z nieżyczliwą przyrodą. Ale dziś przeciętny dochód na mieszkańca Kataru jest niemal stukrotnie wyższy niż w Mauretanii i wynosi ponad 75 tys. USD. Jedynym ważnym powodem, dla którego tak jest, są zalegające pod katarską pustynią złoża 25 bln m? gazu ziemnego.
W przygotowanym przez ?Wprost" rankingu najbardziej zależnych od surowców gospodarek świata w czołówce znalazły się m.in. Rosja, Iran, Irak, Wenezuela, Nigeria. Jedynymi przedstawicielami bogatego Zachodu są w tym zestawieniu właściwie Stany Zjednoczone i Kanada. Brakuje tych gospodarek, które kształtują oblicze współczesnego świata, a więc Japonii, Wielkiej Brytanii, Włoch. Bo nadal mimo wzrostu cen ropy i gazu to nie tylko surowce decydują o rzeczywistym bogactwie.
Potęga surowcowaPosiadanie dużych zasobów surowców daje bogactwo i wpływy. Wydający krocie szejkowie są wymarzonymi klientami drogich hoteli i domów jubilerskich. Inwestorzy z krajów wymieniających podziemne zasoby na aktywa finansowe są najmilej widzianymi gośćmi banków i koncernów. A rządy krajów surowcowych krezusów wiedzą, że w ślad za pieniędzmi idzie potęga.
Wielkim zasobom cennych surowców od stuleci towarzyszy potęga polityczna. Ateny zawdzięczały awans w starożytnej Helladzie nie tylko polityce Temistoklesa i odwadze marynarzy spod Salaminy, ale również ? a może przede wszystkim ? wielkim kopalniom srebra w Laurionie. To dzięki nim sfinansowano budowę floty, która pokonała Persów. W XVI wieku, po odkryciu zasobów szlachetnych kruszców w skolonizowanym Meksyku i Peru, Hiszpania stała się największym mocarstwem Europy. Boom na cukier, kawę i kauczuk uczynił w połowie XIX wieku bogacza z Brazylii. Najbardziej spektakularny przykład surowcowego bogactwa wiąże się z karierą ropy naftowej. Smrodliwa substancja, przez wieki uważana za bezużyteczną, 150 lat temu została wprowadzona do obiegu gospodarczego przez naszego rodaka Ignacego Łukasiewicza. W latach 20. jej największe światowe pokłady odkryto w regionie Zatoki Perskiej. Trzeba było jednak wydarzeń lat 70. (dwóch szoków naftowych, dzięki którym zorganizowane w monopolistycznym kartelu OPEC kraje produkujące ropę wymusiły dziesięciokrotny wzrost jej cen między rokiem 1973 a 1979), aby z posiadaczy zasobów ropy i gazu uczynić bogaczy domagających się silnej pozycji na mapie politycznych potęg świata. Podobnie jak trzeba było dziesięciokrotnego wzrostu cen w ciągu minionego dziesięciolecia, aby dać putinowskiej Rosji szansę wykorzystania surowcowego bogactwa dla odzyskania roli światowego mocarstwa.
Nie tylko ropaKogo należałoby postawić na czele listy surowcowych krezusów, a więc krajów, których zasoby czynią z nich polityczne potęgi, często nie na miarę rzeczywistych sił i gospodarczych osiągnięć narodu? Zależy to od sposobu pomiaru. Grzechem jest uleganie krótkotrwałym rynkowym trendom, każącym patrzeć głównie na zasoby tego surowca, na który panuje właśnie hossa. Trzydzieści lat temu podstaw politycznej potęgi upatrywano wyłącznie w złożach ropy naftowej. Dziś - obserwując grę prowadzoną przez Rosję - wolimy patrzeć raczej na złoża gazu ziemnego. Ale między różnymi źródłami energii istnieje spora możliwość substytucji, wykorzystywana tylko wtedy, gdy skłaniają do niej relacje cen. A to oznacza, że nie wolno zapominać i o trzecim z podstawowych surowców energetycznych świata ? węglu.
