Serdeczne (nie)porozumienie

Serdeczne (nie)porozumienie

Dodano:   /  Zmieniono: 
Z Paryża jest dziś bliżej do Niemiec niż do Wielkiej Brytanii
Najlepszym symbolem stosunków brytyjsko-francuskich w stulecie serdecznego porozumienia (Entente Cordiale), który - ku zaskoczeniu reszty świata - Paryż i Londyn zawarły w 1904 r., wydaje się tunel pod kanałem La Manche. Podczas rocznicowych obchodów podróżowała nim do Paryża brytyjska para królewska. Tunel miał zbliżyć oba kraje, a jest przyczyną niesnasek ze względu na gigantyczny deficyt wspólnie zarządzanego przedsięwzięcia. Obie strony wzajemnie się o to obwiniają, tak jak różnią się w sprawie Iraku i integracji europejskiej.
Przejażdżka pociągiem Eurostar na drugi brzeg kanału La Manche nie jest więc dla angielskiej królowej Elżbiety II i jej męża księcia Filipa wyprawą li tylko sentymentalno-celebralną. Podczas licznych lunchów i bankietów brytyjska para monarsza - dobrze mówiąca po francusku - ma dodawać splendoru zacieśnianiu związków między tymi najbardziej globalnie zorientowanymi państwami Europy.

Rostbefy kontra żabojady
Dwaj wypróbowani sojusznicy od dawna nie prawią sobie duserów. Trudną do przełknięcia przystawką był bojkot brytyjskiej wołowiny w czasie epidemii choroby szalonych krów i zaproszenie do Francji Roberta Mugabe, dyktatora Zimbabwe. Daniem głównym stał się pełnokrwisty spór brytyjskich "rostbefów" (jak nazywają Anglików Francuzi) i "żabojadów" o interwencję w Iraku i stosunek do Stanów Zjednoczonych, a także przyszłość UE.
Związek rodziny królewskiej z sojuszem - chwilowo wyglądającym najwyżej na kordialne nieporozumienie, jeśli nie na schizmę świata zachodniego - nie jest bynajmniej czysto formalny, lecz jak najbardziej osobisty. Historia nie tylko Wielkiej Brytanii i Francji, ale i całej Europy mogłaby się potoczyć całkiem inaczej, gdyby swego czasu 19-letniego (!) następcy tronu Anglii nie przyłapano w łóżku z aktorką. Bez tego najprawdopodobniej nie doszłoby do zawarcia w 1904 r. sojuszu Anglii i Francji, a kraje te mogłyby się znaleźć po przeciwnych stronach barykady w obu wojnach światowych. Książę Edward był wychowywany na króla Anglii w pruskim drylu, w izolacji od innych dzieci. W końcu rodzice - królowa Wiktoria i książę małżonek Albert - w których żyłach płynęła niemiecka krew, uznali, że nic z tego nie będzie. Incydent z aktorką był kroplą przepełniającą czarę rodzicielskiej goryczy. W efekcie Edward doczekał się koronacji dopiero w 1901 r., w wieku 59 lat. Odsunięty na boczny tor towarzyski, obdarzony poczuciem humoru książę miał mnóstwo czasu na kultywowanie swoich upodobań i na rozmyślania. Paryż - z obyczajami dalekimi od wiktoriańskich - nie tylko przypadł mu do gustu, ale i gruntownie zmienił jego światopogląd.

Napoleon XX wieku
Kiedy Edward obejmował władzę, wydawało się, że wojna francusko-angielska wisi na włosku. Oba państwa zażarcie rywalizowały o zamorskie kolonie: Egipt, Maroko i Syjam. Francuzi potępiali wojny Anglii przeciwko Burom w południowej Afryce (jak dziś interwencję USA w Iraku!). Brytyjczycy naśmiewali się z afery Dreyfusa, która wstrząsnęła francuską sceną polityczną. W 1903 r., kiedy Edward VII doglądał imperialnych włości, żeglując po Morzu Śródziemnym, dowiedział się, że francuski prezydent Emile Loubet jest z wizytą w Algierii. Władca "imperium, nad którym nie zachodziło słońce", schował do kieszeni królewską dumę i błysnął dyplomatycznym talentem, jakiego nie powstydziliby się Metternich czy Talleyrand. Wysłał okręty, by przywitały prezydenta Francji salwą honorową. W zamian król Anglii uzyskał zaproszenie do Paryża. Resztę zrobili dyplomaci. W Niemczech, przeciwko którym wymierzone było ostrze sojuszu, okrzyknięto Edwarda VII "Napoleonem XX wieku".
