Łódź czterech kultur

Łódź czterech kultur

Dodano:   /  Zmieniono: 5
Łódź końca XIX wieku i początków wieku XX była miastem praktycznie wolnym od ksenofobii Zapamiętałem Łódź jako miasto tolerancji, miasto różnych kultur, różnych narodów, które obok siebie żyły. Wyrośliśmy tu na Europejczyków! Nie było mnie potem stać ani na patriotyzm, ani na nacjonalizm, ani na religijne zaścianki" - napisał znany łodzianin, niemiecki tłumacz i popularyzator literatury polskiej Karl Dedecius. Na przełomie XIX i XX wieku różne religie i narodowości były w Łodzi wręcz skazane na współistnienie. Nic zatem dziwnego, że we współczesny łódzki kalendarz kulturalny bez kłopotów wpisał się Festiwal Dialogu Czterech Kultur. Bo te kultury zawsze tu były obecne, nawet wtedy, gdy zabrakło tworzących je narodowości. Na miano tygla kultur Łódź pracowała wiele lat, począwszy od uruchomienia pierwszych warsztatów w latach 20. XIX wieku. Zanim jednak doszło do rewolucji przemysłowej w tej biedniej, mało komu znanej osadzie, mieszkali tam głównie Polacy. W 1820 r. Łódź miała 767 mieszkańców, z czego do gminy żydowskiej należało 259 osób. Szybko zaczęła też wzrastać liczba osadników z ziem niemieckich: w pewnym okresie stanowili oni nawet większość ludności Łodzi. Dokładne dane pochodzą jednak dopiero z końca XIX wieku: wtedy Polacy w Łodzi stanowili ponad 46 proc. ludności (145 tys.), Niemcy ponad 29 proc. (92 tys.), Żydzi ponad 21 proc. (67 tys.), a Rosjanie 2,5 proc. (około 7 tys.). Po odzyskaniu niepodległości (dane z 1921 r.) Niemcy byli już znacznie mniej liczni - 7 proc. (31 tys.), Polacy stanowili 62 proc. społeczności (280 tys.), zaś Żydzi 30 proc. (139 tys.).
Żydzi, obrońcy polskości
Trzy główne grupy narodowościowe kultywowały własne tradycje, zakładając zespoły śpiewacze i teatry czy obchodząc święta narodowe. Gdy któraś grupa narodowościowa przesadzała z uderzaniem w nacjonalistyczne tony, ironicznie piętnowała to miejscowa prasa. W największym stopniu taką skłonność wykazywali Niemcy - chcieli na przykład, by w miejskiej straży pożarnej, złożonej z przedstawicieli różnych narodowości, komendy wydawano wyłącznie w języku niemieckim. To, że zarząd Łódzkiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Dobroczynności zdominowany był przez Niemców, nie przeszkadzało jednak w zgodnej współpracy z Żydami przy organizowaniu akcji charytatywnych.
Życie kulturalne Łodzi to przykład harmonijnej współpracy albo uzupełniania się ofert poszczególnych grup narodowościowych. Trudno jednak mówić o wielkiej ofercie kulturalnej w mieście o naprawdę nielicznej klasie średniej - w Łodzi byli głównie milionerzy i biedota. Teatry istniały dzięki kilku zapaleńcom, frekwencja była chimeryczna, często trudno było zapełnić sale. Na początku XX wieku dyrekcję teatru miejskiego w Łodzi (polskiego) objął młody Aleksander Zelwerowicz i choć działał zaledwie przez kilka lat, udało mu się wystawić najcenniejsze dzieła polskiej klasyki: "Dziady", "Klątwę", "Irydiona" i "Wesele". Polskiej scenie pomagali przetrwać przemysłowcy żydowscy, natomiast Niemcy wspierali własny teatr. Korespondent "Izraelity" donosił z Łodzi: "Jeśli kto w tym mieście popiera ojczystą [polską] scenę, miejscowe talenta, to właśnie tylko Żydzi". I na dowód przytaczał fakt, iż kiedy chciano za wszelką cenę utrzymać w Łodzi polski teatr i postanowiono wprowadzić abonament, trzy czwarte biletów abonamentowych kupiły rodziny żydowskie. Były one najczęściej już zasymilowane albo znajdowały się na drodze do asymilacji.