Energia to jednak nie wszystko. Jest wiele surowców, których produkcja i zużycie są znacznie skromniejsze, ale których strategiczne znaczenie może być nie mniejsze niż ropy czy gazu. Kto ma więc ich duże zasoby ? na przykład rud rzadkich metali ? może dyktować warunki gry w stopniu podobnym jak producenci surowców energetycznych. A surowce rolne? Dziś, po długim okresie nadwyżki światowej podaży produkcji rolnej nad popytem, zapomnieliśmy o tym, jak potężną bronią w walce politycznej mogą być nadwyżki zboża.
Są wreszcie zasoby, które rzadko kojarzą nam się z rynkiem, a jeszcze rzadziej z monopolem. Przykładem niech będą odnawialne zasoby wody, które w niektórych regionach już stały się narzędziem politycznej walki. Czy mogą się one stać zasobem decydującym o potędze w skali całego globu? Dziś jeszcze nie wiadomo, ale nie da się tego wykluczyć.
Liga krezusówW naszym pomiarze posiadanych przez poszczególne kraje zasobów surowcowych uwzględniliśmy cztery ich rodzaje: surowce energetyczne, pozostałe surowce, surowce rolne i odnawialne zasoby wody. Pomiaru dokonano dla ponad 160 krajów, ustalając listy surowcowych krezusów w każdym z tych obszarów, a następnie wyznaczając wskaźnik łączny, uzyskany przez przypisanie wszystkim obszarom określonych wag. Właśnie ten dobór wag jest zmienny i zależy od bieżących ocen gospodarczych i politycznych. Dziś pod wpływem permanentnej kryzysowej sytuacji na rynku ropy i gazu przypisujemy bardzo wysoką wagę surowcom energetycznym (w pomiarze użyliśmy wagę 60 proc.), a stosunkowo niewielką zasobom wody czy nadwyżkom żywności (wagi po 10 proc.). Nietrudno jednak wyobrazić sobie sytuację, w której za 20 lat innego rodzaju kryzys spowoduje, że waga przypisana zasobom wody lub nadwyżkom żywności gwałtownie wzrośnie.
W budzącej najwięcej emocji dziedzinie energii największe zasoby ma Rosja ? głównie dzięki pokładom gazu ziemnego (około 28 proc. udokumentowanych światowych zasobów). Kolejne miejsce zajmują Arabia Saudyjska i Iran (łącznie kraje Zatoki Perskiej dysponują ponad 40 proc. globalnych zasobów surowców energetycznych ? nic dziwnego, że chroniczna niestabilność tego regionu przekłada się na brak poczucia bezpieczeństwa energetycznego całego świata). USA i Kanada dysponują łącznie równie wielkimi złożami surowców energetycznych jak Rosja. Dzięki zasobom węgla Polska zajmuje na tej liście niezłe 26. miejsce.
W wypadku surowców nieenergetycznych pierwsze miejsca na liście zajmują kraje zachodnie lub ściśle powiązane z Zachodem. Rosja znajduje się tu dopiero na 6., a Chiny na 8. miejscu. Jeszcze wyraźniejszą przewagą dysponuje Zachód w odniesieniu do nadwyżek żywności: USA, Francja, Australia i Kanada produkują około 70 proc. zbóż i roślin paszowych sprzedawanych na światowym rynku. Jeśli natomiast kiedykolwiek w przyszłości większą rolę w ogólnych zasobach surowców zacznie odgrywać woda, wzrośnie przede wszystkim znaczenie Brazylii.
Jeśli odpowiednio zważyć wszystkie te liczby, można ustalić listę światowych krezusów ? państw, których łączne zasoby surowcowe pozwalają na odgrywanie ogromnej roli w światowej gospodarce, a przy odpowiednim wykorzystaniu tego atutu w relacjach z innymi krajami ? również w światowej polityce. Na pierwszym miejscu takiej listy znajduje się Rosja. Kraj ten mogą dotykać od czasu do czasu okresy politycznej ?smuty", a jego rozwój gospodarczy nie musi odpowiadać potencjałowi. Ale ktoś, kto dysponuje 11 proc. światowych zasobów surowcowych, prędzej czy później musi się podnieść z kolan i odzyskać właściwą pozycję polityczną. Rosja jest więc i będzie światowym mocarstwem, choć za odbudową jej znaczenia w głównym stopniu stoją zasoby ropy i gazu, a nie wiodąca rola w zakresie rozwoju ekonomicznego i społecznego.
