Nowicka i Luter

Dodano:   /  Zmieniono: 

Wanda Nowicka w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej” (8 maja) powiedziała, że jeśli ktoś chce zachować czystość moralną, to powinien dać sobie spokój z polityką, bo ta „nie jest zabawą dla grzecznych dziewczynek”. Nie wiem, czy autorka chciała przez to powiedzieć, że tylko grzeczne dziewczynki są czyste moralnie i że w związku z tym jedynie te niegrzeczne mogą zajmować się polityką (na podobnej tezie oparta jest książka Ute Ehrhardt „Grzeczne dziewczynki idą do nieba, niegrzeczne idą tam, gdzie chcą”). Czy też – ogólniej – chciała powiedzieć to, co Machiavelli, że polityka stanowi dziedzinę brudną, czyli niemoralną, i kto tego nie zaakceptuje, ten nigdy nie będzie skutecznym politykiem. Polityk to nie tylko ktoś, kto wie, że musi połknąć wiele obrzydliwych żab, lecz także ktoś, kto ma przyzwolenie na łamanie zasad moralnych.

Świadomość „niemoralności” polityki mieli niemal wszyscy jej wielcy teoretycy. Od Platona przez Machiavellego i Hobbesa po Webera. Ale też każdy z nich stawiał jakieś granice politycznej destrukcji moralności. Granice te są cienkie, czasem ledwie dostrzegalne – ale są! Platon twierdził, że państwo powinno być odwzorowaniem wieczystego porządku tak wartościowego, że nawet kłamstwem i siłą można do niego przymuszać obywateli. Machiavelli miał wiedzę o ludzkich potrzebach i namiętnościach (o skłonności do egoizmu, tchórzostwa, wygodnictwa, obojętności itd.) i dowodził, że polityk, o ile chce być skuteczny, musi swoją działalność opierać raczej na tej wiedzy niż na zasadach chrześcijańskich i abstrakcyjnych ideałach. Hobbes uważał, że istotą państwa jest bezpieczeństwo obywateli, a ponieważ ci z natury są egoistyczni i agresywni (człowiek człowiekowi wilkiem), tedy polityk może korzystać z wszelkich metod (kłamstwa, manipulacji, siły i przemocy), by swój cel zrealizować. Wszelako uzasadnieniem tych niecnych działań było zawsze nadrzędne dobro wspólnoty, a nie interes własny lub partyjny. I nie sama władza. Dobro wspólnoty stanowiło rację i granice moralnej samowoli. Weber powiedział coś jeszcze: polityk nie musi być wierny powszechnie akceptowalnym normom, nie musi respektować rygorystycznej „etyki przekonań”, ale jego wolność musi zawierać jakieś „no pasarán!” (słowa te wypowiedziała polityczka Dolores Ibárruri, broniąc republiki w czasie hiszpańskiej wojny domowej). Podobnie zachował się Luter, gdy na procesie w Wormacji był nakłaniany, pod groźbą tortur i ekskomuniki, do zmiany swoich przekonań. Luter powiedział wtedy: „Stoję przy tym, bo inaczej nie mogę. Amen”. Są bowiem jakieś granice politycznej elastyczności i niemoralności. Każdy polityk musi mieć jakieś przekonania, przy których stać musi, bo inaczej cała jego działalność traci sens. Musi być jakiś cel, który sankcjonuje niemoralne środki, nieprzyzwoite zachowania.

Nie może być nim jednak tylko utrzymanie władzy. Nie może nim też być ślepa lojalność wobec przywódcy; posłowie to nie robocopy, powinni mieć swoje zdanie, swoje sumienie, swoją autonomię. Mogą być zmienni, elastyczni, cwani, cyniczni (nie da się od tego uciec w polityce), mogą być nawet niewykształceni i głupi (czego kolorowy przegląd mamy w czasie obecnej kampanii), ale bez pewnych zasad, którychprzekroczyć nie powinni, przestają być politykami. I nic im nie pomoże, gdy wykrzyczą nam, że to my nie znamy się na polityce!