Dziś kanał La Manche nadal jest pełen raf i wciąż trzeba nie lada talentu, by je omijać. Podczas - a jakże! - uroczystej kolacji w Paryżu na początku tego roku Jack Straw, brytyjski szef dyplomacji, porównał stosunki Francji i Wielkiej Brytanii do stosunków w rodzinie. Przypomniał: "znacznie więcej nas łączy, niż dzieli". Jego zdaniem, sojuszowi francusko-brytyjskiemu potrzebny jest "nowy początek". Historyk Andrew Roberts uznał, że Straw niczego się z historii nie nauczył, gdyż związanie się Londynu z Paryżem przeciwko Berlinowi wciągnęło Wielką Brytanię w dwie wojny światowe, zakończone upadkiem imperium, a Francuzi rejterowali, gdy byli potrzebni.
Zwolennicy tej tezy mówią, że zachowanie Paryża w sprawie Iraku tylko ją potwierdza. Francja zawsze wytykała Wielkiej Brytanii dystansowanie się od integracji europejskiej. Długo przed tym, jak publicyści francuscy zaczęli nazywać Polskę amerykańskim koniem trojańskim w Europie, określenie to było zarezerwowane dla Wielkiej Brytanii. Brytyjczycy z kolei twierdzą, że europejska polityka Francji ocieka hipokryzją, tak jak jej rzekomo humanitarne i legalistyczne stanowisko wobec operacji irackiej. Tak naprawdę zaś zawsze chodziło o narodowe interesy i realpolitik. Francja, pretendująca dziś do roli lidera integracji (razem z Niemcami), łamie zasady paktu stabilizacyjnego i jest na końcu wśród państw UE pod względem wprowadzania w życie unijnego prawa.

Serdeczny trójkąt
Rocznicowe uroczystości nie są w stanie przysłonić tego, że Francji znacznie bliżej dziś do Niemiec niż do Wielkiej Brytanii, zarówno w polityce europejskiej, jak i światowej. Trudno jest eksponować to, co łączy Paryż i Londyn, gdyż na plan pierwszy wysuwają się różnice. Brytyjczycy przypominają, że de Gaulle blokował wejście Wielkiej Brytanii do Wspólnot Europejskich. Niektórzy dyplomaci francuscy mówią nieoficjalnie, że miał rację, bo Brytyjczycy pod płaszczykiem reform chcą rozwodnić unię i zredukować ją do strefy wolnego handlu, w której - w dodatku - wszyscy będą mówić po angielsku. Brytyjczycy uważają, że ich sąsiedzi zza kanału mają frankofońskiego fioła, a przez swe nadmierne wpływy w brukselskiej biurokracji hamują próby liberalnych reform, potrzebnych ze względu na globalną konkurencję.
Symbolem francuskiego "ruchu oporu" w sprawach integracji jest archaiczna polityka rolna, pożerająca ponad połowę unijnego budżetu, czy absurdalne z ekonomicznego punktu widzenia utrzymywanie siedziby Parlamentu Europejskiego w odległym od Brukseli Strasburgu. Francuzi mówią, że bez unii, której celem jest socjalny dobrobyt, nie byłoby możliwe utrzymywanie francuskiego stylu życia.
Gdyby nie interesy, frankofilskie zapatrzenie Edwarda VII pozostałoby bez wpływu na politykę. Sto lat temu oba mocarstwa uznały, że będzie dla nich lepiej, jeśli przestaną sobie wchodzić w drogę, bo na ich konflikcie mogą skorzystać tylko Niemcy, mający apetyt na budowę imperium kolonialnego. Nie mówi się o tym głośno podczas rocznicowych uroczystości, ale nazwa "Entente Cordiale" maskowała brutalną naturę porozumienia, które było de facto podziałem stref wpływów w świecie.