Drugie są Stany Zjednoczone, wzmacniane przez ściśle z nimi zintegrowaną (gospodarczo i politycznie) trzecią w rankingu Kanadę. Ogromne zasoby surowcowe nie są jednak głównym źródłem siły Ameryki, ale raczej jej uzupełnieniem. Stanowią też swoistą polisę ubezpieczeniową na trudne czasy ? gdyby zaszła potrzeba, USA są w stanie zapewnić sobie surowcową samowystarczalność i obronić się przed szantażem (choć w dziedzinie energii wymagałoby to zaciśnięcia pasa).
Dwa kolejne surowcowe mocarstwa to Arabia Saudyjska i Iran. Z punktu widzenia bezpieczeństwa globalnych rynków surowcowych nie jest to najlepsza informacja. Podobnie jak nie jest najlepszą informacją to, że zasoby surowcowe Chin i Indii, choć pozwalają zaliczyć oba te kraje do pierwszej dziesiątki, są stosunkowo małe w porównaniu ze skalą ich gospodarek. Bo oznacza to, że ich szybki rozwój będzie się wiązać z coraz większym zapotrzebowaniem na import surowców, pchającym ich ceny w górę i destabilizującym światowe rynki.
Bogacze i żebracyZasobom surowcowym warto się przyjrzeć również z punktu widzenia ich wpływu na zamożność mieszkańców kraju, a więc dzieląc je przez liczbę mieszkańców. Przy takim porównaniu pierwsze miejsca zajmą bezdyskusyjnie kraje Zatoki Perskiej, na czele z najobficiej zaopatrzonym przez Allaha w złoża gazu i ropy Katarem (zasoby surowcowe przypadające na mieszkańca Kataru są 260 razy większe niż przeciętne zasoby przypadające na mieszkańca kuli ziemskiej). W świecie zachodnim Bóg najhojniej obdarował surowcami Islandczyków, Kanadyjczyków, Norwegów i Australijczyków. I pomyśleć, że 200 lat temu Brytyjczycy musieli wywozić osadników do Australii siłą, wysyłając tam kryminalistów.
W Polsce nie mamy powodów ani do zbytniej radości, ani do nadmiernego narzekania ? nasze zasoby surowcowe w przeliczeniu na liczbę mieszkańców lokują nas w pobliżu średniej światowej. Ale są regiony ? niektóre kraje Czarnej Afryki, Ameryki Środkowej, a w Europie Macedonia ? gdzie przypadające na mieszkańca zasoby to tylko 3-5 proc. średniej światowej.
Czy dobrze jest mieć wielkie zasoby surowcowe? Zazwyczaj zapewniają one wysoki poziom życia i znaczącą rolę polityczną. ?Zazwyczaj" to jednak nie to samo co ?zawsze". Irak należy do najhojniej obdarzonych zasobami krajów świata (siedmiokrotnie większe zasoby na mieszkańca od średniej światowej). Podobnie wysoko na liście lokuje się Kongo ? jeden z najdobitniejszych na świecie przykładów długofalowej ekonomicznej katastrofy. Wielkie zasoby surowców potrafią bywać i przekleństwem, nieraz ściągając na kraj nieszczęścia (takie jak brytyjski najazd sprzed wieku na zbyt bogato wyposażoną w złoto i diamenty Afrykę Południową). Posiadanie takich zasobów nie przekłada się też zazwyczaj na długookresowy rozwój gospodarczy ? kraj uzależniony od eksportu surowców zbyt łatwo się rozleniwia i nie rozwija bardziej trwałych form aktywności ekonomicznej,
a okresy świetności wynikające z surowcowego boomu przeplatają się często z okresami ostrych kryzysów, do których dochodzi w czasie spadku cen (przykładem może być kryzys w Rosji sprzed 10 lat).
Dla tych, którzy nie posiadają wielkich zasobów surowców, pociechą niech będą przykłady Japonii i Izraela ? krajów, których zasoby w przeliczeniu na mieszkańca stanowią około jednej trzeciej średniej światowej, a sukces gospodarczy osiągnęły cierpliwością, pracowitością i pomysłowością obywateli.