Co do Wandy Nowickiej nie mam żadnej wątpliwości, że ma swoje „no pasarán!”. Przez 30 lat walczyła o prawa kobiet i zapewne będzie to robiła do końca życia. Grzecznie lub niegrzecznie. Po to jest w polityce. Zapewne jest w niej jeszcze sporo takich osób. Trzeba je wyłuskiwać. Troszczyć się o nie, głosować na nie, niezależnie od przynależności partyjnej. I pamiętać, że niekiedy sprawdzianem polityka jest nie działanie, ale moralny opór. Polityczne: „Stoję przy tym, bo inaczej nie mogę. Amen”. ■

Więcej możesz przeczytać w 20/2014 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 20/2014 (1628)

  • Skaner11 maj 2014, 20:00GRAND PRESS PHOTO Zwycięskie zdjęcie naszego fotoreportera Maksymilian Rigamonti ponownie został laureatem najbardziej prestiżowej nagrody dla fotoreportera w Polsce, Grand Press Photo. W kategorii portret sesyjny jury uhonorowało dwie jego prace:...6
  • Nowicka i Luter11 maj 2014, 20:00Wanda Nowicka w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej” (8 maja) powiedziała, że jeśli ktoś chce zachować czystość moralną, to powinien dać sobie spokój z polityką, bo ta „nie jest zabawą dla grzecznych dziewczynek”. Nie wiem, czy...12
  • Pizza i euro11 maj 2014, 20:00Przy znikomej frekwencji toczyła się w zeszłym tygodniu debata nad informacją ministra Radosława Sikorskiego na temat polskiej polityki zagranicznej. Pustki w ławach poselskich potwierdzają, że liczebność Sejmu można zmniejszyć przynajmniej o...12
  • Falandysze jednej parafki11 maj 2014, 20:00Rozumiem ból prezesa UKE, ale są sytuacje, kiedy kończą się możliwości interpretacji przepisów – mówiła sędzia Maria Jagielska z NSA, ogłaszając wyrok nakazujący przeprowadzenie ponownego przetargu na częstotliwości LTE, który w 2007 r....13
  • Znachor z bożej łaski11 maj 2014, 20:00Nowosądecki znachor MAREK H. leczy, bo jest namaszczony przez Boga. Skutki jego działalności są jednak tragiczne.14
  • Jarosław ostry/ Jarosław łagodny11 maj 2014, 20:00PiS znowu sięga po chwyty z ostatniej kampanii prezydenckiej. Ujawniamy tajne wytyczne, które do dziś pomagają sztabowcom kreować wizerunek prezesa.18
  • Kto chroni Radosława Sikorskiego11 maj 2014, 20:00Jeden z szefów ochrony ministra spraw zagranicznych utrzymywał niejasne kontakty z francuskim handlarzem bronią, z którym wspólnie podróżował do Gambii. – Powinien być usunięty ze służby – twierdzą eksperci.24
  • Wreszcie wolne11 maj 2014, 20:00W Polsce ciągle widziałyśmy nieprzyjazne spojrzenia, jakby pytały: „która z nich puściła się z Murzynem?” – opowiadają Anna Dobiecka i Lidia Barc, mamy Leosia.27
  • Raport z dzikiego kraju11 maj 2014, 20:00Historia polskiego show-biznesu po 1989 r. to nieodkryty teren. Musiałam to opisać – mówi KAROLINA KORWIN PIOTROWSKA, autorka książki „Ćwiartka raz”.30
  • Na panienki jeździło się jak do siłowni11 maj 2014, 20:00Jeden z szefów Pruszkowa był wyjątkowym sadystą. Gwałcił, lubił się znęcać. W bestialski sposób; czasami po seksie kobieta miała fizyczne okaleczenia – opowiada o kobietach mafii Jarosław Sokołowski ps. Masa, skruszony gangster mafii...36
  • Antykomunie11 maj 2014, 20:00Zamiast pierwszej komunii rodzice coraz częściej fundują dzieciom alternatywne imprezy, zagraniczne wyjazdy lub świeckie rytuały.42
  • Seniorom nie strzyka11 maj 2014, 20:00Polscy seniorzy chcą być aktywni, rozwijać się i wpływać na otaczającą ich rzeczywistość. Stąd prawdziwy boom na uniwersytety trzeciego wieku.45