Rywalizacja mecenasów
Rywalizacja mecenasów kultury z różnych narodowości powodowała, że do Łodzi zjeżdżali głośni artyści. Występowała tam na przykład Helena Modrzejewska. Ignacego Paderewskiego sprowadził przemysłowiec Henryk Grohman. Grohman sam grał na skrzypcach, występował nawet na scenie w kwartecie wykonującym utwory Schumanna, Mozarta i Beethovena. Organizował on publiczne koncerty, na które zapraszał znanych wykonawców.
Wielu przemysłowców chciało być mecenasami sztuki, popierać twórców. Łódzki malarz Samuel Hirszenberg otrzymał od Izraela Poznańskiego stypendium na studia malarskie za granicą. Artysta odpracował później stypendium, dekorując wnętrza pałacu fabrykanta. Wspólnie urządzano wystawy i organizowano dla malarzy plenery w podłódzkich posiadłościach (np. Teresa Silberstein w Lisowicach). Obrazy składające się na ekspozycje pokazywane w mieście pochodziły z prywatnych zbiorów fabrykantów. Jedną z najgłośniejszych wystaw była ta zorganizowana w 1916 r. w ramach Wielkiej Kwesty Ogólnokrajowej Ratujcie Dzieci. Złożyły się na nią dzieła artystów francuskich, szwajcarskich, angielskich i niemieckich, m.in. Renoira, Sisleya, Achenbacha, Degasa. Polską sztukę reprezentowali Matejko, Malczewski, Chełmoński, Pankiewicz, Brandt i Gierymscy.

Porozumienie ponad religiami
Standardem w Łodzi były wspólne wystąpienia przedstawicieli trzech społeczności w sprawach ważnych dla miasta. Zgodnym wysiłkiem przemysłowców ruszyły w Łodzi pierwsze na terenie Królestwa Polskiego elektryczne tramwaje. Powstawały szpitale, przytułki, przychodnie, szkoły i świątynie. Komitety założycielskie budowy świątyń grupowały reprezentantów trzech narodowości, bez względu na to, jakie wyznanie miała reprezentować budowla. Budowę kościołów katolickich często wspierali ewangelicy, na przykład Scheibler, Herbst czy Geyer. Scheiblerowie przekazali 50 tys. rubli na budowę katolickiego kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, współfinansowali też, wraz z rodziną Herbstów, budowę kościoła św. Stanisława Kostki, czyli dzisiejszej archikatedry w Łodzi.
Jedna z najwspanialszych świątyń Łodzi, tzw. synagoga postępowa, stanęła przy ówczesnej Promenadzie (dziś nie ma po niej śladu, bo zniszczyli ją na początku wojny hitlerowcy). Niektórzy członkowie zarządu synagogi żądali, by rabin wygłaszał kazania po polsku. Nie był to jednak kurtuazyjny ukłon wobec większości mieszkańców miasta, ale efekt postępującej asymilacji. Ten proces najlepiej widać na przykładzie rodziny Poznańskich, w której już w drugim pokoleniu zaczęły się pojawiać typowo polskie imiona: Mieczysław, Stanisław, Kazimierz.

Łódź bez ksenofobii
Łódź sprzed lat była miastem praktycznie wolnym od ksenofobii. Zgodne współistnienie różnych grup narodowościowych nie wypływało z idealizmu. Mieszkańcy Łodzi jechali po prostu na tym samym wózku. Jednym chodziło o zyski, innym o pracę i obie te sprawy mogły mieć trwałe podstawy tylko wtedy, gdy panował spokój.
Nic dziwnego, że w Łodzi, mogącej się poszczycić wielkimi osiągnięciami we współpracy narodów i kultur, powstała idea organizowania Festiwalu Dialogu Czterech Kultur (tegoroczny jest trzecim z kolei). Przy okazji pojawia się pytanie: dlaczego jest to impreza czterech, a nie trzech kultur? Jakie miejsce w tym dialogu ma zajmować rosyjski zaborca? Jeśli jednak rozejrzeć się po Łodzi, napotkamy niejeden pozytywny ślad rosyjskiej obecności. To nie tylko cerkwie, ale także szpitale, o które zabiegał Rosyjski Czerwony Krzyż, oraz banki, jak ten przy alei Kościuszki, wybudowany w latach 1905-1907 (dziś mieści się tu siedziba NBP). W istocie w Łodzi mieliśmy dialog czterech kultur. Przypomnienie tego czwartego składnika ma o tyle sens, że dzięki temu organizatorzy nie mają problemów z zapraszaniem wielkich gwiazd rosyjskiej kultury, na przykład Teatru Bolszoj z Moskwy (w ubiegłym roku). Dialog czterech kultur był siłą Łodzi i jest szansa na to, że nadal będzie.