Wskaźnik zasobów surowcowych Wskaźnik wyliczony został dla 160 krajów jako średnia ważona: udokumentowanych zasobów surowców energetycznych (zasoby ropy, gazu ziemnego i węgla, stan na rok 2006, wycena według cen w roku 2007) - waga 60%; udziału krajów w światowym eksporcie produktów górnictwa z wyłączeniem paliw (dane za rok 2006) ? waga 20%; udziału krajów w światowym eksporcie netto zbóż i roślin paszowych (dane za rok 2006) ? waga 10%; udziału krajów w światowych odnawialnych zasobach wody (przeciętne dane za lata 1960-2007) ? waga 10%. Źródła danych: CIA World Factbook 2007, World Research Institute, ONZ, WTO.
|
Udział w światowych zasobach surowców, według obszarów (świat=100) | | |
Energia | | Inne surowce | | Żywność | | Woda | |
Lp. | | % | Lp. | | % | Lp. | | % | Lp | | % |
1 | Rosja | 14 | 1 | USA | 7 | 1 | USA | 34 | 1 | Brazylia | 16 |
2 | Arabia Saud. | 11 | 2 | Chile | 7 | 2 | Francja | 13 | 2 | Rosja | 9 |
3 | Iran | 10 | 3 | Niemcy | 7 | 3 | Australia | 12 | 3 | Kanada | 6 |
4 | USA | 7 | 4 | Australia | 7 | 4 | Kanada | 10 | 4 | Indonezja | 5 |
5 | Kanada | 7 | 5 | Kanada | 6 | 5 | Argentyna | 8 | 5 | Chiny | 5
Więcej możesz przeczytać w 12/2008 wydaniu tygodnika „Wprost”
-
Na stronie - Wielkanocne orędzie Tuska
16 mar 2008, 22:00 —
Polacy najlepiej wiedzą, że nikt lepiej niż oni sami nie zrobi tego, co rząd im obieca
3
-
Policja śledziła szefów tajnych służb?
16 mar 2008, 22:00 —
CBA
8
-
Skaner
16 mar 2008, 22:00 —
8
-
Prezydent blokuje ambasadorów
16 mar 2008, 22:00 —
Nominacje
9
-
Amerykański rząd piętnuje Polskę
16 mar 2008, 22:00 —
Raport
9
-
Allo Allo Berlin?
16 mar 2008, 22:00 —
Serial
9
-
„Papaya” Dudziak podbija świat
16 mar 2008, 22:00 —
Muzyka
9
-
Dossier
16 mar 2008, 22:00 —
„Moim zdaniem, po prostu się skundlił!"TADEUSZ DROZDA dla „Super Expressu" o Tomaszu Lisie„Wyborcy rozstrzygnęli, kto z nas kłamał, odsyłając Romana Giertycha do kancelarii adwokackiej w Kórniku czy innych...
10
-
PYTANIA NIEPOLITYCZNE - Nie turlam jajek po grobach
16 mar 2008, 22:00 —
Rozmowa z KONSTANTYM MIODOWICZEM, etnografem i posłem PO
10
-
Ludzie
16 mar 2008, 22:00 —
Hannawald mistrzem woka Sven Hannawald został wicemistrzem świata w wyścigach na woku. Podczas nieoficjalnych mistrzostw świata w Niemczech zawodnicy musieli zjechać na tej chińskiej patelni po rynnie toru bobslejowego i wybić się na jak...
11
-
Polskie Madonny
16 mar 2008, 22:00 —
Kariery
11
-
Działo XXI wieku
16 mar 2008, 22:00 —
Wojsko
12
-
Zakaz klonowania zwierząt
16 mar 2008, 22:00 —
Europarlament
12
-
Indeks skazanych
16 mar 2008, 22:00 —
Więzienia
12
-
Polka dyryguje Manchesterem
16 mar 2008, 22:00 —
Muzyka
14
-
Wysocka odejdzie z „Wiadomości”
16 mar 2008, 22:00 —
Media
14
-
Duńczycy jak wycieraczki
16 mar 2008, 22:00 —
Skandynawia
14
-
Sawka czatuje
16 mar 2008, 22:00 —
14
-
Poczta
16 mar 2008, 22:00 —
Dola posłaMieszkanie opisane w artykule Dola posła" (nr 8), położone w Warszawie przy ul. Krochmalnej, nie jest moją własnością. Jego właścicielami są moi rodzice, którzy zakupili je w 1993 r. Od ponad 20 lat jestem natomiast...