  • Kościół nie może kłamać11 maj 2014, 20:00Kiedyś nie było tego, co teraz w Kościele mi przeszkadza, tego teatru, mówienia o polityce, szczucia, opowiadania dyrdymałów – mówi Grzegorz Markowski, wokalista Perfectu. I brat bp. Rafała Markowskiego, który go spowiada.48
  • Pokaż twarz11 maj 2014, 20:00Fotograficzny autoportret przestał być obciachem, ale może stać się nałogiem.52
  • Flower Power11 maj 2014, 20:00Jeśli którykolwiek Polak ma wygrać Tour de France, będzie to Michał Kwiatkowski. To kwestia najwyżej kilku lat – twierdzą kolarscy eksperci.54
  • Na bieganie każdy dzień dobry11 maj 2014, 20:00PKO Bank Polski promuje bieganie i zdrowy styl życia w ramach programu „Biegajmy razem”. Bank sponsoruje również wiele imprez biegowych w kraju.56
  • Piekielny bój w majowym słońcu11 maj 2014, 20:00Pod Monte Cassino musiały sprawnie współpracować wojska ponad 20 różnych narodowości. Na podstawie tamtych doświadczeń tworzono procedury operacyjne NATO – mówi Peter Caddick-Adams, autor monografii „Monte Cassino. Dziesięć armii,...58
  • Sprawiedliwość w poczekalni11 maj 2014, 20:0070-latek oskarżony 18 lat temu o molestowanie uczniów szkoły specjalnej wciąż czeka na wyrok.62
  • Gotowi do boju11 maj 2014, 20:00Ukraińcy szykują się do wojny. Kupują broń, zrzeszają się w oddziałach paramilitarnych i samoobrony. Wiedzą, że jeśli przyjdzie najgorsze, mogą liczyć tylko na siebie.66
  • Niezła dolina11 maj 2014, 20:00Pytanie o przyszłość Doliny Krzemowej jest pytaniem o przyszłość ludzkości. Albo wymyślimy technologie, które poprawią świat, albo utoniemy w gadżetach.69
  • Igrzyska Łukaszenki11 maj 2014, 20:00Rozpoczynające się w Mińsku mistrzostwa świata w hokeju to dla Aleksandra Łukaszenki niepowtarzalna okazja do poprawy wizerunku.72
  • Clarkson na wstecznym11 maj 2014, 20:00Choć przeciąganiem struny zarabia na życie, tym razem przeciągnął ją za bardzo. Jeremy Clarkson pierwszy raz w życiu przeprasza. I dodaje, że się nie zmieni.74
  • Mapa polskich milionerów11 maj 2014, 20:00Ponad 13 tys. Polaków zarabia więcej niż milion złotych rocznie. Sprawdziliśmy, gdzie żyją i jak wydają pieniądze najbogatsi z nas.76
  • Luksus po polsku11 maj 2014, 20:00O polskim nabywcy dóbr luksusowych mówią eksperci KPMG w Polsce: Andrzej Marczak, partner w Dziale Doradztwa Podatkowego w KPMG w Polsce, i Tomasz Wiśniewski, partner w Dziale Doradztwa Finansowego w KPMG w Polsce82
  • Gra o film11 maj 2014, 20:00Polska jest filmowym pirackim zagłębiem Europy, chociaż coraz więcej widzów chce płacić za legalne oglądanie filmów w internecie. Tyle że na razie nikt im tego nie proponuje.84
  • Rewolucja jest nieuchronna11 maj 2014, 20:00Zaproponowaliśmy właścicielom kin i dystrybutorom, by filmy polskie znacznie szybciej trafiały do internetu. Niestety okazało się, że jest na to za wcześnie – mówi Agnieszka Odorowicz, dyrektor generalna Państwowego Instytutu Sztuki Filmowej.86
  • Białko płodności11 maj 2014, 20:00Brytyjscy naukowcy odkryli białko, dzięki któremu plemnik trafia do jajeczka. Przyda się w antykoncepcji i leczeniu niepłodności.88
  • Uwięziona w pałacu11 maj 2014, 20:00Film „Grace. Księżna Monako” kończy się typowym hollywoodzkim happy endem. W życiu Grace Kelly go zabrakło.90
  • Kalejdoskop kulturalny11 maj 2014, 20:00SZTUKA Baśniowe koszmary Skrzaty, magowie, chimery. Te fantastyczne istoty – w zwielokrotnionej liczbie i pod różnymi postaciami – można oglądać na wystawie „Władcy snów. Symbolizm na ziemiach czeskich 1880-1914”...94