Dziś też podstawą relacji francusko-brytyjskich są interesy, a nie pozytywne emocje w stosunku do sąsiada czy uprzedzenia i narodowościowe stereotypy oraz fobie. Jedne i drugie tworzą jedynie (oczywiście ważny) klimat dla polityki. Co więc jest spoiwem kordialnego (nie)porozumienia, w którym sojusznicy są jednocześnie rywalami? Wymiana handlowa między krajami wynosi 60 mld euro. Do tego dochodzą tysiące firm inwestujących u sąsiada oraz setki tysięcy ludzi, którzy zmienili kraj zamieszkania. To realny wymiar wspólnej przynależności do UE i NATO. Elżbieta II jedzie do Francji już czwarty raz z oficjalną wizytą, co jest rekordem (wyjątkiem są państwa, których jest monarchą, na przykład Kanada). Odwiedzi tam fabrykę Airbusa w Tuluzie. To brytyjsko-francuskie przedsięwzięcie jest powodem do dumy dla obu krajów, gdyż Airbus przyćmił już amerykańskiego Boeinga. Paryż - po lekcji irackiej - chce, by Londyn wspomógł francusko-niemiecki motor integracji, który ostatnio się zaciął. Gdyby współpraca tego supertrójkąta się zacieśniła, byłoby to w pewnym sensie powtórzenie sytuacji sprzed wieku, gdy do sojuszu dwóch dołączyła Rosja.

Więcej możesz przeczytać w 15/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 15/2004 (1115)

  • Dodatek turystyczny - Świat11 kwi 2004, 1:00Pierwszą zagraniczną podróż odbyłem w 1956 r. - statkiem handlowym popłynąłem na Morze Śródziemne.1
  • Na stronie - Koncepcja antykoncepcji11 kwi 2004, 1:00Już Alexis de Tocqueville przestrzegał, że władza otaczająca ludzi nieograniczoną opieką czyni wolę ludzką nieużyteczną3
  • Skaner11 kwi 2004, 1:00Koniec lidera Największa legenda Sejmu odchodzi do lamusa! Z parlamentu zniknie woda marki Lider. Przetarg na dostarczanie wody mineralnej do Sejmu, który odbył się pod koniec marca, wygrała inna firma. Słynna szklana butelka z czerwonym sercem...8
  • Sawka11 kwi 2004, 1:009
  • Dossier11 kwi 2004, 1:00LESZEK MILLER premier RP Moja wnuczka ma kłopoty przeze mnie: najbardziej boli mnie, gdy pyta, dlaczego dzieci dokuczają jej w szkole "Trybuna" DONALD TUSK przewodniczący Platformy Obywatelskiej Ja w ogóle się rumienię trochę,...9
  • Kadry11 kwi 2004, 1:0011
  • Licznik11 kwi 2004, 1:00Pasja 2 osoby wyznały swe zbrodnie po obejrzeniu "Pasji" 3 języków (aramejskiego, hebrajskiego i łaciny) używają bohaterowie "Pasji" 12 ostatnich godzin życia Jezusa pokazuje "Pasja" 62 procent widzów...11
  • Ryba po polsku - Świadek koronny w Sodomie11 kwi 2004, 1:00Jeśli kiedyś powstanie pomnik Leppera, to figura przywódcy Samoobrony zamiast na cokole powinna stać na ramionach Leszka Millera13
  • Trudny poród11 kwi 2004, 1:00Rząd wyłaniany przez kilka tygodni ma szanse zmarnieć, zanim przystąpi do pełnienia obowiązków14
  • Playback11 kwi 2004, 1:0015
  • M&M11 kwi 2004, 1:00PRAWDA O KŁAMSTWIE (na przykładzie wysyłania UOP-u)15
  • Poczta11 kwi 2004, 1:00Listy od czytelników15
  • Z życia koalicji11 kwi 2004, 1:00I już pierwsza klęska borówek. Otóż do partii wstąpił jednak Wiesław Kaczmarek. Przeczytał sondaże. Nie ma wroga na lewicy - zadeklarowała Socjaldemokracja Polska i dlatego jej nowy nabytek Wiesław Kaczmarek w wianie wniósł...16
  • Z życia opozycji11 kwi 2004, 1:00Ryszard Czarnecki wybierał się z przewodniczącym Lepperem (a raczej marszałkiem Lepperem, bo wyłącznie w ten sposób mówi o nim świeżo upieczony członek Samoobrony) do Wrocławia. Na warszawskie lotnisko przybył wcześniej i zarządził,...17