16
-
Playback
16 mar 2008, 22:00 —
Minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski i premier Donald Tusk
16
-
Wprost przeciwnie - Kaszanka w armii
16 mar 2008, 22:00 —
Polacy już nie potrzebują Ameryki, bo obronią nas Luksemburg, Belgia i Hiszpania, a zwłaszcza Niemcy
18
-
Fotoplastykon
16 mar 2008, 22:00 —
.
19
-
Z życia koalicji
16 mar 2008, 22:00 —
Wiadomo już, co to jest przełom. Otóż przełom to wewnętrzne przekonanie Donalda Tuska, że doszło do przełomu. Tak premier zdefiniował przełom po rozmowie z prezydentem George’em Bushem. To prawdziwy przełom, że wiemy już, co to...
20
-
Z życia opozycji
16 mar 2008, 22:00 —
Aleksander Kwaśniewski oznajmił, że nie wierzy w Lewicę i Demokratów. Oznajmił to w miarę płynnie, nie bełkocząc specjalnie. Trzeba niestety stwierdzić, że z politycznego zmysłu prezia niewiele zostało, bo każdy średnio...
21
-
O co walczą buldogi biznesu
16 mar 2008, 22:00 —
Polityczny parasol ochronny jest potrzebny obecnym władcom mediów do zachowania wpływów
22
-
Zapytaj Wprost - Maria Kaczyńska - Jestem za in vitro
16 mar 2008, 22:00 —
Na 20 pytań czytelników internetowego wydania „Wprost” odpowiada MARIA KACZYŃSKA, pierwsza dama RP.
26
-
Mity prezydenckie
16 mar 2008, 22:00 —
Dlaczego Rafał Dutkiewicz nie zastąpi Lecha Kaczyńskiego
30
-
Kret w rządzie
16 mar 2008, 22:00 —
Przez kilka lat w kancelarii premiera mógł działać niemiecki szpieg
32
-
Postać tygodnia - Elżbieta Radziszewska
16 mar 2008, 22:00 —
Radzia konserwatystka
34
-
Rewolucja domowa
16 mar 2008, 22:00 —
Polacy chcą mieszkać na wsi i na przedmieściach wielkich miast
36
-
Rzeczpospolita nieufnych
16 mar 2008, 22:00 —
Polska raczej zmierza w kierunku Grecji, niż wymarzonej Irlandii
42
-
Trójka bez sternika
16 mar 2008, 22:00 —
44
-
Burzenie kominów
16 mar 2008, 22:00 —
Kto pójdzie do roboty "na komin", gdy na rynku może zarobić więcej
44
-
Unia francuska
16 mar 2008, 22:00 —
Paryż narzucił unii marginalizację polityki wschodniej
44
-
Kaczyński w rozkroku
16 mar 2008, 22:00 —
Panu Bogu świeczkę, a diabłu ogarek – w ten sposób PiS traktuje sprawę ratyfikacji traktatu lizbońskiego. W partii są zarówno osoby, które choć chcą silnej Polski, to są zdecydowanie proeuropejskie, jak i politycy sceptycznie...
44
-
Ryba po polsku - Ubaw telewizyjny
16 mar 2008, 22:00 —
Świat rozrywki i zabawy przeniósł się do polityki
45
-
Giełda
16 mar 2008, 22:00 —
46
-
Allegro na Allegro
16 mar 2008, 22:00 —
Allegro, za którego pośrednictwem sprzedaje się miliony przedmiotów, też zostało sprzedane. Za prawie 5,5 mld złotych! To rekordowa transakcja w polskim Internecie. 250 przedmiotów po blisko 50 zł musiałby sprzedać każdy z 7,5 mln...