    Najważniejsze imprezy festiwalu 2004
  • "Wszystko zaczyna się i kończy z kobietą", wystawa malarstwa Kathariny Mann (Niemcy) - Galeria Bałucka (do 25 września)
  • "Adam Zmartwychwstały", Gesher Theatre (Izrael) - Stary Rynek (6 września)
  • "Zamki znad Loary i pałace Łodzi", wystawa malarstwa Marii Elsner-Michalskiej - Galeria Festiwalowa (do 11 września)
  • "Dybuk", warszawski Teatr Rozmaitości - Wytwórnia Filmów (7 września)
  • Cykl filmowy "Czterech wielkich czterech kultur" - Wojciech Has - PWSFTViT im. L. Schillera (9 września)
  • "Razem z braćmi", recital Sławy Przybylskiej - Łódzki Dom Kultury (9 września)
  • "Światło i cień", recital Orny Porat (Izrael) - Teatr 77 (9 września)
  • Koncert muzyki filmowej - Jan A.P. Kaczmarek - Wytwórnia Filmów (9 września)
  • "Wojna matka" - Teatr im. S. Jaracza (11 września)
  • "Muzyczny Dialog Czterech Kultur według Krzesimira Dębskiego", koncert finałowy festiwalu - plac Dąbrowskiego (11 września)
Więcej możesz przeczytać w 37/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 37/2004 (1137)

  • Wprost od czytelników12 wrz 2004To nie nasz problem Myślę, że Niemcy nie mają większych szans na zwycięstwa przed trybunałem europejskim. Wszak ten trybunał rządowi polskiemu, a nie ukraińskiemu czy białoruskiemu zlecił rozwiązanie problemu zabużan. A więc - przez analogię -...3
  • Na stronie - Debelkizacja Polski12 wrz 2004Belkizacja polityki jest dla podatników bardziej dolegliwa, czyli bardziej kosztowna, od falandyzacji prawa Belkizacja polityki jest dla systemu politycznego Polski mniej więcej tym samym, czym dla systemu prawnego Polski była falandyzacja...3
  • Skaner12 wrz 2004Na pohybel aferzystom! Jest szansa na pozbycie się z Sejmu gromady pijaków, aferzystów i zwykłych nierobów. Większość Polaków popiera już bowiem okręgi jednomandatowe, których wprowadzenie wyeliminuje sporą część...8
  • Dossier12 wrz 2004LECH WAŁĘSA były prezydent RP Mam 61 lat i z męskich spraw zostało mi tylko golenie "Głos Wielkopolski" KRZYSZTOF OPAWSKI minister infrastruktury Łatwiej o optymizm wtedy, kiedy się nie wie, o czym się mówi Radio PIN ROBERT GONERA...9
  • Sawka12 wrz 200410
  • Kadry12 wrz 200411
  • Playback12 wrz 200413
  • M&M12 wrz 2004 ANI ZA WASZĄ ANI ZA NASZĄ WOLNOŚĆ NIE WOLNO Ci i ci są nam obcy. Lecz milczeć się nie da, choć słów brak i niedobry to temat do fraszek. "Nasza" lub "wasza" może być wolność. Lub bieda. Ale wszystkie dzieci są nasze.13
  • Poczta12 wrz 2004Oświadczenie W artykule "Walcowanie polityków" (nr 35) bez wiedzy oraz zgody autora tekstu - Pawła T. Felisa - dokonano wielu zmian redakcyjnych, które zniekształciły niektóre jego poglądy i opinie. Między innymi nie...13
  • Nałęcz: Sposób na bogactwo12 wrz 2004Polska wkrótce zostanie podzielona na patriotów gotowych przegryźć niemieckie gardła i na sprzedawczyków Z polityką jest podobnie jak z pogodą. Żadna sytuacja nie trwa wiecznie. Po długiej spiekocie przychodzi deszcz, a po nim znowu pojawia się...14
  • Ryba po polsku: Pisarze do libretta, kompozytorzy do partytury12 wrz 2004Po otrzymaniu subwencji od ministra Dąbrowskiego i z Brukseli jestem gotów napisać politoperę "Na kolanach do Moskwy" My tu ciągle o wypędzonych i Powiernictwie Pruskim, a tam, za Odrą, dzieją się naprawdę ciekawe i ważne rzeczy. Rozkwita...15
  • Z życia koalicji12 wrz 2004 Brunatny Robert pisze książkę! W swej pasjonującej opowieści Robert Kwiatkowski chce ujawnić całą prawdę o aferze Rywina. Książkę wyda Muza czy Agora? Nikczemnik Sadowski nie będzie już ministrem sprawiedliwości. Biedaczyna musi odejść ze...16