  • Fotoplastykon11 kwi 2004, 1:00Henryk Sawka www.przyssawka.pl18
  • Ostatni rodzice11 kwi 2004, 1:00Czterdziestomilionowy naród jest w stanie zaoferować Europie wiele wartych uwzględnienia idei" - mówił prezydent Aleksander Kwaśniewski. "Miller powinien mieć świadomość, że reprezentuje czterdziestomilionowy naród" - tłumaczył były premier...20
  • Prezydent honoris causa11 kwi 2004, 1:00Żadna ze stron wojny na lewicy nie zabiega o względy Aleksandra Kwaśniewskiego28
  • Brudna bomba w Warszawie11 kwi 2004, 1:00Warszawa i Londyn mogą być zaatakowane bronią sprzedaną Al-Kaidzie przez rosyjską mafię.30
  • Praktyczny pan11 kwi 2004, 1:00Andrzej Olechowski mógłby stanąć w muzeum w Sevres pod Paryżem jako wzorzec polityka salonowego32
  • Zachlana oberża11 kwi 2004, 1:00Czy prawa unii osłonią nas przed szaleństwem bezmyślnego niszczenia sukcesów pierwszych lat transformacji?36
  • Giełda i wektory11 kwi 2004, 1:00HossaŚwiat Dekolektywizacja Białorusi Zaledwie 8 USD potrzeba, by stać się właścicielem białoruskiego kołchozu. Taką cenę za państwowe gospodarstwa rolne ustalił w swoim dekrecie Aleksander Łukaszenka. Prezydent Białorusi ma nadzieję, że dzięki...40
  • Świat dodaje gazu11 kwi 2004, 1:00Czy szejkom naftowym grozi plajta?42
  • Forza Fiat!11 kwi 2004, 1:00Fiata na cztery koła próbuje znów postawić kolejny Agnelli46
  • IDA majowa11 kwi 2004, 1:00To rynek, a nie administracja, będzie kontrolował ceny po 1 maja50
  • NASKok na kasę11 kwi 2004, 1:00Dlaczego polskie adresy internetowe są najdroższe na świecie52
  • Bankier rynek11 kwi 2004, 1:00Niemiecki kapitał powiedział Nein! dalszemu finansowaniu niewydolnego państwa opiekuńczego53
  • Wojna podatkowa11 kwi 2004, 1:00Większość unijnych przywódców nie pojmuje procesu globalizacji56
  • Klęska marksizmu?11 kwi 2004, 1:00Triumfem marksizmu-leninizmu jest stan umysłów części dzisiejszej inteligencji57
  • Co chronić?11 kwi 2004, 1:00Z krajów, w których triumfuje populizm, ucieka kapitał58
  • Supersam11 kwi 2004, 1:00Dobry, bo płaski Niedługo stare filmy od nowych będziemy odróżniali po tym, z jakich monitorów komputerowych korzystają ich bohaterowie. Z nowych LCD czy archaicznych CRT? Ceny płaskich ekranów LCD spadły już do poziomu dobrej...60
  • Oscypkowa ofensywa11 kwi 2004, 1:00Slow Food po polsku62
  • Makłowicz do Bikonta, Bikont do Makłowicza - Korzeń kontra nać11 kwi 2004, 1:00W naszym kraju obchodzi się wiele rocznic, lecz zauważ, że z reguły są to rocznice wydarzeń smutnych. Rzeczy naprawdę wzniosłe, wesołe i przyjemne pokrywa milczenie i prześladuje wzgarda kronikarzy. Tak sobie chodziłem wczoraj po naszym ulubionym...66
  • Bieg po rozum11 kwi 2004, 1:00Polskim sportowcom w osiągnięciu sukcesów często przeszkadza nie brak talentu, lecz szarych komórek68
  • Może już jutro?11 kwi 2004, 1:00Kobiety nadal nie mają wystarczającej odwagi, by zawalczyć, i to do pierwszej kropli krwi. O co? O własne życie72
  • Gorbaczow pod stołem11 kwi 2004, 1:00Kreml w 1989 roku prowadził poufne rozmowy z opozycją antykomunistyczną w Polsce na temat przejęcia przez nią władzy74
  • Know-how11 kwi 2004, 1:00Wirtualne piwo Reklamy wkrótce staną się tak realne, że nie będzie można im się oprzeć - zacierają ręce producenci. Wyświetlacze firmy X3D Technologies sprawiają, że metr przed nimi pojawia się trójwymiarowy obiekt, widoczny gołym...78
  • Najnowszy Testament11 kwi 2004, 1:00Kto i dlaczego ocenzurował Biblię.80