46
-
Rosyjski „raj"
16 mar 2008, 22:00 —
Podatek VAT w Rosji powinien zostać obniżony do 10 proc. w ciągu kilku lat – powiedział Borys Gryzłow, lider proprezydenckiej partii Jedna Rosja. Według Gryzłowa, podatek powinien być liniowy. Obniżenie stawki, zdaniem polityka, w...
46
-
Al super Gore
16 mar 2008, 22:00 —
Al Gore odebrał w Warszawie Super Wektor, nagrodę Konfederacji Pracodawców Polskich. Czym były wiceprezydent USA i ubiegłoroczny laureat pokojowego Nobla zasłużył sobie na uznanie KPP? Obudzeniem uśpionego przez lata, jak mówi Gore,...
46
-
Okienka dla analfabetów
16 mar 2008, 22:00 —
Windows dla analfabetów chcą stworzyć specjaliści indyjskiego oddziału Microsoftu. Powód? Połowa dorosłych mieszkańców tego kraju nie potrafi czytać ani pisać. W obsłudze komputera ma im pomóc interfejs oparty jedynie na...
46
-
Panowie na roli
16 mar 2008, 22:00 —
Ponadtrzynastoprocentowy wzrost dochodów polskich rolników w 2007 r. to prawie trzy razy więcej niż średnia w Unii Europejskiej. W porównaniu z rokiem 2000 nasi rolnicy zarabiają ponad dwa razy więcej. Największy wzrost dochodów –...
46
-
Karta biorąca
16 mar 2008, 22:00 —
Ile kosztuje korzystanie z karty kredytowej? Eksperci Expandera porównali koszty obsługi kart Visa Silver w Banku Pekao, Polbanku i Banku Zachodnim WBK przy dokonywaniu typowych operacji w sumie na kwotę 8,5 tys. zł (zakupów, wypłat w...
46
-
Polska bomba inflacyjna
16 mar 2008, 22:00 —
Ceny rosną u nas najszybciej w Europie
48
-
Wehikuł Nowickiego
16 mar 2008, 22:00 —
Jak minister środowiska został milionerem
54
-
Narkomani gospodarki
16 mar 2008, 22:00 —
Ranking "Wprost": najbardziej uzależnione od surowców kraje świata
58
-
Dyskretny urok milionerów
16 mar 2008, 22:00 —
Za korupcję odpowiadają politycy, a nie biznesmeni ? uważają Polacy
62
-
Bogaty jak chrześcijanin
16 mar 2008, 22:00 —
Mędrcy Kościoła katolickiego stworzyli podstawy nowoczesnej ekonomii długo przed Adamem Smithem
66
-
2x2=4 - Kto uszkodził zegarek?
16 mar 2008, 22:00 —
Przewaga systemowa i funkcjonalna USA w stosunku do reszty świata gwałtownie zmalała
71
-
Know - How
16 mar 2008, 22:00 —
72
-
Śmierć kata
16 mar 2008, 22:00 —
KOMENTARZŚmierć kataZbigniew Wojtasiński, Szef działu Nauka i ZdrowieOchrona klimatu coraz silniej wpływa na nasze życie. Nie chodzi już tylko o to, by jeździć oszczędnymi samochodami. Aby zmniejszyć efekt cieplarniany, lord Adair...
72
-
Placebo alkoholu
16 mar 2008, 22:00 —
Nie trzeba pić alkoholu, by się dobrze bawić w towarzystwie. Wystarczy mieć przekonanie, że się go pije. Udowodnili to uczeni z University of Washington. Podczas badań niektórym osobom serwowali wódkę z tonikiem, a innym jedynie tonik z...
72
-
Alfa spod ciemnej gwiazdy
16 mar 2008, 22:00 —
Prawie 75 proc. dyrektorów naczelnych firm to tzw. mężczyźni typu Alfa. Są to osoby o cechach przywódczych, obdarzone charyzmą, zdolne wywierać wpływ na otoczenie nawet wtedy, gdy nie zajmują wysokich stanowisk i nie rzucają się...
72
-
Siedem nowych grzechów
16 mar 2008, 22:00 —
Listę nowych grzechów ogłosił biskup Gianfranco Girotti, regens Penitencjarii Apostolskiej w Watykanie. W wywiadzie dla „L’Osservatore Romano" napiętnował zło, które „coraz częściej jest czynione nie tylko wobec...