  • Z życia opozycji12 wrz 2004 Andrzej Modrzejewski jest na ty z Marianem Krzaklewskim! Nic dziwnego, że w tej sytuacji wzięli go na cel UOP i Zbigniew Siemiątkowski. Człowiek, który utrzymuje tak bliskie kontakty z Krzaklewskim, musi być niebezpieczny dla państwa....17
  • Fotoplastykon12 wrz 2004Henryk Sawka www.przyssawka.pl18
  • Wielka wsypa12 wrz 2004Polscy politycy w kieszeni ukraińskich szejków Bombą, która uderzy w dużą część polskiej klasy politycznej, będzie świadek, który pojawi się przed komisją śledczą ds. Orlenu. Może on odegrać w tej sprawie taką rolę, jaką odegrał Masa w procesie...20
  • Depostkomunizacja12 wrz 2004Polska się zmieni, jeśli prawica będzie rządzić co najmniej dwie kadencje Dotychczas polska lewica była jak Franciszek Józef I: ludzie rodzili się i umierali, a on wciąż rządził. Teraz Franciszkiem Józefem musi się stać prawica. Rządy formacji...24
  • Zmęczona demokracja12 wrz 2004Nie chodząc na wybory, stwarzamy warunki do rządzenia wrogom demokracji Dlaczego obywatele rezygnują z uczestnictwa w wyborach? Dlaczego nie wierzą, że kartka wyborcza jest skutecznym narzędziem demokracji? W Izraelu odpowiedzi na takie pytania...26
  • Biały eksport12 wrz 2004Popyt na polskie pielęgniarki pięciokrotnie przewyższa podaż Nie chcemy być ofiarami transformacji", "Chcemy pracy i godziwej płacy" - pod takimi hasłami jeszcze w 2000 r. protestowały pielęgniarki. Górnicy i pielęgniarki najczęściej wychodzili...28
  • Grupa trzymająca bank12 wrz 2004Bank Gospodarki Żywnościowej żywi polityków "Finanse dla Ciebie" - takim sloganem reklamuje swoje usługi Bank Gospodarki Żywnościowej, dziesiąta co do wielkości instytucja finansowa w Polsce warta około 2 mld zł. Politycy z otoczenia premiera...30
  • Giełda12 wrz 2004Hossa Świat Miliard na szynach Prawie miliard dolarów zarobią trzy firmy: japońska Kawasaki Heavy Industries, francuska Alstom i kanadyjska Bombardier na modernizacji chińskich sieci kolejowych. Konsorcjum ma dostosować pięć linii o...32
  • Belka pod nogami12 wrz 2004Jak zniechęcano nas do przedsiębiorczości Więcej chleba, cukru i smalcu dla najbiedniejszych" - obiecuje Krzysztof Janik, przewodniczący SLD. Szef dogorywającego ugrupowania odkrył niedawno, że należy obniżyć podatki najgorzej zarabiającym i...34
  • Gilotyna Wiedekinga12 wrz 2004Jak Porsche stał się najbardziej dochodową firmą samochodową świata To jest magazyn, a nie fabryka!" - krzyknęli Yoshiki Iwata i Chihiro Nakao, japońscy eksperci motoryzacyjni, na widok zakładów Porsche w Stuttgarcie w 1992 r. To już jednak...38
  • Balcerowicz wprost: W drodze do kapitalizmu12 wrz 2004Nie ma innowacyjnej gospodarki bez kapitalistycznej konkurencji Ogromna większość ludzkości żyła do początków XIX wieku w nędzy, a życie ludzi było krótkie i pełne zagrożeń. Nawet elity nie były wolne od niebezpieczeństw zarazy i pod niektórymi...42
  • 2 x 2 = 4: Nam się nie chce12 wrz 2004Niedostatek instynktu państwowego Polaków to bolesny relikt komunizmu W przeciwieństwie do optymistów, którzy wierzyli w dziesiątki medali olimpijskich, ja nie miałem najmniejszych złudzeń. Nie miałem ich dlatego, że od wielu lat obserwuję...44
  • Adres marzeń12 wrz 2004Z konta w cztery kąty Jeśli 200 tys. zł ulokujemy w banku, to przy oprocentowaniu 4 proc. w skali roku zarobimy około 660 zł miesięcznie, od czego jeszcze będziemy musieli zapłacić "podatek Belki". Te same pieniądze zainwestowane w mieszkanie na...46