  • Światowa puszka Pandory11 kwi 2004, 1:00Grozi nam nowa epidemia podobna do AIDS - alarmują uczeni z Johns Hopkins University. Badacze wykryli w Afryce Środkowej nową odmianę wirusów spokrewnionych z HIV, które przekroczyły już tzw. barierę gatunkową i mogą się przenosić z małp na ludzi....84
  • Święty rozbójnik11 kwi 2004, 1:00Miecz króla Artura objawił się w Toskanii86
  • Bez granic11 kwi 2004, 1:00Kieszonkowe premierówny Premier Tajlandii Thaksin Shinawatra posłał swoją 17-letnią córkę Paethongtan Shinawatrę, najmłodszą z trojga dzieci, do pracy w McDonaldzie. Premier, pragnący odbudować etos pracy w swoim kraju, chciał dać do...88
  • Państwo made in USA11 kwi 2004, 1:00Ameryka musi stworzyć światowy plac budowy demokracji i wolnego rynku90
  • Demokracja w imię Allaha11 kwi 2004, 1:00Według Mahometa, "jedynie wspólnota jako całość nie może się mylić"94
  • Mecenas katów11 kwi 2004, 1:00Jacques Verges leczy świat z choroby demokracji98
  • Dzieci bomby11 kwi 2004, 1:00Za kilka lat namawiałabym go, żeby poszedł umrzeć za świętą sprawę - mówi matka palestyńskiego nastolatka100
  • Serdeczne (nie)porozumienie11 kwi 2004, 1:00Z Paryża jest dziś bliżej do Niemiec niż do Wielkiej Brytanii102
  • Tamerlan-Kaida11 kwi 2004, 1:00Zaczęło się przypadkiem, w niedzielę po południu - relacjonuje "Wprost" Allison Gill z Human Rights Watch w Taszkiencie. - Około godziny 15.00 Nemat Razzokow, przygotowujący w swojej willi, w wiosce Kachramon pod Bucharą, bomby, niechcący jedną...104
  • Menu11 kwi 2004, 1:00Świat Piękna morderczyni "Cześć, mówi Bruce Willis. Jeśli nie oddzwonisz do mnie w ciągu dziesięciu minut, spalę twój dom" - od takiej wiadomości nagranej na sekretarce rozpoczęła się przygoda Amandy Peet z filmem "Jak...106
  • Inwazja patriotów11 kwi 2004, 1:00Hollywood wskrzesza kino obywatelskie108
  • DVD Kamila Śmiałkowskiego11 kwi 2004, 1:00Recenzje płyt111
  • Einstein obrazu11 kwi 2004, 1:00Rembrandt byłby bardzo bogaty, gdyby nie był wyjątkowo rozrzutny112
  • Sztukmistrz ze Starachowic11 kwi 2004, 1:00Janusz Radek może głosem imitować bitwę z wybuchami granatów i seriami z broni maszynowej115
  • Masłowska pod flagą europejską11 kwi 2004, 1:00Zachodni recenzenci dobrze przyjęli książkę Masłowskiej, bo potwierdziła stereotypy o Polsce i Polakach116
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego11 kwi 2004, 1:00Soyka Sings Love Songs Soyka jest jednym z nielicznych krajowych artystów, którego fanem będę dożywotnio. Oczywiście, mówię o własnym żywocie. Artysta ma swój klimat i aurę. Potrafi też pozyskiwać do współpracy...117
  • Sława i chała11 kwi 2004, 1:00Recenzje - DVD,Książki, Teatr118
  • Organ Ludu11 kwi 2004, 1:00TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 15 (80) Rok wyd. 3 WARSZAWA, poniedziałek 5 kwietnia 2004 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Eurokoszyk świąteczny Redakcja "Organu Ludu'' przedstawia wzorcowy koszyk, który w tym roku można...120
  • - Fikcyjny rozwód11 kwi 2004, 1:00Pięćdziesięciu sześciu lat potrzebowała polska klasa robotnicza, żeby pójść po rozum do głowy i znowu podzielić się na PPS i PPR. PPS wziął z marszu marszałek Borowski, nawet się podstrzygł pod Cyrankiewicza. Niepotrzebnie, bo Cyrano też zaczynał...121
  • Skibą w mur - Wiosenne pompowanie11 kwi 2004, 1:00Premierowi Millerowi usłużni koledzy w końcu wyciągnęli korek i bezlitośnie spuścili powietrze122