72
-
Mózg polityczny
16 mar 2008, 22:00 —
Konserwatyści są z Marsa, a lewicowcy z Wenus
74
-
Bajka o Ziemi Obiecanej
16 mar 2008, 22:00 —
Rozmowa z Israelem Finkelsteinem, archeologiem, autorem książki „The Bible Unearthed” – Biblia bez tajemnic
78
-
Niebiańska róża
16 mar 2008, 22:00 —
Kwiaty będą miały barwę dostosowaną do koloru oczu, ubrania, a nawet mebli
82
-
Potop z bieguna
16 mar 2008, 22:00 —
Czwarta część Antarktydy może spłynąć do morza
84
-
Obozy Sikorskiego
16 mar 2008, 22:00 —
Naczelny wódz i premier okazał się małostkowy, pamiętliwy i nienawistny wobec wszystkiego, co wiązało się z formacją piłsudczyków
86
-
Górna półka - Tryptyk ze zdrajcą (w tle)
16 mar 2008, 22:00 —
Polscy pisarze nie interesują się naszą historią i nie sięgają poza opłotki własnych, zwykle PRL-owskich, biografii. Jeśli już wykraczają poza tę tematykę, to tylko po, by bujać w obłokach przyszłości. Kontynuatorów wspaniałej...
90
-
Mali wielcy
16 mar 2008, 22:00 —
Dmitrij Miedwiediew ma małe szanse wyjść z cienia Władimira Putina również z powodu wzrostu. Jak podał portal www.shortsupport.org, mierzy on 162 cm, czyli 8 cm mniej niż Putin. Niewysocy włodarze Kremla to już chyba reguła...
92
-
Dowód miłości
16 mar 2008, 22:00 —
To był prawdopodobnie najdłuższy podkop w historii więziennictwa – chilijska policja odnalazła 85-metrowy tunel, którym więźniowie z zakładu karnego nieopodal stołecznego Santiago zamierzali się wydostać na wolność....
92
-
Bez granic
16 mar 2008, 22:00 —
94
-
Cytat tygodnia
16 mar 2008, 22:00 —
„Ojcze Święty, jeśli potrzebujesz pomocy speca od finansów, od czerwca jestem do dyspozycji Waszej Świątobliwości "Minister finansów Badenii-Wirtembergii Gerhard Stratthaus w czasie audiencji u Benedykta XVI, zapowiadając swoje...
94
-
Biznesmeni w mundurach
16 mar 2008, 22:00 —
Rosyjska armia postanowiła sama podreperować swój budżet. W tym celu zamierza pozbyć się części majątku, sprzedając m.in. niektóre rezydencje, grunty, a nawet całe miasta, dotychczas służące jako garnizony. Według dziennika...
94
-
Polska partia amerykańska
16 mar 2008, 22:00 —
W kampanii wyborczej w USA nikt nie zabiega o głosy Polonii
96
-
Praski anty-Tusk
16 mar 2008, 22:00 —
Premier Mirek Topolánek ma wciąż pod górkę, ale Czechy zaczynają mieć z górki
100
-
Rosyjski wojownik
16 mar 2008, 22:00 —
Rosja pod rządami Miedwiediewa będzie miała dość siły, by stwarzać stałe napięcie i utrudniać życie Zachodowi
104
-
Koniec świata w Gazie
16 mar 2008, 22:00 —
Palestyńczycy, wzorem Kosowa, grożą jednostronnym utworzeniem własnego państwa
108
-
Porwanie Europy - Trzy konie unii
16 mar 2008, 22:00 —
Sarkozy obecnie kokietuje Londyn, bo Niemców już pozbawił złudzeń o potędze
110
-
Pasaż
16 mar 2008, 22:00 —
112
-
Sprawiedliwe kosmetyki
16 mar 2008, 22:00 —
Choć hasła „naturalne" i „ekologiczne" zawsze zwiększały sprzedaż, dziś są jeszcze ważniejsze. Kosmetyki naturalne robią furorę, a ich producenci prześcigają się w uzyskiwaniu certyfikatów potwierdzających...