  • Bank w domu12 wrz 2004Jak najtaniej pożyczyć pieniądze na mieszkanie lub dom Im kto bogatszy, tym bardziej żyje na kredyt" - zauważył kiedyś Amerykanin John Pierpont Morgan starszy, jeden z największych bankierów w historii. Zasada ta sprawdza się także w Polsce. W...54
  • Pewny dach nad głową12 wrz 2004Jak kupić mieszkanie i nie pójść z torbami Trzech spośród dziesięciu developerów miało w 2003 r. poważne kłopoty finansowe. W tym roku także nie jest lepiej. Zanim więc kupisz mieszkanie, warto (oprócz dokładnej analizy ceny, porównania jej z...58
  • M-3 na riwierze12 wrz 2004Za granicą taniej niż w Polsce Tylko 30 euro czynszu płaci miesięcznie właściciel kilkudziesięciometrowego apartamentu przy plaży w Alicante na hiszpańskim Białym Wybrzeżu (Costa Blanca). To trzy, cztery razy mniej, niż w Polsce płaci lokator...62
  • Supersam12 wrz 2004Zzzzzzz... Oznaczenie nissana 350 literką "Z" jest nawiązaniem do słynnych sportowych aut firmy - datsuna 240 Z i nissana 300 ZX. Może też oznaczać dźwięk, jaki usłyszą kierowcy innych samochodów, gdy nowe dzieło japońskich...72
  • Pokój domowy12 wrz 2004Konflikt pokoleń umarł, bo między rodzicami i dziećmi zapanowała zgoda co do hierarchii życiowych celów Córka Marlona Brando z powodu konfliktu z ojcem popełniła samobójstwo. Zbuntowany przeciw sławnemu ojcu Guillaume Depardieu wylądował w...74
  • Piłkarze na parę12 wrz 2004Dla polskich kibiców początek eliminacji piłkarskich mistrzostw świata 2006 będzie jednocześnie ich końcem Mamy boską drużynę, bo jedynie Pan Bóg wie, kto i dlaczego w niej gra - twierdzi Jan Tomaszewski, bramkarz słynnej jedenastki Górskiego,...78
  • Hiszpańska szarża12 wrz 2004Zara, Mango i Springfield podbijają europejski rynek odzieży Zara to najbardziej nowatorska i zuchwała marka odzieżowa w historii" - stwierdził kilka lat temu Daniel Piette, ówczesny dyrektor domu Louis Vuitton. Teraz to samo można by powiedzieć...80
  • Świątynie pokory12 wrz 2004Kończy się czas kościołów mrocznych, szczelnie odgrodzonych od życia zewnętrznego Czy to będzie kościół, czy stacja zasilania? - spytał przechodzień księdza doglądającego budowy kościoła św. Marka w Bjorkhagen pod Sztokholmem. Duchowny...84
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta12 wrz 2004Przeciw obojętności Drogi Przyjacielu! Jeśli na pytanie: "Kawy czy herbaty?" mój gość odpowiada: "Tak, poproszę", to wiem, że mam do czynienia z abnegatem, któremu jest obojętne. A indyferencja zabija przyjemność. Własnym dzieciom zabroniłem...88
  • Druga płeć: Z głową w piekarniku12 wrz 2004Sylvia Plath chciała się wydostać z życia, które okazało się pułapką Czy w ogóle są szczęśliwi ludzie? Nie, chyba że żyją snem albo zamieszkują sztuczny świat zbudowany przez nich samych lub przez kogoś innego. Przez jakiś czas karmiłam się...89
  • Cud Erharda12 wrz 2004To rynek i ciężka praca odrodziły Niemcy W kolejną, pięćdziesiątą piątą już rocznicę powstania Republiki Federalnej Niemiec znów pojawiają się wzmianki o tzw. niemieckim cudzie gospodarczym. Słowo "cud" sugeruje coś nadzwyczajnego czy wręcz...90
  • Know-how12 wrz 2004Przesyłka ze Słońca Opadający na spadochronie pojemnik z cząstkami wiatru słonecznego, które wyłapała sonda Genesis, przechwycą 8 września dwa helikoptery wojskowe nad poligonem w amerykańskim stanie Utah. To pierwszy przeprowadzony przez...94