  • Bomba tygodnia11 maj 2014, 20:00Jelonek Bambi Mamy nowych państwa Zamachowskich. Monika Richardson wzięła ślub ze Zbigniewem Zamachowskim. Rzecz miała miejsce daleko, w ładnych okolicznościach przyrody, byli sławni goście, m.in. Piotr Polk, Wojciech Malajkat i Kazimierz Kutz....98
  • Droga do bogactwa11 maj 2014, 20:00William Bernstein, znany amerykański doradca inwestycyjny, napisał małą książeczkę o bogaceniu się. Jego darmowy 16-stronicowy e-book mówi o tym, co zrobić, by przechodząc na emeryturę, mieć na koncie milion, nie poświęcając tej sprawie więcej niż...103
  • To, co najważniejsze11 maj 2014, 20:00Raperzy miliarderzy To będzie najdroższe przejęcie w historii Apple, a Dr Dre będzie pierwszym miliarderem w historii hip- -hopu. Apple ogłosił właśnie, że za 3,2 mld dolarów kupuje producenta słynnych słuchawek Beats Electronics założonego przez...104
  • 5 dni11 maj 2014, 20:0012 maja, PONIEDZIAŁEK Ukażą się dane o inflacji konsumenckiej w Czechach, kraju, który przez agencję ratingową Bloomberg został sklasyfikowany na liście dziesięciu najlepszych wschodzących rynków 2014 r. Szacuje się, że inflacja nie przekroczy 0,2...105
  • Trzy szybkie11 maj 2014, 20:00Polacy bez aspiracji 27 miejsce na 36 przebadanych krajów zajęła Polska w najnowszej edycji rankingu Better Life Index przygotowanym przez Organizację Wspólnoty Gospodarczej i Rozwoju. W porównaniu do ubiegłego roku spadliśmy o dwa oczka. Ciasne i...105
  • Kogo boli ,,made in Poland”?11 maj 2014, 20:00Zastraszają naszych producentów, oczerniają ich w mediach, piszą, że to, co polskie, zagraża życiu i zdrowiu. W Unii Europejskiej powiększa się rzesza krajów, które w walce z polskimi przedsiębiorcami nie przebierają w środkach.106
  • Papierowy smok11 maj 2014, 20:00Według niektórych prognoz Chiny już w tym roku zdetronizują USA i staną się pierwszą potęgą gospodarczą świata. Problem w tym, że zależy, jak i kto liczy.109
  • LTEksplozja11 maj 2014, 20:00Wyrok sądu unieważniający przetarg na LTE może kosztować polskich podatników miliardy złotych.111
  • Portfel z Hansa Klossa11 maj 2014, 20:00Kloss, Batman czy Profesor Filutek dają zarobić. Na pierwszej aukcji plansz komiksowych sprzedały się prace za ćwierć miliona złotych.112
  • Biznes i technologie11 maj 2014, 20:00Wejście smoka Chiński gigant wkracza na parkiet Nowego Jorku. Alibaba, odpowiednik Amazona, planuje debiut giełdzie NYSE. Szacuje się, że wartość tej emisji publicznej sięgnie 20 mld dolarów i dotyczyć będzie prawdopodobnie 12 proc. udziałów...116
  • Wkrótce zobaczymy, kto podołał11 maj 2014, 20:00Cały tydzień przebiega tradycyjnie. Zanotowaliśmy lekki, jednosesyjny wzrost, kiedy wojska rosyjskie miały zostać wycofane z granicy ukraińskiej. W przyszłym tygodniu ukażą się wyniki za pierwszy kwartał 2014 r. i będzie to „reality...117
  • Sfrustrowani niewydolni11 maj 2014, 20:00Tylko 13 proc. osób czerpie satysfakcję z pracy. A sfrustrowany pracownik to straty, nawet 29 tys. złotych rocznie.118
  • Dwie książki11 maj 2014, 20:00Niedostępny świat sztuki Sztuka inwestowania w sztukę, Krzysztof Borowski, Wyd. Difin, 2013 Dobre prowadzenie biznesu to najbardziej fascynujący rodzaj sztuki. Zarabianie jest sztuką i praca jest sztuką, a dobry biznes jest najwyższą sztuką...121
  • Kadry11 maj 2014, 20:00Maciej Witucki i Zbigniew Ćwiąkalski mają wzmocnić radę nadzorczą PLL LOT – podał „Puls Biznesu”. Były minister sprawiedliwości i były prezes TP SA znaleźli się wśród sześciu kandydatów zakwalifikowanych w pierwszym etapie naboru...122