112
-
Makijaż klifowy
16 mar 2008, 22:00 —
Niemiecka marka Dr. Hauschka, jak na producenta kosmetyków naturalnych przystało, szczyci się certyfikatami. Przede wszystkim świadectwem „kontrolowany kosmetyk naturalny" niemieckiej organizacji BDIH. Nowa kolekcja makijażu Dr....
112
-
Ekoafrodyzjak
16 mar 2008, 22:00 —
Natessance to marka, która szczególnie dba o naturalność i ekologiczność swoich kosmetyków. Producent wystrzega się składników pochodzenia zwierzęcego, petrochemicznego, parabenów, substancji modyfikowanych genetycznie, silikonu,...
112
-
Dieta kosmetyczna
16 mar 2008, 22:00 —
Magdalena Beyer, autorka bajki dla dzieci „Szczurek Du", stworzyła nową markę kosmetyczną. Preparaty Fridge by yDe kupuje z lodówki i mają termin ważności 2,5 miesiąca, bo nie zawierają konserwantów ani alkoholu. Panie,...
112
-
Grejpfrut na pomarańcze
16 mar 2008, 22:00 —
Francuska marka Nuxe słynie ze stosowania wyciągów z rzadko spotykanych, egzotycznych roślin. W 2007 r. Nuxe zajął na rynku francuskim pierwsze miejsce w kategorii kosmetyków wyszczuplających, m.in. dzięki kremowi-żelowi Tonific Minceur....
112
-
Mineralna miłość
16 mar 2008, 22:00 —
Kosmetyki mineralne robią ostatnio zawrotną karierę. Fanką mineralnego makijażu jest aktorka Cameron Diaz, która przekonuje, że kosmetyki składające się wyłącznie z minerałów są zbawienne dla cery. Modzie na minerały uległa też...
112
-
Laser
16 mar 2008, 22:00 —
116
-
Wydarzenie tygodnia: Rihanna na Torwarze
16 mar 2008, 22:00 —
Kto19 marca na warszawskim Torwarze po raz drugi w Polsce wystąpi Rihanna, jedna z najgorętszych gwiazd pop ostatnich kilku lat. Ma zaledwie 20 lat, ale na koncie trzy bestsellerowe albumy i aż dwanaście światowych przebojów, w tym piosenkę...
116
-
Trójka na piątkę – Bestsellery dla dzieci
16 mar 2008, 22:00 —
„Alicja w obrazkach" Gianni Rodari, Anna Laura Cantone, EgmontPrzepiękne ilustracje to największy atut tej książeczki. Tytułowa Alicja ma niewiele wspólnego z bohaterką z krainy czarów. Za to panuje tu fabularne pomieszanie z...
116
-
Termometr kulturalny
16 mar 2008, 22:00 —
Ani ziębi, ani grzeje
116
-
Porażka Czesi
16 mar 2008, 22:00 —
Mróz
116
-
Gdyby Hitler został artystą
16 mar 2008, 22:00 —
Wrze
116
-
Kuchnia zwariowana
16 mar 2008, 22:00 —
Najbardziej "odjechane" restauracje w Polsce
118
-
Spin doktor rocka
16 mar 2008, 22:00 —
Anton Corbijn, ojciec wizerunku U2 i Depeche Mode, to największy kreator muzycznej mitologii
122
-
Operetka popkultury
16 mar 2008, 22:00 —
„Upiór w operze” w Teatrze Roma dorównuje oryginalnej londyńskiej wersji z 1986 r.
124
-
Wencel gordyjski - Ziemia odjechana
16 mar 2008, 22:00 —
Wygląda na to, że Mojżesz był samozwańczym guru, który stworzył pierwszą hippisowską komunę
126
-
Ueorgan Ludu
16 mar 2008, 22:00 —
Rząd odrzuca pomówienia, że jeszcze nie obudził się z zimowego snu * Święta i wiosnę mamy znacznie wcześniej niż w analogicznym okresie ub. roku * Rząd nie jest wydmuszką * Niezawodna Isis - F 16 nie mają startu * Polska mistrzem Euro 2008.
128
-
Skibą w mur - Spotkanie z potworem
16 mar 2008, 22:00 —
Księciem, który znalazł pantofelek profesora Kopciuszka, okazał się mroczny redemptorysta z Torunia
130
|
Komentarze