  • Pokaż mózg!12 wrz 2004Czy obok wykrywaczy metalu na lotniskach pojawią się skanery mózgu? Kryminalistę można poznać po masywnej dolnej szczęce, wielkich oczodołach i spiczastych uszach - do takich wniosków doszedł przed ponad 120 laty włoski lekarz Cesare Lombroso,...96
  • Hominid orator12 wrz 2004Już 500 tys. lat temu Homo sapiens przestał być niemową Po raz pierwszy natrafiliśmy na szczątki przodków człowieka świadczące o funkcjonowaniu ich zmysłów" - twierdzi Ignacio Martinez z hiszpańskiego uniwersytetu w Alcala. Te szczątki to...102
  • Bez granic12 wrz 2004Frances atakuje Floryda ucieka! Władze nakazały ewakuację 2,5 mln mieszkańców półwyspu. To największa tego rodzaju akcja w dziejach tego stanu i druga w ostatnim miesiącu. Kilkanaście dni temu we Florydę uderzył huragan Charley....104
  • Stuletni dżihad12 wrz 2004Europa znalazła się na celowniku terrorystów Łysiejący i lekko przy tuszy Dżamal Salman nie grzeszył punktualnością, a jego poczucie humoru bywało irytujące. Jako tłumacz i przewodnik polskich dziennikarzy w powojennym Iraku był jednak...106
  • Na Wschodzie bez zmian12 wrz 2004Dramat w Osetii dowiódł, że Rosja jest zakneblowana 11 września 2001 roku zmienił Amerykę. 3 września roku 2004 nie zmieni Rosji. Nie musi jej zmieniać. Rosjanie usłyszeli od swojego prezydenta, że nie będzie szturmu na szkołę w Biesłanie. Po...112
  • Arogancja Francji12 wrz 2004Czy Paryż popełnia polityczne samobójstwo? Francja stała się problemem dla siebie i dla Europy" - zauważył niedawno Mario Monti, unijny komisarz ds. konkurencji. "Przez własną arogancję Francja traci swą wielkość" - pokajał się Michel Barnier,...114
  • Szpony orła12 wrz 2004Albańska bomba może na strzępy roznieść Bałkany Wybudujemy pomnik Milo˙seviciowi, bo on jest jednym z twórców naszej niezależności - deklarują kosowscy Albańczycy. Dzięki polityce czystek etnicznych były prezydent Serbii umożliwił faktyczne...116
  • Menu12 wrz 2004Krótko, po Wolsku Kanał śledczy Jesień w telewizji - dojrzewają ramówki i lecą redaktorzy ze stanowisk. Mówi się sporo o kanałach tematycznych, toteż postanowiłem się włączyć do dyskusji i zaproponować kanał, który...118
  • Łódź czterech kultur12 wrz 2004Łódź końca XIX wieku i początków wieku XX była miastem praktycznie wolnym od ksenofobii Zapamiętałem Łódź jako miasto tolerancji, miasto różnych kultur, różnych narodów, które obok siebie żyły. Wyrośliśmy tu na Europejczyków! Nie było mnie potem...120
  • Łobuziak z Hollywood12 wrz 2004Młody Spielberg wszedł z wycieczką do studia Universal, znalazł pusty pokój i założył tam swoje biuro Chcę być jedyną primadonną na planie filmowym" - mówi o sobie Steven Spielberg. Najsłynniejszy i od lat najbardziej wzięty filmowiec Hollywood...124
  • Ryk lwa12 wrz 2004Festiwal filmowy w Wenecji kończy z eksperymentami i zaczyna szanować widza Spielberg na przystawkę, a japońska animacja na deser. Jeśli za wizytówkę festiwalu w Wenecji uznać filmy, które go otwierają i kończą, to tegoroczna, 61. już edycja...126
  • Sława i chała12 wrz 2004FILM Robot robotowi człowiekiem Gdy ponad pół wieku temu pisarz s.f. Isaac Asimov tworzył swój cykl opowiadań o robotach, były one traktowane jako opowieści o tolerancji. Pod postaciami inteligentnych, acz ubezwłasnowolnionych maszyn...128
  • Skibą w mur: Nowe prawdy12 wrz 2004Cesarstwo rzymskie założyli Kaszubi, a tablicę Mendelejewa skonstruował Adam Słodowy Żyjemy w niepewnym świecie, w którym nie ma oczywistych prawd. Nagle to, co do tej pory uważaliśmy wszyscy za fakt znany i udokumentowany, w świetle nowych...130